CoReMA

Cooking Recipes of the Middle Ages

HELP

Bottom menu: use to switch between data presentations:

  • Description: manuscript description
  • Recipes: semantic annotation of recipes in collection context
  • Transcription: provides a slightly normalized transcription of the collection including a horizontal text image synopses.
  • Full-Width: provides a slightly normalized transcription of the collection including a vertical text image synopses with a larger image area.
  • Metadata: Standardized metadata page for GAMS objects

Buttons of image viewer:

  • + / -: use to zoom in and out of the image
  • Home: display whole image
  • Full-screen: display image full-screen
  • Arrows: use to navigate forward and backward between images, text will adjust accordingly

License, citation suggestion, and change log are available via buttons next to manuscript signature below the manuscript image.

This is the most recent version of this document. See change log [2r] 01: Hie hebt sich an das Register des
02: gegenwürtigen puechleins darInne
03: man vindet alles das was hernach
04: geschriben stat editorial expansion: &cetc.
05: Item wër ein guͦt muͦsz wil macheditorial expansion:  ̕en
06: Item von einem mandel muͦsz
07: Item von ainer mandel suppeditorial expansion:  ̅en
08: Item von ainem mandel kaesz
09: Item von ainem mandel schotten
10: Item von einem Igel der weisz sej
11: Item von ainem schwarczeditorial expansion:  ̕en Igel
12: Item aber von ainem anndeditorial expansion:  ̕ern Igel
13: Item von aÿreditorial expansion:  ̕en In der vasten
14: Item von gepraten aÿreditorial expansion:  ̕en
15: Item ain sullcz von veigeditorial expansion:  ̕en
16: Item ain Sulcz von weinpereditorial expansion:  ̕en [2v] 01: Item von ainem Seniff
02: Item von aineditorial expansion:  ̕er gall ze macheditorial expansion:  ̕en
03: Item ein Sulcz von hosennesteleditorial expansion:  ̕en
04: Item von ainem aÿr muͦsz
05: Item von knödel mach also
06: Item ain essen von visch rogeditorial expansion:  ̅en
07: Item von aineditorial expansion:  ̕er kalbs lungel
08: Item von würsten aus ainem affter darmeditorial expansion:  ̅m
09: von einem kalb .
10: Item von einem wein muͦsz
11: Item von einem kereditorial expansion:  ̕en muͦsz
12: Item von aineditorial expansion:  ̕er haniff suppeditorial expansion:  ̅en
13: Item ain kaeß von magen macheditorial expansion:  ̕en
14: Item von ainem gemueß
15: Item von ainem haniff muͦß
16: Item das die arbass paelg veditorial expansion:  ̕erliereditorial expansion:  ̕en
17: Item ain gemueß von ponen
18: Item von ainem totter muͦsz
19: Item ein gemuesz von milich ram [3r] 01: Item ain geweichts In der vasten
02: Item aber von ainem gemuesz
03: Item von ainem kachel muͦss
04: Item von aineditorial expansion:  ̕er gesotteditorial expansion:  ̕en milich
05: Item ain gepacheins von drej farbeditorial expansion:  ̕en
06: Item praten In der vasten
07: Item aber der laÿ esseditorial expansion:  ̕en mach also
08: Item aber von vischeditorial expansion:  ̕en
09: Item von ainem frömdeditorial expansion:  ̅en pacheditorial expansion:  ̕en
10: Item In dem maÿen heb an
11: Item von Sallsen ze machen
12: Item wiltu grün fleisch behalteditorial expansion:  ̕en von
13: Sand marteins tag piss In den sumer
14: Item wie maeditorial expansion:  ̅n das Rindfleisch behalteditorial expansion:  ̕en sol
15: Item das kastrauneditorial expansion:  ̅nein behalt also
16: Item von Repphünereditorial expansion:  ̕en etwas ze kocheditorial expansion:  ̕en
17: Item aber von Repphünereditorial expansion:  ̕en
18: Item von aineditorial expansion:  ̕er sulcz die gel seÿ
19: Item von ainem fürhessen [3v] 01: Item von gepratteditorial expansion:  ̕en hünereditorial expansion:  ̕en
02: Item mach peteditorial expansion:  ̕ersill auf einen tisch der wachs
03: Item aber von hünereditorial expansion:  ̅en
04: Item von Reinischeditorial expansion:  ̕en hünereditorial expansion:  ̕en ze prateditorial expansion:  ̅en
05: Item von einer grün sulcz
06: Item von aineditorial expansion:  ̕er sulcz von vier stuckeditorial expansion:  ̕en
07: Item aus der materi mach Repphöneditorial expansion:  ̕er
08: Item ain editorial expansion: condiment zue vischeditorial expansion:  ̕en voeditorial expansion:  ̅n zwifaln
09: Item ain otter schwanncz zue praten
10: Item den lach prat also
11: Item von Stockvischeditorial expansion:  ̕en zue praten
12: Item aber von stock vischen
13: Item aber ain editorial expansion: condiment von hünereditorial expansion:  ̕en
14: Item geprattne hüner mit kuetteditorial expansion:  ̅en gemacht
15: Item von mörser hünereditorial expansion:  ̕en
16: Item ain gabraide ze macheditorial expansion:  ̕en
17: Item ein sullcz von fuessen
18: Item ainen magen füllen
19: Item aber von ainem kalb [4r] 01: Item ain Rindfleisch zue siededitorial expansion:  ̅en
02: Item von aineditorial expansion:  ̕er eingemachten lebeditorial expansion:  ̕ern
03: Item des wilden sweins leber thue auch also
04: Item von schaeffein knoedeln
05: Item von ainem lamps haubt gepacheditorial expansion:  ̕en
06: Item das Rech haupt mach also
07: Item ain froemdes gepratens
08: Item ain essen von huenereditorial expansion:  ̕en haist lanncz
09: Item ain Rugk praten von dem Rech
10: Item ain editorial expansion: condiment von Rech fleisch
11: Item ain essen von wilpraet
12: Item ain gemuess von prot
13: Item wiltu wilpraet behallteditorial expansion:  ̕en
14: Item allerlaÿ flaisch behallt also
15: Item von aineditorial expansion:  ̕er grünen Sallsen ze macheditorial expansion:  ̕en
16: Item ain editorial expansion: condiment haist Dewericz
17: Item von krapffen ze machen
18: Item ain haidennischeditorial expansion:  ̕en kuͦchen ze macheditorial expansion:  ̕en
19: Item von aineditorial expansion:  ̕er gabel svpp [4v] 01: Item von gefüllteditorial expansion:  ̕en ayreditorial expansion:  ̕en die geprateditorial expansion:  ̕en sind
02: Item aber von geprateditorial expansion:  ̕en aÿrn
03: Item ain habich muͦss von aÿreditorial expansion:  ̕en
04: Item aber von gefüllten ayreditorial expansion:  ̕en
05: Item aber von aÿreditorial expansion:  ̕en
06: Item ain editorial expansion: condiment von aÿreditorial expansion:  ̕en
07: Item wie maeditorial expansion:  ̅n hirss praten sol
08: Item von gepraten arbassen
09: Item aber von gepraten aÿreditorial expansion:  ̕en
10: Item von ainem ennglischeditorial expansion:  ̕en fladeditorial expansion:  ̅en
11: Item ain ponen gemacht von taig .
12: Item von ponnen
13: Item von herten ponen
14: Item waich haber groecz odeditorial expansion:  ̕er waicz oder hirss
15: Item von arbassen
16: Item von Seniff ze macheditorial expansion:  ̕en
17: Item ein mandel kaesz
18: Item von putter milich
19: Item ain tuͦch muͦss mach also
20: Item aber von Reiss
21: Item von einem editorial expansion: condiment ze macheditorial expansion:  ̕en [5r] 01: Item aber ein editorial expansion: condiment
02: Item von ainem guͦten haber kereditorial expansion:  ̕rn
03: Item für die kraut würmeditorial expansion:  ̅m
04: Item aber von Repphünereditorial expansion:  ̅en
05: Item ain gestalt als ein Rechprateditorial expansion:  ̕en voeditorial expansion:  ̅n vischeditorial expansion:  ̕en
06: Item ain ziger von mandel
07: Item ain fladen In der vasten
08: Item von krappfen füll
09: Item von gepraten aÿreditorial expansion:  ̕en
10: Item von veigeditorial expansion:  ̕en ein ze macheditorial expansion:  ̕en
11: Item ein krebs muͦss
12: Item ein essen gestalt als ein Roseÿseditorial expansion:  ̅en
13: Item ain gepacheins
14: Item aber ein frömds gepacheins
15: Item von dem kalbs kopff ze prateditorial expansion:  ̕en
16: Item ain gabraide zue willpraet
17: Item würst von hasen macheditorial expansion:  ̕en
18: Item aÿremschmalcz In der vasten
19: Item gehalbirte aÿr In der vasten
20: Item ain holer muͦss
21: Item ain gemuesz von reisz [5v] 01: Item ain gemuesz von piereditorial expansion:  ̕en odeditorial expansion:  ̕er stain obss
02: Item ain essen gestalt als ein piereditorial expansion:  ̅en
03: Item ain gemuesz von huenereditorial expansion:  ̕en
04: Item von geisslicz In der vasten
05: Item eingemacht kresbs
06: Item aber ein essen von hünereditorial expansion:  ̕en
07: Item ein gabraid mach zue hünereditorial expansion:  ̕en
08: Item von gabraid ob sÿ zue vaist seÿ
09: Item eingemachte Repphüner
10: Item von klainen voglein
11: Item zue dem wilprät geit maeditorial expansion:  ̅n gewürcz
12: Item aber ein pacheins
13: Item mach krapffen also
14: Item von fleisch krappfen ze macheditorial expansion:  ̅en
15: Item ain editorial expansion: condiment von allerlaÿ
16: Item ain Sallsen von knofflach zue
17: gemuess die reib also
18: Item aber ein Sallsen aus saluan
19: Item Seniff ze macheditorial expansion:  ̅en
20: Item ein gepacheins von kaesz [6r] 01: Item von eingemachteditorial expansion:  ̕en vischeditorial expansion:  ̅en
02: Item wie maeditorial expansion:  ̅n Äsch sol prateditorial expansion:  ̅en
03: Item aber von vischen
04: Item aber von vischen
05: Item aber von vischen zue beraitteditorial expansion:  ̕en alleditorial expansion:  ̕er gestalt
06: Item die tugent voeditorial expansion:  ̅n dem geprenteditorial expansion:  ̕en wein
07: Item ein macheditorial expansion:  ̕en grün ÿmber
08: Item guͦt grün macheditorial expansion:  ̅en
09: Item guͦt praẅn macheditorial expansion:  ̅en
10: Item guͦte plab machen
11: Item wie maeditorial expansion:  ̅n leder sol macheditorial expansion:  ̕en
12: Item ob der most wasser habe
13: Item von essich ze macheditorial expansion:  ̕en
14: Item aber von essich
15: Item von eingemacheteditorial expansion:  ̕en kütten
16: Item von einem tranck aus krannbatpereditorial expansion:  ̕en
17: Item ein Salls v̈ber Iar ze machen
18: Item von mandel milich
19: Item ein kaeß von mandel
20: Item ain Igel aus mandel [6v] 01: Item von einem kumpost ze macheditorial expansion:  ̕en
02: Item das daz prot nit schimlig werde
03: Item ain stain waich ze machen
04: Item aber ain Seniff ze macheditorial expansion:  ̕en
05: Item Gold aus der vededitorial expansion:  ̕ern schreibeditorial expansion:  ̕en
06: Item aufgelegt puͦchstabeditorial expansion:  ̕en von gold
07: Item ein schwarcze Dimpteditorial expansion:  ̕en ze macheditorial expansion:  ̕en
08: Item Gelbe farb ze machen
09: Item guͦt grüne färb ze macheditorial expansion:  ̕en
10: Item aber von dintten mach also
11: Item für den soet
12: Item ain haidnischen kuͦcheditorial expansion:  ̕en ze macheditorial expansion:  ̕en
13: Item weiss gepratteditorial expansion:  ̕en huener
14: Item die roten mach also
15: Item von den schwarczeditorial expansion:  ̕en huener ze macheditorial expansion:  ̕en
16: Item von grün hünereditorial expansion:  ̕en ze macheditorial expansion:  ̕en
17: Item zue weisseditorial expansion:  ̕en huenereditorial expansion:  ̕en sals
18: Item ein Sallsen zue schwarczeditorial expansion:  ̕en hünereditorial expansion:  ̕en
19: Item ain gestossen huen
20: Item von hennen zue kocheditorial expansion:  ̕en [7r] 01: Item von aineeditorial expansion:  ̅m swarczeditorial expansion:  ̕en gemuesz
02: Item aber von hünereditorial expansion:  ̕en
03: Item aber ein essen von hünereditorial expansion:  ̕en
04: Item wann maeditorial expansion:  ̅n anders nicht hat dann
05: kalbfleisch
06: Item von ainem lungel muesz
07: Item aber von einem gemuess
08: Item aber von milich vnd von mel
09: macht maeditorial expansion:  ̅n guͦt gemueß
10: Item von ainem gefüllten hechteditorial expansion:  ̅en
11: Item aber von Sallsen
12: Item von einem hechteditorial expansion:  ̕en der mitteditorial expansion:  ̕en ge=
13: sotten seÿ vnd an pededitorial expansion:  ̅en seitteditorial expansion:  ̕en geprateditorial expansion:  ̕en
14: Item von grüner Sallsen
15: Item von hüneditorial expansion:  ̕er maegeditorial expansion:  ̅en etwas kochen
16: Item von haniff kaeß
17: Item ein kaeß von nussen
18: Item ein schotten von haniff ze macheditorial expansion:  ̕en
19: Item aber von haniff
20: Item ain ponnen prein [7v] 01: Item ein gemueß von arbassen
02: Item arbass praten an einem spiss
03: Item aber von arbassen
04: Item ain weiss gemuess von nussen
05: Item ain prauneditorial expansion:  ̅n gemuesz von weinpereditorial expansion:  ̕en
06: oder von veigeditorial expansion:  ̕en
07: Item das gemuesz vach In ainen kopff
08: Item Beraitt wilprät also
09: Item von allerlaj vischeditorial expansion:  ̕en mach gemuesz
10: von wie du wild
11: Item das du guͦt prauneditorial expansion:  ̅n machst ze esseditorial expansion:  ̕en
12: Item aber ein gepacheins
13: Item von pachen Masannczeditorial expansion:  ̕en
14: Item auss der selbeditorial expansion:  ̕en materj mach prateditorial expansion:  ̕en
15: Item aus der materj magstu macheditorial expansion:  ̕en
16: Repphüner .
17: Item aber ain editorial expansion: condiment zue vischeditorial expansion:  ̕en
18: Item aber ain editorial expansion: condiment das haist
19: kalbedin .
20: Item ain gepachens huͦn mach also [8r] 01: Item aber von kümich hünereditorial expansion:  ̕en
02: Item aber etwas von hünereditorial expansion:  ̕en
03: Item moracheditorial expansion:  ̕en macheditorial expansion:  ̕en auss fleisch
04: Item ain editorial expansion: condiment von dem koppawn
05: Item ein ganns beraitt also
06: Item aber von gennsen zue beraitteditorial expansion:  ̕en
07: Item von mörser hünereditorial expansion:  ̅en
08: Item wie maeditorial expansion:  ̅n knofflach von flaisch
09: machen sol .
10: Item von spanfaecklein ze beraitteditorial expansion:  ̕en
11: Item ein kalbfleisch gefüllet
12: Item mach ain gepraten huͦn ganncz
13: In ainen anngster
14: Item das aus dem Sweinskoppf feur
15: heraus far flammen weisz
16: Item von Reiss ze machen
17: Item wiltu püntlach praun macheditorial expansion:  ̕en
18: zue wein .
19: Item aber ein prateditorial expansion:  ̕en von vischeditorial expansion:  ̕en [8v] 01: Item ain weisse Sallsen ze macheditorial expansion:  ̕en
02: Item aber von vischen
03: Item aber ein gemuess ze machen
04: Item aber ein gepresst essen
05: Item ain krën mach also
06: Item aber von gemuͦsz ze macheditorial expansion:  ̕en
07: Item aber ein gemuesz
08: Item ain prauneditorial expansion:  ̅n farbe zue gemuesz
09: Item ain mandel gemuesz
10: Item ain fürhess von kalb swaiss
11: Item den swais von dem kalbe seud
12: wilprät darInne
13: Item ain mandel muͦss von vischeditorial expansion:  ̕en
14: Item ein condiment zue hüner ein ze
15: machen
16: Item den lamprecht ze beraitteditorial expansion:  ̕en
17: Item aber von aÿreditorial expansion:  ̕en
18: Item ain gemuesz von mandel
19: Itemm willpraet ze beraitteditorial expansion:  ̕en [9r] 01: Item ain gemuess von pratteditorial expansion:  ̕en vischeditorial expansion:  ̕en
02: Item von Reiss magstu pachen
03: Item von grünem pacheditorial expansion:  ̅en
04: Item ain frisch pacheditorial expansion:  ̕en
05: Item von frömdem gemuess ze macheditorial expansion:  ̕en
06: Item ainen visch geprateditorial expansion:  ̕en gesotten
07: vnd gepacheditorial expansion:  ̕en .
08: Item also mach hollprateditorial expansion:  ̕en von vischeditorial expansion:  ̕en
09: Item von ainem abenteẅrigeditorial expansion:  ̅en aÿ veditorial expansion:  ̕ergiss nit
10: Item ain essen von dreÿerlej farben
11: Item ain gepacheins von drej farbeditorial expansion:  ̕en
12: Item eingemacht öppfel
13: Item von dem Raiger ze beraitteditorial expansion:  ̕en
14: Itemm von ainem Sweins kopff den
15: beraitt also
16: Item von geprëssteditorial expansion:  ̕en vischen ze macheditorial expansion:  ̕en
17: Item von gepachen öppfeln die gepresst
18: sein [9v] 01: Item von aineeditorial expansion:  ̅m piberschwancz
02: Item von ainem hüner muͦsz
03: Item ain gemuesz von stain obs
04: Item von ainem erper muͦss
05: Item ain piereditorial expansion:  ̕en muͦss
06: Item aber ein gemues von hünereditorial expansion:  ̕en die
07: Item geschlagen sind
08: Item ain Sallsen von weinper
09: Item von ainer Sulcz v̈ber ainen
10: formeditorial expansion:  ̅m gemacht
11: Item von aineditorial expansion:  ̕er Sulcz die da gesteet
12: von schleinen .
13: Item ein gepacheins von sibeditorial expansion:  ̕en farbeditorial expansion:  ̕en
14: Item von geprateditorial expansion:  ̕en vischeditorial expansion:  ̕en
15: Item von gebraten aÿreditorial expansion:  ̕en
16: Item von gepachen Straubeditorial expansion:  ̕en die
17: beraitt also .
18: Item von aineditorial expansion:  ̕er Iungeditorial expansion:  ̕en ganns ze beraitteditorial expansion:  ̕en
19: Item von einer füll zue gennsen [10r] 01: Item von aineditorial expansion:  ̕er Sallsen ze vaheditorial expansion:  ̕en In
02: dem tawe .
03: Item von eineditorial expansion:  ̕er sulcz ze macheditorial expansion:  ̕en das sie
04: gerneditorial expansion:  ̕e gestee
05: Item von ainem höfflicheditorial expansion:  ̕en pacheditorial expansion:  ̕em
06: Item von ainem milich muͦss
07: Item aber von arbassen
08: Item von dem Tiergarten .
09: 1460 [10v] [11r] [11v] [12r] [12v] [13r] [13v] [14r] [14v] [15r] [15v] [16r] [16v] [17r] 01: Wer ein guͦt muͦs wil haben
02: das mach von sibennler sacheditorial expansion:  ̅en
03: du muͦst haben milich salcz
04: vnd schmalcz zugker aÿer
05: vnd mel saffran dar zue So
06: wirt es gell Ain mandel muͦsz macheditorial expansion:  ̅en
07: Item wildu machen ein mandel muͦss
08: So nÿm ein pfunt mandelss vnd nÿmeditorial expansion:  ̅m
09: auch vmüdueditorial expansion:  ̅m vnd ob du des nicht
10: hast So nÿm semlein prot dar zue
11: vnd das thue In ain wasser vnd
12: wall das darauss vnd das schlach
13: mit der milich durch ain tuͦch . So
14: wirt es klain wiltu es suess haben
15: So thue zugker daran das haist
16: ain mandel muͦss . Ain mandel suppeditorial expansion:  ̅en
17: Item ain mandel suppen wiltu die
18: machen die geet von mandel milich
19: zue nÿmeditorial expansion:  ̅m ain semlein prot das päe [17v] 01: schon die milich geuss daran wiltu
02: die suppen haben . wiltu habeditorial expansion:  ̅en ain
03: mandel käesz den mach also .

04: Item wiltu haben ein mandelkaeesz
05: So muͦst du habeditorial expansion:  ̅en ain haussen platteditorial expansion:  ̕er
06: vnd zwaÿ pfunt mandel da machst
07: du den kaesz von vnd den mandel reib
08: schon vnd schlah In durch ein weiss
09: tuͦch Nÿmeditorial expansion:  ̅m hausen platter ain lott
10: des ist Im not die soltu In ainem wasser
11: sieden ab vnd den mandel soltu durch
12: schlahen mit der platter prüe vnd
13: solt die milich nit sieden lassen wiltu
14: es suesz haben . So nÿmeditorial expansion:  ̅m ain vierdung
15: zucker da wirt es suesz von vnd nÿmeditorial expansion:  ̅m
16: ain pfunt mandel den soltu schelen
17: vnd die weissen ganczen keren kleub
18: die darauf Besteck den kaesz da mit [18r] 01: Mach ain dicke milich daran vnd thue
02: ain vierdung zucker daran . So wirt
03: es suesz dauon Macht du nit ain klaine
04: schüssel gehaben . So nÿmeditorial expansion:  ̅m ain rindlein
05: das Innen veditorial expansion:  ̕erglast seÿ da schütt die
06: milich ein . So wirt sÿ hert darInne
07: wann du sÿ wild haben . So schütt
08: sÿ auf ain schüssel vmb vnd thue
09: die milich doran vnd steck dann die
10: mandel kereditorial expansion:  ̅en darauf an den kaesz . Ain
11: mandel schotten ze machen also

12: Item ain mandel schotten wiltu den
13: machen So nÿmeditorial expansion:  ̅m zwaÿ pfunt mandel
14: dar zue vnd den soltu klain reibeditorial expansion:  ̅en
15: vnd solt In durch schlaheditorial expansion:  ̕en dick vnd
16: besteck In mit weissen kereditorial expansion:  ̅en vnd solt
17: dann die milich nemen die du doran
18: wild giessen vnd die andeditorial expansion:  ̕ern soltu lassen
19: siededitorial expansion:  ̅en Wann sÿ gesotten ist So soltu [18v] 01: sÿ vf ain weiss tuͦch schlaheditorial expansion:  ̕en Wann
02: es dann kalt ist So soltu es vf ain
03: schüssel schlahen nach der lennge vnd
04: steck dann die kereditorial expansion:  ̅en daran vnd ain
05: vierdung zugker muͦst du haben In
06: die milich vnd In den schotten Die
07: milich soltu doran giessen . So ist es
08: gancz . Ainen weissen Igel zue kocheditorial expansion:  ̕en
09: Item ain weÿssen Igel zue kochen . So
10: nÿmeditorial expansion:  ̅m ain pfunt mandel den stöss dklain
11: vnd thue ain zugker daran vnd schlachs
12: zue samen vnd mach ain rechten Igel
13: dorauss wann er nueditorial expansion:  ̅n hert ist So nÿmeditorial expansion:  ̅m
14: zwainczig mandel kereditorial expansion:  ̅en die schneid klain
15: vnd steck sÿ Im ein das söllen sein pörst
16: sein vnd gib Im ain mandel kereditorial expansion:  ̅en In
17: den mund . Ainen schwarczen Igel
18: Item ain schwarczen Igel zue macheditorial expansion:  ̅en
19: So muestu habeditorial expansion:  ̅en ain pfunt ÿmber die [19r] 01: soltu schön waschen vnd er kleub sÿ
02: schon das nichtz vnsaubers daran seÿ
03: vnd solt sÿ schon schwaissen In ainer pfan=
04: nen Vnd solt sy lassen kalt werden das
05: er trugken seÿ vnd stös In klain vnd
06: zÿmen vnd nägelein vnd zugker soltu
07: daran thuen Vnd schlahe das zue samen
08: vnd mach ain rechten Igel dauon vnd
09: wenn er nueditorial expansion:  ̅n beraitt ist So sol man
10: In besteckeditorial expansion:  ̅en mit nägelein das süllen
11: seine porst sein vnd ain guldein muscat
12: gib Im In den mund das ist dem Igel
13: gesunt . Aber ainen anndeditorial expansion:  ̕ern Igel .
14: Item aber ain anndeditorial expansion:  ̕ern Igel der neme
15: dar zue ain pfunt veigeditorial expansion:  ̅en vnd wasch
16: das mel dauon vnd lass sÿ trucken
17: werdeditorial expansion:  ̅en vnd hack sÿ dann klain vnd
18: stoess sÿ mit guͦtem gewürcz rain vnd
19: thue Saffran doran so wirt es rott [19v] 01: vnd des zuckers soltu nit veditorial expansion:  ̕ergessen waneditorial expansion:  ̅n
02: es klain gestossen ist So schlachs zue
03: samen vnd mach ain Igel dorauss vnd
04: gilb In schon mit saffran vnd nÿm
05: nägelein das süllen seine porst sein
06: vnd ain veÿgen gib Im In den mund .
07: Item aÿer von aÿreditorial expansion:  ̕en In der vasten
08: In ainem pfeffer In der vasten . So
09: nÿmeditorial expansion:  ̅m zwaj pfunt mandels vnd stoess
10: In vnd reib In klain vnd thue ain zucker
11: doran vnd geusz ein wenig wasser
12: doran so wirt öll dauon Er darff es
13: nicht sieden lassen die milich sol dick
14: sein so mag er dauon machen die
15: aÿer was er wil Nÿmeditorial expansion:  ̅m ain wenig
16: milich vnd thue saffran daran vnd
17: mach totter als ein hasel nuss vnd
18: nÿmeditorial expansion:  ̅m ain klains weiss tuͦch das soltu
19: legeditorial expansion:  ̅en In die hant da leg vf das weiss [20r] 01: vnd mach ain lueg vnd leg das tötterlein
02: In das weiss vnd das thue darüber
03: das es sej gestalt als ein hennen aÿ das
04: der als vil seÿ als vf ain essen vnd
05: ain pfunt ÿmber die wasch schon vnd
06: reib die klain vnd ain schnitten weiss
07: prots thue es In ain prüe vnd mit
08: ainem süssen wein schlachs durch vnd
09: pfeffer vnd zugker das haist In dem
10: pfeffer des zuckers soltu nit veditorial expansion:  ̕ergessen
11: Also soltu macheditorial expansion:  ̅en du solt habeditorial expansion:  ̅en zue halbeditorial expansion:  ̅en
12: aÿren die mach aus ainem schmalcz ain
13: klaines rindlein soltu habeditorial expansion:  ̅en vnd halbe
14: aÿer leg darein wieuil du wild Nÿmeditorial expansion:  ̅m
15: ain vierdung zucker den lass zer geen
16: In ainer pfannen wann er zerganngeditorial expansion:  ̅en
17: ist das er gesteet vf dem schmalcz
18: vnnder weÿsse milich mach lëne tötter
19: vnd leg zucker für das salcz darein [20v] 01: von geprateditorial expansion:  ̕en aÿreditorial expansion:  ̕en die prat also .
02: Item von aÿren die süllen hert sein die
03: sol er stecken an einen spisz vnd machs
04: wie du wild vnd mach sy gel oder
05: schwarcz veditorial expansion:  ̕ergiss des zuckers nicht .
06: Item sulcz von Sulcz von veÿgeditorial expansion:  ̕en .
07: veÿgen wildu die machen . So nÿmeditorial expansion:  ̅m
08: ain pfunt veÿgen die wasch schon
09: vnd lass ain wal thün vnd lass die
10: stingel doran vnd secz In ain schüssel
11: das sich die stingel vf kereditorial expansion:  ̅en wenn
12: sy nueditorial expansion:  ̅n gesotten sein da soltu habeditorial expansion:  ̕en ain
13: hausen plater vnd seud die In guͦtem
14: wein vnd nÿm die prüe da die veigeditorial expansion:  ̅en
15: Innen gesotten sein Vnd nÿm Ir als
16: vil du Ir bedarfft an die veigeditorial expansion:  ̅en das
17: mach mit guͦtem gewürcz vnd saffran
18: vnd das der prüe nicht zue vil sej
19: das die veigeditorial expansion:  ̅en bedeckt sein . Ain sullcz
20: von weinpereditorial expansion:  ̕en
[21r] 01: Item ain sullcz von weinpereditorial expansion:  ̕en Nÿmeditorial expansion:  ̅m ain
02: pfunt weinber dar zue vnd die wasch
03: schon vnd reibs klain vnd nÿm ain hausen
04: platter die sol gesoten sein mit guͦtem wein
05: nÿm des als vil das du sy durch schlageditorial expansion:  ̅en
06: mügst vnd guͦt gewürcz thue doran vnd
07: zugker thue es vf ain schüssel vnd lass
08: kallt werdeditorial expansion:  ̕en vnd schneid sie zue stuckeditorial expansion:  ̅en
09: wie du wild Nÿmeditorial expansion:  ̅m nuͦsz milich vnd hauseditorial expansion:  ̅en
10: platter die sol gesotten sein das er es recht
11: mach vnd mach zugker doran Die
12: milich sol suess sein vnd besteet vnd dann
13: die prüe sol weiss sein vnd lass sten vnd
14: solt habeditorial expansion:  ̅en ain pfunt mandel vnd reib
15: den klain vnd aber hausen platter ain
16: lot vnd sol die milich daran giessen die
17: milich sol süsz sein vnd thue sÿ auf ein
18: schüssel vnd lass sÿ kalt werdeditorial expansion:  ̅en vnd
19: nÿm ain pfunt weinber die wasch schon [21v] 01: vnd reibs klain vnd muͦst habeditorial expansion:  ̅en ain
02: hausen plater vnd schlahe die wein=
03: per durch vnd die milich sol dick sein
04: als ain mandel milich vnd machs mit
05: guͦtem gewürcz ab Vnd wenn du es
06: vf ain schüssl thuest . So schneid sÿ
07: an vier ennden vnd nÿm die zwaÿ
08: stuck heraus nicht die pej einander
09: vnd thue schwarcze an die stat . So
10: wirt die schüssel vol wider vnd gancz
11: also .von ainem guͦten seniff .
12: Item zue guͦtem seniff Nÿm seniff
13: samen vnd seüber In vnd stösz In schon
14: vnd reib In durch ain tuͦch das enng
15: seÿ Vnd stosz zimen plüe misch dar
16: vnnder vnd den seniff zwier mit hoe=
17: nig samen vnnder einannder recht
18: als ein muͦss vnd wenn du In wild
19: macheditorial expansion:  ̅en So nÿm ein wenig vnd twier [22r] 01: In mit wein So hastu ainen guͦteditorial expansion:  ̕en seniff
02: also . Ain gall mach also .
03: Item zue ainer gall . Nÿm essigk . hönig
04: vnd Leeczellteditorial expansion:  ̕en vnd stoess durch einandeditorial expansion:  ̕er
05: vnd seichs durch ein tuͦch vnd seud es
06: vnd geuss es an vnd gib es hin kallt .
07: Item ein sulcz . Sullz von hosennesteditorial expansion:  ̕el
08: von hosennestel . Nÿm ain rech hautt
09: die prüe vnd zeuch die har herab vnd
10: seud die haut gar wol . So schnirpfft
11: sie sich gar vast zue samen die schneid
12: spannlanng vnd czwaier vingeditorial expansion:  ̕er praitt
13: vnd mach daraus ain sulcz . Ain aÿr muͦsz
14: Item ain gepratten muͦsz von eÿttel aÿreditorial expansion:  ̕en
15: vnd als vil schmalcz . vnd salcz das es
16: nicht zue haisz seÿ vnd thue es In ain
17: pfannen vnd pratt es das wirt ein
18: pratten muͦss . knödel mach also .
19: Item nÿm ain kalbflaisch vnd hack
20: speck darunder vnd gewürcz wol vnd [22v] 01: reibs thue aÿer vnd weiss prot darundeditorial expansion:  ̕er
02: vnd mach kügelein daraus vnd sewd
03: es mit haissem wasser vnd schneid sÿ vnd
04: gib es hin zue essen . Ain essen von visch
05: Rogen das mach also maisterlich .

