The chapter, page and line numbers of White's 1905 edition are indicated in [ square brackets ]. These are the canonical numbers of the text which
are still in use today. The chapter numbers are hyperlinks pointing to the chapter of Bieler's edition on the Saint Patrick's Confessio website.
The diplomatic transcription of the manuscript follows the text layout of the manuscript witness. Folio, column
and line numbers of the manuscript are indicated in (round
brackets). Marginal notes and additions are indicated by an asterisk *. The folio numbers are hyperlinks pointing to the folio of the manuscript on the Saint Patrick's Confessio website.
[Chap. 1] [235] [235.01]
(169vb)
(1) INCIPIT CONFESSIO SANCTI PATRICII EPISCOPI ·
(2) [235.02] EGO PATRICIUS PECCATOR RUS
(3) ticissimus et minimus omnium [235.03] fidelium et con
(4) temptibilissimus apud plurimos [235.04] patrem habui
(5) calpornium diaconem · filium quondam potiti
(6) presbiteri · [235.05] qui fuit in uico banauem tabernie ·
(7) Uillulam enim prope [235.06] habuit · ubi ego capturam
(8) dedi · [235.07] annorum eram tunc fere sedecim · Deum
(9) enim uerum ignorabam · et [235.08] hiberione in captiuitate
(10) adductus sum · cum tot milia hominum [235.09] secundum
(11) merita nostra quia a deo recessimus · et precepta
(12) eius non [235.10] custodiuimus · et sacerdotibus nostris inob
(13) edientes fuimus · qui [235.11] nostram salutem admone
(14) bant ; et dominus induxit super nos [235.12] in gentibus multis
(15) etiam usque ad ultimum [235.13]
terrę ; ubi nunc paruitas mea
(16) uidetur esse inter alienigenas · [Chap. 2] [235.14] et ubi dominus aperuit sensus
(17) cordis mei incredulitatis · ut uel [235.15] sero rememorarem
(18) delicta mea · et ut conuerterer toto corde ad [235.16] dominum
(19) meum qui respexit humilitatem meam · et misertus
(21) me antequam [236] [236.01] scirem ęum · et ante quam saperem uel distrin
(22) guerem inter bonum et malum · [236.02] et monuit me et con
(23) solatus est me ut pater filium · [Chap. 3] [236.03] Unde autem tacere non
(170ra)
(1) possum neque expedit quidem tanta [236.04] beneficia ·
(2) et tantam gratiam quam mihi dominus prestare digna
(3) tus [236.05] est in
terra captiuitatis meę . quia hęc est retri
(4) butio nostra · ut post [236.06] correptionem uel agnitionem dei
(5) exaltaremur · et confiteremur mirabilia eius [236.07] coram
(6) omni natione que est sub omni cęlo · [Chap. 4] [236.08] quia non est
(7) alius deus · nec umquam fuit · nec erit [236.09] post hunc · praeter
(8) deum patrem ingenitum sine principio · a quo est
(10) et huius filium [236.11] iesum christum quem cum patre scilicet
(12) taliter apud patrem inenarrabiliter genitum
(13) [236.13] ante omne principium · per ipsum facta sunt uisi
(15) morte in celis ad patrem [236.15] receptum · Et dedit illi
(16) omnem potestatem super omne nomen · cęlestium ·
(17) [236.16] et
terrestrium · et infernorum ut omnis lingua con
(18) fiteatur · quia [236.17] dominus et deus est iesus christus quem credimus ·
(19) et expectamus [236.18] aduentum ipsius · Mox futurum
(20) iudex uiuorum atque mortuorum · [236.19] qui reddet
(21) unicuique secundum facta sua · et infudit in nobis .
(22) [236.20] abunde spiritus sancti donum · et pignus inmortalitatis
(23) qui facit [236.21] credentes et obedientes ut sint filii dei
(24) patris et coheredes christi . quem [236.22] confitemur et ado
(25) ramus unum deum in trinitate sacri nominis .
(26) [Chap. 5] [236.23] Ipse enim dixit per prophetam . Inuoca me in die
(27) tribulationis [236.24] tuę et liberabo te · et magnificabis
(28) me . Et iterum inquit . Opera autem [236.25] dei reuelare
(29) et confiteri · honorificum est · [237] [Chap. 6] [237.01] Tamen etsi in
(31) scire qualitatem meam . et ut possint perspicere
(32) uotum anime [237.03] meę . [Chap. 7] [237.04] Non ignoro testimonium
(33) domini mei . qui in psalmo testatur . [237.05] perdes qui lo
(34) cuntur mendacium · Et iterum · Os quod [237.06] mentitur .
(35) occidit animam · et isdem dominus in euangelio
(36) inquit · [237.07] Uerbum otiosum quod locuti fuerint
(37) homines · reddent pro eo rationem in [237.08] die iudicii ·
(38) [Chap. 8] [237.09] Unde autem uehementer debueram cum timo
(39) re et tremore [237.10] metuere hanc sententiam in die
(41) scondere . sed omnes omnino reddituri sumus
(42) rationem . etiam [237.12] minimorum peccatorum
(43) ante tribunal christi domini . [Chap. 9] [237.13] Quapropter olim cogi
(170rb)
(1) taui scribere sed usque nunc hesitaui · [237.14] timui
(2) enim ne incederem linguam hominum ·
(4) itaque iure et sacras litteras utraque [237.16] pari
(5) modo cumbiberunt . et sermonem illorum ex in
(7) ad perfectum semper addiderunt · Nam sermo
(8) [237.18] et loquela nostra translata est in linguam alienam ;
(9) Sicut facile potest [237.19] probari ex saliua scripturę
(10) meae . qualiter sum ego in sermonibus [237.20] instructus
(11) atque eruditus . quia inquit sapiens per linguam
(12) [237.21] dinoscitur . et sensus et scientia et doctrina
(13) uarietatis . [Chap. 10] [237.22] Sed prodest excusatio iuxta ueri
(15) modo ipse appeto in senectute [237.24] non com
(16) paraui . quia obstiterunt peccata mea ;ut [237.25] con
(17) firmarem quodque ante non perlegeram ·
(18) Sed quis me credit ? etsi [237.26] dixero quod ante prae
(20) inuerbis capturam dedi . antequam [238.02] scirem
(22) [238.03] Unde ergo hodie erubesco et uehementer
(24) breuitate sermone explicare nequeo · [238.05] sicut
(25) enim spiritus gessit et animus et sensus mon
(26) strat affectus · [Chap. 11] [238.06] Sed si itaque datum mihi fuisset
(27) sicut et ceteris . uerumtamen [238.07] non silerem
(28) propter retributionem · Et si forte uidetur
(29) apud [238.08] aliquantos me in hoc praeponere cum mea
(30) inscitia et tardiori lingue . [238.09] sed etiam scrip
(31) tum est enim lingue . balbutientes . uelociter
(32) discent loqui pacem · [238.10] quanto magis nos
(33) adpetere debemus qui sumus inquit
(34) epistola [238.11] christi in salutem usque ad ultimum
(35) terre . Et si non deserta sed [238.12] ratum et for
(36) tissimum scripta in cordibus nostris . non
(37) atramento sed [238.13] spiritu dei uiui . Et iterum spiritus testatur .
