Cantus Network

[Incipit breviarium secundum usum ecclesiae sancti Castuli Mosburgensis]

BREVIARIUM ECCLESIAE MOSBURGENSIS. [PROLOGUS]

Deum benedictum et gloriosum in saecula cuius laus est in ecclesia sanctorum et qui mandata sua custodire nimis, licet omnes gentes et populi, dicente propheta, etiam in omni tempore benedicere debeant et laudare, praecipue tamen viri ecclesiastici tamquam custodes super muros Hierusalem militantis ecclesiae constituti tota die et tota nocte tacere non debent laudare nomen domini, videlicet diurnis pariterque nocturnis horis secundum ecclesiasticam traditionem divinis officiis insistendo. Sed diversorum ordinum traditiones diversorumque locorum dissimiles ritus et consuetudines ecclesiasticis officiis confusionem inducunt, praesertim cum multi alterius episcopatus consuetudinem confuse sequentes et matricis suae ordinem ignorantes, aut forte, quod deterius est, contemnentes, divinum officium exequantur multiplici sub errore, non attendens quod non decet membra a capite discedere, sed iuxta scripturae testimonium omnia membra caput sequantur. Quidam etiam enutriti in locis saecularium seu regularium personarum consuetudines, quas illic dudum didicerunt iam nolentes dimittere, easdem cum consuetudinibus ecclesiarum ad quas modo transferuntur, quasi arantes in bove et asino, non sine perturbatione divini offici conantur permiscere. Contra quos facit dictum quod sanctus Augustinus sanctum Ambrosium refert sibi respondisse Ad quam ecclesiam veneris, eius more serva. Si cuiquam non vis esse scandalum nec quemquam tibi. Contra illos etiam concilium Bracarense sic scribit: Placuit omnibus communi consensu ut unius atque idem ordo psallendi in matutinis et vespertinis officiis teneatur. Et non diversae ac privatae neque monasticae consuetudines cum ecclesiastica regula sint permixtae. His itaque persuadentibus causis ego Ioannes de Perchawosen indignus presbyter domini nostri Iesu Christi sola ipius dispensante patientia dictus decanus ecclesiae Mosburgensis considerans eandem meam ecclesiam in ordine divini officii magnum habere defectum propter antiqui sui breviarii insufficentiam et brevitatem ac seniores canonicos qui ex sibi notis dictae ecclesiae consuetudinibus longis temporibus divinum officium laudabiliter rexerunt, modo deficere et cottidie mortalitate praeveniri, ne moderni canonici eisdem senioribus iam substituti, seu in pos terum substituendi ordinem et consuetudinis tam matris Frisingensis quam filiae Mosburgensis ecclesiarum forsitan ignorantes quantum ad regimen divini officii errore implicentur, coepi in laudem dei omnipotentis et in remedium animae meae pro communi utilitate confratrum meorum novum breviarium colligere. singula quae in antiquo breviario rattionabiliter fuerunt posita cum rationabilibus illius ecclesiae consuetudinibus ad conformitatem tamen Frisingensis ecclesiae scribens ac reservans diligenter. His tamen exceptis ex quibus nulla debet censeri diversitas, seu in quibus ecclesiastica scripta diversitatem non arguunt. Unaquaeque namque fere ecclesia proprias habet observantias et in suo sensu habundat ut inducit auctor libri Rationalis, nec censetur reprehensibile vel absurdum deum et sanctos eius variis concentibus seu modulationibus atque diversis observantiis venerari cum et ipsa ecclesia triumphans secundum prophetam circumdata sit varietate. His etiam omissis quae Frisingensis ecclesia per se non approbat, seu in quibus sibi ipsi quantum ad antiquum breviarium videtur displicere. Talium namque pro suppletione scripta et consuetidines metropolitanae et sibi collateralium ecclesiarum, in quantum scire et experiri potui, plurimumque prospexi, secundum libri Rationalis et aliorum de divinis officiis scribentium informationem procedendo faciens diligenter quod potuis sed insufficenter quod volui. Dicit enim apostolus: Velle mihi adiacet, perficere autem bonum non invenio. Cuius quidem scripti fasciculum sic ab indoctis manibus tortuose collectum atque compositum correctioni et approbationi ipsius Frisingensus ecclesiae tamquam matris et magistrae humiliter subicio tam in toto quam in parte.

[DOMINICA PRIMA] IN ADVENTU DOMINI

Ad vesperas AN Veni et libera. PS Benedictus cum reliquis. Finis in antiphonis semper trahitur exceptis maioribus festivitatibus et suis octavis. Ubi sciendum finalis qui sic trahitur vocatur neuma sive iubilus et significat ineffabile gaudium de rebus aeternis quod nec oculus vidit nec auris audivit nec in cor hominis ascendit, et quia perfectorum hominum tantum est iubilus, ideo in maioribus sollemnitatibus quando tam maiores quam minores conveniunt finis omittitur. CP Deus pacis. RP Ecce dies. RV In diebus illis. HY Veni redemptor. Sciendum est quod ille versus Praesepe iam fulget omittendum est usque in vigiliam nativitatis domini. VS Rorate caeli desuper. AB Ecce nomen domini. OR Excita domine. Hac nocte tam in vesperis, quam in matutinis et in secunda vespera tantum una oratio dicitur, sed deinceps secunda oratio de sancta Maria scilicet Deus qui de beatae Mariae cum AC Spiritus sanctus in te descendet, quae tantum ad matutinas dicetur. Ad vesperas vero ista dicitur AC Ne timea Maria, praemissis tamen istis versibus Ave Maria gratia, vel Spiritus sanctus superveniet in te, vel Egredietur virga de radice. In feriis tertia oratio de sanctis scilicet ista Conscentias nostras cum AC Ecce dominus veniet praemisso versu Ex Sion species decoris. Sed AC Missus est Gabriel differatur dum idem evangelium legatur. Ideo autem hac dominica praedictae antiphonae vitantur, quia nondum sunt cantatae in historia.

Ad completorium super psalmos Cum invocarem cum reliquis AN Alleluia, quae per totum annum non variatur excepta septuagesima et quadragesima. CP Patientes estote, quod non variatur usque ad vigiliam nativitatis domini. HY Iesu redemptor saeculi. VS Custodi nos domine, qui per circulum anni tam de tempore quam de sanctis apud nos ad completorium non variatur. AD Bethlehem non es, quae noctibus sabbatinis non variatur usque ad nativitatem domini. Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison. Pater noster. Et ne nos. VS In pace in idipsum. Credo in deum patrem. Carnis resurrectionem. VS Egredietur dominus de loco, vel Ex Sion species, vel alius consimilis. OR Excita domine, vel Prope esto domine. Post completorium AS Salve regina. Sequitur VS Spiritus sanctus superveniet. OR Deus qui de beatae. Et notandum quod ab adventu domini inclusive usque ad octavas pentecostes similiter inclusive post completorium singulis sabbatinis noctibus canitur Salve regina cum versu et oratione correspondenter, etiam si in vesperis de beata virgine mentio praecessisset.

Ad matutinum INV Ecce venit rex. PS Venite exultemus. In primo nocturno AN Hora est. PS Beatus vir cum reliquis. VS Egredietur virga de radice. Ab adventu domini usque ad eius nativitatem legitur Isaias propheta. Qui in quanto de domino prophetavit urbanius tanto legitur nativitati eius propinquius. Lectiones de ipso per Haec dicit dominus deus claudantur. Dominicis diebus leguntur sermones. RP Aspiciens a longe, quod tres seniores retro in ecclesia a longe videlicet sub basilica incipiunt, et ibidem stantes primum versum decantant semper vicinius et vicinius prosequuntur. Hac nocte sola dicimus tres versus ad unum responsorium, ut monstremus Christum esse venturum salvatorem omnium et eorum qui in naturali lege fuerant, quos et terrigenas vocat dicens Quique terrigenae. REP Item obviam ei. Quia adhuc tales erant quales eos terra genuerat, nec in lege informati nec plena fide. Unde et nationes nominantur, qui manent sicut nati sunt, et gentes ut geniti sunt, qui tamen aliquid credebant de Christo et optabant semper adventum domini, ut Moyses qui dixit: Mitte quem missurus es. Et eorum qui sui sub lege erant quos significat RV Qui regis. Qui in medio ecclesiae canitur. REP Nuntia nobis. Et eorum iustorum qui discesserant a saeculo qui eum etiam expectabant apud inferos, quos significat iste RV Tollite portas, qui in gradibus chori impulsato ostio habet decantari. REP Qui regnaturus. Qua finita omnes tres simul in medio chori circa pulpitum more solito cantant Gloria patri. Gratias agant pro eis qui iam sunt sub gratia. Post Gloria patri iteratur RP Aspiciens a longe. Quia post vitam praesentem omnia opera consumantur, et tunc erit deus omnia in omnibus, id est consummatio et sufficentia omnium. Deinde RP Aspiciebam. RV Ecce dominator. RP Missus est. RV Ave Maria. Gloria patri. In secundo nocturno AN Nox praecessit. PS Conserva me cum reliquis. VS Egredietur dominus de loco. RP Ave Maria. RV Tollite portas. RP Salvatorem. RV Praeoccupemus faciem. RP Audite verbum. RV A solis ortu. Gloria patri. In tertio nocturno AN Scientes quia. PS Caeli enarrant cum reliquis. VS Ex Sion species decoris. EV Cum appropinquasset cum sua homilia. RP Ecce virgo. RV Tollite portas. RP Obsecro. RV A solis ortu. RP Laetentur caeli. RV Ecce dominator. Post Gloria patri responsorium ab aliquibus iteraur quando Te deum laudamus non canitur, quod nos non facimus ad morem ecclesiae Frisingensis. Ab adventu domini usque ad nativitatem ipsius Te deum laudamus, Gloria in excelsis, Ite missa est dimittimus, quia maior est gloria novi testamenti quam veteris, cuius typum infra adventum domini observamus. Aliquando etiam festivius nativitatem domini suscipimus, si huiusmodi glorificationes aliquamdiu suppressas quasi de novo die illa incipimus. In nataliciis apostolorum, sancti Nicolai, conceptionis gloriosae virginis Mariae, dedicationis ecclesiae vel altaris, si occurreret, et in plenis officiis praedictas glorificationes non omittimus. Ab hinc usque post octavas pentecostes solitam mentionem sanctae crucis solemus reticere, similiter reticemus de patrono. Nam quod quidam in illo spatio quod est infra octavam epiphaniae et septuagesimam mentionem sanctae crucis assumunt, non adeo congruum videtur cum eo tempore potius de infantia Christi quam de eius passione sit cantandum et legendum. Ante laudes praemittatur iste VS Ostende nobis domine, vel ille Vox clamantis. Nam ut frequenter versiculum de laudibus praemittimus.