06: Item visch rogeditorial expansion:  ̅en . Nÿm aber nicht parbeditorial expansion:  ̕en
07: rogen vnd stoesz die In ainem mörser
08: vnd pach In Inn ain pfannen ain praits
09: plat vnd schneids würfflat prenn ain
10: mel In ainer pfannen mit öll das es
11: schwarcz werde vnd mach ain prüe
12: von vischen aus dem melb mach ain
13: pfeffer nÿm essig vnd gewürcz vnd
14: lass das er siededitorial expansion:  ̅en vnd darInne erwalleditorial expansion:  ̕en
15: vnd schneid ain semlein würfflat vnd
16: prenn das öll vnd geuss das vf das esseditorial expansion:  ̅en
17: Item nÿm . Ain kalbs lungeditorial expansion:  ̅en ze macheditorial expansion:  ̕en
18: zue ainem essen das haist ain kalbs lung
19: vnd seud die gar wol vnd hack die
20: klain vnd schlach aÿer daran vnd hack [23r] 01: speck darundeditorial expansion:  ̕er klain vnd pfeffer vnd saffran
02: vnd pach ain aÿer plat So du es zue
03: samen legst mit ainem totteditorial expansion:  ̕ern an die figeditorial expansion:  ̕en
04: Würst machstu aus ainem affter darmeditorial expansion:  ̅m
05: von ainem kalb .

05: Item nÿm ain affter darmeditorial expansion:  ̅m von ainem
06: kalb vnd mach den gar sauber vnd
07: hack lungeditorial expansion:  ̕el vnd speck durch ainandeditorial expansion:  ̕er
08: gewürcz wol vnd bereibs vnd thue
09: das In ain affter darmeditorial expansion:  ̅m vnd seud würst
10: vnd machs vnd prats dornach gib
11: es hin truckeditorial expansion:  ̕en . Ain wein muͦsz also
12: Item ain wein muͦsz mach also Nÿm zwaj
13: pfunt mandel reib In klein schlah In
14: durch mit wällsch wein oder mit Rainfal
15: wiltu haben ein wein muͦsz. Ain kereditorial expansion:  ̅en
16: Item wildu macheditorial expansion:  ̅en muͦs mach also .
17: ain kereditorial expansion:  ̅en muͦsz von mandel . reib In
18: klain schlahe In durch mit wällschwein
19: vnd zugker thue doran das ist ain kereditorial expansion:  ̅en muͦsz . [23v] 01: Item ain haniff suppeditorial expansion:  ̅en . Ain haniff suppeditorial expansion:  ̅en
02: mach also du solt In durch schlaheditorial expansion:  ̕en mit
03: wein wildu sy guͦt habeditorial expansion:  ̕en ain guͦte suppeditorial expansion:  ̅en
04: vnd gepaettes prot . vnd ain zwifel vnd
05: ain apffel vnd hack das klain vnd
06: schwaisz das klain In öll rain vnd thue
07: das daran . Ainen käesz von dem mageditorial expansion:  ̅en macheditorial expansion:  ̅en
08: Item den mageditorial expansion:  ̅en sol man stoessen
09: klain . vnd auch waschen rain . vnd
10: seud In vnd nÿm die sotteditorial expansion:  ̅en obenan ab
11: vnd mach ain kaesz dauon man sol muͦsz
12: milich dauon macheditorial expansion:  ̅en vnd mit zucker sol
13: man die milich süsz macheditorial expansion:  ̅en . Ain gemüss mach also
14: Item Nu süll wir ain milich
15: habeditorial expansion:  ̅en vnd solt die durch schlaheditorial expansion:  ̕en mit
16: wasser vnd gepaettes prot schneid würff=
17: lat daran vnd mach die milich suess
18: mit zugker . Ain haniff muͦs mach .
19: Item ain haniff muͦsz dar zue nÿm haniff
20: der gesotten seÿ vnd stoess In klain vnd [24r] 01: nÿm semlein prott vnd den haniff schlah
02: mit dem prot durch ain tuch das mach
03: mit dem gewürcz ab . Das die arbais die
04: Item ein kalltguesz . pällg veditorial expansion:  ̕erliesen
05: die sol ressz sein wiltu die zissereditorial expansion:  ̅en vnd
06: auch die ponen Ir röck veditorial expansion:  ̕erlieren So lass
07: sÿ siededitorial expansion:  ̅en vnd wasch rain vnd lass sÿ
08: dann truckeditorial expansion:  ̅en wann sÿ gesotten sind
09: So reib sÿ schon mit ainem loeffel da
10: machstu ain muͦsz von unclear? Possibly mistaken attempt by the scribe. Also lass auch
11: die ponen siededitorial expansion:  ̅en . wasch die schon vnd
12: lass die siededitorial expansion:  ̅en truckeditorial expansion:  ̅en da macht du ain
13: ponn prein von vnd schneid In nach
14: der lenngeditorial expansion:  ̅en auf ain schüssel du muͦst
15: auch aineeditorial expansion:  ̅n dar zue habeditorial expansion:  ̅en da thue zucker
16: an von ponnan macht man vil das
17: ich nicht sageditorial expansion:  ̅en wil . Ain guͦt gemuͦss
18: Item ain guͦt muͦsz . von ponnen .
19: macht man auch dauon da muͦstu zue
20: habeditorial expansion:  ̅en oell vnd machs ab mit guͦtem gewuercz . [24v] 01: Ain totter muͦsz mach also .
02: Item wildu haben ein totter muͦsz Dar zue
03: nÿm dreÿzeheditorial expansion:  ̕en aÿer vnd thue die tötter
04: dauon vnd ain achtail waellsch wein
05: So wirt das muͦsz vein vnd ain wenig
06: salcz vnd ain suͦsse milich schmalcz das
07: ist auch guͦt vnd milich ram . Ain
08: gemüsz von milich ram mach also .

09: Item von milich ram nÿm zeheditorial expansion:  ̅en aÿr
10: tötter daran sol man schmalcz nemen vnd
11: sol das ab siededitorial expansion:  ̅en vnd das es den leweteditorial expansion:  ̕en
12: wol gefalle . Ain geweichts mach In
13: Item zue einem geweichteditorial expansion:  ̅en . der vasten
14: In der vasten Nÿm mandel vnd hack
15: den klain färb den halben mit saffran
16: das leg besunder In ain schüssel Nÿmeditorial expansion:  ̅m
17: weinper wol erlesen vnd erwell sie
18: das sÿ sinbel werdeditorial expansion:  ̅en vnd leg sÿ besundeditorial expansion:  ̕er
19: zue disem nÿm allerlaÿ visch rogeditorial expansion:  ̅en
20: an parbeditorial expansion:  ̅en rogeditorial expansion:  ̅en nicht vnd stoess den Catchword at lower leaf margin: 'klain In ainem mörser‘ [25r] 01: klain In ainem mörser mit ainem wenigeditorial expansion:  ̅en
02: melb das es werde als ein sträublein
03: taig . vnd ferb den vnd geusz den vf
04: den fladeditorial expansion:  ̅en vnd lass In pachen In ainem
05: ofen .Aber ein gemüsz mach also .
06: Item zwaj vnd dreÿssigk aÿr seud die
07: das sy hertt werden das weiss nÿmeditorial expansion:  ̅m
08: dauon vnd hack es klain vnd stoesz dar
09: zue semlein mel das schlach durch ain
10: tuͦch vnd zucker vnd ein wenig salcz
11: die tötter soltu besunder stoessen vnd
12: nÿm ein wenig mel dar zue vnd
13: ein wenigeditorial expansion:  ̅en Saffran daran vnd zucker
14: vnd schlach es durch ain tuͦch vnd zue
15: ÿedem muͦsz muͦst du haben ain pecher
16: schal das ettliche löcher hab das weiss
17: schlah In ainen pecher Die toetter schlah
18: auch besunder In ainen pecher Du muͦst
19: zue ÿettlicheditorial expansion:  ̅em pecher ain decke haben [25v] 01: das man es damit durch treibeditorial expansion:  ̅en mueg
02: vnd die soltu trucken das die würm=
03: lein als lanng werden als die schüssel
04: vnd zeuch ain wenig von dir vnd
05: den anndern zue dir vnd mit dem zug
06: hör auf vnd nÿmeditorial expansion:  ̅m ain pecher den zeuch
07: noch stercker nach der lenng hin v̈ber
08: vnd her v̈ber Nÿm aber das weiss
09: vnd nach dem weissen das gelb die
10: weÿl du icht hast . Ain kachel muͦsz
11: Item ain kachel muͦsz . mach also .
12: zue macheditorial expansion:  ̕en da muͦst du zue habeditorial expansion:  ̅en
13: ain milich die suesz seÿ Dornach sol
14: man aÿer vf schlahen die geuss an
15: die milich vnd nÿm guͦt gewürcz
16: vnd Saffran das ersz durch ain tuͦch
17: schlaheditorial expansion:  ̕en müg vnd salcz zue massen
18: das thue In die milich die aÿr vnd
19: lass siededitorial expansion:  ̕en vnd thue rain schmalcz [26r] 01: doran . Ain gesottne milich mach also
02: Item ain suesz milich daran muͦst du habeditorial expansion:  ̕en
03: zeheditorial expansion:  ̅en aÿer die schlahe doran durch ain tuͦch
04: wann du das wild . So geuss die milich
05: an den hafen vnd die aÿr da mit wann
06: die milich In dem hafen seÿ . So rür
07: die milich das die aÿer die milich be=
08: greiffen wenn sÿ dick wil werden
09: So solt habeditorial expansion:  ̅en ain tuͦch das rain sej weneditorial expansion:  ̅n
10: sÿ wallennd das die aÿer zue samen
11: wallen So geusz es vf das tuͦch So
12: macht du die milich beraitten vnd
13: lass sÿ kalt werdeditorial expansion:  ̅en so schneid sÿ wie
14: du woellest Ain gepachens von drej farbeditorial expansion:  ̕en
15: Item den petersill den hack klain vnd
16: reib den vnd schlahe aÿer doran vnd
17: nÿm ain grosse pfannen vnd mach die
18: pfannen vaist vnd geuss ain löffel
19: vol daran . So machst ain plat dauon [26v] 01: oder wieuil du wild vnd mach ein
02: gelbe füll von aÿreditorial expansion:  ̅en vnd gewürcz wol
03: vnd In wem du pachen wild vnd thue
04: ein schmalcz daran vnd leg ÿe ain plat
05: vf das annder vnd streich dann der
06: fülle das es als dick sej oder dicker . So
07: leg das ander plat auf das vol vnd
08: lege aber ain plat vnd der füll aber
09: dornach die weÿl du icht hast vnd
10: pach das ab . vnd wenn das beraÿt
11: ist . So stuff es mit ainem messer So
12: get der lufft dauon hincz an den poden
13: Das solt pachen miteinannder weneditorial expansion:  ̅n
14: es beraitt ist . So leg ain ziegel dorauf
15: oder ains ziegels schwär vnd lass
16: sten . So macht du es schneideditorial expansion:  ̅en weneditorial expansion:  ̅n
17: du wilt an richten vnd so straͦ zucker
18: darauf . Praten In der vasten . [27r] 01: Item praten In der vasten das kumpt
02: von vischen dar zue soltu ain hechteditorial expansion:  ̅en
03: nemen den schlah auf vnd thue den
04: grat dauon vnd den schwaiss muͦst
05: habeditorial expansion:  ̕en von dem hechten so wirt es schwarcz
06: hastu sein nicht genuͦg So soltu nemen
07: der klainen vischlein oder leczelten den
08: prenn das sÿ schwarcz werdeditorial expansion:  ̅en vnd lass
09: also werden kalt vnd stoeß rain vnd
10: schlachs durch ain sib Nÿm ain wein
11: vnd leg den leczelten darein vnd hack
12: es klain mit den vischen vnd thue
13: das zue massen vnd rogkein prot das
14: reib klain vnd rür es mit dem leczelteditorial expansion:  ̕en
15: vnd vischen durcheinander vnd gewürcz
16: wol vnd thue nicht . Saffran daran
17: vnd das mereditorial expansion:  ̕er tail visch vnd mach
18: dauon den visch praten vnd steck In
19: an einen spisz vnd nÿm arbes pruee [27v] 01: vnd die thue In ainen kessel vnd da leg
02: den praten ein vnd lass In sieden
03: vncz an die stat vnd lass In nicht
04: veditorial expansion:  ̕ersiededitorial expansion:  ̅en der mach zwen oder drej das
05: es sich veditorial expansion:  ̕ergee vf ain schüssel vnd nÿmeditorial expansion:  ̅m
06: mandel den schneid nach der lennge
07: vnd spick den praten da mit klain
08: vnd ganncze nägelein steck darein
09: da wirt es geschmach von Nu sol
10: man habeditorial expansion:  ̅en ain pfunt weinper die
11: sol man reibeditorial expansion:  ̅en klain die sol maeditorial expansion:  ̅n mit
12: wällsch wein durich schlaheditorial expansion:  ̅en vnd
13: zucker vnd guͦt gewürcz sol man dar
14: zue haben .Aber der laÿ essen mach
15: Item du solt nemen . als heditorial expansion:  ̕ernach stet
16: das annder taÿl vnd mach ain zellteditorial expansion:  ̕en
17: der czwaier vingeditorial expansion:  ̕er dick sej den leg In
18: die prüe da der praten Innen gesoteditorial expansion:  ̅en
19: sej vnd lass In siededitorial expansion:  ̅en vncz an die stat
20: vnd lassen nit veditorial expansion:  ̕ersiededitorial expansion:  ̅en vnd leg In an [28r] 01: die anricht vnd lass werden kalt
02: vnd hack dar zue ein appfel . Aber
03: von vischeditorial expansion:  ̕en die mach also

04: Item nu sülle wir habeditorial expansion:  ̕en ain visch
05: vnd süllen den siededitorial expansion:  ̅en wann dü ein
06: schlein macht gehaben da wirt ein
07: guͦte pressen von vnd so nÿm dar
08: zue ain hechten vnd seud sie ped abe
09: wann sy gesoten sind . So prich sie
10: ped mit der hant vnd thue die graet
11: dauon vnd so nÿm dann ain haussen
12: plater die soltu siededitorial expansion:  ̅en all doran das der
13: prüe nicht zue vil seÿ gewürcz es
14: rain vnd schrot In die praten In dem
15: visch vnd schlachs durch mit einanndeditorial expansion:  ̕er
16: mit der hennde vnd leg es vf ain
17: zwifach tuͦch vnd schwär das vast
18: zue samen vnd leg es vf ain tisch
19: vnd leg ain pret darauf vnd schwärs
20: mit zwain ziegelstain zue oder mit [28v] 01: holcz vnd lass das werden kalt vnd
02: mach das ab mit guͦtem gewürcz Nÿm
03: leczelteditorial expansion:  ̅en vnd zucker vnd reib den klain
04: darein vnd machs ab vnd Saffran thue
05: darein vnd ain vierdung weinper
06: vnd als vil mandel thüe das In die
07: prüe vnd laß kalt werdeditorial expansion:  ̅en . Ain fröm=
08: Item ain frömdes pachens . des pacheditorial expansion:  ̅ens
09: dar zue süll wir habeditorial expansion:  ̅en Siben farb
10: alle vnd mach von ÿeder farb ain fülle
11: du muͦst dar zue oblat habeditorial expansion:  ̅en die duenn
12: vnd scheiblig sein Zue ÿedlicheditorial expansion:  ̕er fülle
13: muͦstu vier oblat habeditorial expansion:  ̕en vnd die fülle
14: sol abgemacht sein mit guͦtem gewürcz
15: vnd mach ain weiss muͦs da mach zucker
16: an vnd nÿm vier plat vnd bestreichs
17: mit ainer farbe vnd das der fülle nicht
18: zue vil seÿ vnd die vier plat leg
19: vf ainannder mit der fülle So nÿm
20: nueditorial expansion:  ̅n ain annder farb vnd bestreich auch [29r] 01: vier plat leg sÿ zue samen auf ain andeditorial expansion:  ̕er
02: Die andeditorial expansion:  ̕ern plat die vor geschribeditorial expansion:  ̕en sind
03: Nueditorial expansion:  ̅n nÿm aber ain farb vnd thue den
04: selbeditorial expansion:  ̕en auch also vnd leg sÿ all vf ain
05: annder Das ÿeder farb vier auf ainander
06: ligeditorial expansion:  ̅en wann du die pletter alle gefuellet
07: hast dunck es dich zue klain sein wann
08: sy vf ainannder ligeditorial expansion:  ̅en So heb wideran
09: mit der ersten fülle vnd machs als du
10: die ersten gemacht hast vnd leg es vf
11: ainen tisch oder vf ain pret . Darauf
12: leg zwen ziegel stain schwär auf die
13: pleter vnd lass ain nacht dar vnnder
14: ligen So werdeditorial expansion:  ̅en sy hert vnd kalt
15: das sol von zucker süsß sein . So machst
16: du es süß gebeditorial expansion:  ̅en . wann du wild vnd
17: behalt es wie lanng du wild oder
18: wann du es gebeditorial expansion:  ̅en wild So nÿmeditorial expansion:  ̅m
19: ain scharpffs messer vnd schneids wie
20: du wild vnd legs vf ain schüssel So [29v] 01: sichstu die farb gar das ist ain gepacheditorial expansion:  ̅ens
02: an feẅr vnd die farb soltu all sibeditorial expansion:  ̅en habeditorial expansion:  ̕en
03: das soltu kocheditorial expansion:  ̕en von allen dingeditorial expansion:  ̅en das
04: Iar vmb her . In dem maÿen heb an
05: Item du solt kocheditorial expansion:  ̕en nach des Iars zeit
06: In dem Iare soltu ane hebeditorial expansion:  ̕en In dem
07: maÿen . von salsen zue macheditorial expansion:  ̕en
08: Item mit den weinpereditorial expansion:  ̅en Ist des sumers
09: poesz zue kocheditorial expansion:  ̅en oder pachen Er sol nemen
10: petersill ÿsoppeditorial expansion:  ̅en perchtram Abrautteditorial expansion:  ̕en
11: vnd Saluan da machstu pachens von
12: vnd salsen wann du süsse milich hast
13: da macht du guͦt gemüsz von ÿsoppeditorial expansion:  ̅en
14: perchtram abrauten Saluan das thue
15: auch doran Da macht du auch ain
16: guͦt gemüsz von allerlaj farbeditorial expansion:  ̕rn waneditorial expansion:  ̅n
17: du es wilt habeditorial expansion:  ̕en . wiltu grün fleisch
18: behalteditorial expansion:  ̕en von dem winter piss In den su= mer

19: Item wiltu grün flaisch behalden
20: von Sand Marteins tag piss In den [30r] 01: sumer es sej Rindrein oder kastraunnein
02: oder Sweineins ÿeglichs soltu besunder
03: legeditorial expansion:  ̅en das salcz rain vnd mit vnrainen
04: henndeditorial expansion:  ̅en soltu es nit an greiffen . Dem
05: Sweinein soltu die fuesz abe schneideditorial expansion:  ̅en
06: pej dem knie vnd schneid Im die oren
07: ab wieuil du Ir wild behalteditorial expansion:  ̅en als vil
08: nÿm Ir vnd lass In dem salcz ligeditorial expansion:  ̅en drej
09: wocheditorial expansion:  ̕en . Also ganncz nÿmeditorial expansion:  ̅m sie nicht In
10: die pösen hennd vnd die sulcz geuss
11: dauon In ainen kessel oder In ainen hafeditorial expansion:  ̅en
12: vnd seud die sulcz vnd schaim sie schon
13: So wirt sÿ lautter als ain wein vnd
14: nÿm ain klains faesslein . vnd leg die
15: fuess vnd die oren darein vnd der sulcz
16: sol als vil sein das man es damit bedeck
17: vnd hüll es zue vnd lass es stan vnd
18: ganng nit vil dar zue .
19: Das Rindflaisch behalt also [30v] 01: Item nÿm Rindflaisch vnd mutscheditorial expansion:  ̅el
02: als vil du Ir habeditorial expansion:  ̅en wild vnd salcz sÿ
03: wol vnd lass sy ligeditorial expansion:  ̅en vierczigk tag
04: vnd geuss die sulcz dauon Vnd thue
05: Ir als du diser hast gethan vnd schwärs
06: zue als das kraut vnd secz es das es
07: kalt werde In ainen keller wann die
08: warmen tag werden kumen So nÿmeditorial expansion:  ̅m
09: ain löffel vnd schoepff der sulcz dauon
10: vnd kost sy ob sie nicht schmeck So
11: thue sy dann dauon vnd nÿm dann
12: ain frisch prunnen wasser vnd nÿm
13: dann ain salcz ain klains schüsselein vol
14: vnd schlah das wasser vast durch
15: einannder mit ainem pesen vnd lass
16: es lauffen durch ain rain tuͦch der sulcz
17: muͦsz als vil sein das sy das fleisch bedecke .
18: Das kastraunnein behalt also [31r] 01: Item also soltu dem kastraunnein thün
02: vnd ÿeglichs soltu besonnder thon Waneditorial expansion:  ̅n
03: man es wil essen . So soltu es wässern
04: vnd seud es damit ab wiltu ain guͦt
05: fleisch habeditorial expansion:  ̅en das haisz ain fleisch aus
06: der sulcz vnd da mach ain scharpffe salczeditorial expansion:  ̅en
07: zue vnd die Sweinen kloe soltu hären
08: So werdeditorial expansion:  ̅en sÿ schön Du macht sÿ salczeditorial expansion:  ̕en
09: wie du wild . von Repphönern etwas
10: Item ob du annders zue kochen
11: nicht hiettest dann Repphöner da müg
12: wir sehs essen dauon macheditorial expansion:  ̅en Dreẅ höneditorial expansion:  ̕er
13: veditorial expansion:  ̕ergennd sich auf ein essen wol die sol
14: man praten schon wann sÿ halbe ge=
15: praten sind oder an die stat So soltu
16: nemen ain marck von ainem Rind vnd
17: solt nemen ain mel vnd ain kalcz wasser
18: vnd mach ain vesten taig vnd da mach
19: ain copij von vnd leg dann die hüner [31v] 01: vnd das marck darein vnd solt habeditorial expansion:  ̕en ain
02: guͦten wein den soltu thün darein vnd
03: zwaj lot weinper vnd ain qeditorial expansion: uentein nae=
04: gelein vnd mit anndeditorial expansion:  ̕ern gewürcz machs
05: schon ab vnd mach nueditorial expansion:  ̅n von taig ain
06: plat vnd veditorial expansion:  ̕erdeck das schon vnd veditorial expansion:  ̕erpind
07: es vnd hast dann ain ofen der warmeditorial expansion:  ̅m
08: sej vnd secz das darein vnd ob du des
09: nicht hast So thue es vf ain hert da
10: er aller haissest seÿ da mach ain fleck
11: schön vnd mach ain scherbeditorial expansion:  ̕en aus ainem
12: hafen der schleht sej vnd mach In haisz
13: vnd thue dar auf ascheditorial expansion:  ̕en rich es vmb
14: vnd vmb das der lufft nicht dar zue
15: kumeditorial expansion:  ̅me das ist ain pfhasten von Repp=
16: hönnereditorial expansion:  ̕en . Aber von Repphünereditorial expansion:  ̕en
17: Item nueditorial expansion:  ̅n sol man nemen die Repphüner
18: vnd sol sy schön macheditorial expansion:  ̅en vnd den krageditorial expansion:  ̕en
19: vnd die fuesz lass da peÿ vnd nÿmeditorial expansion:  ̅m daneditorial expansion:  ̅n [32r] 01: ain höner prüe die süss sej vnd mach
02: die siedennt darein vnd ain lot
03: gannczeditorial expansion:  ̅en pfeffer wäsch In schon vnd
04: wirff In darein In die mitt der hüner
05: prüe vnd lass siededitorial expansion:  ̅en als lanng als die
06: hüner prüe vnd lasz auch nicht veditorial expansion:  ̕ersiededitorial expansion:  ̕en
07: Schneid ain apfel lanng vnd klain
08: vnd mit gewürcz mach In ab rain
09: wenn du wild es ane richten erst so
10: thue den apffel dareinv . Ain sulcz die
11: Item wiltu macheditorial expansion:  ̕en gar gell sej .
12: ain sulcz die gel seÿ . Da wirff zeheditorial expansion:  ̕en
13: mandel kereditorial expansion:  ̅en darein oder mer . Ain
14: Item fürhessen mach also .
15: wiltu machen ein fürhessen von hennen
16: So nÿm den schwaisz dauon vnd
17: hack ain huͦn daran für ain apffel
18: vnd hack ain zwifel klain vnd schwaiss [32v] 01: In rain vnd thue In daran . von prat=
02: Item wiltu praten ten hünereditorial expansion:  ̕en mach .
03: hönner habeditorial expansion:  ̕en die pratt schon vnd waneditorial expansion:  ̅n
04: sÿ gepraten sind So lass kalt werden
05: vnd schlah ÿettlichs enczwaj vnd nÿm
06: ain weiss semlein prot das prenn zue
07: ainem pfeffer vnd das nit schwarcz
08: seÿ Nÿm essigk vnd wein vnd thue
09: hönig doran da wirt es süsz von vneditorial expansion:  ̅d
10: nueditorial expansion:  ̅n mach es mit guͦtem gewürcz abe
11: Nu nÿm ain vierdung weinper vnd
12: schwaiss die schon vnd ij lot mandels
13: thue daran rür es durch ainannder
14: vnd geuss daran vnd lass sten darInne
15: vnd leg die deck vf den hafen das
16: der rauch nicht heraus schlah . Mach
17: Item petersil vf ainen tisch also .
18: wiltu machen petersill auf ainem tisch
19: vnd der wachs vf dem hafen die weÿl [33r] 01: die hönner siededitorial expansion:  ̅en So soltu czwaj allte
02: huener habeditorial expansion:  ̅en peteditorial expansion:  ̕ersill soltu auch habeditorial expansion:  ̕en
03: der nicht zue verr sej gewachsen vnd
04: der sam sol heurig sein den soltu legeditorial expansion:  ̅en
05: In ain roten wein darInne lass In vier=
06: czeheditorial expansion:  ̅en tag sten So nÿm der erd dar
07: aus er gewachsen seÿ Nÿm weinrebeditorial expansion:  ̕en
08: die prenn schon vnd mach ascheditorial expansion:  ̕en dar
09: aus vnd solt habeditorial expansion:  ̕en ponen stro das
10: prenn auch schon zue ascheditorial expansion:  ̕en vnd
11: von rebeditorial expansion:  ̅en vnd von ponnen stro des
12: sol ÿeglichs als vil sein als des anndeditorial expansion:  ̕ern
13: Nÿm zwirund als vil erd dar zue vnd
14: menng das durch einannder mit Regeditorial expansion:  ̕en
15: wasser doch nicht zue kalt Nÿm ain
16: hafen deck vnd leg estrich deck darauf
17: vnd den samen darein das es nicht
18: zue vil sej vnd strö darauff das du
19: den samen bedeckest vnd lass also ein [33v] 01: weÿl sten die hönneditorial expansion:  ̕er süllen die weÿl
02: siededitorial expansion:  ̅en . von hünnern zue kochen
03: Item wann du annderst nichts hast
04: dann hüner da machst du zeheditorial expansion:  ̕en essen
05: von So muͦstu habeditorial expansion:  ̕en kalb flaisch oder
06: Sweineins das nicht zue vaist sej
07: hack es rain vnd gewürcz es wol
08: vnd solt die hüner damit füllen vnd
09: die füsz schlah dauon vnd solt die siededitorial expansion:  ̅en
10: lassen vnd mach ein gesüpp dar zue
11: vnd zue ÿeder hennen soltu vier aÿr
12: haben vnd da mach ain suffrat von
13: vnd suid sÿ hert vnd stoes klain vnd
14: reibs durch ein tuͦch . wann sie gesoten
15: sein So gewürcz rain wol mit parolueditorial expansion:  ̅m
16: vnd zimetplüe vnd lanng pfeffer vnd
17: saffran vnd veld kuemich vnd nägelein
18: das sol alles sein vf ain lot ÿmber
19: muscat vnd muscat plüed klain koriandeditorial expansion:  ̕er [34r] 01: das muͦstu dar zue haben . von Reinischeditorial expansion:  ̕en
02: hönern wie man die praten sol .