(38) et rusticitatio [238.14] ab altissimo creata est [Chap. 12] [238.15] Unde ergo
(39) primus rusticius perfuga indoctus scilicet qui [238.16] nescio
(40) in posterum prouidere Sed scio illud cer
(41) tissime quia utique [238.17] priusquam humiliarer
(42) ego eram uelut lapis qui iacet in luto profundo
(43) [238.18] et uenit qui potens est et in sua misericordia sustulit
(170va)
(1) me . et quidem [238.19] scilicet sursum adleuauit · et col
(2) locauit me in summo pariete . [238.20] Et inde fortiter
(3) debueram exclamare . ad retribuendam quoque
(4) [238.21] aliquid domino pro tantis beneficiis eius hic et
(5) in eternum · quę [238.22] mens hominum estimare
(6) non potest . [Chap. 13] [238.23] Unde autem admiramini
(7) itaque magni et pusilli qui timetis deum ·
(8) [238.24] et uos domni ignari nethorici · audite ergo
(9) et scrutamini quis me stultum [238.25] excitauit
(12) re . et me quidem detestabilem [239] [239.01] huius mundi
(13) prae ceteris inspirauit si talis essem · Dum modo
(14) autem [239.02] ut cum metu et reuerentia et sine
(15) querela fideliter prodessem genti · ad [239.03] quam
(16) caritas christi transtulit . ut donauit me in
(17) uita mea si dignus [239.04] fuero · Denique ut cum humi
(18) litate et ueraciter deseruirem illis · [Chap. 14] [239.05] in mensura
(20) sine [239.06] reprehensione periculi notum facere do
(21) num dei et consolationem aeternam ; [239.07] sine timore
(22) fiducialiter dei nomen nomine uibique expandere
(23) ut etiam post [239.08] obitum meum exgallias relinquere
(25) tot milia hominum [Chap. 15] [239.10] et non etiam dignus
(26) neque talis ut hoc dominus seruulo suo [239.11] concederet
(27) post erumnas et tante molis · post captiuitatem
(28) post [239.12] annos multos in gentem illam tantam gratiam
(29) mihi donaret . quod ego [239.13] aliquando in iuuentute
(30) mea non quia desperaui neque cogitaui · [Chap. 16] [239.14] sed post
(31) quam hiberione deueneram · cotidię igitur
(32) pecora [239.15] pascebam · et frequens in die orabam
(33) magis ac magis accedebat [239.16] timor dei et timor
(34) illius et fides augebatur et spiritus agebatur ·
(35) [239.17] ut in die una usque ad centum orationes et in
(36) nocte prope similiter · [239.18] ut etiam in siluis et in
(38) bar ad [239.19] orationem per niuem per gelu per pluuiam
(39) et nihil mali sentiebam · [239.20] neque ulla pigritia erat
(40) in me sicut modo uideo · quia tunc in me spiritus fer
(41) uebat . [239.21] [Chap. 17] [239.22] et ibi scilicet quidam nocte in somno
(42) audiui uocem [239.23] dicentem mihi . Bene ieiunas ·
(43) cito iturus ad patriam tuam [239.24] et
terram · Et post
(170vb)
(1) paululum tempus . audiui responsum dicentem mihi ·
(2) [239.25] Ecce nauis tua parata est Et erat prope ; sed forte
(3) habebat [239.26] ducenta milia passus · et ibi numquam
(5) de hominibus et deinde postmodo conuersus
(6) sum [240] [240.01] in fugam · et intermisi hominem cum quo fueram
(7) annis sex · et [240.02] ueni in uirtute dei qui uiam meam
(8) ad bonum dirigebat ex nihilo [240.03] metuebam donec
(9) perueni ad nauem illam · [Chap. 18] [240.04] et illa qua perueni profecta
(10) est nauis de loco suo . et [240.05] locutus sum ut haberem
(11) inde nauigare cum illis et gubernator · [240.06] displicuit
(12) illi · et acriter cum indignatione respondit
(13) nequaquam tu [240.07] nobiscum adpetas ire . [240.08] Et cum
(14) hęc audissem separaui meab illis · ut et uenirem
(15) ad [240.09] tuguriolum ubi hospitabam · et in itinere
(16) cępi orare . Et antequam [240.10] orationem consum
(17) marem . audiui unum ex illis fortiter [240.11] exclamabat
(18) post me · Ueni cito · quia uocant te homines isti ·
(19) Et statim ad illos [240.12] reuersus sum · [240.13] et ceperunt mihi
(20) dicere . Ueni quia ex fide recepimus te · et fac
(21) [240.14] nobiscum amicitiam quolueris · Et in illa die
(22) itaque repulsus sum [240.15] fugere amicitias illorum
(23) propter timorem dei · sed uerumtamen [240.16] speraui ab illis
(24) ut mihi dicerent . ueni in fide iesu christi ; quia
(25) gentes erant · et [240.17] hoc obtinui cum illis et protinus
(26) nauigauimus · [Chap. 19] [240.18] Et post triduum terram cepimus ·
(27) et uiginti et septem dies per desertum [240.19] iter fecimus
(28) et cibus defuit illis . et famis inualuit super eos · [240.20]
(29) et alia die cępit gubernator mihi dicere · Quid
(30) est christiane . tu [240.21] dicis deus tuus magnus et omnipotens
(31) est ; quare ergo non potes [240.22] pro nobis orare · quia
(32) nos a fame periclitamur ? Difficile est [240.23] enim ;
(33) ut aliquem hominem umquam uideamus ·
(34) Ego enim euidenter [240.24] dix̅i illis . Conuertimini
(35) ex fide et ex toto corde ad dominum deum meum ·
(36) [241] [241.01] quia nihil est illi inpossibile · ut hodie cibum
(37) mittat uobis in [241.02] uiam uestram usque dum satiemini
(38) quia ubique abundat illi . [241.03] Adiuuante deo ita
(39) factum est . Ecce grex porcorum in uia [241.04] ante
(40) oculos nostros · et multos ex illis interfecerunt et ibi [241.05] duas
(41) noctes manserunt bene refecti · et carnes eorum
(42) releuati [241.06] sunt . quia multi ex illis defecerunt .