Ad laudes AN In illa die. AN Iucundare. AN Ecce dominus veniet. AN Omnes sitientes. AN Ecce veniet propheta. PS Dominus regnavit cum reliquis. Quidam hic psalmos Miserere mei et Confitemini ut in quadragesima sibi usurpant, sed hoc contra auctorictatem sanctorum patrum, nos autem imitantes sanctos patres canimus PS Dominus regnavit cum reliquis, ut in aliis diebus dominicis. Capitulum de lectione Scientes quia hora est sicut in officiali continetur. Dicitur enim capitulum ad omnes horas quia a capite epistularum lectionum seu prophetiarum recipitur. VS Vox clamantis in. AB Spiritus sanctus. OR Deus qui de beatae. Circa quod nota. Si antiphona super Benedictus vel Magnificat fuerit de beata virgine, tunc dicatur oratio de beata virgine. Si vero antiphona fuerit de adventu domini sequitur oratio dominicalis de adventu domini. Deinde dicatur antiphona de sancta Maria cum oratione. Et in privatis diebus addatur AC Ecce dominus veniet de omnibus sanctis et ORC Conscientias nostras. Ad horas hymni sub dominicali melodia.

Ad primam HY Iam lucis ortus. AN Veni et libera. PS Deus deus meus respice cum reliquis et PS Confitemini. Semper duos psalmos concludendo cum uno Gloria patri ut in aliis dominicis. CP Domine miserere nostri, quod non mutatur usque ad nativitatem domini, nisi in festivitatibus sanctorum supradictorum, de quibus sicut in omnibus plenis officiis proprium capitulum dicetur et propria orato secundum antiquum morem Frisingensem. Qui in plenis officiis sanctorum ut frequenter completorium et primam variant. His versiculis Custodi nos domine et Exurge domine utrobique sollummodo reservatis. Quod autem hi versiculi non variantur potest esse haec ratio: Nam ut habetur in scholastica historia prima et completorium comparantur iugi sacrificio quod cottidie indeficienter fiebat mane et vespere secundum eundem modum praeter alia sacrificia, quae diversis diebus secundum aliam et aliam sollemnitatem diversimode fiebant. Et secundum hoc quaedam ecclesiae prima et completorium etiam in festivitatibus novem lectionum numquam vel raro et in valde paucis variant. Sed quia Frisingensis ecclesia ex antiqua consuetudine in plenis officiis, forte propter maiorem sollemnitatem officiorum, completorium et prima variavit quemadmodum in summis festivitatibus fieri solet, forsitan praedictos versiculos reservavit * invariabiles, ut cum aliis ecclesiis mysterium iugis sacrificii repraesentaret. RB Christe fili dei vivi. RV Qui sedes ad dexteram. Gloria patri. VS Exurge domine. Qui per circulum anni tam de tempore quam de sanctis apud nos ut praedicitur ad primam numquam variatur. Sequuntur Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison. Pater noster. Et ne nos. VS Vivit anima mea [et] laudabit. VS Erravi sicut oves. Credo in deum. Carnis resurrectionem. VS Egredietur dominus de loco, vel alius consimilis de adventu. OR Excita domine.

Post primam semper diebus dominicis fiat aspersio fontis. AP Asperges me. PS Miserere mei. Gloria patri. Asperges m e. VS Domine apud te est fons vitae. Dominus vobiscum. OR Praesta quaesumus domine, vel Sancti spiritus.

Ad tertiam HY Nunc sancte. AN Dicite. CP Abicite ergo opera tenebrarum. RB Veni ad liberandum. VS Timebunt gentes. Oratio ut supra.

Ad missam presbyter et ministri utantur casulis ab hac die usque ad nativitatem domini, nisi festa apostolorum vel aliorum sanctorum magis celebrium vel dedicatio vel commemoratio patroni interveniat, tunc omnia sollemniter agantur. IN Ad te levavi. PS Vias tuas. Gloria patri. Kyrie eleison dominicale. Gloria in excelsis non canitur. CLOR Excita domine. Fratres. EP Scientes quia hora. GR Universi qui. GV Vias tuas. ALV Ostende nobis. EV Cum appropinquasset. Credo in unum canitur. OF Ad te domine. Praefatio cottidiana dicitur. Similiter Sanctus et Agnus dei. CO Dominus dabit. Missa cum Benedicamus clauditur.

Ad sextam HY Rector potens. AN Tuam domine. CP Nolite ingemiscere. RB Ostende nobis domine. VS Memento nostri domine. Oratio ut supra.

Ad nonam HY Rerum deus. AN In tuo adventu. CP Suscitabo super oves. Capitula dominicalia dicantur per totam ebdomadam. RB Super te Hierusalem. VS Domine deus virtutum. Oratio ut supra.

In secunda vespera AN Veni et libera. PS Dixit dominus cum reliquis. CP Lauda et laetare, vel quodcumque aliud de epistula diei. HY Veni redemptor. VS Rorate caeli. AM Ne timeas Maria. Oratio de beata virgine.

Ad completorium hymnus et capitulum ut supra. AD Qui venturus est. Haec [antiphona] non mutatur in feriis per duas ebdomadas.

FERIA SECUNDA

[Ad matutinum] INV Regem venturum, quod in singulis feriis non variatur usque ad inceptionem historiae Clama. Nocturnus ferialis cum antiphonis cottidianis ferialibus. Habeatur VS Egredietur virga. Et legantur hodie et in qualibet feria tres lectiones de Isaia usque ad nativitatem domini. Et incipi tur ubi praecedenti die fuit dimissum. RP Aspiciebam. RP Missus est. RP Ave Maria. Et sic deinceps cottidie tria responsoria de historia dominicali sunt recipienda. Iste VS Ostende nobis, vel iste Vox clamantis laudibus praemittatur.

Laudes cottidianae et feriales cum antiphonis cottidianis et ferialibus. Capitulum dominicale ut supra. VS Vox clamantis. AB Angelus domini. OR Deus qui de beatae. Quae *sicutut sic loco dominicalis orationis ponitur ergo sibi, eam ut aliqui faciunt sub una conclusione non subnectimus, nec in vesperis vel in matutinis, quotiescumque occurrit sibi aliud quam dominicale seu feriale. Capitulum praeponimus omnia enim quae iam recitantur ad tempus adventus domini proprie videntur pertinere. Sequitur AC Ecce dominus veniet et oratio de omnibus sanctis Conscentias nostras.

[Ad horas] Preces in matutinis, in prima, in vesperis, in completorio cum genuflexione dicantur. In matutinis et in vesperis Ego dixi domine breviores, in prima autem Repleatur os meum ut cottidie habentur.

Ad primam HY Iam lucis sub melodia feriali. AN Veni et libera. CP Domine miserere nostri. Cottidie preces cottidianae Repleatur os meum. PS Ad te levavi. VS Egredietur dominus. Egredietur virga. Ex Sion, vel Ostende nobis domine, vel Domine deus virtutum converte. Quia isti versus ad adventum domini se habent, correspondenter oratio ad primam et ad omnes horas de adventu, et additur oratio de sancta Maria. Ad tertiam, ad sextam, ad nonam ut supra, nisi quod hymni canuntur sub melodia feriali.

In secunda vespera et in alii ferialibus vesperis usque in dominicam tertiam, exceptis noctibus sabbatinis et diebus dominicis cantantur *antiphonaeantiphanae cottidianae feriales super psalmos feriales. Capitulum, hymnus ut supra. AM Hierusalem respice.