03: Item Reinische hüner die sol man prateditorial expansion:  ̕en
04: vnd mach zwelff stuck daraus das
05: Ir vf ain essen genuͦg sein . Dar zue solt
06: du habeditorial expansion:  ̕en zwai vnd dreissigk aÿer vnd
07: ein guͦte prüe vnd schmalcz vnd
08: ain pfunt weinper vnd ain vierdung
09: gewürcz es wol . vnd rür es ob einem
10: feur . Ain grüne sulcz von hönereditorial expansion:  ̕en
11: Item ein grönne sulcz von hüner . So
12: muͦstu nemen hausen plater vnd seud
13: sy In der prüe vnd dar zue nÿm
14: Saffran vnd das mach ab mit guͦteditorial expansion:  ̕em
15: gewürcz vnd leg es auf ain schüssel
16: vnd nÿm essigk zue massen vnd waneditorial expansion:  ̅n
17: sy hert seÿ So schneid sÿ mitten von
18: einannder nÿm es halbs vnd lass
19: das annder darInne vnd nÿmeditorial expansion:  ̅m petersill
20: vnd stoesz den klain wiltu macheditorial expansion:  ̕en ain [34v] 01: Salsen dar zue soltu habeditorial expansion:  ̕en treib es durch
02: mit hausen plater die hüner leg wider
03: In die schüssel vnd die prüe gewurcz
04: ab vnd geuss wider dar auf So wirt
05: es wider grün . Ain sulcz von vier stuckeditorial expansion:  ̅en
06: Item ain sulcz von vier stuckeditorial expansion:  ̕en dar zue
07: du solt habeditorial expansion:  ̕en ain schwarcze farb hastu
08: der nicht So nÿmeditorial expansion:  ̅m hönig vnd mell
09: vnd rür es durch einannder ob einem
10: feur vnd lass es werdeditorial expansion:  ̅en kalt vnd
11: stösz klain So wirt die farb rain vnd
12: schrott die hüner vnd seud sÿ In wein
13: vnd In essigk geuss daran vnd mach
14: es ab mit guͦtem gewürcz vnd thue
15: das In aine pfannen ain prüe Virgule not rubricated (exception). vnd
16: mach die prüe schwarcz vnd geus die
17: prüe darauf vnd hausen plater soltu
18: zwischen habeditorial expansion:  ̅en wenn die sulcz nueditorial expansion:  ̅n hert
19: ist So schneid sÿ krewcz weis vnd
20: nÿm das ain ort der gegeditorial expansion:  ̅en v̈ber nÿm [35r] 01: auch heraus vnd prich der anndeditorial expansion:  ̕ern nicht
02: die schwarczen süllen beleÿbeditorial expansion:  ̕en Nÿm
03: ain pfunt mandel den stöss klain vnd
04: reib In durch mit ainer hüner prüe
05: weisse ÿmber thue daran mit pariskörnlein
06: vnd mach das ab mit gewürcz vnd die
07: hüner süllen weiss sein vnd geüss
08: die weiss prüe darauf das der schwarczeditorial expansion:  ̕en
09: geleich seÿ die schwarczen bedecke mit
10: silbrein nägelein die weissen mit
11: mandel . Aus der materi mach Repphöneditorial expansion:  ̕er
12: Item aus der selbeditorial expansion:  ̕en materi macht du
13: machen Repphüner gestalt das sÿ sein
14: als die lebenndigen gestalt . So lass
15: sÿ siededitorial expansion:  ̅en In dem wallennden wasser
16: vnd seud sÿ gar vnd steck sÿ dann
17: an einen spisz das sie warmeditorial expansion:  ̅m werdeditorial expansion:  ̅en
18: beträff sÿ mit oell vnd gib da peÿ
19: pfeffer . Ain Condiment zue vischeditorial expansion:  ̕en
20: von den Czwiffaln .
[35v] 01: Item Schüpp hecht hausen zue stuckeditorial expansion:  ̕en
02: prat sy an einem spiss So sie sind gar
03: gepraten So lass sÿ erwallen In dem
04: Condiment das dauor geschribeditorial expansion:  ̕en stet
05: von den zwiffaleditorial expansion:  ̕en . wie man ain otter
06: Item ain otter schwancz sol praten
07: schwanncz zue praten Nÿm In als vereditorial expansion:  ̕re
08: er vaist sej du solt In beraitten So
09: er vil nahennd ist gepraten So bespreng
10: In mit ymber vnd mit pfeffer vnd
11: prat In vollen vnd gib In hin . Den
12: Item den rugkeditorial expansion:  ̕en lachs prat also
13: von dem lachs thue auch also vnd prat
14: In das annder seud In wasser vnd In
15: essigk Nÿm rindeditorial expansion:  ̅en vnd rugkein prot
16: waichs In essich Nÿm ÿmber mer dann
17: pfeffer vnd ain wenigeditorial expansion:  ̅en kümich mel
18: das mit essich erwëll das ebeditorial expansion:  ̕en dick gib
19: es pej dem visch das Condiment mag
20: man essen mit allerlaj vischeditorial expansion:  ̕en vnd wilprät [36r] 01: Item nÿmeditorial expansion:  ̅m von stock vischeditorial expansion:  ̕en zue prateditorial expansion:  ̅en .
02: ain stockvisch vnd die haut dauon vnd
03: waich In ain nacht In Small cross above 'In'? ein wasser truck
04: In dornach In essigk vnd prat In vnd
05: lass In beträffen mit öll oder mit putteditorial expansion:  ̕er
06: allenthalbeditorial expansion:  ̕en . Mach ain taig von mel
07: vnd von aÿreditorial expansion:  ̕en vnd pfeffer vnd Saffran
08: vnd salcz vnd beschlach den visch damit
09: drei stuck . vnd lass sy rott werdeditorial expansion:  ̕en pej
10: dem feur beträff In vast vnd gib In hin .
11: Item Von stockvischen also .
12: schell den stockvisch vnd seud In gar
13: vnd löss Im den grad hack In klain
14: Darzue nÿmeditorial expansion:  ̅m aÿr semel pfeffer Saffran
15: lass es erwalleditorial expansion:  ̕en vnd salcz vnd gib es
16: hin oder mach daraus ain gelbe suppeditorial expansion:  ̕en
17: mit saffran . Aber ein editorial expansion: condiment von hünereditorial expansion:  ̅en
18: Item nÿm allte hüner vnd prat sÿ
19: halb vnd hau sÿ zue stucken nÿm
20: halb suppeditorial expansion:  ̅en vnd halbs wasser darInne [36v] 01: seud sy das sÿ mürb werdeditorial expansion:  ̕en Nÿm zwifeditorial expansion:  ̕el
02: vnd hack In klain schwaiss In In schmalcz
03: vnd wenig wasser Nÿm pfeffer prot
04: kümich herte aÿer salcz essigk vnd ain
05: wenig pfeffers wann das zue samen
06: gemacht ist . So geus das vf die hüner
07: vnd lass siededitorial expansion:  ̅en eben dick In disem Con=
08: diment mag man allerlaÿ hannd prateditorial expansion:  ̕en
09: gebeditorial expansion:  ̕en . Aber ain praten hasen nicht sol
10: man lassen pfeffereditorial expansion:  ̕en . Gebratne hüner
11: mit kütten gemacht also .

12: Item geprattne hüner mit kütteditorial expansion:  ̕en oder
13: mit piereditorial expansion:  ̅en In der selben materi . Also
14: das du an der selbeditorial expansion:  ̕en stat thuͦst zwiffail
15: oder piereditorial expansion:  ̅en . von mörser hüner die mach also
16: Item ain gepraten hünn zer glid das
17: klain vnd nÿm das prät dauon vneditorial expansion:  ̅d
18: nÿmeditorial expansion:  ̅m ain dünnen aÿer taig von aÿreditorial expansion:  ̕en
19: vnd von pfeffer aenis pfeffer. Saffran Catchword at lower leaf margin: 'vnd stoez es In ainem mörser‘ [37r] 01: Vnd stoesz es In ainem mörser als zue
02: samen vnd pachs In ainem klainen
03: schmalcz das sind mörser hüner . Aber
04: Item ain gab raid ze machen also
05: also mach die gab raid Nÿm Sweinein
06: fuess lass sy siededitorial expansion:  ̅en wol halb vnd seud
07: herab gar vnd thue sÿ In ainen hafeditorial expansion:  ̕en
08: vnd geuss doran wein oder essigk vnd
09: In der prüe seud es gar darInne vnd
10: lasz erwalleditorial expansion:  ̕en darInne pfeffer . aenisz . gal=
11: gannt ÿmber zÿmen Saffran nae=
12: gelein vnd geus das alles an die prüe
13: wider ain tail die speis In die schüssel
14: vnd geuss die prüe wider darauf vnd
15: lass es kallteditorial expansion:  ̕en vnd gib es hin. Ain
16: Item sulcz von fuessen mach also .
17: aber ain sulcz von füssen mach die
18: sulcz oder was dar zue gehört das
19: seud gar . So nÿmeditorial expansion:  ̅m weiss prot ÿmber [37v] 01: nÿmeditorial expansion:  ̅m mer dann pfeffers aeniss. Saffran
02: das mal mit essich vnd mit der prüe
03: nicht ze saur zue disem Condiment
04: darauf hast vnd haist ain lampardische
05: sulcz . fülle den magen also .
06: Item nÿm gehackt Sweinein flaisch
07: aÿr weiss prot geschnitten vaist
08: fleisch pfeffer kümmich Saffran salcz
09: vnd temeditorial expansion: perir das alles durch einannder
10: vnd fülle damit den magen nicht
11: ze vol Seud In grün So er gar ge=
12: soten sej So löss die füll gar aus dem
13: magen Sneid In zue vier stucken
14: vnd hack In mit aÿreditorial expansion:  ̕en . Aber von aineeditorial expansion:  ̅m
15: Item prüe ein kalb . kalb mach also
16: zeuch Im die haut ab seud es vnd
17: zue sibeditorial expansion:  ̕en gib es hin mit pfeffer . wie
18: Item man ain Rindfleisch siededitorial expansion:  ̅en sol .
19: nÿm rindflaisch vnd salcz es wol [38r] 01: Vnd nÿmeditorial expansion:  ̅m aschlach genuͦg lass das wol
02: siededitorial expansion:  ̅en In vaister prüe Das Rindfleisch
03: als du es hin gebeditorial expansion:  ̕en wild So thue
04: fleisch vnd aschlach zue samen vnd
05: lass es erwallen vnd gib es hin . Aber
06: Item von einer gemachten lebereditorial expansion:  ̕en
07: ain frische Rindleber die nicht stainig
08: sej Schneid sÿ zue fünff stucken prat
09: sÿ an ainem spiss Als sie sich geseübert
10: hat So wasch In der prüe oder In
11: wasser dreÿ stund vnd prat sÿ daneditorial expansion:  ̅n
12: gar lass sÿ dann kalten Beschneid
13: sÿ dann schon stoeß der stuck ains In
14: ainem mörser vnd thue dar zue
15: pfeffer ÿmber äniß mal das klain
16: mit essigk erwëlle das mit ebeditorial expansion:  ̕en dick
17: werd lass es kallten vnd leg die
18: lebereditorial expansion:  ̕en darein vnd gib es hin für hirsein .
19: Des wilden Sweins leber thue auch also [38v] 01: Item des wildeditorial expansion:  ̕en Sweins leber thue auch
02: also thue guͦt prüe dar zue vnd gib
03: es hin . von schäffein knödlein also
04: Item wiltu gesotten schäffein knödlein
05: machen . So nÿm herte aÿr ain wenig
06: weiss prot . Saluan salcz hack das klain
07: vnd manigen geschniten speck dar zue
08: rohe aÿer vnd Saffran vnd mach daneditorial expansion:  ̅n
09: pallen als vil du wild vnd seud sÿ
10: In der suppeditorial expansion:  ̅en In ainem kar Vnd wann
11: sÿ erhertennd . So erwëll sÿ In dem aÿr
12: taig . stoess sie an einen spiss prats vnd
13: gib es hin . Ain lamps haubt gepacheditorial expansion:  ̅en
14: Item ain lamps haubt . Nÿm vnd seud
15: es gar wol nÿm das flaisch dauoeditorial expansion:  ̅n das
16: die pain beleibeditorial expansion:  ̕en also gancz thue dar
17: zue herte aÿr vnd saluan . hack das
18: klain meng dar zue reisz aÿr geschniteditorial expansion:  ̅en
19: speck pfeffer Dits condiment füll [39r] 01: In die hiereditorial expansion:  ̕en schaleditorial expansion:  ̕en vnd würck an
02: die stat da es vor was zeuch es wideditorial expansion:  ̕er
03: durch ain aÿr taig vnd pach es In schmalcz .
04: Item Das Rechthaupt mach also also.
05: also mach das Rechhaubt Nÿm gesotten
06: fleisch das zue massen gesoten sej schäf=
07: feins . oder Rindreins . oder Sweineins
08: hack das klain meng dar zue aÿer geschniteditorial expansion:  ̅en
09: speck pfeffer kümich salcz . So mach ain
10: plat von aÿreditorial expansion:  ̕en vnd zer taÿl das Condi=
11: ment darauf geleich vnd wind das plat
12: vmb vnd zeuch das durch ain taig pach
13: es In schmalcz oder pratz an ainem spiss
14: So er gar seÿ gesotten So schneid es encz=
15: waj zue stucken vnd gib es hin . Ain fröm=
16: des geprattens mach also .

17: Item das haist ain geprattens . Nÿm ge=
18: pratten piereditorial expansion:  ̅en vnd räsz saur äppffel vnd
19: gesoten schweinein fleisch pfeffer Saffran
20: ëness das pach alles vnd mach das waich [39v] 01: vnd mit roheditorial expansion:  ̕en aÿreditorial expansion:  ̕en das es zue samen
02: müge klebeditorial expansion:  ̅en So mach ain plat von aÿreditorial expansion:  ̕en
03: vnd zertaÿll das Condiment darauf ge=
04: leich wind das plat zue samen . vnd
05: zeuch ain aÿer taig dar über pach es hert
06: In schmalcz Stich dar durch ain spiss
07: prat es vnd beschlachs mit aÿreditorial expansion:  ̕en vnd
08: schmalcz wann es geschaimpt . So ist
09: er gancz gesotten gib es hin Man mag
10: es schickeditorial expansion:  ̕en als recht pratten . Ain esseditorial expansion:  ̅en
11: von hünereditorial expansion:  ̅en das man nennet lanncz

12: Item nÿmeditorial expansion:  ̅m hüner leber vnd maegen vnd
13: schneid die dünne vnd pachs In schmalcz
14: thue dar zue schmalcz pfeffer aÿr kümich .
15: salcz . rür es vnnder einander Als gefüllte
16: aÿr waich streich sÿ In siedencz schmalcz
17: In ain schaff das sÿ ganncz peleÿbeditorial expansion:  ̕en . So
18: sÿ gar sein gepacheditorial expansion:  ̕en . So gib es hin das
19: haist lanncz Also mag man macheditorial expansion:  ̅en Iünge
20: hüner oder lampfleisch . Ain rugk prateditorial expansion:  ̕en [40r] 01: von dem rech den mach also .
02: Item von dem Rugkpratteditorial expansion:  ̕en von dem
03: Rech spick den klain mit speck wol be=
04: sprenng In mit salcz wol würff dar
05: auf pfeffer . ÿmber . kümich Bewind
06: In mit ainem taig als kräppfflein
07: lass In pacheditorial expansion:  ̅en In ainem ofen wart an
08: dem liecht ob er ganncz pacheditorial expansion:  ̅en sej Also
09: macht du den hasen praten ganncz .
10: Item Ain editorial expansion: condiment von Rechflaisch
11: nÿmeditorial expansion:  ̅m das Rechflaisch salcz es lasz siededitorial expansion:  ̅en .
12: lind las siededitorial expansion:  ̅en thue darauf petersil saluan
13: gehackten speck So er gar gesotten
14: seÿ So nÿm rugkein rindeditorial expansion:  ̅en . ÿmber
15: pfeffer . essigk mal doraus ain condiment
16: vnd lass es damit erwalleditorial expansion:  ̕en . vnd gib
17: es dann hin . Ain essen von willpraet
18: Item nÿmeditorial expansion:  ̅m das plat mach also
19: vnd die lungel von dem reche vnd
20: seud es mare vnd schneid es würfflat [40v] 01: Seich die suppeditorial expansion:  ̅en durch ain tuͦch das da
02: kain har darInne beleÿbe thue das alles
03: wider In den hafen vnd thue dar
04: zue schmalcz wein vnd lass es vast
05: siededitorial expansion:  ̅en So du es hin gibst So thue
06: darauf gemalen pfeffer . es sol doch
07: offen ebeditorial expansion:  ̅en dick beleÿbeditorial expansion:  ̕en . Ain gemüsz
08: Item derre weiss von weissem prot .
09: prot vnd reib es durch ain sib das
10: behallt auch In ainem lidrein peütel
11: das es nicht nasz werde So du es
12: dann essen wild so leg es vnd thue
13: dar zue schmalcz aÿr pfeffer oder
14: was du dickes haben wild .
15: Wiltu willprät Behalten
16: Item wildu wilprät Behalteditorial expansion:  ̕en In
17: den Aügsten Underlining in red. . So nÿm zwaj tail
18: salcz das der drittaÿl gesoten sej In
19: wasser vnd schneid das flaisch [41r] 01: vnd träffs mit salcz vnd lass es
02: sten ainen halben tag vnd nÿmeditorial expansion:  ̅m
03: dann das gesotten gesalczeditorial expansion:  ̕en wasser
04: das es wol dar vber gee . Allerlaj
05: fleisch bahalt auch also

06: Item also machtu Behalten allerlaÿ
07: hannd fleisch In den Aügsten Als du
08: es siededitorial expansion:  ̅en wild So erwall es wol vnd
09: geuss die prüe darab vnd geuss frisch
10: wasser wider daran lass es siededitorial expansion:  ̅en vnd
11: gib es hin . Ain grüne sals die mach
12: also vnd behalt die .

13: Item nÿm saluan mit Czwiuolij peteditorial expansion:  ̕ersil
14: vnd saur ampfer alteditorial expansion:  ̕en den Iungeditorial expansion:  ̕en klaub
15: die kreẅtter vnd wäsch vnd der es
16: an der sonne Nÿm dar zue pfeffer
17: galgannt ÿmber zÿmmen aenis . Co=
18: riannder Cubebeditorial expansion:  ̅en nägelein mu=
19: scatplüt parÿskörnlein vnd ain [41v] 01: wenig artickel das machet den sal=
02: uan schön vnd nÿm gedert weiss
03: prot auss dem allen mach puluer .
04: wann du sÿ dann essen wild . So
05: temeditorial expansion: perirs mit wein oder mit essigk
06: vnd behalt die wie lanng du wild .
07: Ain Condiment haist dewericz
08: Item Nÿmeditorial expansion:  ̅m ain saureditorial expansion:  ̕en Appfel nach sand
09: Marteins tag . schel sÿ Schneid sÿ
10: dornach leg sÿ In ain hönig tranck
11: lass es siededitorial expansion:  ̅en also das es praun werd
12: das machtu ain Iare habeditorial expansion:  ̅en Diss editorial expansion: condi=
13: ment haisset dewericz Man mag auch
14: krapffen dauon füllen . von krapffen
15: Item mach ain mach die fülle also .
16: fülle mit geribem käes vnd mit
17: aÿreditorial expansion:  ̅en mit gehacktem speck So kleb
18: ain plat des taigs das annder taill
19: schlach dann vnd winds als fladeditorial expansion:  ̅en [42r] 01: vnd pach sy In schmalcz gar du macht
02: die krapffen füllen mit aÿreditorial expansion:  ̕en vnd mit
03: öppfeleditorial expansion:  ̅en ob du wilde . Ain haydennischeditorial expansion:  ̅en
04: Item zertreib kuͦchen mach also .
05: ain taig mit aÿreditorial expansion:  ̕en vnd mit aineditorial expansion:  ̕er wallczeditorial expansion:  ̕en
06: dünne Als oblat vnd schneid
07: es drej vingeditorial expansion:  ̕er dick . vnd lenngeditorial expansion:  ̕er dann
08: ain hannd vnd pach es In schmalcz
09: vnd geuss darauf gepefferteditorial expansion:  ̕en hönigk
10: trannck oder hönig wurczeditorial expansion:  ̕en . Gib
11: es hin . das haist ain haÿdennischer
12: kuͦch oder ain hausen plasen . Ain
13: Item schöll saur gabel supp mach .
14: öppfel Schneid sÿ duenne seud sÿ In
15: wasser seich das wasser darab zue
16: den öpffeleditorial expansion:  ̅en aÿr vnd mel vnd gekräutteditorial expansion:  ̕er
17: vnd mach darauss ain taig vnd
18: mach daraus krapffeditorial expansion:  ̕en . schël saur öppfeditorial expansion:  ̕el
19: schneid sÿ dünne In schmalcz darab [42v] 01: zerprich die öppfel gar vnd meng
02: dar zue aÿer ÿmber vnd pach das
03: In schmalcz Mach ain plat von aÿereditorial expansion:  ̕en
04: vnd geuss die öppfel vf das plat die
05: weil sy ob dem feur sein lass es pacheditorial expansion:  ̅en
06: In ainem klainen schmalcz piss es vndeditorial expansion:  ̅en
07: rot wirt So bestreich es mit aÿreditorial expansion:  ̕en
08: In ain schüssel las es stan vnd gib es
09: hin Das haist ain gabel suppeditorial expansion:  ̅en mit den
10: selben öpffeleditorial expansion:  ̕en magstu auch krappfen
11: füllen . von gefüllten aÿren die ge=
12: Item nÿmeditorial expansion:  ̅m aÿer vnd praten sind .
13: schlah sÿ an pededitorial expansion:  ̅en spiczeditorial expansion:  ̅en auf plas dar
14: ein das der totter heraus far . hack saluan
15: meng sy d zue den töttern vnd fülle
16: die wider ein vnd würff sÿ In ain
17: haiss wasser vnd schöll die aÿr vnd
18: prat sÿ vnd beschlahe sie mit aÿreditorial expansion:  ̕en
19: vnd mit kräuttereditorial expansion:  ̕en vnd mit saffran
20: vnd gib sy dann hin . Aber von geprateditorial expansion:  ̕en aÿreditorial expansion:  ̕en [43r] 01: Item Reib schön weiss prot vnd prat
02: es hertt In putter vnd meng aÿer
03: dar zue vnd dürren saluan vnd pfeffeditorial expansion:  ̕er
04: fülle die aÿer schall damit prat sÿ an
05: ainem spiss vnd gib sÿ hin . Ain habich
06: Item hack sal muͦsz von aÿren
07: uan klain prat sÿ In putter meng
08: dar zue kraut Saffran daraus mach
09: ain habich muͦsz füll es wider In die
10: schalen vnd leg sÿ In ain siedenncz wasser
11: seud sÿ vnd dornach quartir sie schon .
12: Aber von gefüllten aÿren .
13: Item nÿm milich aÿr schön prot . Saffran .
14: salcz mal das zue mal dick leg die
15: darein erwellet das haissen gefüllte
16: aÿer . Aber von aÿren .
17: Item seud aÿr hertt schneid sÿ In die
18: lennge. loes aus die tötter meng dar
19: zue aber aÿr ker dar zue die tötter zue
20: dem schapffen pach sy rot Mach dar [43v] 01: zue ain dünn plat leg die aÿer dar auf
02: lass pede plat vnd aÿer zue samen
03: pacheditorial expansion:  ̅en Schneid yeglichs von einandeditorial expansion:  ̕er
04: vnd gib es hin . Ain editorial expansion: condiment von aÿreditorial expansion:  ̕en
05: Item Iung pier vnd putter vnd
06: gehackten saluan essich vnd schmalcz
07: thue die selben aÿr darein . Gib sÿ
08: hin erwellet . Wie man hirss prateditorial expansion:  ̅en sol
09: Item wie man hirsz praten sol . Nÿm
10: hirsz vnd greüsz vnd sibeditorial expansion:  ̅en aÿr dar zue
11: das es hert werde . Schneid In aus steck
12: In an einen spis vnd beschlahe In mit
13: aÿreditorial expansion:  ̅en gib In hin salcz oder mit annder
14: Condiment . von gepratten arbassen
15: die mach also als hernach stat .