(43) et secus uiam semiuiui derelicti sunt · [241.07] Et post
(171ra)
(1) hoc summas gratias egerunt deo . et ego honorificatus [241.10] sum
(2) sub oculis eorum . et ex hac die abundanter cibum
(3) habuerunt . [241.11] etiam mel siluestre inuenerunt . et mihi partem
(4) obtulerunt . Et unus [241.12] ex illis dixit . Hoc immolatiuum
(5) est . Deo gratias · exinde nihil [241.13] gustaui . [Chap. 20] [241.14] Eadem uero
(6) nocte eram dormiens et fortiter temptauit me
(7) [241.15] satanas . quod memor ero quamdiu fueram in hoc
(8) corpore . et cecidit [241.16] super me ueluti saxa ingentia
(9) et nihil membrorum meorum pre [241.17] ualui Sed
(10) unde me uenit ignarum in spiritu heliam
(11) uocarem · [241.18] et inter hęc uidi in caelo solem
(13) meis . ecce splendor solis illius decidit super
(14) me et [241.20] statim discussit a me omnem graui
(15) tudinem · et credo quod a [241.21] christo domino meo sub
(16) uentus sum · et spiritus eius iam tunc [241.22] clama
(17) uit pro me . Et spero quod sic erit in die pres
(18) sure meę [241.23] sicut in euangelio inquit . In illa
(19) die dominus testatur non [242] [242.01] uos estis qui lo
(20) quimini · sed spiritus patris uestri qui loquitur
(21) in [242.02] uobis · [Chap. 21] [242.03] Et iterum . Post annos multos ad
(22) huc capturam dedi ea [242.04] nocte prima itaquę
(23) mansi cum illis . Responsum autem diuinum
(24) [242.05] audiui dicentem mihi · duos menses eris cum
(25) illis . Quod [242.06] ita factum est · Nocte illa sexagessi
(26) mo die . liberauit me dominus de [242.07] manibus eorum ·
(27) [Chap. 22] [242.08] Ecce in iti nere praeuidit nobis cibum et ignem
(28) et siccitatem [242.09] cotidie · donec quartodecimo
(29) die peruenimus ad homines sicut superius
(30) insinuaui . [242.10] Uiginti et octo dies per desertum
(31) iter fecimus . et ea nocte qua [242.11] peruenimus ad
(32) homines de cibo uero nihil habuimus .
(33) [Chap. 23] [242.12] Et iterum post paucos annos in brittaniis
(34) eram cum [242.13] parentibus meis . qui me ut filium
(35) susceperunt . et ex fide rogauerunt me ut [242.14] uel
(36) modo me post tantas tribulationes quas ego
(37) pertuli numquam ab [242.15] illis discederem . [242.16] Et
(38) ibi scilicet uidi in uisu nocte uirum uenien
(39) tem quasi de [242.17] hiberione uictoricius nomen
(40) cum epistolis innumerabilibus ; et [242.18] dedit
(41) mihi unam ex illis et legi ; principium
(42) epistole [242.19] continentem uox hiberionacum ·
(43) Et cum recitabam principium epistole ;
(171rb)
(1) [242.20] putabam ipso momento audire uocem ip
(2) sorum qui erant iuxta [242.21] silua uirgulti uolutique
(3) quę est prope mare occidentem · et sic excla
(4) mauerunt [242.22] quasi ex uno ore . Rogamus
(5) te sanctum puerum ut uenias et adhuc [242.23] am
(7) corde . et amplius non potui legere . et sic
(8) [243.02] experge
factus sum deo gratias · quia post annos
(9) plurimos prestitit illis [243.03] dominus secundum
(10) clamorem eorum · [Chap. 24] [243.04] Et alia nocte nescio
(11) deus scit utrum in me an iuxta me [243.05] uerbis
(12) peritissimis quos ego audiui et non potui
(13) intellegere . nisi [243.06] ad postremum orationis
(14) sic affatus est ; qui pro te [243.07] animam suam
(15) posuit . et sic experge factus sum gaudebundus ·
(16) [Chap. 25] [243.08] Et iterum uidi in me ipsum orantem · et eram
(17) intra [243.09] corpus meum . Et audiui super me hoc
(18) est super interiorem hominem · [243.10] et ibi fortiter
(19) orabat gemitibus et inter hęc stupebam et ad
(20) mirabar . [243.11] et cogitabam quis esset qui oret
(21) in me . Sed ad postremum [243.12] orationis sic
(22) effatus est ut sit episcopus . Et sic expertus sum et [243.13] re
(23) cordatus sum apostolo dicente . spiritus
(24) adiuuat infirmitatem nostre orationis .
(25) [243.14] Numquid oremus sicut oportet nescimus ·
(26) sed ipse spiritus [243.15] postulat pro nobis gemitibus
(27) inenarrabilibus quę uerbis exprimi non [243.16] potest .
(28) Et iterum . Deus aduocatus noster . postulat
(29) pro nobis . [Chap. 26] [243.17] Et quando temptatus sum ab
(30) aliquantis senioribus meis qui [243.18] uenerunt ·
(31) et peccata mea contra laboriosum episco
(32) patum meum · [243.19] utque in illo die fortiter
(33) inpulsus sum ut caderem hic et in eternum ·
(34) [243.20] sed dominus pepercit proselito et peregrino
(35) propter nomen suum benigne · [243.21] et ualde
(36) mihi subuenit in hac conculcatione quod
(37) in labe et in obprobrium [243.22] non male de
(38) ueni deum oro · ut non illis in peccatum
(39) reputetur [Chap. 27] [243.23] occasionum · Post annos tri
(40) ginta inuenerunt me et aduersus [243.24] uerbum
(41) quod confessus fueram ante quod essem
(42) diaconus · propter [244] [244.01] anxietatem mesto
(43) animo insinuaui amicissimo meo quę
(171va)
(1) in pueritia [244.02] mea una die gesseram · immo
(2) in una hora quia nec dum preualebam [244.03] ne
(3) scio deus scit · si habeam tunc annis quin
(4) decim et deum uiuum [244.04] non credebam · neque
(5) ex infantia mea · sed in morte et in incredu
(6) li [244.05] tate mansi donec ualde castigatus sum ·
(7) et in ueritate humiliatus sum [244.06] a fame et
(8) nuditate . et cotidie [Chap. 28] [244.07] contra hiberione
(9) non sponte pergebam . [244.08] donec prope deficiebam ·
(10) Sed hęc potius bene mihi fuit . quia ex hoc
(11) emendatus sum a [244.09] domino et aptauit
(12) me ut hodie essem quod aliquando
(13) longe a me [244.10] erat ut ego curas haberem ·
(14) aut satagerem pro salute aliorum quando
(15) [244.11] autem tunc etiam de me ipso non cogitabam
(16) [Chap. 29] [244.12] Igitur in illo die quo reprobatus sum · a me
(18) in uisu noctis · scriptum erat contra faciem
(19) [244.14] meam sine honore · Et inter hęc audiui
(20) responsum diuinum dicentem [244.15] mihi · Male
(21) uidimus faciem dei signati nudato nomi
(22) ne . nec [244.16] sic predixit male uidisti · sed male
(23) uidimus quasi ibi se iunxit [244.17] sicut dixit · qui