Ad completorium ut supra, nisi quod in feriis modo et per circulum anni post completorium dicuntur psalmi Deus misereatur cum Gloria patri. Sequitur VS Adiutorium nostrum in nomine domini. PS Miserere mei deus cum Gloria patri. Sequitur VS Salvos fac fideles tuos, et VS Mitte eis auxilium. Sequitur VS Requiem aeternam domine, et VS Fidelium omnium animae.

[COMMENTARIUS]

Si occurrant festa minus celebria ut Barbarae, Damasi, Luciae et consimilia tunc ad vesperas antiphonae sunt feriales super psalmos feriales. Capitulum, hymnus et versus fiant de sanctis. *Similiter antiphonae super Magnificat et collectae fiant de sanctis. Quibus dictis sequatur antiphona de feria et statim dicantur novem Kyrie eleyson flexis genibus cum precibus Ego dixi et PS Miserere. Sequitur versiculus de adventu et oratio correspondens sine salutatione. Horae fiant de sanctis cum suis antiphonis et responsoriis praeter completorium et primam, quae modum et per totum annum tempus respiciunt, nisi festa magis celebria peragantur.

FERIA TERTIA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Cetera ut supra.

[Ad laudes] AB Antequam convenirent. Oratio de beata virgine.

In vesperis AM Quaerite dominum.

FERIA QUARTA

[Ad laudes] AB De Sion exibit.

Ad vesperas AM Veniet fortior.

FERIA QUINTA

[Ad laudes] AB Benedicta tu.

Ad vesperas AM Expectabo dominum.

FERIA SEXTA

[Ad laudes] AB Ecce veniet.

[Ad vesperas] AM Ex Aegypto.

SABBATO

[Ad laudes] AB Leva Hierusalem.

INFRA EBDOMADAM

[Ad missam] Feria quarta EP Patientes estote. EV Venit Ioannes Baptista.

[Ad missam] Feria sexta epistula ut supra de feria vel de dominica. EV Dicebat Ioannes ad turbas.

DOMINICA SECUNDA [DE ADVENTU]

Sabbato ad vesperas AN Veni et libera. PS Benedictus cum reliquis. Fratres. CP Quaecumque scripta sunt. RP Rex noster. HY Verbum supernum prodiens. VS Rorate caeli desuper. AM Veni domine. OR Excita domine corda nostra. Sequitur antiphona et oratio de sancta Maria.

Ad completorium ut supra.

Ad matutinum INV Rex noster. In primo nocturno ut in superiori dominica AN Hora est. VS Egredietur virga. Legatur sarmo Maximi episcopi Igitur quoniam post tempus spiritalibus epulis. RP Hierusalem cito. RV Israel si. RP Ecce dominus. RV A solis ortu. RP Hierusalem surge. RV Leva in circuitu. In secundo nocturno AN Nox praecessit. VS Egredietur dominus de loco. RP Civitas Hierusalem. RV Ecce dominator. RP Ecce veniet dominus. RV Ecce dominator. RP Sicut mater. RV Deus a Libano. In tertio nocturno AN Scientes quia. VS Ex Sion species decoris. EV Erunt signa in sole. RP Hierusalem plantabis. RV Deus a Libano. RP Egredietur dominus de Samaria. RV Deus a Libano. RP Rex noster. RV Ecce agnus. Ante laudes VS Vox clamantis, vel Ostende nobis.

Ad laudes AN Ecce in nubibus. PS Dominus regnavit cum reliquis. AN Urbs fortitudinis. AN Ecce apparebit. AN Montes et colles. AN Ecce dominus noster. Fratres. CP Quaecumque scripta sunt, vel quodcumque aliud de epistula. VS Vox clamantis. AB Super solium David. OR Excita domine corda. Sequitur antiphona et oratio de sancta Maria tantum et non de sanctis.

Ad primam et ad alias horas antiphonae, responsoria et versus ut in superiori dominica. *Sed capitulum et oratio recipiuntur de praesenti dominica.

Ad missam Populus Sion. PS Qui regis. Kyrie eleison dominicale sine Gloria in excelsis. CLOR Excita domine. Fratres. EP Quaecumque scripta. GR Ex Sion species. GV Congregate illic. ALV Laetatus. ALV Stantes erant. Hac die ambo versus cantentur ad alleluia, sed per ebdomadam *alternunturalterutrum vicissim. EV Erunt signa in sole. Credo in unum dicitur. OF Deus tu convertens. Praefatio cottidiana dominicaliter. CO Hierusalem. Benedicamus domino.

In secunda vespera AN Veni et libera. PS Dixit dominus cum reliquis. Capitulum de dominica quodcumque volueris. HY Verbum supernum, qui per totam ebdomadam ad vesperas non mutatur. VS Rorate caeli. AM Beata es Maria. Oratio de beata virgine.

Ad completorium ut supra.

FERIA SECUNDA

[Ad laudes] AB De caelo veniet.

Ad vesperas AM Ecce rex veniet. Cetera ut supra.

FERIA TERTIA

[Ad laudes] AB Super te Hierusalem.

[Ad vesperas] AM Vox clamantis.

FERIA QUARTA

[Ad laudes] AB Ecce mitto.

Ad vesperas AM Sion renovaberis.

FERIA QUINTA

[Ad laudes] AB Tu es qui venturus.

[Ad vesperas] AM Qui post me.

FERIA SEXTA

[Ad laudes] AB Cantate domino.

Ad vesperas AM Erumpent montes.

SABBATO

[Ad laudes] AB Levabit dominus.

INFRA EBDOMADAM

[Ad missam] Feria quarta EP Ecce ego mitto angelum. EV Amen dico vobis non surrexit.

[Ad missam] Feria sexta epistula ut supra de feria vel de dominica. EV Ite ecce ego mitto vos sicut agnos.

IN FESTIVITATE SANCTI NICOLAI

si in dominicam venerit antiphona et oratio de eo dicantur. Cetera *omnia usque in feriam secundam differantur. Hoc idem teneatur in aliis festivatitubs plenorum officiorum infra adventum domini.

Ad vesperas AN Sancte Nicolae. PS Laudate pueri cum reliquis. CP Ecce sacerdos. RP Beatus Nicolaus cum quo itur processionaliter ad altare ipsius. VS Ut apud. HY Plaudat laetitia. VS Gloria et honore. AM O pastor aeterne. OR Deus qui beatum Nicolaum. Qua finita dicatur ferialis antiphona de feria cum oratione *de feria et de sancta Maria. Deinde reditur ad chorum cum antiphona Beatissimo Castulo.

Ad completorium capitulum de confessore et pontifice. HY Rerum summe deus. VS Custodi nos domine. AD Sancte et iuste. Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison. Pater noster. Et ne nos. In pace in idipsum. Credo in deum. Carnis resurrectionem. VS Gloria et honore vel consimilis. Oratio ut supra. Hic modus apud nos hactenus est servatus, quod in plenis officiis tam completorium quam prima de sanctis peraguntur in nataliciis vero sanctorum trium lectionum, etiam si in dominica. Cum novem lectionibus evenerint completorium et prima non de sanctis sed de tempore peraguntur.

Ad matutinum INV Confessorum regem. In primo nocturno AN Nobilissimis siquidem. PS Beatus vir. AN Postquam domi. PS Quare fremuerunt. AN Pudore bono. PS Domine quid. VS Gloria et honore. Legatur vita ipsius ad sex lectiones Nicolaus ex illustri. RP Confessor dei. RV Erat enim. RP Operibus sanctis. RV Voce quippe. RP Quadam die. RV Mox illis. Gloria patri. In secundo nocturno AN Auro virginum. PS Cum invocarem. AN Innocenter puerilia. PS Verba mea. AN Gloria mundi. PS Domine dominus noster. VS Posuisti domine. RP Audiens vero. RV Statimque. RP Qui cum audisset. RV Clara quippe. RP Beatus Nicolaus. RV Ut apud. Gloria patri. In tertio nocturno AN Pontificis. PS Domine quis habitabit. AN Sanctus quidem. PS Domine in virtute. AN Muneribus. PS Domini est terra. VS Amavit eum dominus. EV Homo quidam peregre cum sua homilia. RP Ex eius tumbae. RV Catervatim. RP Summe dei. RV Qui tres. RP Laudemus dominum. RV Gaudeamus omnes. Gloria patri. Te deum laudamus canitur. VS Magna est gloria.

Ad laudes AN Beatus Nicolaus. AN Ecclesiae sanctae. AN Infantia teneriori. AN Sancte et iuste. AN Sancte Nicolae. Capitulum de confessore et pontifice. VS Magna est gloria. AB O Christi pietas. Oratio ut supra. Additur antiphona et oratio de feria et de sancta Maria.

Ad primam AN Sancte Nicolae. Capitulum de confessore et pontifice. RB Christe fili. VS Exurge domine. Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison. Pater noster. Et ne nos. VS Vivit anima mea. Erravi sicut oves. Credo in deum. Carnis resurrectionem. VS Gloria, vel Posuisti, vel Amavit. Et consimilem modum teneas ad primam in aliis plenis officiis suo more, ut videlicet de apostolis, de martyribus, de confessoribus simplicibus, vel pontificibus, seu de virginibus. Capitula, responsoria et versus cum propriis suis orationibus convenienter imponas.