16: Item schlah arbaisz durch ain sib aÿer
17: als vil du dar zue habeditorial expansion:  ̅en wild Dar
18: nach pach sÿ In ainem schmalcz oder
19: putter . Schneid sy zue klainen stuckeditorial expansion:  ̅en
20: prat sÿ an einem spisz beschlah sÿ mit [44r] 01: aÿreditorial expansion:  ̕en vnd gib sÿ hin . Aber von geprateditorial expansion:  ̕en
02: Item hack aÿr vnd nuss kereditorial expansion:  ̕en aÿren .
03: vnd waiche aÿer dar zue hack es klain
04: vnd füll sÿ In die schalen vnd prat
05: sy vnd gib sÿ hin . Ainen ennglischeditorial expansion:  ̕en
06: Item waich fladen mach den also
07: kaesz puttereditorial expansion:  ̕en pfeffer das meng zue
08: samen mach ain hafen von taig vnd
09: fülle den mit dem kaesz v̈ber halb
10: vnd lass In pacheditorial expansion:  ̕en In ainem hafen
11: Das haisset ein ennglisch flad . Ain
12: Item ponnen gemacht von taig
13: zertreÿb ein aÿr taig mit aineditorial expansion:  ̕er wallczeditorial expansion:  ̕en
14: das es werd eins vingers dick Sch=
15: neid den würfflat als die ponnen
16: vnd würff den taig In haiss schmalcz
17: lass es schnell pacheditorial expansion:  ̕en geusz ab das
18: schmalcz lasz es truckneditorial expansion:  ̅en . vnd mach es
19: vf saffran oder auf editorial expansion: condiment vnd las [44v] 01: es erwalleditorial expansion:  ̅en ee du die ponnen darein thuest
02: Das haissen ponnen von taig Bewar
03: es vor den maüssen So machtu es
04: behalten lannge zeitt . Von ponnen
05: Item seud grün ponnen mit schönem
06: prot pfeffer dreÿstund Als vil kümich
07: Saffran salcz . essich vnd pier mal ze
08: samen trucken die ponnen geuss das
09: gewallen gesotten darauf gib es hin
10: Grün arbaiss mach also . von herten
11: Item von hertten ponnen . ponen .
12: mach die also thue die In wallende
13: laug vncz das Im die pälg ab geen
14: So geuss sÿ In ain sib vnd reib die
15: pälg dauon erwöll sÿ mit dem vor=
16: genanten wein editorial expansion: condiment vnd gibs
17: dann hin Diss ponnen machtu macheditorial expansion:  ̕en
18: ponnen putteditorial expansion:  ̕ern . waich haber groecz
19: oder waicz oder von hirss seud die also .
[45r] 01: Item waich habeditorial expansion:  ̕er groecz oder von waicz
02: oder von hirß . Seud die mit milich dün=
03: licht thue dar zue saffran In putteditorial expansion:  ̕ern
04: well salcz erwell sÿ vnd gibs hin .
05: Item gesotten arbes von arbaissen .
06: Mach also nÿmeditorial expansion:  ̅m arbais vnd essigk Dar
07: zue nÿmeditorial expansion:  ̅m ain gefügen hafen mit milich
08: darzue zwelff aÿr salcz vnd Saffran
09: schlach das vast mit ainem tzwireditorial expansion:  ̕el secz
10: die milich mit dem hafen In ain wallen=
11: den kessel mit wasser lass sÿ siededitorial expansion:  ̅en als
12: lanng als Rindflaisch So sÿ gar gesoteditorial expansion:  ̕en
13: sind So gib sÿ hin an gannczeditorial expansion:  ̕en stucken
14: vnd gib darauf kraütter wiltu sie prateditorial expansion:  ̕en
15: so thue sÿ In ainem pawtel die weÿl
16: sy ganncz sej vnd beschwär sÿ mit ainem
17: stain ain nacht vnd morgen vnd an
18: dem abennt schneid sÿ dünn vnd stösz
19: sÿ an ainen spisz vnd besprenng sÿ mit [45v] 01: salcz vnd pfeffer vnd gibs hin . Von
02: Item von Seniff mach In also .
03: Seniff mall ain seniff kümich Änis .
04: pfeffer hönig sam Saffrann mit essigk
05: mit disem editorial expansion: condiment macht du macheditorial expansion:  ̅en
06: seniff peteditorial expansion:  ̕ersill prüe hollauch vnd kum=
07: post . von mandel kaeß also
08: Item also mach mandel kaesz Nÿm man=
09: delkereditorial expansion:  ̕en vnd prüe sÿ In ainem haissen
10: wasser das die pällg ab geen . So stoes
11: In dann In ainem mörser als sÿ weissen
12: begÿnnen . So sprenng darauf raine
13: wasser oder misch sy damit wind
14: sy durch ain tuͦch In ain gesecz thue
15: dar zue ain schal vol weins vnd halt
16: sy vber das feur rür es wol vnncz
17: das es begÿnne zue siededitorial expansion:  ̅en vnd geuss
18: sy In ainen peütel las durch seicheditorial expansion:  ̕en
19: So mach dauon den kaeß . von putter
20: milich mach also .
[46r] 01: Item wiltu putter macheditorial expansion:  ̕en So lass
02: Saffran darein merck es mag kain
03: lannge frist gewereditorial expansion:  ̕en dauon gib es zue
04: hannd hin . Ain tuͦch muͦsz mach also .
05: Item weiss prot Schneid es würfflat
06: das hert seÿ vnd würff es In vnd gib
07: mandel milich daran vnd lass es veditorial expansion:  ̕ersiededitorial expansion:  ̅en
08: gib es hin zucker darauf Also mach
09: das tuͦch muͦsz von annder milich .
10: Aber von Reisz den mach also
11: Item Reiss wasch schon mit ainem
12: warmen wasser geuss den reiss in ainen
13: hafen vnd geuss wasser darauf das
14: es seÿ ains daumen prait ob dem wasser
15: secz in hin las es kallten . So du In aber
16: machen wild So geuss ain mandel
17: milich daran vnd secz In auf ain küle
18: vnd rür das es dick werde vnd be=
19: leib als dick so pest du mügest wiltu [46v] 01: wissen ob er gesotten seÿ So nÿmeditorial expansion:  ̅m drej
02: körner zwischen die vinger zergend
03: sy das sÿ nit hert sein so ist er gar be=
04: rait . So gib In hin mit zucker . Aber
05: Item Ain Condiment mach also .
06: Nÿm guͦt prüe Saffran saluan vnd
07: essich zue massen feur vnd las das
08: erwalleditorial expansion:  ̕en . Das temeditorial expansion: perir zue samen
09: aÿr vnd schoen prot dar zue geschniteditorial expansion:  ̅en
10: speck leg es In siedenncz wasser vnd
11: lasz es erwallen vnd gib es hin weg
12: wenn du wild . Aber ein editorial expansion: condiment
13: Item ain editorial expansion: condiment von wein vnd von
14: hönig dar zue gelid darInne prattne
15: hüner vnd gib sÿ hin . Guͦten haber
16: Item wiltu keren mach In also .
17: guͦten haber kereditorial expansion:  ̅en machen . So mach
18: das mel also Nÿm ain meczeditorial expansion:  ̕en habeditorial expansion:  ̕ern
19: vnd reitter In schon vnd seud In dar
20: nach das er sich spalt das man den [47r] 01: kereditorial expansion:  ̕en sehe darnach derre In gar schon
02: vnd mall vnd stampff In dann vnd
03: walg In her vnd dar als lanng vnncz
04: das die kereditorial expansion:  ̅en werden lautter . Für
05: Item die krautt würmeditorial expansion:  ̅m .
06: Nÿm piessen kraut vnd seud das gar
07: wol . Dornach lass das kraut kalt
08: werden vnd sprenng dann den pflannczeditorial expansion:  ̅en
09: samen damit . So nueditorial expansion:  ̅n der sam getruck=
10: net sej so lass In stan . So es die würeditorial expansion:  ̅mm
11: das kraut nicht Der sam ist belibeditorial expansion:  ̕en
12: das füget dir wol wann ich haimlich
13: gemerckt han das du gereditorial expansion:  ̕en pottigeditorial expansion:  ̕en kraut
14: ÿssest aber doch nicht vil So pin ich
15: genaigt mit meiner natur zue dem
16: haber muͦss vnd darumb ich mit dir
17: von essens wegeditorial expansion:  ̅en nicht wechseln wil .
18: Aber von Repphünereditorial expansion:  ̕en mach die also .
19: Item an dem ersten von den geprateditorial expansion:  ̕en
20: Repphünereditorial expansion:  ̅en In der vasten haiss dir grabeditorial expansion:  ̕en [47v] 01: In hölczer zwen fürmeditorial expansion:  ̅en als die Repphüner
02: Wann maeditorial expansion:  ̅n sy zue samen trucket das
03: sy ain form habeditorial expansion:  ̅en als die Repphüner Nÿmeditorial expansion:  ̅m
04: visch vnd thue die graet dauon vnd schuepps
05: vnd hack die klain vnd gewürcz gar wol
06: vnd seud das gar wol mit den hölczereditorial expansion:  ̅en
07: das hat ain fürm als ain Repphün steck
08: es an einen spis vnd prat es vneditorial expansion:  ̅d spick
09: es mit hechten praten . Ain gestallt
10: Item als ein Rech praten von vischeditorial expansion:  ̅en
11: Nÿm gross visch welherlaj die sein vnd
12: thue die schüppen vnd die grät dauon
13: vnd dar zue hack die praten gar klain
14: vnd reib ein weiss prot darunder vnd
15: gewürcz das wol vnd mach das zue
16: samen mit ainem nassen auf der ane
17: richt In der form als ein Rechpraten
18: vnd erwell das In ainer pfannen dar=
19: nach nÿm ain spiss vnd stös In dar
20: durch vnd spick In mit ainem grün [48r] 01: hechten praten So wirt es ain rech
02: praten In der vasten . Also soltu macheditorial expansion:  ̕en
03: Item ain ainen ziger von mandel .
04: geschëllten mandell vnd stoess den klain
05: In ainem mörser vnd mach dicke milich
06: dauon vnd seich die durch ein tuͦch .
07: vnd reib weiss prot darein In ain pfannen
08: ee es erwall So zeuch es aus der pfannen
09: vf ain sib oder auf ain tuͦch . So seicht
10: das wasser dauon . So wirt es guͦt
11: Ziger vnd leg sÿ nach der lennge an die
12: anRicht vnd besteck sy dann mit man=
13: del kereditorial expansion:  ̅en Nÿm den selbeditorial expansion:  ̕en ziger vnd
14: leg ain viertail In die schüssel vnd
15: geuss mandel milich daran . Ainen
16: Item fladen In der vasten mach also
17: ain fladen In der vasten Nÿm mandel
18: vnd hack In klain vnd leg In In ain
19: schüssel vnd färb In halben mit saffran [48v] 01: vnd nÿm weinper wol erlesen vnd er=
02: wëll sÿ als sie sein süllen vnd leg die
03: heraus Besunder In die schüssel vnd
04: nÿm allerlaj visch rogen an parbeditorial expansion:  ̅en
05: rogeditorial expansion:  ̅en nicht vnd stöß sy In aineeditorial expansion:  ̅m mörser
06: mit ainem wenigen melb das es
07: werd als ein straüblein taig färb den
08: vnd geuss sÿ vf den fladeditorial expansion:  ̅en vnd pach
09: In In ainem ofen . Von krappfen fuell
10: Item stösz nuss kereditorial expansion:  ̅en vnd veigeditorial expansion:  ̕en vnnder
11: einannder In ainem mörser vnd ge=
12: wuercz das wol vnd färb es vnd
13: leg es In ain pfannen vnd geuss öll
14: daran vnd erwelle es . vnd thue es
15: In die krapffen Aus weissem vrhab
16: mach ain taig pachs In öll vnd gib
17: es hin zue essen kalt . vonn geprateditorial expansion:  ̕en
18: Item schlach aÿren dem thue also .
19: die aÿr auf pej dem grossen spicz vnd Catchword at lower leaf margin: 'kloppf die ayr wol‘ [49r] 01: kloppf die aÿr wol vnd thue Saffran
02: darein pfeffer vnd gehackten peteditorial expansion:  ̕ersill .
03: oder saluan vnd röst das In aineditorial expansion:  ̕er pfanneeditorial expansion:  ̅n
04: vnd hack es klain vnd thue es wider
05: In die aÿr schal vnd stoeß es an einen
06: spiss vnd legs vf ainen rost vnd prat
07: sÿ schon . von veigen ein ze machen
08: Item stoesz sechs veigeditorial expansion:  ̅en an ain spislein
09: vnd mach der wie vil du wild vneditorial expansion:  ̅d
10: seud sy In ainem kessel oder In ainem
11: hafen vnd geuss geleich wein vnd
12: wasser daran Dornach nÿm prot
13: vnd leczellten geribeditorial expansion:  ̕en vnd thue das
14: an die suppeditorial expansion:  ̅en von den veigeditorial expansion:  ̅en vnd
15: nÿm essich vnd hönig vnd treib das
16: durch ain tuͦch oder durch ein sib ge=
17: würcz vnd färbs vnd erwölle das
18: In ainer pfannen vnnder einannder
19: vnd leg die veigeditorial expansion:  ̅en In ain rains vass [49v] 01: Vnd geuss das daran Vnd wenn du
02: das an richtest So gib es hin kalt .
03: Ain krebss muͦsz mach also
04: Item Nÿmeditorial expansion:  ̅m die krebsen vnd schneid
05: das pöss von den augen vnd stoess
06: sÿ vnnder einannder In ainem mörser
07: vnd zertreib das mit aineditorial expansion:  ̕er milich durch
08: ain sib Reib ein semlein prot dar
09: zue aÿer tötter vnd schlach das vnndeditorial expansion:  ̕er
10: einannder vnd mach ain muͦss dar
11: aus In ain pfannen das wirt rot
12: dauon . Ain essen gestalt als ein Roseÿseditorial expansion:  ̅en
13: Item du solt reibeditorial expansion:  ̅en guͦten kaeß vnd nÿmeditorial expansion:  ̅m
14: als vil melbs vnd schlach aÿr daran
15: das es sich lasz wëllen vnd puluer das
16: wol vnd walg das auf ainem tisch
17: das es werd als ain wurst vnd krümps
18: als ain Rosseisen vnd pach es In schmalcz .
19: Item mach Ain gepachens mach also
20: ain taig von aÿren so du aller hertest [50r] 01: mügest den färb vnd walg darauss
02: dünne pletter als die pfannczelteditorial expansion:  ̕en vneditorial expansion:  ̅d
03: pach die In schmalcz vnd nÿmeditorial expansion:  ̅m ain guͦteditorial expansion:  ̅en
04: wein vnd halb als vil hönigs vnd er=
05: wölle das vnndereinannder vnd zeuch
06: das pachens da durch wenn du es wild
07: aneRichten . Ain gepachens mach also
08: Item Nÿm ain geriben kaeß das ist frömde
09: vnd mel vnd ÿeglichs gleichs als vil
10: vnd schlahe aÿr doran vnd gewürcz
11: es vnd knit es durcheinannder vnd
12: walgs vf ainem pret vnd mach dar
13: aus lanng strüczel gar dünne vnd
14: pach es In vil schmalcz dornach schneid
15: es In ain schüssel . Ainen kalbs kopff
16: Item praten dem thue also .
17: Schneid das äder von dem kalb haupt
18: vnd seud den gar wol vnd darnach
19: prich Im die hiereditorial expansion:  ̅en schalen auf vnd [50v] 01: säe guͦt gewürcz vf das hiereditorial expansion:  ̕en vnd geusz
02: haiss schmalcz darauf vnd prats auf
03: ainem rost das wirt ein geprattner
04: kalbs kopff . Ain gabraid zue willpraet
05: Item Nÿm ain hirs lebeditorial expansion:  ̕ern prat die . dor
06: nach schneid sy vnd stoeß sÿ In ainem
07: mörser vnd mit rogkein prot hönig
08: wein essichs treibs durch ein sib vnd
09: gewürcz es wol vnd erwöll die lebeditorial expansion:  ̕ern
10: vnd dornach gib die kalt das haist
11: ain gabraid . würst von hasen mach
12: Item Nÿm die lungel vnd die lebereditorial expansion:  ̕en
13: vnd die würst von dem hasen vnd
14: schneid das würfflat vnd fach den
15: schwais vnd thue pfeffer doran vnd
16: seud es damit vnd fasz das In den darmeditorial expansion:  ̅m
17: vnd snid die würst vnd prats dornach
18: gib sÿ trucken Aÿremschmalcz In der
19: Item aÿremschmalcz vasten mach also
20: In der vasten . Nÿm geschëllten mandel [51r] 01: vnd stösz den In ainem mörser vnd leg
02: ein weiss prot dar zue vnd mach
03: daraus scheiblach als die aÿr vnd färbs
04: vnd legs da mitten In die scheiblach
05: In die pfannen vnd geuß öll daran
06: vnd pachs In ainer pfannen . Ge=
07: Item halbierte aÿer In der vasten .
08: gehalbÿrte aÿr In der vasten die mach
09: aus der vorgeschriben materi Sin=
10: wëlle aÿr vnd schneid die nach der
11: lennge vnd färbs an der stat da die
12: tötter ligen vnd so besäe sÿ mit peteditorial expansion:  ̕erlein
13: vnd thue essich doran . Ain holer muͦsz
14: Item ain holer muͦsz muͦsz mach also .
15: Nÿm holer plüe vnd leg die In ain
16: milich vnd lasz sÿ ain guͦte weil dar
17: Inne ligen die milich seich durch ain
18: tuͦch vnd secz sÿ zue dem feur vnd
19: rür sÿ das sy nit gerÿnn vnd nÿm
20: vier aÿer vnd schlachs daran vnd nÿmeditorial expansion:  ̅m [51v] 01: dar zue guͦt gewürcz vnd schmalcz .
02: Item Ain gemuesz von Reisz mach also
03: Nÿm Reisz vnd wasch den schon aus
04: vier wassern vnd truck In schon vnd
05: gar wol In ainer pfannen oder an der
06: sonnen Wann er dürr werd . So
07: stoeß In In ainem mörser klain vnd
08: säe In durch ain tuͦch oder durch ain
09: sib vnd mach dann ain dicke mandel
10: milich vnd secz die zue dem feur
11: vnd thue des gestossens ain halbeditorial expansion:  ̅en löffel
12: vol darein vnd zucker . Ain gemuesz
13: von piereditorial expansion:  ̅en oder von stain obs .

14: Item Nÿm öppfel vnd schell die vnd
15: leg die In ain hafen vnd ze hannd
16: geuss vaist daran vnd lass das also
17: siededitorial expansion:  ̅en . So nÿm sÿ vnd zwier sÿ vnd
18: schlah aÿer daran vnd gewürcz sÿ vf
19: der schüssel . Aber an ainem vast tag
20: So reib prot darunder an der aÿer [52r] 01: stat Das muͦss magstu macheditorial expansion:  ̅en von
02: kütten oder von piereditorial expansion:  ̅en . Ain essen ge=
03: stalt als die piereditorial expansion:  ̅en mach also .

04: Item nÿm wälisch weinper wol
05: erleseditorial expansion:  ̕rn vnd stoess sÿ In ainem mörser
06: vnd nÿm geschelteditorial expansion:  ̕rn mandel kereditorial expansion:  ̅en vnd
07: stoeß sy damit vnd misch dar zue ÿmbeditorial expansion:  ̕er
08: vnd zucker . So das geschicht . So walg
09: sÿ In der hannd das es geschaffen sej
10: als ein piereditorial expansion:  ̅en vnd stös ain stil darein .
11: Ain gemüsz von hünereditorial expansion:  ̕en mach also
12: Item du solt nemen ain gesotten hün
13: vnd wann das gesoten sej . So nÿm
14: das gesoten hün vnd nÿm das weiss
15: von der prust vnd zer czaiss das .
16: vnd wann das zerzaisset hast So
17: leg es In ain pfannen vnd derre das
18: wol ob ainem fewr vnd wann es
19: dürr sej So zertreib es In ainem sib
20: oder stoeß es In ainem mörser klain das [52v] 01: es werde als ain mel Vnd rain mandeditorial expansion:  ̕el
02: milich vnd der gesoteditorial expansion:  ̅en milich prüe
03: wiltu es süß habeditorial expansion:  ̕en So nÿm zucker
04: dar zue vnd lass ain wenig siededitorial expansion:  ̅en .
05: Geÿsslicz in der vasten mach also
06: Item Geÿsslicz In der vasten soltu
07: nemen vnd lass sy ain weil stan das
08: sÿ gefall . So seud sÿ dann vnd ge=
09: würcz sÿ In dem hafen vnd wann
10: du sy dann essen wild So thue ain
11: wenig öll In ain pfannen vnd thue
12: den geÿslicz darein vnd lass sÿ er=
13: wallen vnd thue ein gestüpp dar
14: auf wiltu aber annderlaÿ geislicz
15: So seud sÿ vnd geuß sÿ dann auf ain
16: schuessel vnd laß sy erkalten vnd
17: zeuch Ir die haut ab vnd mach ain
18: mandel milich vnd geuss darauf .
19: Eingemacht krebs mach also . [53r] 01: Item du solt nemen krebs vnd du solt
02: die siededitorial expansion:  ̅en vnd wann sÿ dann gesoten
03: sind So nÿm sÿ vnd schel die zägeditorial expansion:  ̅el
04: vnd wann du das gethan hast So leg
05: sy In ain pfannen vnd thue daran
06: gewuercz vnd geuss essich daran . Aber
07: Item ein essen von hünern mach also .
08: Iunge hüner vnd prat sÿ vnd reib die
09: leber Hastu Ir aber nicht souil leber So
10: nÿm ain prot oder leczellten vnd gib es
11: dann kalt . Item Iunge hüner nÿm
12: vnd seud sy In ainem schmalcz vnd
13: gewürcz sÿ gar wol . Ain gabraid
14: Item wiltu mach zue hünereditorial expansion:  ̕en
15: sÿ macheditorial expansion:  ̅en So nÿm vnd seud essich vnd
16: die fueß damit vnd merck das maeditorial expansion:  ̅n alle
17: hüner die man zue gabraid machet wild
18: die lass halbeditorial expansion:  ̅en weg In wasser siededitorial expansion:  ̅en vnd
19: halbe In essich . Dornach prat allte vnd [53v] 01: Iunge hoenner nach dem ersten wall der
02: suppen . Aber von gabraid die zue vaist sej der thue also Heading marginally multilinially continued.
03: Item Ist aber das die gabraid zue vaist
04: ist wenn sie gesteet . So geuss siedenncz
05: wasser darauf . So wirt sÿ lautter vnd
06: naig die schüssel auf ain seitten Das daz
07: wasser kain weÿl dar auf beleibe annders
08: die gabraid zergeet .Enigemachte
09: Item . Nÿm RepphönerRepphoenner
10: vnd seud sÿ vnd wann sie gesoten sind
11: So reib seniff mit hoenig vnd stich In
12: die rain vnd thue gestossen ÿmber dar
13: ein vnd zucker zer glid sÿ . von klain=
14: Item Nÿm en walt vogelein also
15: klain vogel vnd thue sÿ In ain hafen
16: vnd geuß schmalcz daran vnd laß sie
17: darInne praten vnd nÿm waelisch
18: weinper vnd reib die mit wein oder
19: mit essich vnd geuss daran . Zue dem [54r] 01: Item willpraet geit man gewürcz
02: zue allem gewürcz . Sol man gewürcz
03: macheditorial expansion:  ̕en vnd daran thuen In den hafeditorial expansion:  ̕en
04: Dann zue ainem gesoten oder gepraten
05: wildpraet oder zue hirseim secz man zue
06: dem Besunder In ain schüssel Aber
07: zue hasen oder zue Aichoreditorial expansion:  ̕en oder zue
08: vogeln die gewürczt man all In der
09: pfannen oder In dem hafen . Vnd merck
10: man sol kain würcz salczen zue dem
11: wilpraet wann das wildpraet ist vor
12: gesalczeditorial expansion:  ̕en . Aber ain gepachenns
13: Item Nÿm siedenncz wasser vnd würff
14: mel darein vnd zertreib das es ain
15: rechte dicke hab . So nÿm vier aÿr
16: daran vnd misch es wol vnd streich
17: den taig mit ainem loeffel aus ainandeditorial expansion:  ̕er
18: In der pfannen mit schmalcz wann
19: das gepach so bestreich das mit zucker [54v] 01: Item Mach krappfen also
02: wiltu machen krapffen So nÿm aÿr
03: vnd schlachs In ain pfannen vnd
04: puttereditorial expansion:  ̕en vnd rür es vnndereinanndeditorial expansion:  ̕er
05: vnd hack darunder welisch weinper
06: vnd thue daran gewürcz vnd füll
07: es In ainen taig . Die fleisch krappfeditorial expansion:  ̅en
08: Item Nÿm kalbfleisch mach also
09: oder Rindfleisch oder hüner wilpraet
10: vnd lass es sieden welcherlaj das sej
11: vnd hack es mit waelischen weinpereditorial expansion:  ̕rn
12: oder mit faistem flaisch vnd aÿr
13: vnd gewürcz vnd füll es In den ge=
14: machten taig . Ain Condiment von
15: Item Nÿm vnd mach allerlaj ding
16: ain taig oder kuͦchen In ainer pfan=
17: nen vnd schneid sÿ zue stucken
18: vnd gib In an die aÿr salsen die da
19: gemacht sej von saluan vnd von [55r] 01: mÿnnczeditorial expansion:  ̕en vnd von peteditorial expansion:  ̕ersill vnd von
02: knofflach . Ain salsen von knofflach zue
03: Item salsen von knofflach gemuess also
04: zue gemuess Nÿm vnd reib mandel
05: kereditorial expansion:  ̅en vnd semel zue dem knofflach
06: das ist guͦt ze essen zue dem gemüsz
07: Item Aber ein Sallsen aus saluan
08: ein salsen von Saluan den solt nemen
09: vnd Cÿnamoniueditorial expansion:  ̅m vnd wälisch nuss das
10: reibe mit guͦtem essich . Seniff ze macheditorial expansion:  ̕en
11: Item Nÿm vnd stampff den also .
12: seniff . Wann das geschicht . So geuss
13: siedennt wasser doran vnd cwier
14: In als ainen taig . Das thue drej tag
15: nacheinannder vnd geus das wasser
16: darab des morgens Vnd czwier In
17: mit ainem siedigen wasser wideran
18: vnd an dem dritten morgen So reib
19: In mit pier essich So nÿm keren die [55v] 01: klain geschniten sind vnd gestossen peteditorial expansion:  ̕er=
02: sill mitsampt der würcz vnd gesoten
03: Regelpiereditorial expansion:  ̅en vnd Coriannder gestossen
04: gefaeet durch ain sib waelisch weinper
05: vnd geschelten mandel vnd hoenig
06: samen das thue vf das kraut vnd
07: thue zue ÿeglicher legk das maeditorial expansion:  ̅n vnndeditorial expansion:  ̕er
08: weilen von recht mit silber Also ge
09: sunt ist es auch thue albeg zue dem
10: Seniff zÿnamoniueditorial expansion:  ̅m . Ain gepacheins
11: Item Nÿm herten kaes von kaesz .
12: vnd reib den vnd schlach aÿer daran
13: vnd hack ain speck daran vnd ain
14: wenig mel das misch vnndereinadneditorial expansion:  ̕er
15: vnd streich es In die pfannen Wann
16: es gepachen ist So bestreich es mit
17: zucker wol . Eingemacht vische .
18: Item Nÿm visch hecht vnd annder
19: guͦt visch die du In ain gabraide [56r] 01: machen wild . hack sy zue stucken vnd
02: stupff sy In ain schaff vnd geuss wein
03: doran vnd essich zue massen vnd saubeditorial expansion:  ̕er
04: salcz vnd seud sÿ schon So sÿ gar
05: gesoten sind So würff daran ain ÿmber .
06: zÿmet Nägelein galgannt. Anis pfeffer
07: Saffran temperir es gem ach das es
08: guͦt werde vnd lass es erwalleditorial expansion:  ̕en mit
09: den vischen vnd leg dann die visch
10: In ain schüssel vnd lass kalt werden
11: piss das sÿ gesiedennt also . Aesch zw
12: Item Nÿm ain Ascheditorial expansion:  ̕en praten also
13: vnd prat In vnd schüpp In nicht
14: Schneid Im den pauch auf vnd spalt
15: In vnd sprenng den Innen vnd aussen
16: mit salcz leg In auf ainen rost vnd
17: lass In wol praten Desgleicheditorial expansion:  ̕en prat
18: die vörchen Allannde vnd praechsen .
19: Aber von vischen etwas [56v] 01: Item Nÿm ain Iungeditorial expansion:  ̕en hecht vnd schuepp
02: In vnd loesz Im den darmeditorial expansion:  ̅m pej den oreditorial expansion:  ̕en
03: aus . So seud visch wecherlaj du wild
04: loess den grad dauon vnd stoeß sÿ In
05: ainem moerser thue dar zue pfeffer
06: Salcz Saluan vnd salcz damit den
07: hechten vnd sprenng In mit salcz
08: vnd leg In vf ainen rost . Aber etwas
09: Item schüpp hechteditorial expansion:  ̕en vonn vischen .
10: vnd hack sÿ zue stucken petersill
11: thue dar zue . ÿmber pfeffer kuemich
12: Salcz wein oder essich vnd mach
13: ain hafen von taig vnd thue dar
14: ein die visch vnd nÿm dann aÿr
15: toetter vnd mach In obennan gancz
16: pach es In ainem ofen als lanng als
17: rogkeins prot vnd gibs dann zue
18: essen . Item also machtu macheditorial expansion:  ̕en lachs
19: voercheditorial expansion:  ̕en Aell oder annder visch . [57r] 01: Aber von vischeditorial expansion:  ̕en zue beraitteditorial expansion:  ̕en als
02: Item Nÿm vnd schüpp aller gestalt
03: ain hechten vnd hau In zue stuckeditorial expansion:  ̕en
04: vnd loeß Im den grat oder den prateditorial expansion:  ̅en
05: von ersten vnd stöß In In ainem moerser
06: thue dar zue mel vnd hönig salcz vnd
07: mach es zue samen das leg In ainen
08: hafen der ain loch habe Als ain vingeditorial expansion:  ̕er
09: als gross dring die fisch durch In ain
10: schaff mit wallenndem öll vnd gib
11: Im ain gestalt als ain aell vnd pach
12: In wol . vnd gib In hin zue essen .
13: Die tugent von dem geprenten wein
14: Item all prünnen oder zäch wein sch=
15: meckennd die kumend all zue Irem
16: rechten stat vnd dkrafft ob maeditorial expansion:  ̅n sein ein
17: wenig darein geust Item Er hat
18: auch die tugennd wenn allen würczeditorial expansion:  ̕en
19: behält er die krafft In allen Appodegkeditorial expansion:  ̕en [57v] 01: Besprenngt man sy damit Item all
02: Inwenndig geschwër die pricht er das
03: sy durch den menschen gennd . So maeditorial expansion:  ̅n
04: sein ain wenig trinckt Item alle
05: auswenndige geschwër pricht er Ist
06: das man sich damit bestreicht vnd
07: salbt Item allerlaj mail vnnder
08: den augen veditorial expansion:  ̕ergennd wer sich damit
09: bestreicht Item lungel vnd leber
10: macht er auch gesunt vnd das milcz
11: Item er macht auch kuppfer vnd silber
12: weiss Item er schaidet quecksilber
13: vnd silber von einannder wër es dar
14: ein legt Item er haillt auch all
15: wunden wer sich damit bestreicht
16: Item er wërt auch dem tropffen
17: von den flüssen Item er veditorial expansion:  ̕ertreibt
18: all vnsaubre veditorial expansion:  ̕ergifft Item all
19: flüss von dem hiereditorial expansion:  ̅en veditorial expansion:  ̕ertreibt er wër [58r] 01: sich damit salbet Item er veditorial expansion:  ̕ertreibt auch
02: all darmeditorial expansion:  ̅m gicht wër sein ein wenig trinckt
03: Item wer precheditorial expansion:  ̕en In dem mund hat
04: welherlaj der ist der trinck In vnd
05: salcz In dem mund vnd spricz In wideditorial expansion:  ̕er
06: aus vnd auch In den zennden Item
07: wem die nass vnd der mund schmeckt
08: der trinck In vnd lass sein ain we=
09: nig In die naslöcher . So werdeditorial expansion:  ̅en sy
10: wol geschmach Item den menscheditorial expansion:  ̅en
11: macht er wol gedächtig vnd frölich
12: wër In trinckt Item . So veditorial expansion:  ̕ertreibt
13: er die sprennglos vnd auch die posten
14: oder postetteditorial expansion:  ̅en vnd auch den krampff
15: wër sich damit salbet Item was
16: dem menschen Inwenndig gepricht
17: trinckt er In So ist er geneseditorial expansion:  ̅en . Ist es
18: aber aus wenndig so salb sich damit
19: Er wirt gesunt von allen seinem ge= [58v] 01: precheditorial expansion:  ̕en Also das er kains arcz bedarff
02: die weÿl er lebt Noch bedarff annder
03: ercznej nemen . Ainen Sÿroppel In
04: Item wiltu guͦt ÿmber grün ÿmber
05: grünne macheditorial expansion:  ̅en vast Als man sÿ
06: pringt von damasco . So nÿmeditorial expansion:  ̅m ain
07: warm wasser vnd thue den ÿmber
08: v̈ber nacht darein vnd lass doch
09: das wasser stan v̈ber nacht pej eineeditorial expansion:  ̅m
10: klainen glütlein So ist der ÿmber
11: des nachtes wol waich worden So
12: nÿm In vnd schell die haut dauon
13: mit ainem messer vnd derr die haut
14: vnd stoesz sÿ zue puluer Dornach
15: nÿm hönig vnd läutter das also das
16: der schaim dauon kumeditorial expansion:  ̅m . Item zue
17: vier lot nÿm ain lot weisser ÿmber
18: gestossner vnd zwaj lot naegelein
19: Item drew lot zucker geribeditorial expansion:  ̕en . Ain [59r] 01: lot zimenRindeditorial expansion:  ̕en Das thue alles mit
02: dem weissenn ÿmber In ain pfannen
03: vnd lass es ain guͦten lanngeditorial expansion:  ̅en wall
04: thuen So ist der Sÿroppel gerecht .
05: Item Nÿm glasirte krüglein die Innen
06: vnd aussen ge glasirt sein vnd leg
07: zwelff stuck In ain krüglein vnd
08: geuss den sÿroppel daran pisz das die
09: krüglein vol werdeditorial expansion:  ̅en So ist er guͦt .
10: Item wiltu grün farb machen
11: wiltu guͦte grün machen So nÿmeditorial expansion:  ̅m
12: dimpten vnd truck sÿ durch einanndeditorial expansion:  ̕er
13: mit gestossen Allaun . So hastu guͦte
14: grün zue tuͦch oder zue garen .
15: Item Guͦt prawn mach also
16: wiltu guͦte praun macheditorial expansion:  ̕en . So
17: nÿm attich per vnd misch den recht
18: durch einannder als das grün .
19: Item wiltu Guͦt plab mach also [59v] 01: guͦt plab macheditorial expansion:  ̕en . So nÿmeditorial expansion:  ̅m attich pletteditorial expansion:  ̕er
02: vnd reib die gar wol vnd lass vn=
03: dereinannder erwallen vnd Inndich
04: darvnnder vnd ain wenigen allaun
05: darunder vnd reib das darunder
06: vnd trag es auf weiss ein So wirt
07: es guͦt plab . wiltu guͦt leder macheditorial expansion:  ̅en
08: Item dem thue also als hernach
09: wiltu leder machen So nÿmeditorial expansion:  ̅m zue
10: ainem vell drew lot allaẅn vnd
11: als vil salcz vnd nÿmeditorial expansion:  ̅m ain lautter
12: wasser In ain häfelain oder In ain
13: pfannen vnd thue das darein vnd
14: lass es zergeen vnd thue ein wenig
15: schmalcz daran oder ain wenig öll
16: vnd geuss es In ain schüssel vnd
17: nÿm dann drej aÿr tötter oder vier
18: vnd zerklopff die vnd thue es vn=
19: dereinannder vnd stoesz das fel darein [60r] 01: vnd truck es als offt daraus . Dornach
02: nÿm die vorgeschriben paÿsse vnd
03: thue ein wenig mel darein vnd
04: so du das vell Rain vnd sauber dar
05: aus hast gewunden So thue es In
06: die paisse vnd lass zwen tag oder
07: zwo nächt daInne paissen Dornach
08: nÿm die fell vnd zeuchs mit paiss
09: mit all aus vnd henngks an ein
10: stanngeditorial expansion:  ̅en vnd lass trucken Dornach
11: zeuchs aus durch ainen taig . wiltu
12: Item wissen ob der most wasser hab
13: wiltu versuͦchen ob der most mit
14: wasser sej gemischt oder nit . So leg
15: ain aÿ darein fellt es dann gen poden
16: So ist er gemischt Schwinbt es abeditorial expansion:  ̕er
17: enpor So ist er nit gemischt . von
18: guͦtem essich wie maeditorial expansion:  ̅n den macheditorial expansion:  ̅en sol .