(24) uos tangit ; quasi tangit pupillam oculi
(25) mei · [Chap. 30] [244.18] Idcirco gratias ago ei qui me in omnibus
(26) confortauit · ut non me [244.19] inpenderet a profecti
(27) one quam statueram · Et de mea quoque
(28) opera [244.20] quod a christo meo didiceram · sed magis
(29) ex eo sensi in [244.21] me uirtutem non paruam · et fi
(30) des mea probata est coram deo et [244.22] hominibus ·
(31) [Chap. 31] [244.23] Unde autem audenter dico · non me repre
(32) hendit conscientia mea [244.24] hic et in futurum ·
(33) Testem deum habeo quia non sum mentitus
(34) [244.25] in sermonibus quos ego retuli · [Chap. 32] [244.26] sed magis
(35) doleo pro amicissimo meo · cur hoc merui
(36) mus audire [244.27] tale responsum . Cui ergo credi
(37) di etiam animam et comperi ab [244.28] aliquan
(38) tis fratribus . ante defensionem illam quod
(39) ego non inter fui [245] [245.01] nec in brittanniis eram
(40) nec a me orietur . ut et ille in mea absentia
(41) [245.02] pro me pulsaret etiam mihi ; ipse ore suo
(42) dixerat · Ecce dandus es [245.03] tu ad gradum epis
(43) copatus quod non eram dignus · sed unde
(171vb)
(1) uenit [245.04] ille postmodum ut coram cunctis bonis
(2) et malis et me puplice dehonestaret [245.05] quod ante
(3) sponte et letus indulserat . Et dominus qui
(4) [245.06] maior omnibus est [Chap. 33] [245.07] satis dico · sed tamen non
(5) debeo abscondere donum dei quod [245.08] largitus
(6) est nobis in terra captiuitatis meę . quia tunc
(7) fortiter inquisiui [245.09] eum et ibi inueni illum
(8) et seruauit me ab omnibus iniquitatibus ·
(9) [245.10] Sic credo propter inhabitantem spiritum eius ·
(10) qui operatus est usque [245.11] in hanc diem in me au
(11) denter rursus · sed scit deus si mihi homo
(12) [245.12] hoc effatus fuisset . forsitan tacuissem propter
(13) caritatem christi . [Chap. 34] [245.13] Unde ergo indefessam gratiam
(14) ago deo meo . qui me fidelem [245.14] seruauit in die
(15) temptationis meae . ita ut hodie confidenter
(16) offeram illi [245.15] sacrificium · ut hostiam uiuentem
(17) animam meam christo domino meo · [245.16] qui me
(18) ser uauit ab omnibus angustiis meis · Ut et
(19) dicam quis ego sum [245.17] domine uel quę est uo
(21) operuisti · ita ut hodie in gentibus constanter
(22) exultarem et magnificarem [245.19] nomen tuum ubi
(23) cumque loco fuero . Nec non in secundis [245.20] sed
(24) etiam in pressuris ut quic quid mihi euenerit ·
(25) siue bonum siue [245.21] malum aequaliter debeo
(26) suscipere · et deo gratias semper agere · qui [245.22] mihi
(27) ostendit ut indubitabilem eum sine fine cre
(28) derem · Et qui me [245.23] audierit ut et ego inscius sim
(29) in nouissimis diebus ; hoc opus tam pium et [245.24] tam
(30) mirificum adire adgreder · ita ut imitarem quis
(32) dixerat prenuntiaturus euangelium [245.26] suum
(33) in testimonium omnibus gentibus ante finem
(34) mundi quod ita [245.27] ergo ut uidimus itaque supple
(35) tum est · Ecce testes sumus quia [245.28] euangelium
(36) predicatum · est usque ubi nemo ultra est .
(37) [246] [Chap. 35] [246.01] Longum est autem totum per singula
(38) enarrare laborem meum · [246.02] uel per partes breuiter
(39) dicam qualiter piissimus deus de seruitute
(40) [246.03] sepe liberauit · ex duodecim periculis quibus
(41) periclitata est anima [246.04] mea preter insidias
(42) multas · Et quę uerbis exprimere non ualeo
(43) nec et [246.05] iniuriam legentibus faciam · sed dum
(172ra)
(1) auctorem habeo qui nouit [246.06] omnia etiam ante
(2) quam fiant · ut me pauperculum pupillum ;
(3) Ideo [246.07] tamen responsum diuinum creberrime
(4) admonuit · [Chap. 36] [246.08] unde mihi hęc sapientia quę in me
(5) non erat qui nec numerum [246.09] dierum noueram
(6) neque deum sapiebam ; unde mihi postmodum
(7) [246.10] donum tam magnum tam salubre deum
(8) agnoscere uel diligere · sed [246.11] ut patriam et pa
(9) rentes amitterem ; [Chap. 37] [246.12] et munera multa mihi
(10) offerebantur cum fletu et lacrimis et [246.13] offendi
(11) illos nec non contra uotum aliquantis de se
(12) nioribus meis . [246.14] sed gubernante deo nullo modo
(13) consensi neque adquieui illis non [246.15] mea gratia
(14) sed deus qui uincit in me et restitit illis
(15) omnibus ut [246.16] ego ueneram ad hibernas gentes
(16) euangelium prędicare · et ab incredulis [246.17] contu
(17) melias perferre . ut aurem obprobrium pere
(18) grinationis [246.18] meę et persecutionis multas
(19) usque ad uincula · et ut darem [246.19] ingenuitatem
(20) meam pro utilitatem aliorum · Et si dignus
(21) fuero [246.20] proptus sum · ut etiam animam meam
(22) incunctanter et libentissime pro [246.21] nomine
(23) eius . et ibi opto inpendere eam usque ad mor
(24) tem si dominus [246.22] mihi indulgeret · [Chap. 38] [246.23] quia
(25) ualde debitor sum deo qui mihi tantam
(26) gratiam donauit · [246.24] ut populi multi per me
(27) in deum renascantur et postmodum con
(28) summarentur · [246.25] Et ut clerici ubique illis or
(29) dinarentur ad plebem [246.26] nuper ueniente ad
(30) credulitatem · quam sumpsit dominus
(31) ab extremis [246.27] terre · sicut olim promiserat
(32) per prophetas suos ad gentes uenient [246.28] ab ex
(33) tremis terre et dicent . Sicut falsa con
(34) paruerunt patres nostri idola · [247] [247.01] et non est
(35) utilitas in eis . Et iterum · Posui te lumen
(36) in gentibus . ut [247.02] sis in salutem usque ad extre
(37) mum terre . [Chap. 39] [247.03] Et ibi uolo expectare promis
(38) sum ipsius qui utique numquam [247.04] fallit · sicut
(39) in euangelio pollicitur . Uenient ab ori
(40) ente et occidente [247.05] recumbent cum abra
(41) ham et isaac et iacob · [247.06] sicut credimus ab omni
(42) mundo uenturi sunt credentes . [Chap. 40] [247.07] Idcirco
(43) oportet quidem bene et diligenter piscare
(172rb)
(1) sicut [247.08] dominus premonet dicens · Uenite
(2) post me . et faciam uos [247.09] piscatores hominum .