Ad tertiam AN Ecclesiae sanctae.

Ad sextam AN Infantia teneriori.

Ad nonam AN Sancte et iuste. Capitula et responsoria et versus de confessore, oratio propria ut supra et additur oratio de feria et de sancta Maria.

Ad missam Statuit ei. PS Misericordias. Canitur Kyrie eleison cum Gloria in excelsis sollemniter ut in plenis officiis. CLOR Deus qui beatum Nicolaum. EP Ecce sacerdos. GR Iuravit dominus. GV Dixit dominus. ALV Tumba sancti Nicolai. SE Congaudentes. EV Homo quidam peregre. Credo in unum non dicitur. OF Veritas mea. CO Fidelis servus. Ite missa est.

In secunda vespera laudes Beatus Nicolaus cum reliquis. Psalmi de confessore Dixit dominus. PS Confitebor. PS Beatus vir. PS Laudate pueri. PS Credidi. Capitulum ut supra. RP Ex eius tumbae. RV Catervatim. Gloria patri. Prosa Sospitati dedit. VS Gloria et honore. AM O per omnia. Oratio ut supra. Additur de octava sancti Andreae AC Ambulans. ORC Protegat nos. Deinde antiphona et oratio de feria et de sancta Maria.

[IN OCTAVA SANCTI ANDREAE APOSTOLI]

Hac nocte ex devota intitutione cuiusdam nostri confratris octava sancti Andreae nobiscum sub pleno officio celebratur, et ideo quidam secundas secundas vesperas sancti Nicolai omittentes, primas vesperas sancti Andreae volunt decantare. Quod antiquarum institutionum regulis non consonat omni parte. Est enim una regula: Si duo festa cum pleno officio sibi per duos dies continuata fuerint antecedens secundam vesperam obtinebit et de sequenti festo dicetur tantum antiphona et collecta. Si vero celebrius est sequens antecedentis festi secundam sibi vesperam usurpabit. Sin autem minime. Celebrius dico ut festum apostolorum, beatae virginis et consimile, aut quod propriam habet historiam. Modo licet festum sancti Andreae sit celebrius festo sancti Nicolai, tamen ipsius octava ex institutione universalis ecclesiae non videtur celebrior, quia festum sancti Nicolai novem lectiones a priori tempore habuit, finalem suis antiphonis more festivitatum omittendo. Octava sancti Andreae a priori tempore tribus lectionibus habuit, finalem in suis antiphonis reservavit. Et intitutio singularis et simplicis personae, secundum quod multi nova plena officia in diversis ecclesiis diversimode instituunt, non debet nec postest institutioni seu ordinationi universalis ecclesiae praeiudicare. Nec de intentione instituentis in aliqua ecclesia plenum officium fuisse creditur antiquitas sanctorum venerationes tollere, sed potius prioribus reservatis devotiones devotionibus cumulare.

Ad completorium HY Exorta integraliter dicatur, ex quo in vesperis est omissus. Cetera et ad matutinum ut supra in ipsius festo. OR Protegat nos. Additur de feria et de sancta Maria.

Ad laudes sola AN Salve crux.

Ad primam AN Dilexit Andream.

Ad tertiam AN Biduo vivens.

Ad sextam AN Non me permittas.

Ad nonam AN Andreas Christi. Cetera omnia ut supra in die sancto.

IN CONCEPTIONE SANCTAE MARIAE

si venerit in dominica differatur in secundam feriam.

Ad vesperas AN Gaude mater ecclesia. PS Laudate pueri. AN Haec est illa. PS Laudate dominum. AN Haec est botrum. PS Lauda anima mea. AN O Maria clausus. PS Laudate dominum quoniam. AN Adesto iam supplicibus. PS Lauda Hierusalem. CP Dominus posssedit me. Require in nativitate eius. RP Cordis ac vocis. RV Suscipe devote. Gloria patri. HY Gaude visceribus. VS Ave Maria. Oratio propria Deus qui beatae Mariae virginis conceptioni, vel illa Famulis tuis caelestis gratiae nomen nativitatis mutando in nomen conceptionis. Additur sub una conclusione de sancto Zenone ORC Venerabilem diem. Deinde antiphona et oratio de sancto Andrea. Postea antiphona et oratio de feria.

Ad completorium HVHY Te nunc suppliciter. AD Dignare me. Oratio ut supra.

Ad matutinum INV Eia pervigiles. In primo nocturno AN Gaude fidelis. PS Domine dominus noster. AN Cui Eva. PS Caeli enarrant. AN A prophetis praecinitur. PS Domini est terra. VS Specie tu a. Legitur legenda Tempore illo. RP Fulget dies. RV Germine. RP Abrahae stirpe. RV Haec ammiranda. RP Virga Iesse. RV Voce prophetiae. Gloria patri. In secundo nocturno AN Namque rubus. PS Eructavit. AN Virga Aaron. PS Deus noster. AN Isaias ille. PS Fundamenta. VS Adiuvabit eam. RP Sicut rosa. RV Cuius cunctorum. RP Verbum patris. RV Solem iustitiae. RP Celebris dies. RV Ista fuit digna. Gloria patri. In tertio nocturno AN Abrahae fit promissio. PS Cantate i. AN Hoc promissum. PS Dominus regnavit exultet. AN Vinea quondam. PS Cantate ii. VS Diffusa est. EV Liber generationis cum sua homilia. RP Ecce novum. RV Sanctus obumbrabit. RP Patriarcharum semine. RV Nobilis et clara. RP O Maria clausa. RV Perfudit totam. Gloria patri. Te deum laudamus.

Laudes AN Conceptus hodiernus. PS Dominus regnavit cum reliquis. AN Gloriosa semper. AN Maria plena. AN O quam larga. AN Dignare me. CP Dominus possedit me cum reliquis ut in nativitate ipius. VS Audi filia. AB Benedicta es. Oratio ut supra de sancto Zenone sub una conclusione. Addditur antiphona et oratio de feria.

Ad primam AN Conceptus.

Ad tertiam AN Gloriosa semper.

Ad sextam AN Maria plena.

Ad nonam AN Dignare me. Capitula et oratio ut supra. Additur semper de sancto Zenone et de feria.

Ad missam per totum ut in nativitate beatae virginis sed nomen nativitatis mutatur in nomen conceptionis.

In secunda vespera laudes Conceptus cum reliquis. Psalmi de beata virgine cum reliquis. Capitulum ut supra. RP O Maria clausa. RV Perfudit totam. Prosa Stella maris. VS Ave Maria. AM Ave regina. Oratio ut supra. Additur antiphona et oratio de feria.

DAMASII PAPAE

AN Sacerdos et pontifex et oratio propria vel communis.

IN NATIVITATE SANCTAE LUCIAE VIRGINIS ET MARTYRIS

Ad vesperas feriales antiphonae et feriales psalmi. CP Domine deus meus. VS Specie tua. AM In tua patientia. OR Exaudi nos dominus. Sequitur antiphona de feria. Deinde statim novem Kyrie eleison et PE Ego dixi cum psalmo Miserere et oratione de feria. Item antiphona et oratio de sancta Maria et de omnibus sanctis ut supra.

Completorium ferialiter de adventu.

Ad matutinum invitatorium, et antiphonae et versiculi ut de una virgine. Legatur Isaias vel ipsius legenda. RP Lucia virgo. RV Sicut per me. RP Rogavi dominum. RV Pro eo ut me. RP Grata facta es. RV Adiuvabit eam. Te deum laudamus dicitur.

Ad laudes AN Orante. AN Lucia virgo. AN Per te Lucia. AN Benedico te pater. AN Tanto pondere. Capitulum de una virgine et martyre. AB Columna es. Oratio ut supra. Sequitur ferialis antiphona et preces et oratio ut supra in vesperis. Deinde antiphona et oratio de sancta Maria et de omnibus sanctis.

Prima fiat de adventu domini.

Ad tertiam AN Soror mea.

Ad sextam AN Lucia virgo.

Ad nonam AN Per te Lucia. Capitula, responsoria et versiculi de virgine et martyre. Oratio ut supra. Additur de feria, de sancta Maria et de sanctis.

Ad missam Dilexisti iustitiam per totum. Kyrie eleison feriale. Gloria in excelsis non dicitur. Oratio ut supra. EP Confitebor tibi domine. GR Dilexisti iustitiam. GV Propterea. ALV Diffusa est. EV Simile est regnum caelorum thesauro. OF Offerentur minus. CO Diffusa est. Missa cum Benedicamus clauditur propter adventum domini.