19: Item Nÿm weinper vmb sand michels [60v] 01: tag ee sy recht czeittig werden vnd
02: ze knör oder zer knüsch die mit den
03: hennden vnd nÿm dann ain glasirtes
04: peck vnd thue das darein vnd secz
05: es an die sonnen vnd lass es wol veditorial expansion:  ̕er=
06: Iären vnd thue dann die hüllsen da=
07: uon vnd geuss das lautter In ain fäss=
08: lein das sauber vnd schön sein . vnd
09: schwenngcks mit dem aller pesten wein
10: so du In gehaben macht vnd lass
11: das fässlein wider trucken werden
12: vnd thue den vor geschriben wein
13: In das fässlein nit gar zue vol vnd
14: las es sten an der wireditorial expansion:  ̅em So hastu
15: den den aller sterckisten essich vnd
16: der haist In der Appodecken Acetueditorial expansion:  ̅m
17: fortissimueditorial expansion:  ̅m . Aber von essich etwas
18: Item willtu aber ain noch sterckereditorial expansion:  ̕en
19: machen So nÿm ain naterczungeditorial expansion:  ̕en Catchword at lower leaf margin: vnd hennck die [61r] 01: vnd hennck die In den essich . den hat
02: man versuͦcht nie sterckereditorial expansion:  ̕en essich ÿe
03: lennger ÿe pesser vnd der essich ge=
04: wint ein hauss haut . So er allt wirt
05: aus der haut macht man vil wunders
06: Du machst vil starcken essich damit
07: Du machst auch essich vf dem tisch
08: damit Als hernach geschriben stet
09: Item Nÿm die haut die da haist for=
10: tissimeditorial expansion: us vnd thue die In ain veditorial expansion:  ̕erglast
11: pecke vnd lass sÿ wol dürr werdeditorial expansion:  ̅en
12: Dornach stöss sy als klain als ain
13: mel vnd thue das In ain puechslein
14: das Rain sej oder In ain saecklein vnd
15: trags mit dir wa du wild vnd
16: wann du dann essen wild . So thue
17: das puluer In ain schüsselein vnd
18: geuss wein daran . So ist es guͦter
19: essich vnd pesser dann gemaineditorial expansion:  ̕er essich . [61v] 01: Also machtu macheditorial expansion:  ̕en alle kost vor
02: den lewten . Enigemacht kütten wie maeditorial expansion:  ̅n
03: Item Nÿm kütten vnd die macheditorial expansion:  ̅en sol .
04: dempffs In ainem hafen piß sie
05: etwas waich werdeditorial expansion:  ̕en . So leg sÿ daneditorial expansion:  ̅n
06: vnd laß sÿ kalt werden vnd schneid
07: sÿ mitten von einannder vnd die
08: kereditorial expansion:  ̕en haüsser thue heraus vnd stoeß
09: ein muscat darein an der kereditorial expansion:  ̕en statt
10: vnd nÿm dann zimetRindeditorial expansion:  ̅en vnde
11: schneid die zue klainen spenndlein
12: vnd hefft die kütten damit zue samen
13: vnd steck dann negelein darein ausseditorial expansion:  ̅en
14: vnd gewürcz welherlaj du wild
15: vnd leg dann die kütten In ain ge=
16: pickten hafen vnd nÿm zwaj tail
17: hönig vnd ain tail weins Als vil
18: du getraust das es v̈ber die kütten
19: genng vnd seud das piss das du
20: das geschaimpst vnd secz es wider [62r] 01: hin v̈ber vnd lass es siededitorial expansion:  ̕en vnd schaim
02: es aber vnd thue das neẅn mal
03: vnd secz es dann hin vnd las es gar
04: wol erkallteditorial expansion:  ̕en vnd geuss es dan an
05: die kütten . vnd thue den hafen zue
06: So sind sÿ beraitt . von einem guͦteditorial expansion:  ̅en
07: Item ein guͦt getranck getranck .
08: zue ainem halben fueder Mach das
09: also . Nÿm drej meczeditorial expansion:  ̕en wechalltereditorial expansion:  ̕en
10: oder krannbatper vnd seud die pisz
11: das drittail ein gesied vnd du solt
12: dann das wasser ab den krannbatpereditorial expansion:  ̕en
13: seicheditorial expansion:  ̕en vnd solt dann nemen ain halbs
14: pfunt zittwans vnd ain halb pfunt
15: zucker oder ain maß hönig vnd
16: solt das In das wasser thueen vnd
17: darInne sieden vnd secz dann hin
18: vnd lass dann erkalten vnd waneditorial expansion:  ̅n
19: es dann kalt ist . So geuss es In ain
20: vasz das da gepickt sej vnd thue [62v] 01: dann ein wenig geschniteditorial expansion:  ̕en gaddaus dar
02: ein In das vass vnd Behalt des wassers
03: ein wenig vnd wann es veditorial expansion:  ̕ergäreditorial expansion:  ̕en
04: habe . So füll es damit ein vnd schlah
05: es zue vnd lass ligen In den merczeditorial expansion:  ̅en
06: So wirt es gar ein guͦts gesunts wasser
07: tranck . Ain salsen v̈ber Iar ze macheditorial expansion:  ̅en
08: Item wiltu ain sallsen die mach also
09: machen die du v̈ber Iar habest . So
10: nÿm In dem maÿen peterling oder
11: petersill vnd pfeffer kraut vnd
12: Saffran Strikethrough in red ink. Saluan vnd jung piesseditorial expansion:  ̅en
13: kraut oder pletter vnd hack das alles
14: klain durchainannder vnd vahe
15: des taues In ain tuͦch ee das die sonn
16: vf gee vnd nÿm das kraut vnd
17: czwings durch ain tuch mit dem taẅe
18: als dick du mügest vnd thue das
19: vf ain seich müllterlein vnd secz es
20: an die sonnen . So geet es In ain platteditorial expansion:  ̕ern [63r] 01: stupffs weiss vnd wann du wild
02: In dem Iare . So necz es mit wein
03: vnd mit essich als ain annder sallsen .
04: Item Ein grüne mandel milich .
05: wiltu machen ain grönne milich
06: aus mandel So nÿm ain pfunt
07: mandel vnd visch schüppeditorial expansion:  ̕en ain schüssel
08: vol vnd seud die In wasser Vnd seich
09: dann das wasser dauon vnd wind
10: sÿ wol auss vnd nÿm das wasser
11: vnd czwing den mandel wol halbeditorial expansion:  ̕en
12: damit durch ob ainem müllterlein
13: vnd lass das gestan als ein sullcz Nÿm
14: es dann vnd prich es dann auf ain
15: schüssel mit ainem löffel Als ain anndeditorial expansion:  ̕er
16: grüne milich vnd geusz dann daran
17: ain guͦt dick mandel milich . Ainen
18: Item ain kaesz kaesz von mandel mach also .
19: von mandel milich macheditorial expansion:  ̕en . So nÿm [63v] 01: die mandel milich vnd wöll die In
02: ainer pfannen mit ainem guͦten süssen
03: wein piss es gär . vnd schütt es vf
04: ain weiss tuͦch So thue ein strölein
05: darunder vnd lass es erseicheditorial expansion:  ̕en piss
06: es dick werde vnd nÿm es dann
07: her vnd schlachs durch ain kaesz kar
08: Du macht es auch mischen mit zucker
09: vnd guͦtem gewürcz vnd druck In
10: gar genaw ab . Wiltu machen ainen
11: Igel von mandel dem thue also .

12: Item wiltu macheditorial expansion:  ̕en ain Igel aus
13: mandel . Nÿm mandel als vil du
14: Ir bedarfft vnd stöß In ainen saubeditorial expansion:  ̕ern
15: hafen vnd rür In mit ainem saubeditorial expansion:  ̕ern
16: höllczlein vnd schütt In auf ain
17: tuͦch das v̈ber lenng vnd seich In
18: piss er trucken werde . vnd besträe
19: In wol mit zucker vnd nÿm dann
20: ain viertaill mandel also rohe mit [64r] 01: Saffran gefärbt vnd stöss In das er
02: ainem Igel geleich sehe vnd geuss
03: daran dicke mandel milich . So du In
04: vf die schüssel legest . So ist es beraitt
05: wiltu ain schlechten kumpost macheditorial expansion:  ̕en
06: Item wiltu schlechten kumpost macheditorial expansion:  ̕en
07: So nÿm ainen gepickten hafen vnd
08: füll den voller sleheditorial expansion:  ̅en vnd geuss wein
09: oder wasser daran als vil du wild
10: oder mügest daran pringeditorial expansion:  ̅en vnd geuss
11: das wider darauf vnd missz das vnd
12: als vil mass du missest Als vil hönig
13: nÿm dar zue vnd thue das In ainen
14: kessel . vnd lass es sieden piss es ein
15: siede Als vil des hoenigs geweseditorial expansion:  ̕en sej
16: vnd lass es woll erkallten vnd nÿmeditorial expansion:  ̅m
17: dann kütten . vnd frisch regel piereditorial expansion:  ̅en
18: vnd lass ein wenig erwalleditorial expansion:  ̕en vnd
19: schneid die zue klainen schniczlein . [64v] 01: Auch nÿm die kindlach die pej den kraucz
02: kroepffen stenn vnd die auspriessen
03: oder ausschiessen vnd erwoelle die
04: vnd thue ein wenig darein Vnd leg
05: dann die vngesotten schlehen ain legk
06: vnd strae dann kütten oder piereditorial expansion:  ̅en
07: schnicz ain legk vnd der kroepff auch
08: ain legk vnd dann aber schleheditorial expansion:  ̕en
09: vnd thue das pisz das der hafen
10: vol werde So geuss dann den ge=
11: soten wein oder ein masz hoenig
12: daran mit dem hoenig vnd ver=
13: pind den hafen vnnz das er sich
14: veditorial expansion:  ̕ergärt So hastu ainen guͦten kum
15: post wann du wild So thue
15: würcz In den wein . wiltu das dir
16: Item wiltu das dir das das prot
17: prot nit schimlig werde nit schimlig werde . [65r] 01: So nÿmeditorial expansion:  ̅m pirckein samen der zwischeditorial expansion:  ̕en
02: der czwaier vnnseditorial expansion:  ̕er liebeditorial expansion:  ̕en frauen tag
03: sej ab genomen vnd derre In wol
04: ab an der sonnen vnd Behallt den
05: vnd wann du In nüczen wild So
06: thue sein ein wenig darein des nach=
07: tes In das vrhab dornach vnd du
08: ainen taig knitest So wirt das
09: prot nit schimlig oder grab .
10: Ain stain waich zue machen .
11: Item wiltu ainen stain waich macheditorial expansion:  ̕en
12: So nÿm alltes pruncz wasser vnd
13: pocks pluͦt vnd seud das alles mit
14: einannder vnd thue dar zue lüb=
15: steck vnd die stain thue darein
16: So werden sÿ waich . Aber ain
17: Item wiltu Seniff ze machen .
18: machen einen Seniff So nÿm wein [65v] 01: vnd hoenig miteinannder wolgesotten
02: vnd schon geschaimpt vnd die weil
03: das seudt . So sol man es vast rüreditorial expansion:  ̕en
04: Dornach thue es In ainen hafen also
05: haiss vnd thue das Seniff mel dar
06: ein piss es dick werde das der löffel
07: darInne gestee vnd deck es dann
08: mit ainer prots Rindeditorial expansion:  ̅en vnd mach
09: In wol zue vnd lassen die nacht
10: sten vf einem ofen oder dar hinder
11: vf der helle So girt er als ain taig
12: fürpas secz In an ein stat das er nit
13: gefriess vnd auch nit zue haiss stee
14: vnd wann man In dann essen wil
15: So nÿm In dann heraus mit ainem
16: loeffel vnd zertreib In mit ainem wein
17: Item Gold aus der verdereditorial expansion:  ̕en schreibeditorial expansion:  ̕en
18: wiltu gold von der feder schreibeditorial expansion:  ̕en [66r] 01: So soltu nemen geschlageditorial expansion:  ̕en golt als vil
02: du wild vnd nÿm ain reib stain der
03: schön vnd trucken sej vnd leg ein we=
04: nig sallcz darauf gleich als es dar
05: auf gerissen sej vnd leg dann ein
06: plat darauf vnd säe aber salcz dar vf
07: auf das golt plat vnd als manig
08: plat als manig salcz säe darauf vnd
09: nÿm dann einen reib stain vnd reib
10: dann das golt vnndereinannder als
11: lanng als du des goldes nit geprüfeditorial expansion:  ̕en
12: magst So nÿm es dann von dem
13: stain vnd thue es In ain glas vnd
14: das glas thue voller wasser vnd
15: rür es durch ainannder So wirt
16: es vnd das sallcz alles zue wasser vnd
17: das golt vellt alles zue poden . Dor=
18: nach geuss das wasser ab dem gold
19: vnd geusz ain annder wasser wider [66v] 01: daran das schön vnd lautteditorial expansion:  ̕er sej vnd
02: geuss als lanng daran vnd darab
03: piss das lautter wasser darab geet
04: So leit das gold zue podeditorial expansion:  ̕en recht
05: als ain gelber laim vnd thue das
06: gold aus dem glas vnd thue das
07: In ain horeditorial expansion:  ̕rn vnd temeditorial expansion: perirs mit gumeditorial expansion:  ̅mi
08: vnd schreib dann damit was du
09: wild vnd las es dann wol truckeditorial expansion:  ̕en
10: vnd nÿm dann ain wolffs zannd
11: vnd Balier es Rain vnd sauber damit
12: So wirt es lautter vnd klar . Auf
13: gelegt puͦchstaben von golde

14: Item wër grob auff gelegt puͦchstabeditorial expansion:  ̕en
15: wölle machen von gold der nem
16: ain wenig kreiden vnd Saffran
17: vnd temeditorial expansion: perirs damit lauter vneditorial expansion:  ̅d rain
18: vnd formier den puͦchstaben als er
19: sein sol vnd lass sÿ trucken werdeditorial expansion:  ̅en [67r] 01: So schab ain wenig den grunt vnd
02: Balier In mit ainen zannd vnd leg
03: dann das gold darauf mit aineditorial expansion:  ̕er dünnen
04: aÿer klar vnd lass es trucken werdeditorial expansion:  ̅en
05: vnd Balier es hübschlich vnd maister=
06: lich mit dem zannd So wirt es ge=
07: recht vnd schön . Ain dimpten mach
08: Item Nÿm ain guͦten essich also .
09: vnd geuss den In ain pecke vnd lass
10: den In dem pecke stan als lanng pis
11: es an dem podem heffen gewÿnne
12: So nÿm dann die selben heffen In ain
13: horen vnd temeditorial expansion: perir das mit aÿer klar
14: wann du schreiben wild So ist es
15: gar gerecht . Gelbe farb die mach also .
16: Item gelbe farbe wiltu die macheditorial expansion:  ̕en
17: So nÿmeditorial expansion:  ̅m arfenicueditorial expansion:  ̅m das ist ruͦsz das
18: reib auf ainem stain mit aÿer klar
19: vnd thue den totteditorial expansion:  ̕ern darein ein wenig . [67v] 01: Item Guͦt grüne farb ze macheditorial expansion:  ̕en
02: wiltu machen schöne vnd guͦte grün
03: So nÿm spanngrön vnd reib die gar
04: schon mit ainem scharpffen essich
05: vnd den fafft safft von wechallteditorial expansion:  ̕ern
06: oder krannbatpereditorial expansion:  ̕en doreditorial expansion:  ̕rn prenn ain
07: wenigen gumeditorial expansion:  ̅mi thue dar zue vnd
08: ist das pletterlein darauf werdeditorial expansion:  ̅en oder
09: das da schaimet . So thue dar zue
10: ain wenig orschwmerbs So ist es gar
11: beraitt . Dinten mach also .
12: Item wiltu guͦte dintten sieden So
13: nÿm vier lot gallas vnd zwaj lot
14: vitriolum vnd zwaj lot gumeditorial expansion:  ̅mi zue
15: ainer mass . vnd nÿm dar zue Regeditorial expansion:  ̕en
16: wasser . Item den gumeditorial expansion:  ̅mi thue aller
17: erst darein . So es plab wirt Oder
18: zwo masz zue gemainer tÿmppteditorial expansion:  ̅en
19: Item für den soet ist guͦt [68r] 01: Item ÿsss grün ärbaiss für den sot
02: Item ÿsss grün aicheln für den Reis=
03: sennden harenstain . Wie man ainen
04: Item ainen haidnischeditorial expansion:  ̅en kuͦcheditorial expansion:  ̕en macheditorial expansion:  ̕en sol
05: haÿdennischeditorial expansion:  ̕en kuͦchen mach also Nÿmm
06: aÿer als vil du Ir wild vnd zerklopff
07: die vnd semlein prot das schneid würff=
08: lat vnd säe das In die aÿr vnd nÿm
09: ain wenig aÿer In die pfannen vnd
10: geuss das darein vnd hebs veber das
11: feür vnd rür es durch ainanndeditorial expansion:  ̕er schon
12: vnd nÿm ain anndere pfannen vnd
13: thue ain wenig schmalcz darein vnd
14: lass nit zue haÿss werden vnd
15: schütt die aÿer darein vnd secz die
16: pfannen V̈ber die gluͦt Vnd lass
17: es pachen vnd luͦg dar zue das es
18: nit veditorial expansion:  ̕erprÿnne In aineditorial expansion:  ̕er vnnder richt
19: oder In ainem pfeffer oder wie du [68v] 01: das haben wild vnd würcz es vor
02: lungeditorial expansion:  ̅en pach auch also Mach weiss
03: Item geprattne hüner also .
04: zue einem weissen hün gepraten .
05: So nÿm das weiss von den aÿreditorial expansion:  ̕en
06: vnd ain wenig schön mel dar vnndeditorial expansion:  ̕er
07: damit sol man sÿ begiessen vnd dor=
08: nach wider zue dem feür thuͦn vncz
09: das es gar gerecht werde . Die roteditorial expansion:  ̅en
10: Item zue rotten hüner mach also .
11: hünereditorial expansion:  ̕en . So nÿm Saffran aÿer vnd
12: mel vnd thue dem als du dem hast
13: gethan vnd gewürcz es wol . Die
14: swarczen hüner Die mach also .

15: Item zue schwarczeditorial expansion:  ̕en hünereditorial expansion:  ̕en Nÿm
16: leczellten vnd prenn den vncz das
17: er schwarcz werde . vnd stoesz In In
18: ainem mörser klain . Hastu des nicht
19: So nÿm hoenig . semlein mel . [69r] 01: Vnd prenn das In aineditorial expansion:  ̕er pfannen vncz
02: das es schwarcz werde vnd lass erkallteditorial expansion:  ̕en
03: vnd reibs durch ain tuͦch mit aÿreditorial expansion:  ̕en
04: Geuss die hüner damit wann sÿ ge=
05: praten sind . Man sol sÿ spicken mit
06: nägelein . Die rotten mit silbrein .
07: Die schwarczeditorial expansion:  ̕en mit guldein naegelein .
08: Die grün mit silbrein vnd mit guldein
09: Die grünen hüner beraitt also .
10: Item groenne hüner mach also . Nÿm
11: petersill geriben mit aÿreditorial expansion:  ̕en vnd mel
12: vnd gewürcz wol vnd schlachs durch
13: ain tuͦch vnd thue dem auch also Als
14: oben geschriben stet . Zue weissen
15: Item von einer hünern ein sals
16: sallsen zue weÿssenn hünereditorial expansion:  ̕en Sol
17: man nemen waelisch weinper Reib
18: die klain vnd nÿm dar zue den aller [69v] 01: pesten wein so du In gehabeditorial expansion:  ̕en magst
02: vnd schlach In durch ain tuͦch damit
03: vnd nÿm dar zue das pest gewürcz
04: Item Ain salsen zue schwarczeditorial expansion:  ̕en hüner
05: Ain Sallsen zue schwarczen roten hünereditorial expansion:  ̕en
06: Da nÿm petersill oder annder grün kraut
07: vnd schlach das durch mit essich . Ein
08: gestossen hün mach also als hernach