(3) Et iterum dicit per prophetas · Ecce ego mitto
(4) [247.10] piscatores et uenatores multos dicit dominus ·
(5) et cetera · [247.11] Unde autem ualde oportebatur
(7) et turba deo caperetur . ut ubique essent
(8) clerici qui [247.13] baptizarent . et exortarent po
(9) pulum indigentem et desiderantem ·
(10) [247.14] sicut dominus inquit in euangelio ad
(11) monet et docet dicens · Euntes [247.15] ergo docete
(12) omnes gentes baptizantes eos in nomine
(13) patris et filii [247.16] et spiritus sancti · docentes eos
(14) obseruare omnia quecumque mandaui
(15) [247.17] uobis . Et ecce ego uobiscum sum omnibus
(16) diebus usque ad consummationem [247.18] seculi ·
(17) Et iterum dicit . Euntes ergo in mundum
(18) uniuersum · predicate [247.19] euangelium omni
(19) creature · qui crediderit et baptizatus fuerit
(20) [247.20] saluus erit . qui uero non crediderit . con
(21) dempnabitur . et iterum · [247.21] predicabitur
(22) hoc euangelium regni in uniuerso mundo
(23) in testimonium [247.22] omnibus gentibus ; et
(24) tunc ueniet finis . [247.23] Et item dominus per
(26) [247.24] in nouissimis diebus dicit dominus .
(27) effundam de spiritu meo super omnem
(28) [247.25] carnem et prophetabunt filii uestri et filiae
(29) uestre . et filii uestri [248] [248.01] uisiones uidebunt .
(30) et seniores uestri somnia somniabunt .
(31) et quidem super [248.02] seruos meos et super ancillas
(32) meas in diebus illis effundam de spiritu
(33) meo [248.03] et prophetabunt · Et in oseę dicit .
(34) Uocabo non plebem meam [248.04] et non miseri
(35) cordiam consecutam · Et erit in [248.05] loco ubi
(36) dictum est non pleps mea uos · ibi uoca
(37) buntur filii dei uiui . [Chap. 41] [248.06] Unde autem hibe
(38) rione qui numquam notitiam dei habue
(39) rant . [248.07] nisi idola et inmunda usque nunc
(40) semper coluerunt quo [248.08] nuper fecta est plebs
(43) et uirgines christi ipse uidentur . [Chap. 42] [248.10] Et etiam una
(172va)
(2) cherrima [248.11] adulta erat · quam ego bap
(3) tizaui · Et post paucos dies una causa
(4) uenit [248.12] ad nos . insinuauit nobis respon
(6) etiam ut · esset · uirgo christi et ipsa deo proxi
(7) maret . Deo [248.14] gratias sexta ab hac die
(8) optime et auidissime arripuit illud ·
(9) quod [248.15] etiam omnes uirgines dei ita hoc
(10) faciunt non sponte patrum [248.16] earum ·
(12) peria falsa apparentibus [248.17] suis et nihil
(13) hominus plus augetur numerus et
(14) de genere nostro [248.18] qui ibi nati sunt ne
(15) scimus numerum eorum preter uiduas
(16) et continentes . [248.19] [248.20] Sed et illas maxime labo
(17) rant quę seruitio detinentur usque [248.21] ad
(19) sed dominus gratiam dedit [248.22] multis
(20) ex ancillis meis . nam siue tantum tamen
(21) fortiter imitantur . [Chap. 43] [248.23] Unde autem etsi
(22) uoluero amittere illas et ut pergens in
(23) brittanniis [248.24] et libentissime paratus
(24) eram quasi ad patriam et [248.25] parentes non
(25) id solum sed etiam usque gallias uisitare
(26) fratres . et [248.26] ut uiderem faciem sanctorum domini
(27) mei . scit deus quod ego ualde [248.27] optabam
(28) sed alligatus spiritu qui mihi protestatur
(30) esse designat et timeo pendere labo
(31) rem quem [248.29] inchoaui · et non ego sed christus
(32) dominus qui me imperauit ut [249] [249.01] uenirem
(33) esse mecum illis residuum aetatis meę
(34) si dominus [249.02] uoluerit et custodierit me
(35) ab omni uia mala · ut non peccem
(36) coram illo · [Chap. 44] [249.03] Spero autem hoc debu
(37) eram · sed memet ipsum non credo
(38) [249.04] quamdiu fuero in hoc corpore mortis
(39) quia fortis est qui cotidie nititur [249.05] subuer
(40) tere me a fide et proposita · castitate
(41) religionis non ficte usque [249.06] in finem uite
(42) meę christo domino meo . Sed caro ini
(43) mica · semper [249.07] trahit ad mortem · id est
(172vb)
(1) ad inlecebras inlicitate perficiendas · [249.08] Et scio ex
(2) parte quare uitam perfectam ego non egi sicut
(3) et ceteri [249.09] credentes . sed confiteor domino meo
(4) et non erubesco inconspectu [249.10] ipsius quia non
(5) mentior ; ex quo cognoui eum a iuuentute mea
(6) creuit [249.11] in me amor dei et timor ipsius et usque
(7) nunc fauente domino fidem [249.12] seruaui · [Chap. 45] [249.13] Rideat
(8) autem et insultet qui uoluerit ego non silebo
(9) neque [249.14] abscondo signa et mirabilia quę mihi
(10) a domino ministrata sunt [249.15] ante multos annos .
(11) quam fuerunt quasi qui nouit omnia etiam ante
(12) [249.16] tempora secularia · [Chap. 46] [249.17] Unde autem debuero
(13) sine cessatione deo gratias agere qui [249.18] sepe in
(14) dulsit insipientię meę neglegentie meę
(15) et de loco non [249.19] in uno quoque ut non mihi uehementer
(16) irascetur qui adiutor datus [249.20] sum et non cito ad
(17) quieui secundum quod mihi ostensum fuerat · et [249.21] sicut spiritus
(18) suggerebat . et misertus est mihi dominus in milia
(19) [249.22] milium · quia uidit in me quod paratus eram
(21) facerem · quia multi hanc legationem [249.24] perhibebant
(23) et [249.25] dicebant . Iste quare se mittit in periculum
(24) inter hostes qui deum [249.26] non nouerunt . non ut causa
(25) malitie . sed non sapiebat illis · sicut [249.27] et ego
(26) ipse testor intellegi propter rusticitatem meam . et non [249.28] cito
(27) agnoui gratiam quę tunc erat in me · nunc mihi
(28) capit quod [249.29] ante debueram . [Chap. 47] [249.30] Nunc ergo simpliciter
(29) insuaui fratribus et conseruis meis · [249.31] qui mihi crediderunt propter
(30) quod praedixi et praedico ad roborandam [249.32] et confirmandam
(31) fidem uestram utinam ut et uos imitemini maiora
(32) et [250] [250.01] potiora faciatis . Hoc erit gloria mea · quia filius
(33) sapiens . gloria [250.02] patris est . [Chap. 48] [250.03] Uos scitis et deus qualiter
(34) apud uos conuersatus sum a iuuentute [250.04] mea · et
(35) fide ueritatis et sinceritate cordis · etiam ad
(36) gentes [250.05] illas inter quas habito ego fidem illis praestaui
(37) et praestabo . Deus [250.06] scit neminem illorum circumueni ·
(38) nec cogito propter deum et [250.07] ecclesiam ipsius · ne excitem
(39) illis et nobis omnibus persecutionem [250.08] et ne per me blas
(40) phemaretur nomen domini quia scriptum est ; ue
(41) [250.09] homini per quem nomen domini blasphematur .