[COMMENTARIUS]

Iuxta romanum ordinem in secunda vespera Luciae inchoantur antiphonae maiores scilicet O sapientia cum reliquis. Si festum sanctae Luciae in dominicam evenerit officium ipsius in sabbato praecedenti peragatur propter laudes feriales de festi sancti Thomae in feriam secundam transponendas. Et tamen in ipso die dominico in secunda vespera O sapientia incipimus et orationem dominicalem subiungimus, nisi AM O fuerit ad beatam virginem plus pertinens, tunc oratio erit de beata virgine. Nota quando O inchoatum fuerit antiphona ferialis quae supererit in secunda vespera Luciae dicenda est sequenti die ad matutinas et residuae eiusdem die antiphonae dicendae sunt ad tertiam, ad sextam, ad nonam, si fuerint plures quam duae. Et si aliqua illarum fuerit de sancta Maria reservetur ad vesperas ad suffragia et dicatur de ea, nisi feralis antiphona super Magnificat fuerit de ipsa, tunc oportet quod dicatur ad horas. Et ita deinceps scilicet post festum Luciae una feriarum ad matutinas altera ad nonam dicatur. Sed si plures fuerint propter transpositionem feriarum vel propter aliud impedimentum, quod non possunt loco suo dici, tunc tamen semper ad minus sunt cantandae aut dicendae ad horas. Insuper nota quod semper proxima feria quarta post [festum] Luciae ieiunium quattuor temporum celebratur unde versus Vult crux Lucia cineres carismata dia ut sit in angaria quarta sequens feria. *In feria quarta si quod tibi venerit horum, angariam tunc in quartam postpone sequentem.

INCIPIT ORDO MAIORUM ANTIPHONARUM

[Ad vesperas] O sapientia. Veni ad docendum nos viam prudentiae. O adonai. Veni ad redimendum. O radix Iesse. Veni ad liberandum nos iam noli tardare. O clavis David. Veni et educ victos de domo carceris. O oriens splendor. Veni et illumina sedentes. O rex gentium. Veni salva hominem quem. O Emmanuel rex. Veni ad salvandum nos domine deus noster. O virgo virginum. Filiae Hierusalem quod me admiramini. O Gabriel nuntius. Concipies et paries. O rex pacifice. Redemptos tuos visita. O Hierusalem civitas. Et vide dominum deum tuum. O mundi domina. Hic iacet in praesepio qui et sidera regit.

[COMMENTARIUS]

Quaedam ecclesiae cantant septem O et distinguuntur ab aliis antiphonis, quia in illis ponitur Veni, et ideo sunt septem quia dirigunt ad Christum, in quo requievit spiritus sapientiae et intellectus spiritus consilii et fortitudinis et cetera. Quaedam ecclesiae addunt duas antiphonas: unam in honore beatae virginis quae concepit O mundi domina, alia pro angelo qui ad virginem introivit O Gabriel, ut perficiatur novenarius numerus ad designandum quod per septem dona spiritus sancti perveniemus ad novem ordines angelorum. Quorum quilibet desiderabat Christi nativitatem ut impleretur numerus illorum qui de caelo ceciderunt. Quaedam etiam ecclesiae cantant duodecim [antiphonae], quae exprimunt duodecim prophetas, qui Christi adventum praedixerunt. Qui etiam duodecim apostolorum testimonia roboraverunt, ex quo duodecim tribus et duodecim signati salvantur. Sed non sunt nisi septem habentes Veni. Hae omnes antiphonae sunt secundi toni, per quod innuitur, quia patres antiqui eius adventum cupiebant, quem deum et hominem futurum sciebant. Unde canitur geminae gygas substantiae alacris ut currat viam.

DOMINICA TERTIA

Ad vesperas super feriales psalmos AN Veni et libera, quae non mutatur usque ad vigiliam domini. CP Sic nos existimet homo. RP Festina ne tardaveris. RV Veni domine. HY Conditor alme siderum, qui non mutatur usque ad vigiliam [nativitatis] domini. VS Rorate caeli. AM Ante me non est, vel O quod occurrit. Si fuerit post festum sanctae Luciae OR Aurem tuam quaesumus domine. Sequitur antiphona et oratio de sancta Maria tantum.

Completorium ut supra in sabbatinis noctibus.

Ad matutinum INV Dominum qui venturum est. In primo nocturno AN Tu es qui. VS Egredietur virga. Legatur ad tres lectiones LS Quae sunt in illa nocte. RP Ecce apparebit. RV Ecce dominator. RP Bethlehem civitas. RV Deus a Libano. RP Qui venturus est. RV Ex Sion species. In secundo nocturno AN Ite dicite Ioanni. VS Egredietur dominus de loco. Legatur ad tres lectiones LS Legimus sanctum Moysen. RP Suscipe verbum. RV Ave Maria. RP Aegypte noli. RV Ecce dominator. RP Prope est ut veniat. RV Qui venturus. In tertio [nocturno] AN Dicit dominus paenitentiam. EV Cum audisset Ioannes in vinculis. RP Descendet dominus. RV A solis ortu. RP Veni domine et noli. RVRP A solis ortu. RP Docebit nos dominus. RV Ex Sion species. Te deum laudamus non canitur. VS Vox clamantis.

Ad laudes AN Veniet dominus. PS Dominus regnavit cum reliquis. AN Hierusalem. AN Dabo in Sion. AN Montes et omnes colles. AN Iuste et pie. Capitulum de epistula ut supra in vesperis. VS Vox clamantis. AB Ioannes autem cum audisset. OR Aurem tuam quaesumus domine. Sequitur oratio de sancta Maria.

Ad primam AN Veni et libera. [Cetera] ut superiori dominica.

Ad tertiam AN Tu es qui. RB Festina ne tardaveris. RV Relaxa facinora. Gloria patri. VS Timebunt gentes. Oratio ut supra.

Ad sextam AN Ite dicite. RB Emitte agnum. RV De petra deserti. Gloria patri. VS Memento nostri domine.

Ad nonam AN Dicit dominus paenitentiam. RB Tu exurgens domine. RV Quia tempus miserendi est. Gloria patri. VS Domine deus virtutum. Capitula et oratio de dominica.

Ad missam Gaudete in domino semper. Kyrie eleison dominicale praeter Gloria in excelsis. CLOR Aurem tuam. EP Sic nos existimet. GR Qui sedes. GV Qui regis. ALV Excita domine. EV Cum audisset Ioannes. Credo in unum dicitur. OF Benedixisti domine. CO Dicite pusillanimis. Missa clauditur cum Benedicamus domino.

In secunda vespera AN Veni et libera. Capitulum dominicale. HY Conditor alme. VS Rorate caeli desuper. AM Beatam me dicent. Oratio de beata virgine. Si vero est post festum sanctae Luciae tunc O quod occurrit et oratio dominicalis et AC Beatam me dicent habetur in suffragium de sancta Maria.

Ad completorium AD Paratus esto, quae ab hinc non mutatur in feriis usque in vigiliam domini. Cetera omnia ut supra.

FERIA SECUNDA

[Ad laudes] AB Consurge consurge.

[Ad vesperas] AM Elevare.

FERIA TERTIA

[Ad laudes] AB Ponam in Sion salutem.

[Ad vesperas] AM Ponent domino gloriam.

FERIA QUARTA

[Ad laudes] AB Consolamini consolamini.

[Ad vesperas] AM Laetamini cum Hierusalem.

FERIA QUINTA

[Ad laudes] AB Dies domini sicut fur.

[Ad vesperas] AM Hoc est testimonium.

FERIA SEXTA

[Ad laudes] AB Quomodo fiet istud.

[Ad vesperas] AM Dabit ei dominus sedem.

SABBATO

[Ad laudes] AB Omnis vallis implebitur.

IN ADVENTU DOMINI DE SANCTA MARIA

Ad vesperas AN Missus est. PS Dixit dominus cum reliquis ut de sancta Maria. CP Ecce virgo concipiet. RP Egredietur virga. RV Rorate caeli. VS Rorate caeli. spaeter wurde auch dieser versiculus rasiert. AB Ave spes nostra. OR Deus qui de beatae Mariae.

Ad completorium capitulum quodcumque fuerit de lectione Locutus est dominus ad Achaz. HY Veni redemptor gentium sine versu Praesepe. VS Custodi nos. AD Ecce * concipies. Require in historia propria de annuntiatione, quam si non habeas accipiatur AD Spiritus sanctus. Oratio ut supra.

Ad matutinum INV Ave Maria. In primo nocturno AN Benedicta tu. PS Domine dominus noster cum reliquis ut de virginibus. AN Sicut myrra. AN Ante thorum. VS Specie tua. Legantur sex lectiones de ultima parte homilia evangelii Missus est, et incipiatur in illa parte Dixit autem Maria ad angelum. RP Egredietur virga. RV Rorate caeli. RP Ecce virgo concipiet. RV Tollite portas. RP Virgo Israel. RV A solis ortu. In secundo nocturno AN Specie tua. AN Adiuvabit eam. AN Sicut laetantium. VS Adiuvabit eam deus. RP Missus est Gabriel. RV Ave Maria. RP Ave Maria. RV Tollite portas. RP Suscipe verbum. RV Ave Maria. In tertio nocturno AN Gaude Maria virgo. AN Dignare me. AN Post partum. VS Diffusa est gratia. EV Missus est Gabriel. Require dominica tertia in adventu domini feria quarta. RP Annuntiatum est. RV Ave Maria. RP Gaude Maria. RV Gabrielem. Require in purificatione. RP Super salutem. RV Paradisi porta. Require in assumptione. Te deum laudamus dicitur.