09: Item Nÿm die pain vnd die hüner die
10: seud vnd stöss rain vnd so sÿ gesoteditorial expansion:  ̕en
11: sind So nÿm semlein prot darunder
12: vnd guͦten wein oder hüner prüe Also
13: sol man macheditorial expansion:  ̕en ain gestossens hün
14: Item Von hennen zue kochen .
15: von hennen zue kochen . Nÿm zwo
16: allt hennen vnd zwaj pfunt mandels
17: vnd das die hennen wol gesotten
18: sind schell den mandel vnd schlach
19: In durch mit ainem rainen wasser
20: vnd mit ainem vierdung reiss vnd [70r] 01: kleub den schon vnd schlach In durch
02: ain tuͦch oder durch ain sib vnd nÿm
03: das praett von der prust der hennen
04: vnd hack das klain vnd den mandeditorial expansion:  ̕el
05: seud vnd das praet von der hennen
06: darunder . vnd meng das darunder
07: vnd lass In der mandel milich siededitorial expansion:  ̅en
08: vncz das es czeittig werde vnd dar
09: zue zwaj pfunt schmalz wenn es
10: ein wenig dick werde . vnd geuss
11: dann das maÿen schmalcz darein vnd
12: reib es vast als pald es begÿnne
13: ze sieden wol vnd thue das als lanng
14: vnncz das es das schmalcz wider
15: geb So ist das essen beraitt vnd
16: richt es an mit ainem vaisten loeffel
17: der vaist genuͦg sej vnd mit dem
18: loeffel mach ain prait vnd das es
19: schleht werde . vnd das gemüss
20: haist plactiasteeditorial expansion:  ̕r . Mach ain swarcz [70v] 01: Item ein schwarcz gemuesz gemuess also .
02: Nÿm kalbfleisch Magstu des nit ge=
03: habeditorial expansion:  ̕en So nÿm hüner schwaiss von
04: Iungeditorial expansion:  ̕en hünereditorial expansion:  ̕en oder hennen vnd thue
05: den In ainen haissen wein vnd lass
06: In sieden vnd nÿm ain gesottne henneeditorial expansion:  ̅n
07: vnd hack die klain . vnd nÿm ain
08: halbe semel vnd leg sÿ In den schwais
09: vnd lass erwallen vnd wann es ge=
10: wallt . So mach es mit hoenig ab das
11: es nicht zue suess noch zue saur werde
12: vnd sprenng es mit gestossen naegelein
13: ÿmber vnd mit zucker . Aber etwas
14: Item Nÿm von hünern ze machen .
15: auf ain pfunt mandel vnd stoesz den
16: klain vnd so nÿm dann ain gesottne
17: hennen vnd ain praetig kalb fleisch
18: vnd hack das mit der hennen klain
19: vnd lass das sieden mit der milich
20: als miteinannder In dem hafen . Lasz [71r] 01: es zue recht siededitorial expansion:  ̕en . wann es nueditorial expansion:  ̅n ge=
02: sotten ist So nÿm dann die kraegeditorial expansion:  ̕en
03: vnd die haeupter vnd thue sÿ In ainen
04: mörser vnd stoess sÿ gar klain vnd
05: ain weiss semlein prot dar zue vnd
06: stoess es durchainannder mit aineditorial expansion:  ̕er Rainen
07: prüe vnd nÿm dann die fuess vnd
08: fuell die mit dem gehackten flaisch
09: vnd mach kügelein als ein haselnuͦs
10: Das gib In zue den fuessen vnd halt
11: das In der pfannen vncz das es sich
12: entschleust vnd lass die fuesz besundeditorial expansion:  ̕er
13: siededitorial expansion:  ̅en vncz an die stat So beleibeditorial expansion:  ̕ens
14: also ganncz vnd die prüe sol gemacht
15: sein mit dem pesten gewürcz So ist
16: es In aineditorial expansion:  ̕er pfannen vnd nÿm ainen
17: wenigen essich das es ennczickt werde
18: wann du wild ane Richteditorial expansion:  ̕en Mach
19: die lebeditorial expansion:  ̕ern vnd die maegen vnd die fuesz [71v] 01: warmeditorial expansion:  ̅m vnd leg sÿ trugkeditorial expansion:  ̕en vf ain
02: schüssel vnd die prüe seud ab In aineditorial expansion:  ̕er
03: pfannen vnd geuss sÿ daran . Aber
04: Item man sol den ain esssen von hünereditorial expansion:  ̅en
05: schwaiss nemen von Iungeditorial expansion:  ̕en hünereditorial expansion:  ̕en
06: oder von ainem lamp oder von ainem
07: kalb . vnd nÿm zwaj oder drew hüner
08: vnd solt die also rohe hackeditorial expansion:  ̕en ÿettlichs
09: zue zwëlff stucken vnd sol die siededitorial expansion:  ̕en
10: In dem schwaiss vnd nÿmeditorial expansion:  ̅m dann ainen
11: zwifail vnd ain appfel vnd hack das
12: durcheinannder vnd ain vaistne
13: von ainem flaisch vnd das schwaiss
14: In aineditorial expansion:  ̕er pfannen vnd thue das In ain
15: pfannen vnd lass wol sieden durch
16: ainannder vnd thue das an die hüneditorial expansion:  ̕er
17: vnd maches gar wol ab mit guͦtem
18: gewürcz . wann man annderst nicht
19: hat dann nur kalbfleisch
[72r] 01: Item wir komen In ain Stat da fannd
02: wir annders nichts dann kalbfleisch
03: vnd mein heditorial expansion:  ̕err der het vil gest do kaufft
04: er das kalb do kam der vnd nam
05: ain haissen wein vnd stach das kalb
06: also ganncz vnd schluͦg Im das haubt
07: ab allso ganncz Das was lanng an
08: dem hals er kloeb das haubt von ein=
09: annder vnd nam das hieren heditorial expansion:  ̕eraus
10: vnd das annder wuͦsch er schon vnd
11: sod es Rain vnd da macht er ein
12: haubt essen von . Dornach nÿmpt
13: er die fuess vnd schleht Im die knie
14: ab vnd machet ein sullcz dauon
15: Nu nÿmpt er das kroeesz dauon vnd
16: waescht das schon vnd macht das
17: schoen vnd nÿmpt heditorial expansion:  ̕er er einen speck
18: vnd ein semlein prot das schneid er
19: als würfflat Nÿm aÿer als vil [72v] 01: du wild vnd den speck vnd das prot
02: darunder vnd füll den kragen vnd das
03: wämlein vnd lass das sieden schon vnd
04: seud das Besunder So beleibt es also
05: weiss Wann es gesoten ist So seud
06: den die wampen vnd den magen
07: zue scheibeditorial expansion:  ̕en vnd legs In ain schüssel
08: wann du wild aneRichten So leg
09: das kroess darauf So wirt es ain
10: rechts guͦtz essenn vnd nÿmeditorial expansion:  ̅m dann
11: die lebereditorial expansion:  ̕en von dem kalb vnd hacks
12: also rohe vnd nÿmeditorial expansion:  ̅m denn ein semlein
13: weiss prot vnd ainen speck . vnd
14: schneid den speck würfflat . vnd reib
15: das prot klain vnd reib das Rain
16: ab mit gewürcz vnd nÿm aÿr vnd
17: misch die miteinannder vnnderein=
18: annder vnd nÿm ain schmalcz In
19: ain pfannen vnd thue die lebeditorial expansion:  ̕ern
20: vnd das alles miteinannder darein Catchword at lower leaf margin: ‘Vnd rür es ob d[em]supplied because: overbinding feu[er]supplied because: overbinding [73r] 01: Vnd rür es ob dem feür wol das es
02: nicht ane prÿnne vnd nÿm dann
03: das necz vnd legs an die AnRicht
04: vnd wann es hert werde So schlachs
05: vf das necz zue samen vnd legs
06: vf einen rost vnd leg darauf zwaj
07: höllczer oder drew da wennd es da
08: mit vmb So pricht sÿ nicht wenn
09: es gepraten ist So schneid sÿ zue
10: siben stucken vf ain schüssel vnd was
11: du dauon schneidest das stoess klain
12: vnd reibs durch ain tuͦch mit guͦteditorial expansion:  ̕em
13: gewürcz vnd mit guͦtem wein So
14: wirt es guͦt . nÿmeditorial expansion:  ̅m dann das
15: hiereditorial expansion:  ̕en vnd leg es In ain tuͦch . vnd
16: wind das zue samen vnd seud es
17: mit dem tuͦch oder In dem tuͦch vnd
18: wann das gesotten ist So nÿm ain
19: pfunt mandel vnd stoess In klain
20: mit guͦter prüe oder suppen vnd schlah [73v] 01: sÿ durch mit semleim weissenn prot vnd
02: das hiern schlah mit dem anndeditorial expansion:  ̕ern durch
03: vnd nÿm ain Rain schmalcz vnd seud
04: es . Item ainen guͦten wein nÿm vnd
05: den schwaiss von dem kalb vnd das des
06: schwaiss nit zue vil sej . So nÿm
07: guͦten ressen leczellten des nicht ze
08: wenig seÿ vnd reib den klain vnd
09: thue In darein . Hastu nicht zucker
10: So nÿm hoenig an die stat vnd rains
11: schmalcz So wirt es schleht vnd
12: mach es wol ab mit guͦtem gewuercz
13: vnd nÿm sÿ zue rechter mass vnd
14: nÿm ain guͦt stupp darauf mit ge=
15: würcz . Ain lungel muoss
16: Item Nÿm die lungel von dem kalb
17: das wasch gar schon vnd seud sÿ In
18: ainem hafen vnd hack sÿ klain vnd
19: nÿm ain guͦte prüe oder suppeditorial expansion:  ̅en vnd
20: zwelff aÿer tötter vnd mach das ab [74r] 01: So ist es ein guͦt gemuesz Item das
02: haubt von dem kalb das wasch
03: schon vnd mach das Rain ab vnd
04: schneid es zue klainen flecklein vnd
05: machs ab mit guͦtem gewürcz vnd
06: mit Saffran vnd mit peteditorial expansion:  ̕ersill
07: Item Nÿm die prust vnd ain praet=
08: tig fleisch von dem diehe wa du
09: das vindest oder gehabeditorial expansion:  ̕en magst
10: vnd hack das klain vnd nÿm den
11: schwaisz vnd machs nit gar zue swarcz
12: wann das gemacht sej . So nÿm ein
13: Rogkein prot vnd reib das klain Nÿm
14: den schwaisz vnd drew vnd Sechczig
15: aÿr die schlahe daran vnd auch das
16: geriben prot thue daran vnd hack
17: das klain thue daran guͦt gewürcz
18: vnd mach es rain ab mit naegelein
19: vnd das prot nÿm halbs oder mer
20: das machstu die praten von Item [74v] 01: Nÿm ein wenigeditorial expansion:  ̕en oder ein klain kessel
02: vnd thue ein prüe oder ein suppen dar
03: ein vnd secz das vf die prennd auf
04: das feur vnd nÿm dann die praten
05: vnd leg sy darein vnd lass sÿ darInne
06: siededitorial expansion:  ̅en vncz an die stat vnd wann sy
07: wol gericht sind So nÿm sy heraus
08: vnd lass werden kalt vnd nÿmeditorial expansion:  ̅m ain
09: speck vnd schneid den klain vnd spick
10: sy mit gannczen naegelein steck auch
11: daran So nÿm dann guͦten wein
12: dar zue vnd guͦt gewürcz vnd zucker
13: daran vnd mach ain suppeditorial expansion:  ̅en zue dem
14: praten Item von dem praet . Nÿm
15: vnndereinannder das lanng leg In ain
16: haisse prüe vnd lass siededitorial expansion:  ̅en vncz an
17: die stat . vnd lass es nicht veditorial expansion:  ̕ersiededitorial expansion:  ̅en
18: vnd wann es gesoten ist So leg es
19: vf die AneRicht vnd wann du wild
20: vnd lass kalt werdeditorial expansion:  ̕en . So magstu es
21: schneiden wie du wild vnd mach [75r] 01: dornach geprennteditorial expansion:  ̅en pfeffer dauon vnd
02: nÿm zwifel vnd ainen appfel vnd
03: hack das klain darein vnd nÿm
04: ain vaistne von dem fleisch vnd den
05: schwaiss In ain pfannen vnd thue es
06: daran vnd mach es Rain ab mit guͦteditorial expansion:  ̕em
07: gewürcz So ist es ein wilde praet
08: Item das prüstlein schneid nach der
09: lennge das geit maeditorial expansion:  ̅n für ein fleisch
10: Item so sol man nemen die pain da
11: noch fleisch an ist die sol man hackeditorial expansion:  ̕en
12: zue klainen stuckeditorial expansion:  ̕en vnd sol nemen
13: ain prüe oder ein suppen von dem
14: fleisch vnd ain essich daran vnd den
15: schwaiss von dem kalb das sol maeditorial expansion:  ̅n
16: thuen daran vnd das lassen siededitorial expansion:  ̅en
17: darInne vnd thue ein gehäck oder
18: gehacktes darein mit ainem guͦtem
19: speck vnd mach es ab mit guͦtem
20: gewürcz das ist ain guͦt fürhessen [75v] 01: Item der guͦt Aber ein guet gemuess
02: gemueß wil macheditorial expansion:  ̕en der heb In dem
03: Merczeditorial expansion:  ̕en an So bedarff man vil dar
04: zue . Nÿm acker spisz milich vnd acker
05: speiss pringt manigerlaj weiss Da
06: nerennd sich kristen haideditorial expansion:  ̕en Iudeditorial expansion:  ̕en von
07: vnd dar zue manigeditorial expansion:  ̕erlaj thier das sich
08: neren wil Nueditorial expansion:  ̅n sol man haben waicz
09: mel da wirt guͦt prot aus da müg
10: wir vnns ernereditorial expansion:  ̕en von . Aber von
11: milich vnd von mel macht maeditorial expansion:  ̅n muͦs

12: Item von milich vnd von mel macht
13: man guͦt gemüsz wer das bedennckeditorial expansion:  ̕en
14: kan Aus gersten werden auch guͦte
15: gemuesz der habeditorial expansion:  ̕ern hat die selbeditorial expansion:  ̕en guet
16: von Reiss zer seheditorial expansion:  ̕en guet dauon macht
17: man auch guͦt gemuesz mit milich .
18: Item so sol Ain gefüllten hechten
19: man nemen ain mittlein hecht des
20: soltu nit veditorial expansion:  ̕ergessen schlahe Im das haubt [76r] 01: abe vnd nÿmeditorial expansion:  ̅m ain schindel vnd mach
02: die als lanng als der hecht seÿ vnd
03: säuber In schon vnd wenn du In ge=
04: raumpt hast vnd nueditorial expansion:  ̅n gar ledig zwischeditorial expansion:  ̕en
05: der haut ist . So nÿm den rugken vnd
06: ain klains messerlein vnd an dem zagel
07: So wirt der visch ledig vnd thue
08: den visch heraus das die haut also
09: beleybe ganncz mit den schueppeditorial expansion:  ̕en vnd
10: nÿm dann den visch vnd loess Im den
11: grad von dem praet vnd lass dann
12: die haut ligen vnd hack die visch
13: gar klain vnd nÿm denn annder
14: visch dar zue vnncz das du den visch
15: füllest vnd mach das ab mit guͦteditorial expansion:  ̕em
16: gewürcz . So wirt es wol geschmach
17: So soltu denn dornach habeditorial expansion:  ̕en perch=
18: tram ÿsoppeditorial expansion:  ̕en Abrautteditorial expansion:  ̕en oder Saluan
19: vnd petersill das alles soltu dar zue
20: habeditorial expansion:  ̕en vnd hack das an die visch [76v] 01: vnd füll den hecht wider vol das
02: haist manneditorial expansion:  ̅n One stroke too many and additional 'n'? Or something different intended than 'man'? hecht . wann es nicht
03: vast tag ist So hack an den visch
04: öppfel vnd aÿr darein vnd füll den
05: hecht vnd secz Im das haubt wideditorial expansion:  ̕er an
06: vnd hefft es mit ainem faden wideditorial expansion:  ̕er
07: zue samen So wirt der visch wider
08: ganncz vnd nÿm der selbeditorial expansion:  ̕en In die or=
09: waennglein vnd das die fuell schön ge=
10: waschen seÿ So thue denn die füll
11: In das haubt vnd In denn mund Vnd
12: leg In auf ainen rost vnd pratt
13: In sauber vnd schon . Aber von ainer
14: Item aber ein sallsen wöllen salsen
15: wir haben weiss schwarcz oder grün
16: wie du sÿ aller liebest haben wild
17: Nu süllen wir haben veditorial expansion:  ̕erheẅraren
18: zwischen der haut vnd die haut solt
19: du nit zue precheditorial expansion:  ̅en zue ÿeder seitteditorial expansion:  ̕en [77r] 01: solt du In vnnder precheditorial expansion:  ̕en als ein Iunges
02: hünlein vnd die lebeditorial expansion:  ̕ern vnd den mageditorial expansion:  ̕en
03: nÿm heraus vnd den magen kere
04: vmb vnd fülle In schon von ainem
05: anndern hechten des sol er nemen
06: zwaj stuck oder drew vnd hack
07: die klain vnd nÿm den schwaiss dar
08: zue So wirt es schwarcz vnd dauon
09: füll den magen vnd lass In siededitorial expansion:  ̅en
10: vnncz an die stat vnd wann der
11: magen gesoten sej So leg In vnd
12: steck die lebeditorial expansion:  ̕ern dorein vnd thue Im
13: mit dem sallcz recht mit diser füll
14: So füll den hechten damit v̈berall
15: vnd das die hecht haut nicht zue
16: vol seÿ So pricht sÿ nit . Ain hecht
17: Item ain hecht der mitten gesoten sej .
18: der mitten gesotten sej . vnd an pededitorial expansion:  ̕en
19: seÿtten gepraten So nÿm ain weiss
20: tuͦch das aineditorial expansion:  ̕er hannt prait sej oder ain [77v] 01: wenig praitter vnd nÿm ain wenigeditorial expansion:  ̕en
02: wein vnd nÿm aus die lebeditorial expansion:  ̕ern das der
03: mag ganncz Beleibe vnd von aineeditorial expansion:  ̅m
04: hechten So nÿm ain stuck das der
05: mag gefüllet werde vnd thue ain
06: vaistne daran an die stat das die lebeditorial expansion:  ̕ern
07: ganncz beleÿbe vnd die sol er wider
08: ganncz füllen In den hechten das der
09: mag vnd die lebeditorial expansion:  ̕ern pej einannder
10: ligen In der mitt In dem hechteditorial expansion:  ̕en
11: vnd so nÿm das tuͦch vnd necze das
12: tuͦch In dem wein . das tuͦch sol als
13: lanng sein das es zwirund vmb den
14: visch gee Schlah es ainest vmb den
15: hecht vnd wenn du es vmb geschla
16: gen hast So leg ein salcz vf das tuͦch
17: v̈ber schlach das tuͦch v̈ber das
18: annder schlach auf den rugken vnd
19: v̈berall wind den hechteditorial expansion:  ̕en vmb an [78r] 01: pededitorial expansion:  ̕en seitteditorial expansion:  ̕en vnd er sol gesallczeditorial expansion:  ̕en sein
02: zwischeditorial expansion:  ̅en dem tuͦch vnd nÿm ainen
03: drifacheditorial expansion:  ̕en faden vnd wind In vmb
04: vierfach muͦss das tuͦch sein Stupp
05: In wol zue pededitorial expansion:  ̕en seitteditorial expansion:  ̕en Als du In
06: praten wild Nÿm ainen spisz vnd
07: stich In da durch vnd prat den visch
08: darauf Nÿm zwen ziegel vnd leg
09: den visch darauf vnd prat In als
10: ain anndeditorial expansion:  ̕ern visch vnnder dem tuͦch
11: mach ain feur vnd vnnder das anndeditorial expansion:  ̕er
12: ain klain kollen vnd solt haben
13: ain haisse prüe Als du den hechteditorial expansion:  ̕en
14: wild siededitorial expansion:  ̅en da sol er das tuͦch wol
15: mit begiessen das er sich nit veditorial expansion:  ̕erpreneditorial expansion:  ̅n
16: So seud sich der hecht In der mitt
17: Nueditorial expansion:  ̅n sol man habeditorial expansion:  ̕en klain schüssling
18: vnd die süllen haiss sein vnd leg
19: sÿ vnnder Du solt das tuͦch begiesseditorial expansion:  ̅en [78v] 01: mit der prüe So rint er herab auf
02: die haissen So seudt dann der hecht
03: vnd prat in Rain vnd sauber
04: von ainer grönen Sallsen ze macheditorial expansion:  ̕en
05: Item ein gröne Sallsen ze macheditorial expansion:  ̕en Du solt
06: habeditorial expansion:  ̕en zue dem zigel vnd soltu mit
07: essich durch schlaheditorial expansion:  ̕en da wirt es scharpf
08: von vnd thue gewürcz daran vnd
09: ainen vierdung weinper vnd vier
10: lot mandel vnd schell den schon vnd
11: stoess sÿ klain durcheinannder Item
12: wiltu ein guͦte Sallsen habeditorial expansion:  ̕en die
13: sol mit Rumonier vnd mit Rainfal
14: durch geschlagen sein vnd ain guͦt
15: gewürcz vnd zucker thue darein So
16: hastu guͦt Sallsen . Von hüner mae=
17: gen etwas selczams zue kochen .

18: Item Nÿm maegen der auf ein esseditorial expansion:  ̕en
19: genuͦg sej vnd nÿm ain lot hausen
20: plater vnd seud die das die zer gee [79r] 01: In ainem wasser vnd schlach es mit
02: durch vnd wenn es nueditorial expansion:  ̅n durch ge=
03: schlagen ist So sol die milich dick sein
04: als du die mandel milich geust Die
05: milich geuss In den hafen zue der
06: hausen plater vnd rür es durch
07: einannder vnd thue zucker darein vneditorial expansion:  ̅d
08: machs mit einem wenigeditorial expansion:  ̕en schmalcz
09: vnd geuss dornach In ain teẅffe
10: schüssel wann sÿ kalt worden ist
11: So wirt sÿ hert . So soltu denn den
12: kaesz thuen auf ein anndre schüssel
13: die nicht zue weitt seÿ Als ain kaesz
14: nappff vnd besteck den kaeß mit
15: nuss kereditorial expansion:  ̅en kannstu sein nicht aus deditorial expansion:  ̕er
16: schüssel pringeditorial expansion:  ̅en So schneid es zue
17: czwaien stucken vnd legs In ain anndre
18: schüssel das es nicht zue samen gee
19: vnd geuss nuss milich daran . Von
20: Item dem haniff ainem haniff kaesz . [79v] 01: soltu also thuen Schlah In zwirund
02: oder drej stund durch mit ainem ge=
03: sotten wasser vnd thue ain lot hauseditorial expansion:  ̕en
04: plater vnd ein pfunt mandel darein
05: oder dar zue vnd seud In ab In wasser
06: das sein nicht mer werd dann auf
07: ein essen Du solt machen ein guͦte
08: milich die sol dick sein vnd mit zuckeditorial expansion:  ̕er
09: ab gemacht Magstu den zucker aber
10: nit gehabeditorial expansion:  ̅en So nÿm hönig vnd geus
11: In an den kaeß Du solt habeditorial expansion:  ̕en ain
12: pfunt mandel den schlach durch
13: das es sej als dick als du ain kalte
14: milich wilt gebeditorial expansion:  ̕en den mandel vnd
15: den hausen plater prüe soltu durch
16: schlaheditorial expansion:  ̕en das Ir nicht mer sej dann
17: der anndeditorial expansion:  ̕ern vnd als vil du Ir wol
18: bedarfft So wirt es ein guͦt kaesz
19: Nÿm ein pfunt mandel milich das
20: die dick sej vnd thue ein wenig [80r] 01: salcz daran vnd besteck In obeditorial expansion:  ̕en mit
02: mandelkereditorial expansion:  ̕en vnd schuett die milich
03: obeditorial expansion:  ̕en vf den kaesz . Von ainem kaes
04: Item ain kaeß von gemacht aus nussen
05: nussen dem thue recht also Nÿm ain
06: lot hausen plater vnd schlach die nussen
07: damit durch vnd mach die suesz mit
08: zucker vnd besteck sÿ obeditorial expansion:  ̕en mit nuskereditorial expansion:  ̕en
09: vnd geuss die milich darauf als du
10: dem anndeditorial expansion:  ̕ern hast gethan . Ainen schotteditorial expansion:  ̅en
11: von haniff ze machem dem thue also

12: Item Nÿm Roheditorial expansion:  ̕en haniff wasch den schon
13: vnd reib In In ainem mörser vnd schlah
14: In durch drej stund In ain kessel vnd
15: lass In siededitorial expansion:  ̅en Du solt habeditorial expansion:  ̕en ain rindlein
16: vol vnd zwenn öpffel oder drej die
17: schell schon vnd schneids klain nach
18: der lennge vnd prenn die ab In dem öll
19: das sy nicht schwarcz werdeditorial expansion:  ̅en thue sÿ
20: aus dem öll vnd leg sÿ auf die reim [80v] 01: das Ir genuͦg sej strae zucker darauf
02: Das ist ein schott . Aber von haniff
03: Item von haniff das er knödel gewÿnne
04: Nÿm ain wein vnd schlah In damit
05: durch da mach du ain guͦte milich
06: von vnd secz zue dem feur vnd lass
07: siededitorial expansion:  ̅en vnd nÿm dann ain zwifail vneditorial expansion:  ̕ri Word unclear.
08: ain appfel vnd hack den klain vnd
09: schwaiss In In ainem oell rain vnd
10: thue daran ein paetes prot muͦst du
11: habeditorial expansion:  ̕en Du magst macheditorial expansion:  ̕en die suppeditorial expansion:  ̅en
12: von guͦtem gewurcz vnd Saffran
13: Ainen ponnen prein mach also .
14: Item von ponnen prein . Nÿm die ponen
15: wasch die schon mit aineditorial expansion:  ̕er kaelguesse
16: vnd seud sÿ schon das sÿ nicht zue
17: waich noch zue hert sej oder werde
18: Thue sÿ heraus vnd lass sÿ kallt
19: werdeditorial expansion:  ̅en vnd nÿm ain raine schüssel [81r] 01: vnd ain rain löffel vnd reibs schon
02: das sÿ nicht zue aussen schlaheditorial expansion:  ̕en wann
03: du sÿ aneRichteditorial expansion:  ̕en wild So reib sy das
04: sy weiss beleibeditorial expansion:  ̕en du magst ain milich
05: welherlaj du wild die suesz seÿ die
06: thue daran vnd gibs hin die v̈brigeditorial expansion:  ̕en
07: geribeditorial expansion:  ̕en ponnen Nÿm ain arbiß prüe
08: darein vnd ain wenig öll geuss
09: darein vnd machs dick das gib hin
10: haiss Das haist ein muͦsz von ponnen
11: vnd mach also suppeditorial expansion:  ̅en Aber ein ge=
12: muess von arbassen ze machen .

13: Item von arbaiss die reib schon da
14: macht du gemuess von wie du wild
15: warmeditorial expansion:  ̅m oder kalt Die kallten auf ain
16: schuessel wann sÿ nueditorial expansion:  ̅n gestannden ist
17: So schneid sÿ durch czwirund vnd
18: nÿm das mitter tail heraus geuss ain
19: seniff darein Nÿm arbasz die nicht
20: ze waich sind vnd stoesz die klain In [81v] 01: ainem mörser vnd thue ein hönig vnd
02: ain Saffran daran oder zucker da wirt
03: es suesz von vnd ein wenig mel thue
04: daran So wirt es nit zaech Du solt
05: habeditorial expansion:  ̕en ain pech da mach lüger ein vnd
06: die lüger prenn mit einem sinbellen
07: eÿsen Die lüger süllen als weitt sein
08: als ain feder kill vnd thue denn die
09: arbass In ain pecke oder pecher kün
10: das geleich auf den podem geen wenn
11: du das lidlein duncks So gennd die
12: arbass vnnden aus die mach In ain
13: schüsselein da du die Innen gebeditorial expansion:  ̕en wild
14: drej oder vier türeditorial expansion:  ̅enlein vnd mach ain
15: seniff dar zue der gelbe seÿ vnd mit
16: guͦtem gewürcz mach In vnd geuss
17: In daran . Arbass prateditorial expansion:  ̕en an einem spisz
18: Item wiltu mer arbaß habeditorial expansion:  ̕en da mach
19: praten von vnd die arbasz süllen schon
20: geschwoellt sein vnd stoesz sÿ vnd thue gewürcz [82r] 01: daran vnd zucker So wirt es suesz dauoeditorial expansion:  ̅n
02: vnd nÿm ein mel So wirt es zaech weneditorial expansion:  ̅n
03: die arbaiss berait sind So nÿm ainen
04: spiss vnd wennds darumbe So hastu
05: den praten gewiss Nÿm tatteditorial expansion:  ̕el koreditorial expansion:  ̕en
06: vnd schneids nach der lennge klain
07: vnd spick den praten klain damit
08: vnd prat In sauber vnd gib In hin vnd
09: guͦte sallsen daran vnd dar zue .
10: Item Nÿm Aber von arbassen
11: arbass die lass siededitorial expansion:  ̅en das die paellg
12: dauon kumeditorial expansion:  ̅men vnd reib sÿ gar klain
13: vnd geuss sÿ darein vnd das sÿ nicht
14: zue dünne sind Nÿm reiss der wol
15: geschwoelt sej den leg mitten darein
16: vnd gibs hin ze essen . Von einem
17: weissenn gemuess von nussen

18: Item nÿm ain weiss gemuesz in ainen
19: topff das get von nussen zue die sol
20: er stoessen das sy nicht dürffen durch [82v] 01: schlaheditorial expansion:  ̕en vnd solt ain dicke milich
02: habeditorial expansion:  ̅en vnd semlein mel da wirt sy
03: dick von Du macht es kalt oder warmeditorial expansion:  ̅m
04: gebeditorial expansion:  ̕en wie du wild vnd machs mit
05: zucker ab . Ain praün gemuess von
06: weinpereditorial expansion:  ̕en vnd von veigeditorial expansion:  ̅en ze macheditorial expansion:  ̕en

07: Item von ainem muͦsz Du solt nemen
08: ain pfunt weinper zue ainem praueditorial expansion:  ̅n=
09: nem muͦsz vnd ain pfunt veigeditorial expansion:  ̕en
10: vnd solt nemen czwainczig Regel=
11: piereditorial expansion:  ̕en die schwaiss schon In schmalcz
12: oder In oell wann du es gehabeditorial expansion:  ̕en macht
13: trucken mit ainem melb vnd thue
14: es In ain pfannen vnd seud es das
15: es praun werde vnd wenn sÿ nueditorial expansion:  ̅n
16: praun werdeditorial expansion:  ̅en . So lass es kallteditorial expansion:  ̕en
17: vnd trucks zue samen So geet das
18: oell dauon . vnd hack das klain ze
19: stuckeditorial expansion:  ̕en damit das sÿ klain werden
20: vnd die veigeditorial expansion:  ̅en sollen wol gesoten [83r] 01: sein vnd die weinper schwaiss schon
02: vnd reib sy durch ainannder vnd
03: solt dann habeditorial expansion:  ̕en guͦten waelisch wein
04: Rainfall Rumonier oder maluasier
05: vnd thuest maluasier darundeditorial expansion:  ̕er vnd
06: veditorial expansion:  ̕erderbst sÿ nicht daran vnd bedarfft
07: wol guͦt gewürcz vnd nÿm ain hoenig
08: vnd thue das In ainen schönen loeffel
09: das hoenig sol als haiss sein vnd geuss
10: das daran rür es das es dick werde
11: thue es dann vf ain kar oder was
12: du hast wann du wild anRichteditorial expansion:  ̕en
13: magstu nit gehabeditorial expansion:  ̕en tatteditorial expansion:  ̕el koreditorial expansion:  ̕en So
14: nÿm naegelein In das gemuesz vnd
15: schneid das tatteditorial expansion:  ̕el koreditorial expansion:  ̅en nach der lennge
16: vnd besteck es damit . Das gemuess
17: Item vach oder mach In ainen kopff
18: wiltu es macheditorial expansion:  ̕en In ainen kopff
19: den mach von mel oder von aÿreditorial expansion:  ̕en
20: vnd prenn In ab wiltu ein plat [83v] 01: grün oder weiss auss reiss Mach du ain
02: weiss plat grün das hastu wann
03: du wild . Beraitt wildprät also .
04: Item von wilpraet wann du das
05: hast So nÿm ain stuck klain vnd hack
06: das klain Du muͦst habeditorial expansion:  ̕en auch ain
07: rain swaiss hastu den nicht So nÿm
08: ein hönn den swaiss dauon als vil
09: als vf ain essen Thue das In d Strikethrough in red ink. ain
10: haefelein vnd rür es schon ab das es
11: wol das du hast gehackt klain das
12: thue In den schwaiss vnd ain rain
13: schmalcz thue darunder vnd lass siededitorial expansion:  ̅en
14: darInne machs ab das es starck sej
15: vnd ein guͦt gewuercz säe darauf
16: das seÿ von ÿmber naegelein zucker
17: vnd zÿmen Er sol es damit bestraeen
18: Als magstu das von allerlaj flaisch
19: wann du es wild weisz habeditorial expansion:  ̕en So
20: nÿm mandel milich daran vnd ain [84r] 01: weiss von aÿreditorial expansion:  ̕en Das mach suess von
02: zucker Vonn allerlaÿ vischen mach
03: gemuess von wie du selb wilde

03: Item von allerlaj vischeditorial expansion:  ̕en machestu
04: visch gemuesz Die visch söllen gesoteditorial expansion:  ̕en
05: sein die hack denn klain vnd hack sÿ
06: vnd thue sÿ In die mandel milich
07: vnd lass siededitorial expansion:  ̕en das es dick werde Richt
08: es an vnd veditorial expansion:  ̕ersalcz nicht Das du
09: guͦt praueditorial expansion:  ̅nn machest zu essen

10: Item wiltu praun habeditorial expansion:  ̕en So nÿm
11: den schwaisz von den Reheditorial expansion:  ̕en oder von
12: hasen oder schaideditorial expansion:  ̕en vnd schlachs durch
13: es ein tuͦch So wirt es praun .
14: Magstu aber des schwaiss nicht gehabeditorial expansion:  ̕en
15: So nÿm ain leczellteditorial expansion:  ̕en vnd den preneditorial expansion:  ̅n
16: vnd lass In kallteditorial expansion:  ̕en vnd stoesz In vnd
17: thue In darein So wirt es praun voeditorial expansion:  ̅n
18: vnd mit guͦtem gewürcz doch das es [84v] 01: nicht zue vil sej den salcz du recht So
02: wirstu ein rechter knecht vnd etwas
03: guͦtz straee oder saee darauf mit Naegelein
04: vnd mit würczlein . Von einem ge=
05: Item Nÿm ein pachen mach also .
06: weiss semlein prot das nicht zue neẅ
07: seÿ gepacheditorial expansion:  ̅en das schneid nach der zwi=
08: rich vnd nicht nach der lennge Du
09: solt habeditorial expansion:  ̕en zwaierlaj fülle . Die ain sol
10: grün sein Die ander schwarcz vnd
11: bestreich sy mit aÿr fülle ain schniteditorial expansion:  ̕en
12: nach der anndeditorial expansion:  ̕ern magstu es gehabeditorial expansion:  ̕en
13: So nÿm ÿe ain gelbe füll vf ain
14: schniteditorial expansion:  ̅en vnd mach ain taig von
15: aÿreditorial expansion:  ̕en oder von wein da zeuch die
16: schniten durch vnd leg zwo sch=
17: niten vf ain annder vnd pachs
18: vnd strae zucker darauf . von
19: Item gepachen Masannczen
20: wöllen wir habeditorial expansion:  ̕en pacheditorial expansion:  ̕en masannczeditorial expansion:  ̕en Catchword at lower leaf margin: 'So nym käsz‘ [85r] 01: So nÿm kaesz vnd reib den klain vnd
02: nÿm aÿer darein vnd thue sy auf
03: ein plat vnd ein wenig gewürcz
04: wiltu es gell macheditorial expansion:  ̕en So thue saffran
05: daran vnd lass es pacheditorial expansion:  ̕en . Auss
06: der selben materi mach praten