(42) [Chap. 49] [250.10] Nam etsi imperitus sum nominibus tamen
(43) conatus sum quippiam [250.11] seruare me . etiam
(173ra)
(1) et fratribus christianis et uirginibus christi [250.12] et muli
(2) eribus religiosis quę mihi ultronea munus
(3) culea donabant et [250.13] super altare iactabant
(4) ex ornamentis suis . et iterum reddebam illis
(5) [250.14] et aduersus me scandalizabantur
(6) cur ego faciebam · Sed ego propter
(7) [250.15] spere perennitatis ut me in omnibus
(8) caute propterea conseruarem . [250.16] ita ut me
(9) in aliquo titulo infideli caperent uel
(10) ministerium seruitutis meae . [250.17] nec etiam
(11) in minimo incredulis locum darem
(12) infamare siue [250.18] detractare . [Chap. 50] [250.19] forte autem
(13) quando baptizaui tot milia hominum
(14) sperauerim [250.20] ab aliquo illorum uel di
(15) medio scriptule . dicite mihi et reddam
(16) [250.21] uobis aut quando ordinauit ubique dominus
(17) clericos per modicitatem [250.22] meam et minis
(18) terium gratis distribui illis . sipoposci
(19) ab aliquo [250.23] illorum uel pretium uel calci
(20) amenti mei . dicite aduersus me ; et red
(21) dam [250.24] uobis [Chap. 51] [250.25] magis . Ego inpendi pro uobis
(22) ut me caperet et inter uos et ubique [250.26] pergebam
(23) causa uestra in multis periculis etiam usque
(24) ad extras [250.27] partes ubi nemo ultra erat . et ubi
(25) numquam aliquis peruenerat qui [250.28] bapti
(26) zaret . aut clericos ordinaret . aut populum
(27) consummaret . donante [250.29] domino diligenter
(28) et libentissime pro salute uestra omnia
(29) generaui · [Chap. 52] [250.30] Interim premia dabam regibus
(30) propter quod dabam [250.31] mercedem filiis
(31) ipsorum qui me cum ambulant . et nihil
(33) meis . Et illa die auidissime cupiebam
(34) [251.02] interficere me . sed tempus nondum
(35) uenerat · Et omnia quecumque [251.03] nobiscum
(37) ferro uinxerunt . Et [251.04] quarto decimo die
(38) absoluit me dominus de potesta eorum
(39) et [251.05] quicquid nostrum fuit redditum est
(40) nobis propter deum et necessarios [251.06] amicos
(41) quos ante preuidimus · [Chap. 53] [251.07] Uos autem experti
(42) estis quatum ego erogaui illis . qui indica
(43) bant [251.08] per omnes regiones quos ego frequen
(173rb)
(1) tius uisitabam · Censeo enim [251.09] non minimum
(2) quam pretium quindecim hominum
(3) distribui illis · ita [251.10] ut me fruamini · et ego
(4) uobis semper fruar in deum non me
(5) penitet . [251.11] nec satis est mihi adhuc inpendo
(6) et super inpendam · Potens est [251.12] dominus
(7) ut det mihi postmodum · ut me ipsum
(8) inpendat pro animabus [251.13] uestris . [Chap. 54] [251.14] Ecce
(9) testem deum inuoco in animam meam ·
(10) quia non mentior · [251.15] neque ut sit occasio
(11) adulationis uel auaritię scripserim uobis
(12) [251.16] neque ut honorem sperarem uestrum · sufficit
(13) enim honor qui [251.17] nondum uidetur sed
(14) corde creditur . Fidelis autem qui promisit
(15) [251.18] numquam mentitur · [Chap. 55] [251.19] Sed uideo iam
(16) in presenti seculo me supra modum ex
(17) ultatum [251.20] a domino et non eram dignus
(18) neque talis ut hoc mihi prestaret [251.21] dum scio
(19) certissime quod mihi melius conuenit
(20) paupertas et calamitas [251.22] quam dilitias
(21) et diuitias · Sed et christus dominus pauper fuit
(22) [251.23] pro nobis · ego miser et infelix . Etsi opes
(23) uoluero iam [251.24] non habeo neque me ipsum
(24) iudico . quia cotidie sperno aut [251.25] inter
(25) nicionem aut circum ueniri aut redigi
(26) in seruitutem siue occasio [251.26] cuius libet ·
(27) Sed nihil horum uereor propter promissa
(28) celorum · [251.27] quia iactaui me ipsum in manus
(29) dei omnipotentis quia ubique [251.28] dominatur
(30) sicut propheta dicit . Iacta cogitatum
(31) tuum in deum · et [251.29] ipse te enutriet . [Chap. 56] [251.30] Ecce
(32) nunc commendo animam meam fide
(33) lissimo deo meo pro [252] [252.01] quo legationem
(34) fungor in ignobilitate mea sed quia
(35) personam non accipit [252.02] et elegit me ad hoc
(36) officium ut unus · essem de suis minimis ·
(37) minister · [Chap. 57] [252.03] Unde autem retribuam illi
(38) pro omnibus quę retribuat mihi ? [252.04] sed quid
(39) dicam · uel quid promittam domino
(40) meo ? quia nihil uideo [252.05] nisi ipse mihi
(42) quia satis et nimis [252.06] cupio et paratus eram
(43) ut donaret mihi bibere calicem eius · sicut
(173va)
(1) indulsit [252.07] ceteris amantibus se . [Chap. 58] [252.08] quia propter
(2) non contingunt mihi a deo meo . ut numquam
(3) [252.09] amittam plebem meamsuam quam adquisiuit
(4) in ultimis terre . Oro deum [252.10] ut det mihi perseue
(5) rantiam · et dignetur ut reddam illi testem
(6) [252.11] fidelem usque ad transitum meum propter deum
(7) meum · [Chap. 59] [252.12] Et si aliquid boni umquam imita
(8) tus sum propter deum meum [252.13] quem diligo
(9) peto illi det mihi ut cum illis proselitis et cap
(10) tiuis [252.14] pro nomine suo effundam sanguinem
(11) meum · etsi ipsum etiam caream [252.15] sepulturam
(12) aut miserissime cadauer per singula mem
(13) bra diuidatur [252.16] canibus ; aut bestiis aspersis
(14) aut uolucres cęli comederent illud ; [252.17] Cer
(15) tissime reor · si mihi hoc incurrisset lucra
(16) tus sum animam cum [252.18] corpore meo ; quia
(17) sine ulla dubitatione in die illa resurge
(18) mus in [252.19] claritate solis . hoc est in gloria
(20) uiui et coheredes christi et conformes future
(21) imaginis [252.21] ipsius · quoniam ex ipso et per ipsum ·
(22) et in ipso [252.22] regnaturi sumus . [Chap. 60] [252.23] Nam sol iste
(23) quem uidemus iubente propter nos cotidie
(24) oritur · [252.24] sed numquam regnabit et neque
(25) permanebit splendor eius · sed et [252.25] omnes
(26) qui adorant eum in penam miseri male
(27) deuenient · Nos autem [252.26] qui credimus et
(28) adoramus solem uerum christum qui numquam
(29) [253] [253.01] interibit neque qui fecerat uoluntatem
(30) ipsius sed manebit in eternum [253.02] qui regnat
(31) cum [253.03] deo patre omnipotente et cum spiritu
(32) sancto ante saecula et nunc et [253.04] per omnia saecula
(33) saeculorum amen · [Chap. 61] [253.05] Ecce iterum iterumque breuiter