Ad laudes AN Missus est. AN Ave Maria. AN Spiritus sanctus. AN Ne timeas. AN Ecce ancilla. CP Egredietur virga, vel Ecce virgo concipiet, seu quodcumque simile de beata virgine. VS Audi filia et vide. AB Quomodo fiet istud. OR Deus qui de beatae Mariae.

Ad primam AN Missus est Gabriel.

Ad tertiam AN Spiritus sanctus.

Ad sextam AN Ne timeas.

Ad nonam AN Ecce ancilla domini. Capitula et oratio ut supra.

Ad missam Rorate caeli. PS Caeli enarrant. Kyrie eleison cum Gloria in excelsis. CLOR Deus qui de beatae Mariae. EPLE Locutus est dominus ad Achaz dicens. GR A summo caelo. GV Caeli enarrant. ALV *Prophetae sancti. EV Missus est Gabriel. Credo in unum dicitur. OF Ave Maria. Sanctus et Agnus dei ut in plenis officiis. CO Ecce virgo concipiet. Ite missa est. Et est sciendum quod omni ebdomada praeter ebdomadas paschae et pentecostes nobiscum sabbato vel alio oportuno die missa de beata virgine canitur et AS Salve regina cum collecta competenti semper illi missae debet praemitti et *percantaripraecantari.

*In secunda vesperaM *laudes Missus est cum reliquis. PS Dixit dominus cum reliquis ut supra. CP Ecce virgo concipiet. HY Ave maris stella. VS Ave Maria. AM Ave Maria. OR Deus qui de.

DE IEIUNIO HIEMALI [QUATTUOR TEMPORUM]

in tertia ebdomada adventus domini semper celebrando. Est sciendum [quod] omnes apostolicos a beato Petro usque ad Simplicium papam ordinationes tantum in ieiunio decembris celebrasse, ut in romano pontificali legitur. Unde et istud ieiunium non immerito plenius quam reliqua suum habet officium. Nam reliqua [nunc] aliunde, nunc ex toto, nunc ex magna parte per suas ferias inofficiantur. Similiter est sciendum quod in omni ieiunio quattuor temporum, nisi infra pentecosten, tam ad horas quam ad missas genua flectimus. In quarta quidem feria ad priorem orationem in missa sine salutatione, id est sine Dominus vobiscum flectamus genua. Nam secunda oratio sine genuflexione cum salutatione profertur. Oratio autem in sexta feria cum salutatione et genuflexione recitatur. In sabbato autem omnes orationes genuflexio sine salutione praecedit, praeter illam de camino. Ibi praemittitur salutatio absque flexione genuum more trium puerorum, qui statuam noluerunt adorare. Ordo etiam praecipit ut infra hymnum trium puerorum non sedeamus, ne illis in camino laborantibus, nos inertiae sessionis dediti, esse videamur contrarii. Observandum est etiam ut in hoc ieiunio evangelia legantur ad matutinum.

FERIA QUARTA QUATTUOR TEMPORUM

Ad matutinum EV Missus est angelus.

[Ad laudes] Capitulum de feria Erit in novissimis. AB Missus est. Oratio de sancta Maria et de ieiunio sub una conclusione secundum quosdam, sed nos orationem de ieiunio dicimus ad horas et orationem de beata virgine solam ad matutinum. Deinde antiphona et oratio de sanctis. Responsoria de historia dominicali vel de historia Clama, secundum quod infra de impositione huius historiae per speciales regulas fueris informatus.

Ad matutinas et ad omnes cursus preces minores cum suis psalmis dicimus per tres dies quattuor temporum.

Ad missam feria quarta officium Rorate caeli. Kyrie eleison feriale. CLOR Praesta quaesumus. Dixit Isaias propheta. EPP Erit in novissimis. GR Tollite portas. GV Quis ascendet. Alia CLOR Festina quaesumus domine. In diebus illis. EPP Locutus est dominus ad Achaz. GR Prope est dominus. GV Laudem domini. Nota feria quarta quattuor temporum semper ad missam leguntur duae lectiones, quarum prima quae legitur sub tono nocturnali, scilicet declinante, significat vetus testamentum. Et secunda quae legitur sub communi tono, scilicet ascendente, significat novum testamentum ad significandum ordinandos in utroque testamento esse instructos. Monendi enim sunt qui ad ordinem sacrum contendunt, quod habeant notitiam legis et prophetarum, quibus possint alios erudire. In sexta feria tantum una lectio legitur, quia auctor novi et veteris testamenti, de quibus praemissum est unus solus deus est et quia ex utroque testamento unum evangelium factum est, vel quia lex et propheae, quae fuerunt in quarta aetate, in uno recapitulantur evangelio in sexta aetate. EV Missus est. OF Confortamini. Praefatio cottidiana ferialiter. CO Ecce virgo. Benedicamus domino.

In secunda vespera capitulum et oratio de die cum genuflexione dicimus et precibus.

FERIA SEXTA [QUATTUOR TEMPORUM]

Ad matutinum EV Exurgens Maria. Responsoria de historia dominicali vel de historia Clama ut infra patebit.

[Ad laudes] Capitulum de feria Egredietur virga. AB Ex quo facta est. Oratio de sancta Maria et oratio de ieiunio dicatur ad horas.

[Ad missam] Officium Prope esto domine. CLOR Excita domine potentiam tuam et veni ut hi. EPP Egredietur virga. GR Ostende nobis domine. GV Benedixisti domine. EV Exurgens autem Maria. OF Deus tu convertens. CO Ecce dominus. Benedicamus domino.

In secunda vespera capitulum et collecta de die cum genuflexione et precibus dicimus.

SABBATO [QUATTUOR TEMPORUM]

Ad matutinum EV Anno quinto decimo. Responsoria de historia dominicali, nisi tunc impediatur per transpositionem feriae in hanc feriam ut infra patebit.

[Ad laudes] Capitulum de feria Ecce deus vester ultionem. AB Omnis vallis. OR Deus qui conspicis. Additur de sancta Maria.

Officium Veni et ostende. CLOR Deus qui conspicis. In diebus illis. EPP Clamabunt ad dominum a facie. GR A summo caelo. GV Caeli enarrant. CLOR Concede quaesumus omnipotens deus. Haec dicit dominus deus. EPP Laetabitur deserta. GR In sole posuit. GV A summo caelo. CLOR Indignos nos. Haec dicit dominus deus. EPP Super montem excelsum. GR Domine deus virtutum. GV Excita domine potentiam. CLOR Praesta quaesumus omnipotens deus. Haec dicit dominus deus. EPP Christo meo Cyro. GR Excita domine potentiam. GV Qui regis Israel. CLOR Preces populi tui. EPP Angelus domini. Hymnus trium puerorum Benedictus es, quem tres pueri cantent. Quo finitur sequitur CLOR Deus qui tribus pueris. EP Rogamus vos per adventum. TR Qui regis. EV Anno quinto decimo. OF Exulta satis. CO Exultavit ut gigas. Benedicamus domino.

IN VIGILIA SANCTI THOMAE [APOSTOLI]

Ad matutinum et ad *horas nihil dicatur de vigilia sed de adventu domini. *Officium vero semper de vigilia habetur, nisi vigilia venerit in aliquam diem quattuor temporum, tunc officium canitur de ieiunio et additur collecta de vigilia. Eodem modo si vigilia sancti Thomae * in dominicam venerit additur de vigilia.

IN NATALE SANCTI THOMAE APOSTOLI

Ad vesperas AN Isti sunt triumphatores. CP Benedictio domini super caput. RP Montes Israel. VS Rorate caeli. HY Exultet caelum laudibus. VS In omnem terram. AM O Thoma Didyme. OR Da nobis quaesumus domine beati apostoli tui. Sequitur [antiphona] O de feria quod in ordine fuerit et de sancta Maria.

Completorium ut de apostolis in plenis officiis.

Ad matutinum similiter commune de apostolis cum ipsius legenda. EV Thomas unus. Homilia in eo loco incipe ubi dicitur Iste unus discipulus defuit. Lege tres lectiones usque ad illum locum ubi sanctus Gregorius loquitur de pascha Ecce paschalia sollemnia agimus. Te deum laudamus dicitur.

Ad laudes AN Hoc est praeceptum. AB Thomas qui dicitur Didyme. OR Da nobis quaesumus domine beati Thomae. Sequitur antiphona ferialis scilicet Nolite timere, quae numquam debet cantari, nisi in die sancti Thomae. Et si festum Thomae die dominico fuerit illa antiphona Nolite timere dicenda est super Benedictus, et haec antiphona Ave Maria dicenda est eodem die vel praecedenti ad suffragia de sancta Maria.

Ad primam AN Isti sunt triumphatores.

Ad tertiam AN Mitte manum tuam.

Ad sextam AN Misi digitum meum.

Ad nonam AN Quia vidisti me. Has antiphonas require in octava paschae. Capitula, responsoria, versiculi ut de apostolis. Oratio propria ut supra.