07: Item aus der materj magstu prateditorial expansion:  ̕en
08: an ainem spiss Nÿm aÿer schön prot
09: Saffran wein oder essich vnd wasser
10: und visch schüppeditorial expansion:  ̕en Salcz menng das
11: zue samen vnd geuss das wasser
12: vf den prateditorial expansion:  ̕en vnd lass es erwalleditorial expansion:  ̕en
13: ebeditorial expansion:  ̕en dick vnd gib es hin zue essen .
14: Aus der materi mach die Repphüner
15: Item aus der selbeditorial expansion:  ̕en materj machst
16: du machen Repphüner das die ge=
17: schaffen sein als die fladen vnd lass
18: sy siededitorial expansion:  ̅en In ainem wallenden wasser
19: vnd seud sÿ gar wol an ainem spiss [85v] 01: das sy warmeditorial expansion:  ̅m werdeditorial expansion:  ̕en vnd beträff
02: sÿ mit öll vnd gib da pej pfeffer
03: Aber ain editorial expansion: condiment zue vischen
04: Item schüpp ainen hechteditorial expansion:  ̕en vnd haw
05: In zue stucken vnd prat sÿ an einem
06: spiss vnd so sy gar gepraten sind
07: So lass sÿ erwalleditorial expansion:  ̕en In dem editorial expansion: condiment
08: das geschribeditorial expansion:  ̕en stet von den czwifaleditorial expansion:  ̕en
09: Ain editorial expansion: condiment das haist kalbedin
10: Item Nÿm rinden von Rugkeim
11: prot gewaicht In essich vnd nÿm
12: dann mer ÿmber dann pfeffer vnd
13: ain wenigeditorial expansion:  ̕en kümich mach das In
14: essich vnd erwöll das ebeditorial expansion:  ̕en dick gib
15: es pey den vischeditorial expansion:  ̕en Das editorial expansion: condiment
16: haist ain kalbedin das mag maeditorial expansion:  ̅n esseditorial expansion:  ̕en
17: mit allerlaj vischeditorial expansion:  ̕en vnd willpraet
18: Ain gepachens huͦn beraitt also . [86r] 01: Item füll ain hün Nÿm aÿr speck
02: vnd Saluan vnd ÿmber zwischeditorial expansion:  ̕en des
03: fleischs vnd der haut vnd stoesz es
04: an ainen spiss vnd ain aÿer taig
05: gepraitt mit ainem wallg holcz vneditorial expansion:  ̅d
06: vmb wind das hün damit vnd lass
07: wol prateditorial expansion:  ̕en vnd gibs hin also ganncz
08: vnd das haist ein gepachens hün
09: Aber von kümich hünern ze beraitteditorial expansion:  ̕en
10: Item zer glid Iunge hüner die da
11: gepraten sind vnd schlach aÿer daran
12: mit ÿmber vnd mit Aenesz vnd geuss
13: damit die hüner vnd stoesz sy dann
14: In ainem mörser vnd lass deneditorial expansion:  ̅n pacheditorial expansion:  ̕en
15: gleich haiss mit ainem schmalcz
16: vnd das haissen kümich hüner .
17: Aber etwas von hünern ze macheditorial expansion:  ̕en
18: Item seud ein hün vnd wenn es
19: gesotten seÿ So nÿmeditorial expansion:  ̅m des hüns leber [86v] 01: vnd schön prot herte aÿer mel vnd ain
02: Saffran vnd thue das an die hüner suppeditorial expansion:  ̅nn
03: mit essich vnd erwölle es mit dem huen
04: vnd mach es vaist mit dem das es dick
05: seÿ vnd das es beleÿb vf dem hün Also
06: mach lampflaisch vnd gepraten muͦsz
07: Morachen machen auss fleisch .
08: Item Morachen von hünereditorial expansion:  ̕en macheditorial expansion:  ̕en
09: Nÿm das fleisch vor an an der prust
10: vnd hack das klain zue dem melb
11: thue daran aÿer vnd mer ain schnicz
12: prots dar zue zwen stecken vornan vnd
13: den kaltprat als die Moracheditorial expansion:  ̕en vnd
14: legs In ain wallennde suppeditorial expansion:  ̅en Die weil
15: das seudet So wind den anndeditorial expansion:  ̕ern vmb
16: den spiss vnd wann du Ir genuͦg hast
17: So fülle sy mit guͦteditorial expansion:  ̕en gewürczeditorial expansion:  ̕en vnd
18: aÿreditorial expansion:  ̕en vnd prat sÿ gar wol an ainem
19: spiss vnd gib sÿ hin zue essen . Von
20: kappauneditorial expansion:  ̅n gib damit ein editorial expansion: condiment
[87r] 01: Item Nÿm den koppawn vnd solt Im das
02: haubt nit ab schlaheditorial expansion:  ̕en Du solt Im den
03: halls füllen vnd praten vnd wann er
04: gepraten seÿ So gib dar peÿ ain galle=
05: mentueditorial expansion: m oder ain Condiment . Ain gans
06: Item ze beraitten vnd ze machen also .
07: Nÿm ganncz gens vnd das die koepff
08: dauon seÿen gethan . vnd stoesz sÿ oder
09: thue sy In ainen Irden hafen vnd geuss
10: wasser daran vnd lass siededitorial expansion:  ̅en von vnndeditorial expansion:  ̅en
11: auf vnd am trifuesz veditorial expansion:  ̕ermach den hafen
12: das der tunst nit heditorial expansion:  ̕eraus mueg vnd
13: schür ain klains feur dar zue vnd
14: lass es siededitorial expansion:  ̅en vnncz das sÿ schnatteditorial expansion:  ̕ern wer=
15: den So nÿm denn zwaj knofflachs
16: haubt die taill zue samen vnd lass
17: mit der genss siededitorial expansion:  ̅en mit Saffran vnd
18: gib sÿ ganncz hin zue essen . Aber von
19: gennsen ze beraiten vnd ze macheditorial expansion:  ̕en

20: Item Nÿm ganncz genss vnd schweinein
21: fleisch Saluan vnd annder kraut vnd [87v] 01: hack das alles zue samen vnd füll da
02: mit den halls vnd seud In vnd waneditorial expansion:  ̅n er
03: gesoten sej So leg In vf ainen rost vnd
04: beschlach In wol mit aÿreditorial expansion:  ̕en oder mit aineeditorial expansion:  ̅m
05: ayr taig vnd bedraeff In mit schmalcz
06: Nÿm Saffran vnd peteditorial expansion:  ̕ersill venichel
07: kraut temeditorial expansion: perir das vf das kraut oder
08: editorial expansion: condiment So pest du kannst vnd magst
09: So gib es denn hin ze essen . von mörser
10: Item Nÿm hünern ze beraitten also
11: ain gepraten hün vnd zerglide das
12: klain vnd nÿm ain klains weiss prot
13: vnd mach ainen dünnen taig von aÿeditorial expansion:  ̕ern
14: pfeffer Aenis saffran stoesz das In schmalcz
15: das haissen mörser hüner . Wie man
16: knofflach von fleisch machen sol

17: Item wie man knofflach von flaisch
18: machen sol So nÿm gesoten fleisch
19: vnd gehackte aÿer mel vnd das aller
20: pest kraut das du gehabeditorial expansion:  ̕en machst [88r] 01: temeditorial expansion: perir das an ainannder vnd vnndeditorial expansion:  ̕erein=
02: annder vnd mach kugeditorial expansion: el vnd knofflach
03: mit ainem aÿer taig vnd lass das pacheditorial expansion:  ̕en
04: In ainem knofflach das magstu gebeditorial expansion:  ̕en
05: mit welherlaj das ist praten . Wie maeditorial expansion:  ̅n
06: klaine spanfäckel prateditorial expansion:  ̕en vnd beraiteditorial expansion:  ̕en sol .

07: Item Nÿm ain spannfaeckel vnd prat
08: es küel vnd enspallt das enczwaj mit
09: dem haubt So nÿm die lungel oder
10: herte aÿer vnd zwaj waichen schöne
11: prot Saffran pfeffer Salcz vnd
12: klainen gehackten speck vnd füll
13: das vaecklein vnd damit an einen
14: spisz vnd betraeff es mit schmalcz .
15: Von ainem kalbfleisch gefüllet
16: Item also magstu fülleditorial expansion:  ̕en ain kalbfleisch
17: oder ain lamp Nÿm schweinein fleisch
18: vnd thue die schwart dauon vnd hack
19: den klain vnd thue dar zue zwo semel [88v] 01: pfeffer aÿer hoenig Saffran essich doch
02: nit zue saur vnd lass es erwallen
03: vnd gib es also hin mach auch also lun
04: gel gemuesz . Von ainem gannczen huͦn
05: ganncz vnd gar In ainem Anngster

06: Item wie man ein hün ganncz In aineeditorial expansion:  ̅m
07: anngster macheditorial expansion:  ̕en sol Nym vnd prüe
08: das hün vnd verprüe das nicht
09: vnd das Im die haut dennocht ganncz
10: seÿ So nÿm vnd zeuch Im die haut
11: ab vnd plasz In die haut vnd wo
12: sÿ ze procheditorial expansion:  ̕en sej vnd ein loch habe
13: So naee das wider zue vnd nÿm
14: das fleisch vnd seud es vnd waneditorial expansion:  ̅n
15: es genuͦg gesoten sej So hack es
16: klain vnd saluan vnd peteditorial expansion:  ̕ersill vnndeditorial expansion:  ̕er=
17: einannder So nÿm ain stumpffs
18: holcz vnd stoess die haut In das glas
19: oder In den anngster vnd plas die
20: haut auf In dem glas vnd thue [89r] 01: die fülle In das glas darein vnd
02: wann du die haut gar darein prin=
03: gest So behalt den halls herausseditorial expansion:  ̕en
04: vnd veditorial expansion:  ̕erpint den wol vnd steck In v̈beditorial expansion:  ̕er
05: das glas das kain dampff darein
06: müge oder wasser vnd wenn du die
07: haut von erst ab zeüchest piss an die
08: fuesz So schneids Im ain wenig abe
09: vnd wann du das alles gethan hast
10: So thue als vor geschriben stet vnd secz
11: es zue In ainem hafen das daz wasser
12: v̈ber das hün gee ains zwercheditorial expansion:  ̕en vingers
13: dick v̈ber das glas vnd lass siededitorial expansion:  ̅en
14: So sterckt es sich das maeditorial expansion:  ̅n es sicht In
15: dem glas als ein ganncz hün vnd gib
16: es hin dann zue essen . Ein Sweins
17: kopff das feur daraus far als flameditorial expansion:  ̅men

18: Item Nÿm vnd seud ain schweins kopff
19: wann er dann gesoten seÿ So nÿm in
20: vnd schneid In würfflat das er dennocht [89v] 01: ganncz seÿ vnd nÿm ÿmber vnd säe
02: die darauf vber all an den schweins
03: koppf der sol ganncz sein vnd das er nicht
04: von einannder gespallten seÿ vnd waneditorial expansion:  ̅n
05: du der ÿmber darauf gesaet hast So
06: nÿm ain schüssel vol geprents weins
07: vnd geuss aussen halb auf den kopff
08: halben vnd In das annder halb tail
09: den gepranteditorial expansion:  ̕en wein vnd geuss es
10: Innen In den halls vnd das blas das
11: der wein nicht heraus rÿnne vnd
12: nÿm dann ain dürrs prot als grosz
13: als ain nusz vnd nÿm dann ein glü=
14: enndeditorial expansion:  ̅en kissling als gross als ein haseditorial expansion:  ̕el
15: nuss vnd thue das In das dürr prot
16: vnd legs denn In den pranten wein vneditorial expansion:  ̅d
17: von dem glüennden kÿssling werdeditorial expansion:  ̅en
18: darauss flameditorial expansion:  ̅men fareditorial expansion:  ̕en vnd ist vnsched
19: licheditorial expansion:  ̅en vnd schmeckt wol Als magstu
20: auch ainen haimÿscheditorial expansion:  ̕en schweins kopff
21: machen . [90r] 01: von Reiss mach den also
02: Item Nÿm Reisz vnd waesch den schön
03: aus vier wasserneditorial expansion:  ̅n vnd seud In das
04: er ein wenig röscher sej So nÿm denn
05: das weiss von den aÿeditorial expansion:  ̕ern vnd reib
06: ains vnnder das annder So hastu ein
07: weiss pachens wiltu es aber gelb
08: habeditorial expansion:  ̕en So schaid das gelb von den aÿeditorial expansion:  ̕ern
09: So hast du ein gelbs pacheditorial expansion:  ̅ens So nÿm
10: denn ain reib schereditorial expansion:  ̅em vnd reib den
11: reiss klain vnd aÿer darundeditorial expansion:  ̕er Als vor
12: geschribeditorial expansion:  ̕en stet wie du wild weiss
13: oder gell macheditorial expansion:  ̕en Mach ain taig der
14: duenne seÿ vnd scheusz In durch die
15: hannd Als die geprateditorial expansion:  ̕en kugel So hast
16: du ein pacheins von reisz vnd nÿm
17: ain spisz der klain seÿ vnd leg In zue
18: einem feur So säe denn semel mel
19: darauf die weÿl er praet So wirt
20: er schön prauneditorial expansion:  ̅n . wiltu ain püntlach
21: prawn machen zue wein
[90v] 01: Item Nÿm haidper Vnd wann maeditorial expansion:  ̅n das
02: prot aus dem ofen scheust So thue
03: die haidper In ain muͦllter vnd scheuss
04: In den ofen vnd lass sÿ ain tag vnd
05: ain nacht In dem ofen ligen vnd thue
06: sy dann her wider aus vnd nÿm denn
07: ein tüchelein vnd der për darein als
08: gross als ein aÿe . vnd veditorial expansion:  ̕erpind sÿ schon
9: vnd mach der püntlein wie vil du
10: wild vnd nach dem vnd vil der për
11: hast So leg sÿ dann In den wein
12: So hastu roten wein . Aber einen
13: Item das praten vonn vischen
14: süllen wir lassen guͦt sein frömder esseditorial expansion:  ̕en
15: han wir genuͦg vnd süllen nueditorial expansion:  ̅n fürpasz
16: etwas von vischeditorial expansion:  ̕en habeditorial expansion:  ̕en . Da muͦsz sch=
17: waiss von sein da peÿ vnd von hechteditorial expansion:  ̕en
18: nÿmpt maeditorial expansion:  ̅n vnd guͦt gewürcz daran
19: vnd das prat das muͦsz maeditorial expansion:  ̅n schon habeditorial expansion:  ̕en [91r] 01: daraus werdeditorial expansion:  ̕en dann praten vnd habeditorial expansion:  ̕en
02: ain gestalt Als die Rechprateditorial expansion:  ̕en die süllen
03: wir schon habeditorial expansion:  ̕en vnd hallteditorial expansion:  ̕en Nÿm mandel
04: vnd besteck den praten schon damit
05: So wirt das prateditorial expansion:  ̕en guͦt dauon .
06: Ain weisse Sallsen mach also
07: Item weiss Sallsen mach aus mandel
08: hastu der nicht So wirt das prateditorial expansion:  ̅en
09: so guͦt Nÿm nuss an der stat hastu daneditorial expansion:  ̅n
10: zucker den nÿm auch dar zue . Die
11: prauneditorial expansion:  ̅n Sallsen mach von weinpereditorial expansion:  ̕en
12: Schlahe die durch mit guͦtem wein
13: wiltu sÿ guͦt habeditorial expansion:  ̕en So thue zucker
14: daran . Aber etwas von vischeditorial expansion:  ̕en .
15: Item Nÿm visch vnd seud die Rain
16: vnd loesz die graet dauon klain wäreditorial expansion:  ̕en
17: aller pest dar zue nÿm die schüppeditorial expansion:  ̅en
18: vnd schlahe die visch zue vier stuckeditorial expansion:  ̕en
19: vnd veditorial expansion:  ̕erseud sÿ nicht . So mag man [91v] 01: die haut ganncz han vnd ain plat sol
02: man auch darInne siededitorial expansion:  ̅en wil er die
03: prüe ganncz habeditorial expansion:  ̕en wann es dann ge=
04: soten ist So nÿm vnd legs vf ain
05: AneRicht wil man sy precheditorial expansion:  ̕en mit der
06: hennde das hörstu wol wiltu es hackeditorial expansion:  ̕en
07: So mach es nit zue klain So beleibt
08: die press rain Du muͦst guͦt gewürcz
09: dar zue habeditorial expansion:  ̕en So sol er die haut schlein
10: streicheditorial expansion:  ̕en . Aber von einem gemuesz ze macheditorial expansion:  ̕en
11: Item wiltu gemuesz dauon habeditorial expansion:  ̕en So
12: thue darein geribeditorial expansion:  ̕en leczellteditorial expansion:  ̕en weinper
13: mandel Die weinper süllen schon gemacht
14: sein das sÿ den leẅten wol gefallen
15: wann der visch beraitt seÿ So wind
16: In vmb ein weiss tuͦch wiltu die haut
17: ganncz habeditorial expansion:  ̕en So sol er die haut vorn
18: schlein streicheditorial expansion:  ̅en . Aber von einem
19: Item macht gepressten esseditorial expansion:  ̅en ze macheditorial expansion:  ̅en
20: du der presss nicht gehabeditorial expansion:  ̕en . So nÿm [92r] 01: vnd legs vf ainen tisch vnd lege darauf
02: als das tuͦch müge ertrageditorial expansion:  ̕en vnd nÿm
03: dir ein guͦten muͦt wann du es kochest
04: oder kocheditorial expansion:  ̕en wild . So wirt es guͦt .
05: Aber von ainem gemuess ze macheditorial expansion:  ̕en krëne
06: Item ainen krenn haben wir ain pfunt
07: mandel vnd muͦst ain vierdung ge=
08: stossenns Reisz habeditorial expansion:  ̕en vnd ain Stadeditorial expansion:  ̅el
09: hennen die wol gesotten seÿ vnd nÿm
10: das weiss praet dauon vnd ain sch=
11: weinein schmalcz dar zue vnd ain
12: vierdung zucker vnd aÿer nÿm auch
13: daran . Gemuess von krënne mach also
14: Item von dem krënn woell wir nit
15: erlassen wër guͦt gemuesz wil habeditorial expansion:  ̕en
16: der sol nemen tattel kereditorial expansion:  ̕en vnd veigeditorial expansion:  ̅en
17: kereditorial expansion:  ̅en die sol er wol stoessen dar zue sol
18: man habeditorial expansion:  ̅en guͦten wein So muͦsz es sein
19: guͦt gewürcz von dem pesten das maeditorial expansion:  ̅n
20: haben mag zucker Saffran muͦsz maeditorial expansion:  ̅n [92v] 01: auch dar zue habeditorial expansion:  ̕en dar zue so wirt
02: es guͦt . Aber von einem gemuess
03: Item Nÿm weinper mandel guͦten
04: wein vnd zucker genuͦg daran vnd
05: salcz zue massen So wirt das muͦsz
06: guͦt . Ain praune farbe zue gemuesz
07: Item Nÿm öppfell weinper piereditorial expansion:  ̕en
08: wiltu nueditorial expansion:  ̅nn die varb haben So nÿm
09: geribeditorial expansion:  ̕en leczellteditorial expansion:  ̕en hoenig zucker vnd
10: guͦten wein vnd gewürcz auch dar
11: an salcz es zue massen Also magstu
12: das muͦss macheditorial expansion:  ̕en praun oder schwarcz
13: wie du wild . Ain mandel gemuess
14: Item von mandel gemuesz mach ain
15: kaesz wann die milich gesotten wirt
16: So schlah die milich vf ain tuch
17: vnd nÿm ain vierdung zucker den
18: muͦst du vf ein essen habeditorial expansion:  ̕en vnd
19: wann die milich gesibt ist So thue
20: sÿ auf ain schuessel das sÿ scheiblat [93r] 01: auf der schüssel sej vnd geuss mandel
02: milich oder nusz milich daran vnd besteck
03: den kaeß mit mandel kereditorial expansion:  ̕en . Ain für
04: hes von dem kalbs swaiss ze macheditorial expansion:  ̕en

04: Item Nÿm den schwaiss von dem kalb
05: thue wein daran vnd misch das vnd
06: secz es zue dem feur vnd lasz es wol
07: siededitorial expansion:  ̅en . hastu dann nit zucker So nÿm
08: hönig vnd leczellteditorial expansion:  ̕en an die stat vnd
09: ein schmalcz thue darein So wirt
10: das muͦsz vein vnd hack auch die lungeditorial expansion:  ̕el
11: darein vnd das die wol gesotteditorial expansion:  ̕en sej
12: Des salcz solt du nit veditorial expansion:  ̕ergessen vnd thue
13: auch guͦt gewürcz daran . Auss dem
14: swais von dem kalb seud wilpraet darInne

15: Item Nÿm den schwaiss von dem kalb
16: vnd seud das hirsein willdepraet In
17: wein vnd misch den schwaisz daran
18: Darnach mach es mit gewürcz vnd mit
19: zucker ab Als vor geschribeditorial expansion:  ̕en stet hastu [93v] 01: des zuckers nicht So nÿm hoenig an
02: die stat . Ain mandel muͦss von vischeditorial expansion:  ̕en
03: Item Nÿm mandel milich weiss visch
04: vnd seud die visch an die stat pisz sy
05: lassennd den grat vnd löß In den grat
06: hach das geprät von dem visch In die
07: mandel milich vnd mach das muesz
08: da mit ab vnd ob du des gepraets
09: von dem visch nit genuͦg hast So
10: nÿm gestossnen reis mit zucker .Ain
11: editorial expansion: condiment zue hünern ein ze macheditorial expansion:  ̕en

12: Item Nÿm hüner fuesz vnd lass es er=
13: wallen vnd nÿm mägen kalbflaisch
14: vnd hack das klain vnd mach das
15: mit guͦtem gewürcz ab vnd thue näg=
16: gelein darein . Wiltu dauon guͦt essen
17: haben So nÿm zwaj aÿer daran wann
18: die füll beraitt ist So mach denn klaine
19: kügelein dauon vnd thue denn die kü=
20: gelein In die kloe vnd nÿm ain fleisch [94r] 01: prüe vnd lass wol darInne siededitorial expansion:  ̕en vncz
02: pisz sich die kloe streckt vnd erwöll
03: es dann In ainem kessel vnd lass es daneditorial expansion:  ̅n
04: siededitorial expansion:  ̅en pisz an die stat das es sein genuͦg
05: hat wolt ich das es nit veditorial expansion:  ̕ersotten wurde
06: du solt sÿ gebeditorial expansion:  ̕en In ain lauttre fleisch
07: prüe vnd thue denn gewürcz daran .
08: von einem lamprecht ze beraitteditorial expansion:  ̕en
09: Item lamprecht ist ein guͦter visch
10: Als ich dich das weisen wil wiltu
11: mit lamprechteditorial expansion:  ̕en bestenn So muͦstu
12: guͦten heff wein dar zue habeditorial expansion:  ̕en der
13: mag nit zue guͦt sein dauon kumpt
14: ein mieditorial expansion:  ̕rwas Intended:'mürbes'. pluot In den wein soltu
15: den lamprecht legeditorial expansion:  ̅en das sÿ kumpt
16: von Irem leben Du solt habeditorial expansion:  ̕en ain
17: haiss wasser da soltu sÿ ein stoessen
18: vnd mach sÿ des schwaiss schleins rain
19: wann du sÿ gelücket hast So wasch [94v] 01: an der stat So wirt die lamprecht Rain
02: vnd wann sÿ nueditorial expansion:  ̅n rain ist So legs für
03: dich vf ainen tisch das haubt schneid
04: Ir ab vnd den schwanncz lass also gancz
05: das das annder mach also ganncz zue
06: dreÿen stucken vnd seuds In wein vnd
07: seud das haubt vnd des schwanncz ain
08: taÿl sein waschen vnd prats vnd das
09: mach praun vnd stoesz das In ainem
10: mörser vnd seich es durch ein tuͦch
11: mit sein selbs prüe das es Inneeditorial expansion:  ̅n gesoteditorial expansion:  ̕en
12: seÿ vnd mach es ab mit guͦtem ge=
13: würcz . Aber etwas von aÿren
14: Item wiltu von aÿreditorial expansion:  ̕en etwas habeditorial expansion:  ̕en
15: mit tötteditorial expansion:  ̕ern vnd geet es an So muͦst
16: du Neẅnczigk aÿr habeditorial expansion:  ̕en vnd ain
17: wein nÿm auch dar zue das ist die
18: recht masse vnd frisch putteditorial expansion:  ̕ern nÿm
19: auch dar zue hastu des nicht genuͦg
20: So nÿm rain schmalcz an die stat [95r] 01: wiltu ain gemueß habeditorial expansion:  ̕en So muͦstu wae=
02: lisch wein habeditorial expansion:  ̕en vnd wann es gesoteditorial expansion:  ̕en
03: ist So soltu es rüreditorial expansion:  ̕en das es schleht
04: werde als ein ganncz zucker soltu dar
05: zue han So wirt das muͦsz wol gethan
06: Ein gemuess von mandel ze macheditorial expansion:  ̅en
07: Item Nÿm mandel vnd weiss prot
08: vnd hüner vnd hack sÿ klain vnd
09: schweinein fleisch pej ainem halbeditorial expansion:  ̕en
10: pfunt zuckers vnd des sallcz veditorial expansion:  ̕ergiss
11: nicht . Zue willpraett beraitten
12: Item Nÿm den swaiss von den lembereditorial expansion:  ̕en
13: vnd hack In klain So wirt das will=
14: praet guͦt . von ainem gemuess von
15: Item ain gemuess gepraten vischeditorial expansion:  ̅en
16: von gepraten vischeditorial expansion:  ̕en . Nÿm ain guͦteditorial expansion:  ̕en
17: gepraten visch vnd weinper dar zue
18: vnd muͦst habeditorial expansion:  ̕en guͦten wein gewürcz [95v] 01: vnd zucker vnd des salcz veditorial expansion:  ̕ergiss nicht
02: Von Reisz magstu auch pacheditorial expansion:  ̅en .
03: Item von Reiss machstu pacheditorial expansion:  ̅ens macheditorial expansion:  ̕en
04: oder haben wiltu es weisz habeditorial expansion:  ̕en So
05: nÿm das weiss von den aÿreditorial expansion:  ̕en So hast
06: du ein weiss pacheins vnd den reisz
07: seud nicht zue waich Reib In an die
08: stat vnd nÿm dar zue aÿer klar .
09: Von ainem grünen pacheditorial expansion:  ̕en also
10: Item wiltu grüne pletter pacheditorial expansion:  ̕en dar
11: zue muͦst du haben guͦt gewürcz vnd
12: die füll die get von aÿreditorial expansion:  ̕en zue vnd
13: die füll streich vf wann das gewürczt
14: seÿ vnd thue auch Saffran daran .
15: Wiltu es dann nit von aÿreditorial expansion:  ̕en habeditorial expansion:  ̕en So
16: nÿm wein an die stat wann der
17: taig gemacht ist So nÿm ain schmalcz
18: In ain pfannen vnd stoesz die örtter
19: pedeu In ainen taig vnd pach das an [96r] 01: die stat vnd wann es dann gepacheditorial expansion:  ̕en
02: ist So leg es dann für dich auf ainen
03: tisch vnd schneid das pachens nach
04: der lennge oder nach der zwitrich oder
05: wie du wild vnd thue oder säe zucker
06: darauf . Von vischen zue pachen
07: Item wiltu ainen guͦten visch gepacheditorial expansion:  ̕en
08: habeditorial expansion:  ̕en das geet von manigeditorial expansion:  ̕erlaj sacheditorial expansion:  ̕en
09: zue So muͦst du habeditorial expansion:  ̕en hecht oder schlein
10: oder kärpffen vnd nÿm den schwaisz
11: von den vischen das geistu für ein
12: rechts geprattens vnd mit guͦtem
13: gewürcz muͦstu es abe macheditorial expansion:  ̕en vnd
14: muscat muͦstu Dar zue habeditorial expansion:  ̕en vnd
15: den hack nicht zue klain Waneditorial expansion:  ̅n es
16: gehackt ist So ist es gestalt als ain
17: Rechpraten gross oder klain oder du
18: solt es vmb einen spiss windeditorial expansion:  ̕en vnd
19: leg es In ain schüssel vnd lass In kalt [96v] 01: werdeditorial expansion:  ̅en vnd besteck In mit guͦtem man=
02: del wann man In essen wil So sol
03: man In praten pisz an die stat das er
04: also haiss vf den tisch kumeditorial expansion:  ̅me . Von
05: einem frömdem gemuess ze macheditorial expansion:  ̕en