(34) exponam uerba confessionis [253.06] meę . testificor
(35) in ueritate et in exultatione cordis coram deo
(36) et [253.07] sanctis angelis eius · qui numquam habui
(37) aliquam occasionem preter [253.08] euangelium
(38) et promissa illius ut umquam redderem
(39) agentem illam · [253.09] Unde autem prius uix eua
(40) seram [Chap. 62] [253.10] sed precor credentibus et timentibus deum
(41) quicumque [253.11] dignatus fuerit inspicere uel re
(42) cipere hanc scripturam quam patricius
(43) [253.12] peccator indoctus scilicet hiberione con
(173vb)
(1) scripsit · ut nemo umquam [253.13] dicat quod mea
(2) ignorantia · si aliquid pusillum ego uel demon
(3) strauerim [253.14] secundum dei placitum · sed arbitramini
(4) et uerissime credatur [253.15] quod dei fuisset · et hęc
(5) est confessio mea antequam [253.16] moriar ;
(6)
Explicit liber · I ·
[Chap. 1] [254] [254.01] Incipit · II ·
(7) Patricius peccator indoctus scilicet hiberi
(8) one constitutus [254.02] episcopum me esse fateor ;
(9) certissime reor a deo accepi · id quod sum ·
(10) [254.03] Inter barbaras itaque habito proselitus et profuga
(11) ob amorem [254.04] dei . testis est ille si ita est non
(12) quod obtabam tam dure et tam [254.05] aspere
(13) aliquid ex ore meo effundere sed cogor zelo
(15) proximorum atque filiorum pro [254.07] quibus tradidi
(18) gentes . etsi contemptior [254.09] aquibus [Chap. 2] [254.10] manu mea
(19) scripsi atque condidi uerba ista danda · et tra
(20) denda [254.11] militibus mittenda · corotici non dico
(21) ciuibus meis neque ciuibus [254.12] sanctorum romanorum
(22) sed ciuibus demoniorum ob mala opera ipsorum
(23) [254.13] ritu hostili · in morte uiuunt socii scottorum
(24) atque pictorum [254.14] apostatarum que sanguelentos
(25) sanguinare de sanguine innocentium christianorum·
(26) [254.15] quos ego innumerum deo genui atque in christo
(27) confirmaui [Chap. 3] [254.16] postera die qua crismati neofiti
(28) in ueste candida flagrabat [254.17] in fronte ipsorum
(29) dum crudeliter trucidati atque mactati gladio
(30) [254.18] supra dictis . et misi epistolam cum sancto presbytero
(31) quem ego ex infantia [254.19] docui cum clericis ut
(32) nobis aliquid indulgerent de praeda uel [254.20] de cap
(33) tiuis baptizatis quos cęperunt cachinnos fecerunt
(34) de illis . [Chap. 4] [254.21] Idcirco nescio quod magis lugeam
(35) an qui interfecti uel quos [254.22] ceperunt . uel quos grauiter
(37) pariter cum ipso mancipabunt · quia utique
(38) qui facit [254.24] peccatum seruus est et filius zabuli
(39) nuncupatur . [255] [Chap. 5] [255.01] Qua re propter sciat omnis homo
(40) timens deum quod me alieni [255.02] sunt et a christo
(41) deo meo pro quo legationem fungor . patricida
(42) fratricida [255.03] lupi rapaces deuorantes plebem domini
(43) ut cibum panis sicut ait · [255.04] Iniqui dissipauerunt legem
(174ra)
(1) tuam domine . Quoniam in supremis temporibus
(2) [255.05] hiberione optime benigne plantauerat
(3) atque instructa erat [255.06] fauente deo [Chap. 6] [255.07] non usurpo
(4) partem habeo cum his quos aduocauit et
(5) predestinauit [255.08] euangelium predicare in per
(6) secutionibus non paruis usque [255.09] ad extremum
terre ·
(7) Etsi inuidet inimicus per tirannidem coro
(8) tici · qui [255.10] deum non ueretur nec sacerdotes
(9) ipsius quos elegit · et indulsit illis [255.11] summam
(10) diuinam sublimam potestatem · quos li
(11) garent super terram [255.12] ligatos esse et in celis .
(12) [Chap. 7] [255.13] Unde ergo quęso plurimum sancti et humi
(13) les corde adulari [255.14] talibus non licet nec cibum
(14) nec potum sumere cum ipsis · nec [255.15] elemosi
(15) nas ipsorum recipere debere · donec crude
(16) liter poenitentiam [255.16] effusis lacrimis satis
(17) deo faciant · et liberent seruos dei et ancillas
(18) [255.17] cristi baptizatas . pro quibus mortuus est et
(19) crucifixus · [Chap. 8] [255.18] Dona iniquorum reprobat altis
(21) pauperum · quasi uictimat filium in conspec
(22) tu patris [255.20] sui . Diuitias inquid quas congrega
(23) bit iniuste · euomentur de uentre [255.21] eius · tra
(24) hit illum angelum mortis . ira draconum
(25) multabitur · interficiet [255.22] illum linguam coluris .
(26) comedit eum ignis inextinguibilis . Ideoque
(28) prodest homini [255.24] ut totum mundum lucretur
(29) et animę suę detrimentum patiatur ?
(30) [Chap. 9] [255.25] Longum est per singula discutere . uel insinuare
(31) per totam [255.26] legem capere testimonia . de tali
(32) cupiditate · Auaritia mortale [256] [256.01] crimen ·
(33) non concupisces rem proximi tui non occi
(34) des .homicida [256.02] non potest esse cum christo ·
(36) [256.03] bitur · uel qui non diligit fratrem suum in
(37) morte manet · quanto [256.04] magis reus est qui
(38) manus suas coinquinauit in sanguine
(39) filiorum [256.05] dei quos nuper adquisiuit in ultimis
(40) terre per extationem [256.06] paruitatis nostrę · [Chap. 10] [256.07] Numquid
(41) sine deo uel secundum carnem hiberione
(42) ueni ? [256.08] Quis me compulit alligatus spiritu · ut
(43) uideam aliquem de [256.09] cognatione mea ? Num
(174rb)
(1) quid a me piam misericordiam quod ago [256.10] erga
(2) gentem illam qui me aliquando ceperunt
(3) et deuastauerunt [256.11] seruos et ancillas domus
(4) patris mei ? Ingenuus fui secundum [256.12] carnem
(5) decorione patre nascor · uendidi enim
(6) nobilitatem [256.13] meam · non erubesco neque
(7) me penitet pro utilitate aliorum · [256.14] Denique
(8) seruus sum in christo genti extere ob gloriam
(9) ineffabilem [256.15] perennis uitę · que est in christo
(10) iesu domino nostro · [Chap. 11] [256.16] Et si mei me non cognoscunt ·
(11) propheta in patria sua honorem [256.17] non habet
(12) forte non sumus ex uno ouili · neque unum
(13) deum [256.18] patrem habemus · sicut ait qui non
(15) destruit . alter aedificat . [256.20] Non quero quę
(17) hanc sollicitudinem in [256.22] corde meo · ut unus
(18) essem de uenatoribus siue piscatoribus
(19) quos olim [256.23] deus in nouissimis diebus ante
(20) prenuntiauit · [Chap. 12] [256.24] Inuidetur mihi quid faciam
(21) domine ? ualde despicior . [256.25] Ecce oues tuę
(22) circa me laniantur atque depredantur .