Ad missam Mihi autem. Kyrie eleison de apostolis cum Gloria in excelsis. CLOR Da nobis domine beati Thomae. EP Benedictio domini super caput. GR Nimis honorati. GV Dinumerabo eos. ALV In omnem terram, vel Per manus autem. SE Clare sanctorum. EV Thomas autem usque ad illum locum Beati qui non viderunt. Require in octava paschae. Credo in unum dicitur. OF In omnem terram. Praefatio de apostolis. CO Mitte manum. Ite missa est. Si dies sancti Thomae in diem ieiunii venerit cantetur prima missa post tertiam de sancto Thoma, secunda vero missa post sextam de tempor. Si in diem dominicum venerit dicatur antiphona et oratio de eo et totum officium in secundam feriam transferatur praeter Nolite timere, quae immobiliter eodem die permanebit.

In secundis vesperis AN Iuravit dominus cum reliquis per omnia ut de apostolis. Additur AC O de feria cum oratione. Si festum illud in sabbatum inciderit secundas vesperas non habebit, sed per totum dicetur de adventu domini. Additur AC Beati eritis et oratio de apostolo.

DOMINICA QUARTA ET PROXIMA ANTE NATIVITATEM DOMINI

Ad vesperas AN Veni et libera. PS Benedictus dominus cum reliquis. CP Gaudete in domino semper. RP Iuravi dicit dominus. RV A solis ortu. HY Conditor alme siderum. VS Rorate caeli. AM O quod occurrit. OR Excita domine potentiam tuam. Sequitur antiphona et oratio de sancta Maria tantum.

Completorium ut supra in sabbatinis noctibus.

Ad matutinum INV Surgite vigilemus. In nocturnis AN Tu es cum reliquis, et versiculi ut in superiori dominica. Legatur LS Laetitia quanta sit ad sex lectiones. RP Canite tuba. RV A solis ortu. RP Vicesima quarta. RV Ego sum dominus. RP Non auferetur. RV Pulchriores sunt. Gloria patri. [In secundo nocturno] RP Me oportet minui. RV Hoc est testimonium. RP Ecce iam veniet. RV Prope est. RP Virgo Israel. RV A solis ortu. Gloria patri. [In tertio nocturno] EV Miserunt Iudaei cum sua homilia. RP Iuravi dicit. RV A solis ortu. RP Non discedimus. RV Domine deus virtutum. RP Intuemini quantus. RV Et dominabitur. Te deum non canitur.

Ad laudes AN Canite tuba. PS Dominus regnavit cum reliquis. AN Ecce veniet desideratus. AN Erunt prava. AN Dominus veniet occurrite. AN Omnipotens sermo. Capitulum de epistula ut in officiali ponitur. VS Vox clamantis. AB Ave Maria. OR Deus qui de beatae Mariae.

Ad horas antiphonae, responsoria, versiculi ut in priori dominica. Capitulum et oratio de praesenti dominica.

Ad missam IN Memento nostri. Kyrie eleyson dominicale praeter Gloria in excelsis. CLOR Excita domine potentiam. EP Gaudete in domino. GR Prope est domine. GV Laudem domini. ALV Veni domine. EV Miserunt Iudaei. Credo in unum dicitur. OF Ave Maria. CO Ecce virgo concipiet. Benedicamus domino.

[COMMENTARIUS]

Intitulatur autem in antiquis libris dominica ista dominica vacat. Quia apostolicus olim hac dominica elemosinam vacabat, et tam ipse quam sui circa hoc intenti nullam stationem faciebant. Propter quod dicta est vacans, scilicet a statione et indugentia.

[COMMENTARIUS]

Si post hanc dominicam evenerit aliqua feria, quae in matutinis non habeat lectiones, tunc lege partem homiliae Anno quinto decimo, et incipe ibi Qui recipit prophetam. Cetera ut in feriis annotatur.

[DE HISTORIA CLAMA]

De feriis Clama in fortitudine est sciendum diligenter quod quidam historiam Clama in fortitudine in quarta feria hiemalis ieiunii omni anno incipiunt, etiam si adhuc duodecim dies usque ad nativitatem domini remaneant. Aestimant enim eandem historiam pro eodem ieiunio esse institutam. Sed falluntur. Si enim romana auctorictas illa ad hoc instituisset, tunc ipsam ante dominicam vacantem videlicet Canite tuba sicut cetera *diurnaliadiuturnalia eiusdem ieiunii officia collocasset. Praeterea si eadem historia pro ieiunio institua esset, tunc superfluo secundam feriam et tertiam, et quintam, eodem modo inofficiatas haberet ut sextam feriam, dum tamen ad illas praedictum ieiunium nil pertineret. Patet igitur hanc historiam non pro ieiunio, sed potius ad hoc esse intitutam, ut proxima ebdomadam ante nativitatem domini, sicut ante pascha, tanto plus in officio habeat, quanto vicinior dominicae sollemnitatis existat. Nam et hoc antiphonarium videtur innuere quod historia Clama in fortitudine infra ebdomadam eiusdem dominicae canendam subsequenter insinuat singulis feriis singulas matutinales laudes attribuens. Sunt autem ita descriptae ut eo anno observantur cum nativitas domini in dominicam venerit, et vigilia domini in sabbato occurrerit, quem ordinem et modum AN Nolite timere in quarta feria descripta et AN Expectetur de cantico sabbati vigiliae ascrita *demonstrantdemonstrat. Unde et ipsum sabbatum speciali matutinae laudi insigniri non necesse habuit. Nam omni anno aut eiusdem vigiliae officium obtinebit, aut alterius feriae quam eadem vigilia eo anno occupaverit. Hanc tamen regulam non omnes ecclesiae tenent. Sed quaedam ecclesiae feriales laudes quae cadunt in die sancti Thomae tranferunt in diem sabbati. Aliae vero ecclesiae feriales laudes ipsius sabbati a praecedentibus antiphonis colligunt, sicut in ipsis feriis annotabitur. Et hic modus tamquam expeditior nobiscum observatur. Si enim laudes de feria in quam vigilia domini aut festum sancti Thomae cadunt semper essent cantandae plures antiphonae proprios psalmos habentes alienis psalmis iungerentur et etiam aliquotiens antiphonae quorundam canticorum superfluerent. Et notandum quod huius ebdomadae officia, et si pro ieiunio, ut probatum est, non sint instituta, numquam tamen illud omnino relinquunt, nisi eo anno dum nativitas domini in dominicam occurrerit. In omnibus autem aliis annis ipsum ieiunium aut ex integro vel ex parte praedictae ebdomadae includitur, et per legittimas eius ferias celebratur. Unde et antiphonae de evangeliis huius ieiunii quamvis multotiens cum ipso anticipentur, merito tamen in feria quarta et sexta et sabbato eiusdem septimanae describuntur, quiaeasdem ferias idem ieiunium adeo frequentat, ut vix uno anno illsa ex integro relinquat. Etiam sciendum quod in antiquis antiphonariis ante nativitatem domini septem officia solent continuari, videlicet vacantis dominicae et quinque feriarum atque vigiliae domini. Et eadem officia annuatim ab octava die, quae nativitatem domini praecedit, ut infra scribitur, congrue incipimus, ut totam illam septimanam statutis officiis celebrem habeamus, nec aliquam diem praeter sanctorum patrum institutionem huic celebritati ex parte nostra applicemus. Laudes feriales in festo sancti Thomae currentes in feriam eiusdem nominis praecedentis ebdomadae transponantur. Verbi gratia: Festum sancti Thomae si sit in secunda vel tertia feria proximae ebdomadae matutinale officium illarum feriarum in prioris septimanae feriam secundam vel tertiam transponatur.

[REGULAE SPECIALES PRO HISTORIA CLAMA IN FORTITUDINE]

Et ut modus incipiendi et decantandi historia Clama in fortitudine expedite sciri valeat diligenter, est notandum quod in quamcumque diem vigilia nativitatis domini evenerit in eadem die praecedenti, id est in octava proxima, laudes cum historia Clama incipiuntur, nisi quando dies nativitatis domini in feriam secundam evenerit, tunc enim in proxima secunda feria antecedente incipiuntur. Et de hiis omnibus ut simpliciores intelligant, ponantur regulae speciales.

REGULA PRIMA

Si vigilia domini die dominico evenerit, tunc in antecedenti dominica leguntur sermones Quae sunt in illa nocte et Legimus sanctum Moysen cum historia Ecce apparebit ut supra habetur in rubrica de dominica tertia. Et tunc adventus tantum sunt tres ebdomadae, diem vigiliae domini non computando, quae secundum quod scribit Ioannes Belethus non de adventu domini, sed de natali et ad tempus gaudii pertinet. Laudes feriales De Sion de feria quinta propter festum sancti Thomae transponantur in feriam quintam praecedentis ebdomadae. Etiam transponantur in eandem feriam responsoria septimum, octavum, et nonum de historia Clama. Et quod laudes de festo sancti Thomae transponantur, hoc omni anno est generale. Quod vero huiusmodi responsoria transponuntur hoc solo anno est speciale cum vigilia domini in diem dominicam evenerit. Non tunc ultima tria responsoria de dominica quarta propter vigiliam domini in praecedentem feriam tertiam transposita, historiam Clama interrumpunt, ut infra patebit.

[FERIA SECUNDA]

Deinde feria secunda proxima post dominicam tertiam.