06: Item In dem Sumer heb ich an vnd
07: lass dann In dem winter dauon Wir
08: wöllen vnd süllen betrachten vmb
09: frömde gemüsz die werden In dem
10: winter guͦt So tracht das du sibeditorial expansion:  ̕en
11: farb habest So magstu mit ereditorial expansion:  ̕en wol
12: bestan schwarcz guͦt plab muͦstu han
13: Gell weiss rot prauneditorial expansion:  ̅n künd wir das
14: zue samen pringen wann du die farb
15: wild vinden plab koreditorial expansion:  ̕en plümen muͦst
16: du haben Die nÿm In dem sumer abe
17: vnd solt die derreditorial expansion:  ̕en In ainem ofen der
18: sol nicht zue haiss sein vnd stoess sie
19: gar schon vnd behalt sÿ zue lon Grün Catchword at lower leaf margin: Lass vns nit veditorial expansion:  ̕erge[ssen]supplied because: overbinding [97r] 01: lass vnns nit veditorial expansion:  ̕ergessen ob der peteditorial expansion:  ̕ersill
02: wär veditorial expansion:  ̕erganngen . So hab wir grün
03: waiczein sanngen oder Saffran Da
04: wirt es gell von Die rott prawn
05: varb geet von weichseln zue waneditorial expansion:  ̅n
06: die zeittig werden die soltu ab den
07: stinglein precheditorial expansion:  ̕en Schlahe sy durch
08: ain sib vnd lass sÿ durch siededitorial expansion:  ̅en vnncz
09: das sy die kereditorial expansion:  ̕en lassen vnd den dritteditorial expansion:  ̕en
10: taÿl nÿm hönig darein So soltu sÿ
11: siededitorial expansion:  ̕en lasseditorial expansion:  ̕en wann es dan gesoten ist
12: So lass es dann kalt werdeditorial expansion:  ̅en wiltu
13: es bewareditorial expansion:  ̕en So thue es In ainen hafen
14: der Innen veditorial expansion:  ̕erglast seÿ Daran pistu der
15: farbe freÿ So machtu die behalteditorial expansion:  ̕en
16: ain ganncz Iar das sÿ die varb nit
17: veditorial expansion:  ̕erliereditorial expansion:  ̕en Das soltu bedenncken schon
18: Das der tunst nicht gee dauon .
19: von ainem visch gepraten gesoteditorial expansion:  ̕en
20: vnd gepachen dem thue also .
[97v] 01: Item wiltu macheditorial expansion:  ̕en ain visch aus dreÿ
02: formeditorial expansion:  ̅m zue essen von ainem visch der
03: dennocht ganncz seÿ So nÿm In her
04: vnd leg In auf ainen rost vnd be=
05: sprenng das haubt stuck mit mel vnd
06: begeuss das mit haissem schmalcz als
07: lanng piss das dich duncket das es
08: sein genuͦg habe vnd prauneditorial expansion:  ̅n werde
09: vmb das mitter oder mittel tail das
10: schlahe In ain schön weiss tuͦch vmb
11: vnd vmb vnd begeuss das mit hais=
12: sem wein vnd wasser durch ainanndeditorial expansion:  ̕er
13: vnd sallcz den wein vnd das wasser
14: Begeuss das mittel tail damit ein
15: wenig damit So seud es schon das
16: thue pisz es sein genuͦg habe vnd
17: thue ein wenig pluͦt vnnder den
18: wein Das zagel stuck salcz schon vnd
19: stupffs mit ainem messer vnd ain
20: gluͦt schlahe dar vnnder vnd prat [98r] 01: es küll vnd lass nit veditorial expansion:  ̕erprÿnneeditorial expansion:  ̅n vf dem
02: rost Also hastu dreÿerlaj essen von
03: dem visch das ain gepacheditorial expansion:  ̕en Das
04: annder gesotten Das dritt gepratten .
05: Also mach holprateditorial expansion:  ̕en von vischen
06: Item wie man hollpratteditorial expansion:  ̕en sol macheditorial expansion:  ̕en
07: von vischen vnd von mandel milich
08: So nÿm ain hechteditorial expansion:  ̕en vnd hack In
09: klain vnd thue darundeditorial expansion:  ̕er geribeditorial expansion:  ̕en prot
10: vnd stupp vnd nÿm dann ain hüllczein
11: spiss der ebeditorial expansion:  ̕en seÿ vnd streich dann die
12: füll daran vnd mach es geleich Als
13: ain hirsz praten vnd leg In denn
14: zue einem feur vnd prat In sauber
15: vnd begeuss In mit pütteditorial expansion:  ̕ern oder mit öll
16: wann er nueditorial expansion:  ̅n gepraten ist So zeuch
17: In also gannczeditorial expansion:  ̕en von dem spiss vnd
18: nÿm dicke mandel milich vnd hauseditorial expansion:  ̕en
19: plater darundeditorial expansion:  ̕er die gesoten seÿ vnd
20: zucker genuͦg thue darein vnd thue [98v] 01: es In ain saubre pfannen vnd mach
02: es gell genuͦg vnd veditorial expansion:  ̕erklaibe den prat
03: ten mit taig vnd lass das loch da
04: der prat auf stee vnd secz In In aineeditorial expansion:  ̅n
05: klainen hafen vnd ker In das er vf
06: wercz stee geuss die milich In den
07: praten vnd lass es sten piss es hert
08: werde vnd schneid In dann zue dünneeditorial expansion:  ̅n
09: scheiblein vnd gib In hin . Vonn
10: Regelpiereditorial expansion:  ̕en ein latczwerig ze macheditorial expansion:  ̕en

11: Item mit Regelpiereditorial expansion:  ̕en mach ein lat=
12: werig von schel sÿ klain vnd schneid
13: sÿ zue vier taileditorial expansion:  ̕en vnd schneid die
14: kereditorial expansion:  ̕en dauon vnd thue die piereditorial expansion:  ̕en In
15: ainen hafen das der tunst nit her
16: aus gee vnd secz auf ain gluͦt vnd
17: nÿm daran ain viertail wasser
18: wann sÿ denn genuͦg habeditorial expansion:  ̕en So stoess
19: sÿ klain vnd thue es In ainen kessel
20: vnd secze sÿ auf ain drifuess vneditorial expansion:  ̅d mach [99r] 01: ain gluͦt darunder vnd rür sÿ für sich
02: dar vnd ÿe peÿ einer wenigeditorial expansion:  ̕en weil
03: geuss ein wenig daran vnd stupp sy
04: ab mit ainem guͦten gewürcz . Von
05: ainem abenteurigeditorial expansion:  ̅en aÿe des veditorial expansion:  ̕ergiss nit

06: Item Nÿm zwaj saẅplateditorial expansion:  ̕er vnd das
07: ÿe aine grösser sej dann die anndeditorial expansion:  ̕ern vnd
08: mach sie schön mit wasser vnd nÿm
09: dann aÿer vnd schaid sÿ schon von
10: ainannder das weiss besunder vnd den
11: totter besunder vnd nÿm die klainen
12: pletter das sy voll werdeditorial expansion:  ̕en vnd den
13: totter thue darein vnd nym dann
14: die anndeditorial expansion:  ̕ern platter vnd thue die klain
15: darein vnd nÿm denn das weiss vnd
16: thue es auch darein In die plater vneditorial expansion:  ̅d
17: schneid ein loch In die plattereditorial expansion:  ̕en vnd
18: schel die plattereditorial expansion:  ̕en da von den toettereditorial expansion:  ̕en
19: das er In die plater hinein müge vnd [99v] 01: naee die platteditorial expansion:  ̕ern wider zue vneditorial expansion:  ̅d klopff
02: das weiss zue samen vnd nÿm ain
03: trachter vnd stoesz In oben In das loch
04: vnd geuss das weiss obeditorial expansion:  ̕en auf das totteditorial expansion:  ̕er
05: hinein das die plater voll werde
06: vnd pind sÿ dann zue vnd thue sy
07: In ainen hafen vnd lass sÿ aber siededitorial expansion:  ̕en
08: So wirt das aÿ daraus vnd gibs
09: dann hin zue essen . von ainem essen
10: von dreÿerlaÿ farben ze machen

11: Item Nÿm dreÿerlaj farbe So nÿm
12: hausen plater die seud In wasser schon
13: vnd nÿm denn ain dicke mandel mi=
14: lich vnd peteditorial expansion:  ̕ersill vnd hack den gar
15: klain vnd nÿm den drittel der man=
16: del milich vnd zucker darunder das
17: wirt ein grüne farbe vnd nÿm deneditorial expansion:  ̅n
18: die zwaj taill vnd zuckers wol vneditorial expansion:  ̅d
19: lass den siededitorial expansion:  ̕en In aineditorial expansion:  ̕er pfannen vnd [100r] 01: ain tail lass also weiss vnd das drit=
02: tail mach eÿtel gell vnd geuss ÿett
03: leichs vf ain pfannen vnd lass es
04: denn sten vnd seud die grün In aineditorial expansion:  ̕er
05: pfannen also lass vnd geuss denn
06: vf ein pfenndlein also lass es sten
07: biss es hert werde So hastu dreÿer
08: laÿ farbe grün weisz vnd gell vnd
09: heb es dann v̈ber das feur vnd pald
10: wider darabe . vnd leg es vf ain
11: anRicht vnd schneid es denn als
12: ein schaffczaglat vnd leg es auf
13: ain schüsselein Ains grün Das
14: annder weiss Das dritt gell piss
15: das die schüssel vol werde vnd
16: gib es hin zue essen . Von ainem
17: gepachen von dreÿen farben

18: Item ain gepacheins von dreÿerlaj
19: farbeditorial expansion:  ̕en Ains grün Das ander weisz [100v] 01: das dritt gell So nymeditorial expansion:  ̅m aÿr vnd thue
02: das weiss da von vnd die totter dar
03: von Besunder vnd hack peteditorial expansion:  ̕ersill
04: klain vnd nÿm denn ein pfannen
05: mit schmalcz Reib aÿer vnd peteditorial expansion:  ̕ersill
06: klain vnd mach ain klain grüns
07: plat daraus vnd mach denn ein gelbs
08: plat vnd thue den totter auch heraus
09: vnd nymeditorial expansion:  ̅m denn das weiss vnd mach
10: ein weiss plat vnd lege dann die
11: pletter auf ainannder das grün In
12: die mitt schneid es denn schaffczag
13: lat vnd stoeß es dann an ein spiszlein
14: vnd mach dann ein gelbs plat vnd
15: zeuch den spiss da durch vnd mach
16: ainen taig von aÿreditorial expansion:  ̕en vnd von wasser
17: vnd mach ain gell vnd zeuch den
18: spisz durch den taig vnd lass also
19: pacheditorial expansion:  ̕en In ainem schmalcz vnd zeuch
20: denn die spissel her wider aus vnd [101r] 01: scheid es nach der lennge von ainandeditorial expansion:  ̕er
02: vnd leg es denn vf ain schüssel vnd
03: zucker genuͦg daran vnd veditorial expansion:  ̕ersalcz nicht
04: Von eingemachten öppfeln mach also
05: Item Nÿm veigeditorial expansion:  ̕en zucker weinper vnd
06: hönigk vnd hack das vnndereinanndeditorial expansion:  ̕er
07: mit gewürcz vnd mit guͦten dingeditorial expansion:  ̅en vnd
08: thue das In die öppfel die auss gelöchert
09: sind vnd heffts mit ainem zweck vber
10: ain annder vnd pach es In ainem taig=
11: lein mit schmalcz vnd mit wein ge=
12: macht du macht es wol pachen In
13: ainer kuchen . Von dem Raiger also
14: Item stoeß Raigerpain klain als dann
15: das fleisch ist dauon nÿm vnd hack
16: das klain vnd stoesz das In ainem
17: mörser vnd weiss prot vnd aÿer
18: klar vnd schlahe das durch miteinandeditorial expansion:  ̕er
19: vnd lass es wol erwalleditorial expansion:  ̕en vnd gewürcz [101v] 01: das wol vnd gibs hin . Von ainem
02: Sweins koppf den beraitt also

03: Item seud ein schweins köppf vnd thue
04: das fleisch dauon vnd hack das klain
05: mit guetem gewürcz vnd press das ze
06: samen als ain gesottne milich vnd nÿm
07: ain taig oder czwen du magst In schneideditorial expansion:  ̅en
08: vnd die selbeditorial expansion:  ̕en schnitzlein praten oder
09: pacheditorial expansion:  ̕en In ainem dünnen taiglein .
10: Von gepressten vischeditorial expansion:  ̕en ze macheditorial expansion:  ̕en
11: Item von gepratten vischen thue die
12: graet auss ainem wolgesoten visch der
13: wol gesoten vnd gesallczeditorial expansion:  ̕en seÿ vnd
14: hack den klain vnd thue guͦt gewürcz
15: daran vnd press In gleicher weiss
16: Als dein Sweins kopff wiltu das
17: färben So derre rot rosen vnd
18: annder ding vnd thue das pulluer
19: darauf . Von gepacheditorial expansion:  ̕en öppffeln die gepresst sind [102r] 01: Item pach scheiblat oeppfel schnicz vnd leg
02: ÿe ains nach der lennge nach dem andeditorial expansion:  ̕ern
03: auf ain pret darauf ein weiss tuͦch ge=
04: prait vnd nÿm ainen pennsel vnd
05: bestreich die schnicz mit hönig vnd
06: säe ÿe gewürcz darauf vnd mach
07: ÿe ain zeill vf die anndeditorial expansion:  ̕ern vnd als
08: vil du wild vnd lege ain tuͦch dar
09: auf vnd aber ain tuͦch vf das tuͦch
10: vnd presss als obeditorial expansion:  ̕en geschribeditorial expansion:  ̕en steet
11: Aber von einem piberswancz
12: Item prüe ainen piber schwanncz vnd
13: zeuch Im die haut ab vnd roest den
14: schwanncz das er sand trucken werde
15: dornach säe In mit gewürcz wiltu
16: ain gepfeffercz muͦsz habeditorial expansion:  ̕en So thue Als
17: oben geschribeditorial expansion:  ̕en stet Du macht es wol
18: macheditorial expansion:  ̕en . von ainem hüner muͦss
19: Item die hüner die wol gesotten sind [102v] 01: die schlah durch mit weissem prot das
02: gepaet seÿ vf ainem rost das haist
03: ain hüner muͦsz vnd roest es wol . Von
04: einem gemuess von stain obs ze macheditorial expansion:  ̕en

05: Item Nÿm kriecheditorial expansion:  ̕en oder weichseln oder
06: nespel was von stain obs seÿ vnd
07: schlahs durch mit hoenig prenn darein
08: vnd thue es zue dem feur In ainen hafeditorial expansion:  ̕en
09: vnd lass dick werden So machstu
10: von ainem ÿeglicheditorial expansion:  ̕en ain muͦsz vnd ge=
11: würcz das wol ab doch ob du wild
12: Von ainem Erper muͦss ze macheditorial expansion:  ̕en
13: Item Schlah Erper durch mit weissem
14: prot vnd mit hönigk vnd thue essich
15: vnd wein daran vnd guͦt gewürcz
16: Das haist ein Erper muͦsz . Von aineeditorial expansion:  ̅m
17: Item Nÿm vnd piereditorial expansion:  ̕en muͦss also
18: seud piereditorial expansion:  ̕en vnd schlahs durch mit
19: dem selben wasser vnd preneditorial expansion:  ̅n ain mel [103r] 01: vnd hönigk . vnd gewürcz darein das
02: ist guͦt . Aber ein gemuesz von Iungeditorial expansion:  ̕en
03: hünereditorial expansion:  ̕en die durch geschlagen sind

04: Item schlah ain hün mit weissem prot
05: durch vnd mit der prüe da es Innen
06: gesoten sej vnd gewürcz daran das
07: ist guͦt Du machst auch aÿr daran ne=
08: men also . Ain Sallsen von weinpereditorial expansion:  ̕en
09: Item Nÿm weinper vnd erwëlle die
10: In aineditorial expansion:  ̕er pfannen vnd schlach sÿ durch
11: vnd hab sÿ v̈ber das feur vncz das
12: sy dick werden . So thue dann gewürcz
13: vnd hönigk daran vnd lass noch dicker
14: werden Dornach secz herab vnd lass kallteditorial expansion:  ̕en
15: vnd wann du sy aneRichteditorial expansion:  ̕en wild So
16: nÿm weiss prot vnd essich vnd czer=
17: treibs vnd richts an vnd gibs hin das
18: ist ain guͦte sallsen . Aber von Sallsen
19: Item Es wirt auch von allem stain obs [103v] 01: soliche guͦte salsen wër Ir recht thuͦt
02: Von ainer sulcz v̈ber ainen formeditorial expansion:  ̅m gemacht
03: Item ain sullcz mach also Nÿm ain
04: prenntlin da du die raiff von mügest
05: pringeditorial expansion:  ̕en vnd wann du wild So
06: mach ain model von taig der In der
07: selbeditorial expansion: en weÿttne seÿ als das hüllczein prent
08: lein den pach gar Innigklicheditorial expansion:  ̕en wol vnd
08: thue dann die Raiff ab dem hüllczein
09: prentlein vnd zeuch denn die tauffel
10: hofflich daruon von der sullcz vnd
11: thue es In das gepacheditorial expansion:  ̕en prentlein vneditorial expansion:  ̅d
12: nÿm ain schleins haut die gedert seÿ
13: vnd mach sÿ zue puluer mit ainem
14: senfften prülein lass es erwalleditorial expansion:  ̕en vnd
15: lasz es dornach v̈ber schlaheditorial expansion:  ̕en ain we=
16: nig vnd färbs nach der sullcz scheibs
17: vmb vnd vmbhin So wirts geleich
18: als es darein gossen sej . Du machst [104r] 01: auch nemen rörlein vnd die darumb
02: stecken vnd plümen darein Du machst
03: es wol v̈bergüldeditorial expansion:  ̅en oder v̈ber silbereditorial expansion:  ̕en .
04: von eineditorial expansion:  ̕er Sulcz die da gesteet von schleinen
05: Item Nÿm schlein vnd thue die auf
06: vnd thue darein sallcz vnd gewürcz vneditorial expansion:  ̅d
07: henngks hinder den ofeditorial expansion:  ̕en vnd lasz dürr
08: werdeditorial expansion:  ̅en vnd nÿm hartz von den paümen
09: vnd lass dürr werden vnd stoesz vn=
10: dereinannder vnd sibs durch ain siblein
11: vnd wann du sullczen wild So thue
12: des pulluers darein So gestet sÿ dauon .
13: von einem gepachem von Sibeditorial expansion:  ̕en farbeditorial expansion:  ̕en
14: Item ein gepacheins von Sibeditorial expansion:  ̕en farbeditorial expansion:  ̕en etc.
15: Bestreich ein pfannen wol mit schmalcz
16: vnd schlah kallte aÿr darein doch
17: das es nit an prÿnne vnd färb ein
18: ÿeglichs klar das du wild mit deditorial expansion:  ̕er farbe [104v] 01: wann du sy also pachest wie du wild
02: So legs auf ain annder vnd v̈ber streichs
03: mit ainem dünnen taiglein das mit
04: aÿreditorial expansion:  ̕en seÿ gemacht vnd legs In die pfan=
05: nen mit schmalcz So wechst es zue
06: samen vnd ist hofflich . Von ge=
07: praten vischen die beraitt also

08: Item Nÿm ain erwellteditorial expansion:  ̕en visch peÿ
09: drej stuckeditorial expansion:  ̕en vnd das du wild gesoteditorial expansion:  ̕en
10: han das Bewind mit ainem nassen
11: tuͦch aussen geneczet vnd leg den visch
12: auf ainen rost vnd begeuss das anndeditorial expansion:  ̕er
13: stuck mit schmalcz vnd stupffs voreditorial expansion:  ̕en
14: vnd ain mel darauf Das dritt lass
15: sunst praten . Von gepraten aÿreditorial expansion:  ̕en
16: Item gepratteditorial expansion:  ̕en aÿr mach also lass ain
17: wall thuen vnd schlahs zue ÿettwedereditorial expansion:  ̕em
18: spicz auf vnd plas zue ainem spicz
19: ein vnd das es zue dem andeditorial expansion:  ̕ern auss [105r] 01: gee vnd thue gewürcz darundeditorial expansion:  ̕er vnd
02: thue es wider In die schalen vnd stoeß
03: an spisslein vnd prat sÿ das sÿ Ir genuͦg
04: habeditorial expansion:  ̕en . von gepacheditorial expansion:  ̕en Straubeditorial expansion:  ̕en berait also
05: Item Nÿm Straubeditorial expansion:  ̕en vnd hacks klain
06: vnd thue sÿ In ain milich vnd czwaj
07: aÿer oder dreẅ darunder vnd färbs schon
08: vnd wann du wild aneRichteditorial expansion:  ̕en So
09: thue ain guͦt gewürcz darauf . Von
10: einer Iungen ganns zue beraitteditorial expansion:  ̅en

11: Item Ain Iunge ganns beraÿtt also Nÿm
12: knofflach vnd stoesz den vnd prot
13: vnd essich das geuss darundeditorial expansion:  ̕er vnd wein
14: vnd schlachs durch vnd erwëll es
15: mit gewürczeditorial expansion:  ̕en vnd dornach färbs mit
16: Saffran der nÿmpt Im den geschmack
17: dauon . von eineditorial expansion:  ̕er fülle zue gennsen
18: Item stoeß knofflach wechallteditorial expansion:  ̕ern oder kran=
19: batper speck pfeffer klain piereditorial expansion:  ̕en vnd [105v] 01: weiss prot aÿr vnd grün traubeditorial expansion:  ̕en vnndeditorial expansion:  ̕er
02: einannder vnd füll auch ain ganns damit
03: Von ainer Sallsen ze vaheditorial expansion:  ̅en In dem tawe
04: Item Nÿm ain placheditorial expansion:  ̕en vnd praitz
05: In ainen garten vnd fach maÿen
06: taw darauf vnd truck den In ain
07: geschier darein leg peteditorial expansion:  ̕erling samen ain
08: nacht oder ainen tag vnd paisss dar
09: Inne Dornach nÿm ponen vnd zer
10: stoesz die vnd leg das pulluer wo du
11: wild vnd würff den peteditorial expansion:  ̕ersill samen
12: darauf So waechst er gleich ze stundeditorial expansion:  ̕en
13: Von eineditorial expansion:  ̕er sulcz ze macheditorial expansion:  ̕en das sÿ gereditorial expansion:  ̕en gestee
14: Item Nÿm kelber fueß vnd seud die
15: piss sy sich zer treibeditorial expansion:  ̕en lassen als ain
16: muͦsz vnd thue die pain dauon vnd
17: thue das In ain veditorial expansion:  ̕erglast geschier vnd
18: lass als ain laim erherteditorial expansion:  ̕en vnd wann [106r] 01: du sullcz wild macheditorial expansion:  ̕en So nÿmeditorial expansion:  ̅m des selbeditorial expansion:  ̕en
02: puluers vnd würffs darein wann du
03: wild In dem Iare So gestet die sullcz .
04: Von ainem höfflichem gepachem
05: Item ain höfflichs pacheins mach also
06: v̈ber ain model oder formeditorial expansion:  ̅m oder v̈beditorial expansion:  ̕er ain
07: schüssel pecher oder hafen oder was
08: du gereditorial expansion:  ̕en haben wild aus ainem taig
09: mit aÿreditorial expansion:  ̕en gemacht vnd steck züegk=
10: lach darein vnd legs dann auf ain
11: schüssel vnd mit schmalcz gepacheditorial expansion:  ̕en vneditorial expansion:  ̅d
12: stecks an vnd nÿm roerlach als es
13: gepacheditorial expansion:  ̕en ist vnd stecks vf die züegklach
14: vnd thue plümen oder rosen oder was
15: du wild obeditorial expansion:  ̕en vf die rörlach Du
16: machst ain essen macheditorial expansion:  ̕en In das gepacheditorial expansion:  ̕en
17: wie du wild . Von ainem milich muͦss
18: Item Nÿm die milich aus den gesotteditorial expansion:  ̕en
19: vischen vnd weiss priss vnd schlah
20: sy durch vnd lass er walleditorial expansion:  ̕en vnd wol [106v] 01: gewürczeditorial expansion:  ̕en das haist ain milich muͦsz
02: vnd gibs hin ze essen . Aber etwas
03: Item Nÿm arbaiss . von arbassen .
04: So sÿ du aller schönist mügst gehabeditorial expansion:  ̕en
05: vnd seud die vncz das sÿ die pällg
06: lassen dornach reibs vnnder den henndeditorial expansion:  ̕en
07: In ain schäfflein vnd secz die arbaiss
08: wider zue dem feur vnd lass siededitorial expansion:  ̕en
09: vnd thue sÿ darnach In ainen mörser
10: vnd stoesz sÿ Dornach thue sÿ In ain
11: sauber häfelein vnd lass nit lanng
12: pej dem fewr sten annders sÿ werdeditorial expansion:  ̅en
13: schwarcz vnd säe ain ÿmber darauf
14: So hastu ain weis arbaiß . Item also
15: soltu den tiergarten machen also .

16: Item wiltu habeditorial expansion:  ̕en ainen tier garteditorial expansion:  ̕en
17: So nÿm mel vnd aÿr daraus
18: machstu machen mit was du wild
19: von fleisch oder von vischeditorial expansion:  ̕en machst [107r] 01: du macheditorial expansion:  ̕en was du wild zecheditorial expansion:  ̅enerlaÿ
02: wildu nach ÿeglichs art zecheditorial expansion:  ̅ener=
03: laj In ainem garten . Der gart sol
03: vmb fanngeditorial expansion:  ̕en sein mit eineditorial expansion:  ̕er maur die
04: gelär macht der tegel nicht gehabeditorial expansion:  ̕en
05: So soltu In mit planngkeditorial expansion:  ̕en vmbefaheditorial expansion:  ̕en
06: das das wilde nit dauon kumeditorial expansion:  ̅me
07: Machtu aber der plannckeditorial expansion:  ̕en nicht
08: gehabeditorial expansion:  ̕en . So mach ainen zawn von
09: gerteditorial expansion:  ̕en die gerteditorial expansion:  ̕en süllen von aÿreditorial expansion:  ̕en
10: sein gemacht vnd von mel Nÿm
11: das weiss von den aÿreditorial expansion:  ̕en vnd ain
12: semlein mel das soltu es aus macheditorial expansion:  ̕en
13: die gaerteditorial expansion:  ̅en vnd solt peteditorial expansion:  ̕ersill oder andeditorial expansion:  ̕er
14: grün habeditorial expansion:  ̕en das soltu reibeditorial expansion:  ̕en klain vneditorial expansion:  ̅d solt
15: saluan habeditorial expansion:  ̕en also soltu die tötter nemen
16: von den aÿreditorial expansion:  ̕en vnd ain winczig mel
17: darundeditorial expansion:  ̕er da mach ainen taig daraus
18: vnd machstu macheditorial expansion:  ̕en die grün gaerteditorial expansion:  ̕en
19: Nÿm ain semlein taig prenn In abe . [107v] 01: nicht thue aÿr daran mach die steckeditorial expansion:  ̕en
02: dauon vneditorial expansion:  ̅d thue Saffran daran So werdeditorial expansion:  ̕en
03: die steckeditorial expansion:  ̕en gell die steckeditorial expansion:  ̕en prenn ab In
04: ainem schmalcz vneditorial expansion:  ̅d mach von aÿreditorial expansion:  ̕en ain
05: taig vnd von kaeß mach ain praiteditorial expansion:  ̕en Als
06: du machst zue den osteditorial expansion:  ̕ern die fladeditorial expansion:  ̅en Also
07: soltu ain huͦt In den garten macheditorial expansion:  ̕en Die
08: gärten sollen einer spann lanngk sein die
09: steck darumbe vnd sol ain tureditorial expansion:  ̕en darInne
10: sten da sol ein weg durch gen obeditorial expansion:  ̕en
11: vmb den turen sol ein ganngk gen Da
12: süllen frawen vnd Iunckfrawen knecht
13: vnd ritter vf sten wenn sÿ das wilde
14: woellennd ane sehen vnd vah'n Aussen
15: vmb den garten sol ein grabeditorial expansion:  ̕en gen Da
16: süllen lebenndig visch Innen sten vneditorial expansion:  ̅d
17: zwischen dem zawn vnd dem grabeditorial expansion:  ̕en
18: süllen paẅm sten die süllen öppfel
19: piereditorial expansion:  ̕en muscat vnd nuss trageditorial expansion:  ̕en . So
20: sicht man auf den paẅmen v̈berall
21: aichoreditorial expansion:  ̕en vnd vogel die süllen auf den [108r] 01: paẅmen sten vor dem garteditorial expansion:  ̕en da sol
02: ein torwätel sten der sol guldein sein
03: Die sülleditorial expansion:  ̕en vnd wöllen frölich sein das
04: sol gescheheditorial expansion:  ̕en vor dem tisch da sicht maeditorial expansion:  ̅n
05: den tiergarteditorial expansion:  ̕en her gen DarInne sind maeditorial expansion:  ̅n
06: vnd frauen vnd Iunckfraẅen auch ain
07: tail wann er sein nicht gelaubeditorial expansion:  ̕en wil
08: der mags wol seheditorial expansion:  ̕en wann es kumpt
09: für den tisch So mag maeditorial expansion:  ̅n es wol
10: geseheditorial expansion:  ̕en . vnd das wist DarInne
11: sind auch schüczeditorial expansion:  ̕en vnd waeppner vnd
12: annder kurczweilig ding Das man
13: darInne köch vindet So sicht man
14: die purg vnndergann So wirt
15: das thor auf gethan So sich maeditorial expansion:  ̅n die
16: Bischoff her für gann vnd den
17: koch darunder stan der das feur dar
18: ein hat gethan Nider laet er gann
19: auf die pannck vnd zeücht ein kopff
20: zue hannd Aus dem laet man Im gebeditorial expansion:  ̅en
21: vnd ze hannt wider auf den tisch [108v] 01: darInne sind zwaierlaj vogel das sülleditorial expansion:  ̕en
02: wissen vnd wann sy nit annderlaj
03: habeditorial expansion:  ̕en gasz So fliegeditorial expansion:  ̕en die anndeditorial expansion:  ̕ern von
04: stat . So sich Ich den affen gen In
05: dem tiergarten . vnd das ist ein etc.
06: wöllend sÿ mer essen So gib gepacheditorial expansion:  ̕en
07: visch vnd gesoteditorial expansion:  ̕en vnd gepraten etc.
08: Also hastu guͦt ding von
09: allerlaÿ kocheditorial expansion:  ̕en von Maister
10: hannsen des von wirtenberg
11: koch etc.
12: . 1 . 4 . 6 . 0 .
Bs1 - "Basel, UB Basel, AN V 12"