(23) et supradictis [256.26] latrunculis iubente corotico
(24) hostile · mente longe est a caritate [256.27] dei
(25) traditor christianorum
in manus scottorum
(26) atque pictorum [256.28] lupi rapaces deglutierunt
(27) gregem domini · qui utique hiberione
(29) et filii scottorum et filie [257] [257.01] regulorum · mo
(30) nachi et uirgines christi enumerare nequeo
(31) quam ob [257.02] rem iniuria istorum non te
(32) placeat ? etiam usque ad inferos non [257.03] place
(33) bit . [Chap. 13] [257.04] Quis sanctorum non horreat iocun
(34) dare uel conuiuium fruere · [257.05] cum talibus
(35) de spoliis defunctorum christianorum
(36) repleuerunt [257.06] domus suas ? De rapinis
(37) uiuunt . nesciunt miseri uenenum ·
(38) [257.07] letale cibum porrigunt ad amicos
(39) et filios suos . sicut eua non [257.08] intellexit quod
(40) [257.09] mortem perennem penam operantur .
(41) [Chap. 14] [257.10] Consuetudo romanorum gallorum
(42) christianorum mittunt [257.11] uiros sanctos idoneos
(43) ad francos et ceteras gentes . cum tot [257.12] milia
(174va)
(1) solidorum ad redimendos captiuos
(2) baptizat . tu totius interficis [257.13] et uendis
(3) illos genti extere ignoranti deum · quasi
(4) in lupanar [257.14] tardis membra christi . Qualem
(5) spem habes in deum uel qui [257.15] te consentit
(6) aut qui te communicat uerbis adulati
(7) onis deus [257.16] iudicabit ? Scriptum est enim ·
(8) Non solum facientes mala · sed etiam
(9) [257.17] consentientes dampnandi sunt . [Chap. 15] [257.18] Nescio
(10) quid dicam uel quid loquar amplius
(11) de defunctis [257.19] filiorum dei quos gladius
(12) supra modum dure tetigit . Scriptum est
(13) [257.20] enim · flete cum flentibus . Et iterum
(14) Si dolet unum membrum · [257.21] condoleant
(15) omnia membra . Quapropter aecclesia
(16) plorat et planget [257.22] filios et filias suas quas
(17) adhuc gladius nondum interfecit ·
(18) sed [257.23] prolongati et exportati in longa t
erra
(19) rum . ubi peccatum manifeste [257.24] grauetur
(20) inpudenter habundat . ibi uenundati
(21) ingenui [257.25] homines christiani in seruitute
(22) redacti sunt · Presertim indignissimorum
(23) [257.26] pessimorum apostatarumque pictorum ·
(24) [Chap. 16] [257.27] idcirco cum tristitia et merore uocifera
(25) bo . O speciosissime [258] [258.01] atque amantissimi
(26) fratres et filii quos in christo genui enumerare
(27) [258.02] nequeo . quid faciam uobis ? non sum
(28) dignus deo neque hominibus [258.03] subuenire .
(29) praeualuit iniquitas iniquorum super nos ·
(30) Quasi extranei [258.04] facti sumus · forte non credunt ;
(31) unum baptismum percipimus . uel [258.05] unum deum
(32) patrem habemus . Indignum est illis hiberia
(33) nati [258.06] sumus sicut ait · Nonne unum deum habe
(34) tis ? quid dereliquistis [258.07] unusquisquę proxi
(35) mum suum ? [Chap. 17] [258.08] idcirco doleo pro uobis
(36) doleo carissimi mihi sed iterum [258.09] gau
(37) deo intra me ipsum non gratis laboraui
(38) uel peregrinatio mea [258.10] in uacuum non fuit ·
(39) et contigit scelus tam horrendum [258.11] ineffa
(40) bile . Deo gratias creduli baptizati de saeculo
(41) recessistis [258.12] ad paradisum · Cerno uos
(43) neque mors amplius · sed exultabitis sicut
(174vb)
(1) uituli ex [258.14] uinculis resoluti · et conculcabitis ini
(2) quos . et erunt cinis suppedibus [258.15] uestris · [Chap. 18] [258.16] Uos ergo
(3) regnabitis cum apostolis et prophetis atque
(4) martẏribus [258.17] aeterna regna capietis · sicut
(5) ipse testatur inquit . Uenient [258.18] ab oriente
(6) et occidente . et recumbent cum abraham
(7) et isaac et iacob in [258.19] regno cęlorum · Foris canes
(8) et ueneficos et homicidię et mendacibus
(9) [258.20] periuris pars eorum in stagnum ignis aeter
(10) nę · non merito ait [258.21] apostolus . ubi iustus uix
(11) saluus erit . peccator . et impius transgressor
(12) [258.22] legis ubi se recognoscit ? [Chap. 19] [258.23] Unde enim coro
(13) ticus cum suis sceleratissimis rebellatores
(14) [258.24] cristri ubi se uidebunt quam mulierculas
(15) baptizatas premia [258.25] distribuuntur . ob mise
(16) rere regnum temporale . quod utique in
(17) momento [258.26] transeat sicut nubes uel fumus
(18) qui utique uento dispergitur ita [258.27] peccatores
(19) fraudulenti a facie domini peribunt .
(20) Iusti autem epulentur [258.28] in magna constantia
(21) cum cristo · iudicabunt nationes . et regibus
(22) [258.29] iniquis dominabuntur in secula seculorum · amen ·
(23) [259] [Chap. 20] [259.01] Testificor coram deo et angelis suis quod ita
(24) erit sicut [259.02] intimauit inperitiae meę · non
(25) mea uerba sed dei et apostolorum [259.03] atque
(26) prophetarum · quod ego latinum exposui .
(27) qui numquam eim [259.04] mentiti sunt qui credi
(28) derit saluus erit . qui uero non crediderit
(29) condempnabitur . [259.05] Deus locutus est [Chap. 21] [259.06] quaeso
(30) plurimum ut quicumque famulus dei · ut
(32) harum · ut nequaquam subtrahatur [259.08] a ne
(33) mine sed magis potius legatur coram cunctis
(34) plebibus et presente [259.09] ipso corotico · Quod
(35) si deus inspirat illos ut quandoque deo
(36) [259.10] resipiscant · ita ut uel sero peniteat . quod
(37) tam impie gesserunt · [259.11] homicida erga
(38) fratres domini et liberent captiuas bap
(39) tizatas [259.12] quos ante ceperunt ita ut mereren
(40) tur deo uiuere et sani efficiantur [259.13] hic
(41) et in eternum pax patri et filio et spiri
(42) tui sancto·AMEN ~ ჻