[Ad matutinum] INV Ecce venit plenitudo. LS Vos inquam convenio cum historia Clama quo ad prima tria responsoria scilicet RP Clama in fortitudine. RP Orietur. RP Modo veniet.

Ad laudes AN Ecce veniet dominus. PS Miserere mei deus. AN Cum venerit filius. PS Verba mea auribus. AN Ecce iam veniet. PS Deus deus meus. AN Haurietis aquas in. Canticum Confitebor tibi. AN Egredietur dominus de loco. PS Laudate dominum de. Capitulum dominicale. VS Vox clamantis. AB *Egredietur virga. Oratio de sancta Maria.

Ad vesperas AM O rex gentium. Oratio de dominica.

[COMMENTARIUS]

Item memento ut singulis annis feriales antiphonae cuiuslibet diei, quando superfuerint, ad horas dicantur et antiphonae quae incurrunt in die sancti Thomae, quia non possunt dici eadem die festo impediente dicantur die priori ad horas cum aliis antiphonis eiusdem diei. Etiam de his considerandis recurre ad notabile suprascriptum in secunda vespera sanctae Luciae.

FERIA TERTIA

propter vigiliam domini quae in dominica evenerit anticipantur aliqua de quarta dominica.

Ad matutinum INV Surgite vigilemus. Antiphonae feriales cottidianae cum nocturno. VS Egredietur virga. EV Miserunt Iudaei. Et de historia eiusdem dominicae recipiantur tria ultima responsoria scilicet RP Iuravi dicit dominus. RP Non discedimus. RP Intuemini quantus sit.

Laudes AN Rorate caeli. PS Miserere mei. AN Emitte agnum. PS Iudica me deus. AN Ut cognoscamus. PS Deus deus meus. AN Da mercedem. Canticum Ego dixi. AN Lex per Moysen. PS Laudate dominum de caelis. Capitulum dominicale. VS Vox clamantis. AB Tu Bethlehem. OR Excita domine potentiam tuam et veni et magna nobis. Et AC Ave Maria cantetur in suffragiis cum oratione de sancta Maria.

Ad horas ut supra, sed dicantur hac die capitula et oratio de quarta dominica.

Ad missam cantetur quarta dominica Memento nostri ferialiter per totum.

Ad vesperas AM O Emmanuel. Oratio dominicalis. Additur antiphona et oratio de sancta Maria.

FERIA QUARTA

[Ad matutinum] INV Populus Sion. EV Missus est. Responsoria de Clama: quartum, quintum, sextum scilicet Egredietur dominus. Praecursor pro nobis. Videbunt gentes.

Laudes Propter Sion. PS Miserere mei. AN Prophetae praedicaverunt. PS Te decet. AN Annuntiate populis. PS Deus deus. AN Ecce veniet dominus. Canticum Exultavit cor. AN Spiritus domini. PS Laudate dominum de caelis. Capitulum de feria Erit in novissimis. VS Vox clamantis. AB Missus est [angelus] Gabriel. Oratio de sancta Maria.

Ad horas et ad missam ut supra in rubrica de quarta feria quattuor temporum, sed hodie duae missae celebrantur: prima de vigilia apostoli, secunda vero de tempore.

[DE SANCTO THOMA APOSTOLO]

Ad vesperas de sancto Thoma apostolo. In suffragium additur AC O virgo virginum. Sequitur oratio de beata virgine.

Ad matutinum legatur passio ipsius apostoli

[Ad laudes] post Benedictus in suffragio AC Nolite timere. Oratio dominicalis. Cetera omnia de apostolo ut supra in propria rubrica.

In secunda vespera AN Iuravit cum reliquis. In suffragio de sancta Maria O Gabriel. Sequitur oratio de sancta Maria.

Completorium de tempore ut supra.

FERIA SEXTA

[Ad matutinum] INV Popolus Sion. EV Exurgens Maria. Responsoria decimum, undecimum, duodecimum de Clama scilicet: RP Ecce radix. RP Radix Iesse. RP Annuntiatum est, quia responsoria septimum, octavum, nonum sunt propter diem sancti sancti Thomae anticipata in proximam feriam quintam praecedentis ebdomadae.

Laudes AN Constantes estote. PS Miserere mei. AN Ad te domine levavi. PS Domine exaudi orationem meam. AN Veni domine. PS Deus deus meus. AN Deus a Libano veniet. PS Domine audivi. AN Ego autem ad dominum. PS Laudate dominum de caelis. Capitulum de quattuor temporibus scilicet Egredietur virga. AB Ex quo facta est. Oratio de sancta Maria Deus qui de beate.

Ad horas et ad missam ut supra in propria rubrica de feria sexta quattuor temporum.

Ad vesperas AN O rex pacifice. Additur antiphona et oratio de sancta Maria.

SABBATO QUATTUOR TEMPORUM

[Ad matutinum] INV Ecce venit plenitudo. EV Anno quinto decimo. Responsoria de Clama: tertium, quartum decimum, quintum decimum scilicet ultima Nascetur nobis. Egredietur virga. Ecce dominus veniet. Sic omnia responsoria de historia Clama sunt enumerata et inter illa non computatur RP Montes Israel, nam ad primas vesperas sancti Thomae nobiscum solet decantari.

Laudes hoc loco anticipentur de sequenti dominica. AN Canite tuba. PS Miserere mei. AN Ecce veniet de Sion. PS Bonum est confiteri. AN Erunt prava. PS Deus deus meus. AN Expectetur sicut pluvia. Canticum Audite caeli, quia AN Dominus veniet debet reservari in crastinam diem dominicam ad laudes de vigilia super canticum Benedicite omnia opera. AN Omnipotens sermo. PS Laudate dominum de caelis. Capitulum de quattuor temporibus scilicet Ecce deus vester ultionem. AB Omnis vallis. Oratio de feria. Additur de sancta Maria.

Ad horas et ad missam ut supra de sabbato quattuor temporum in propria rubrica.

Ad vesperas per omnia ut infra in rubrica de vigilia vigiliae domini ponitur.

REGULA SECUNDA

Si vigilia nativitatis domini in feriam secundam feriam evenerit, in praecedenti non proxima dominica sermones Quae sunt in illa nocte et Legimus sanctum Moysen cum historia Ecce apparebit habentur ut scriptum sest supra de dominica tertia in rubrica. Tunc adventus sunt tres ebdomadae et unus dies. Laudes feriales scilicet Constantes estote de sexta feria propter festum sancti Thomae ad sextam feriam praecedentis ebdomadae transferantur.

[FERIA SECUNDA]

Deinde feria secunda proxima post eandem tertiam dominicam.

Ad matutinum INV Ecce venit plenitudo. Feriales antiphonae cum nocturna. LS Vos inquam convenio ad duos dies. Hoc die prima tria responsoria de historia Clama.

Laudes AN Ecce veniet cum reliquis. Require supra in prima regula. Capitulum de dominica. AB Egredietur virga. Oratio de sancta Maria.

Ad vesperas AM O oriens. Additur antiphona et oratio de sancta Maria.

[COMMENTARIUS]

Nota de antiphonis superfluis, tene regulas scriptas in secunda vespera sanctae Luciae.

FERIA TERTIA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur pars sermonis Vos inquam convenio, ubi heri dimissum fuit. Responsorium quartum, quintum et sextum de Clama.

Laudes Rorate caeli cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in prima regula. AB Tu Bethlehem. Oratio dominicalis. Additur de sancta Maria.

Ad vesperas AM O rex gentium. Oratio dominicalis. Additur de sancta Maria.

FERIA QUARTA

[Ad matutinum] INV Populus Sion. EV Missus est. Responsorium septimum, octavum, nonum de Clama.

Laudes AN Propter Sion cum reliquis. PS Miserere mei ut supra in prima regula. Capitulum de feria quarta quattuor temporum. VS Vox clamantis qui non variatur in laudibus. AB Missus est. Oratio de sancta Maria.

Ad cursus et ad missam ut supra in quattuor temporibus.

Ad vesperas AM O Emmanuel. Oratio dominicalis. Additur antiphona et oratio de sancta Maria.

FERIA QUINTA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur de homilia Missus est et incipiatur ibi Dixit autem Maria ad angelum secundum quod a prioribus nostris consuevimus facere. Alii vero EV Exurgens Maria cum sua homilia de crastina sexta feria, in qua est dies sancti Thomae, in hodiernum diem anticipant. Utrumque consonum est rationi, sed primum stat cum antiquae nostrae ecclesiae consuetudine. Responsorium decimum, undecimum, duodecimum de Clama.

Laudes De Sion cum reliquis. PS Miserere cum reliquis ut supra in prima rubrica. AB Intuemini. Oratio dominicalis. Additur de sancta Maria. Qui vero EV Exurgens Maria legeret, haberet AB Ex quo facta est, vel poneret eam in suffragio de sancta Maria.

Ad horas ut supra in feriis. Nihil tamen de quattuor temporibus, quia quattuor tempora quintam feriam non respiciunt.

[DE SANCTO THOMA APOSTOLO]

Ad vesperas omnia fiant de apostolo. In suffragiis AC O virgo virginum. Oratio de sancta Maria.

Ad completorium et ad matutinas omnia de apostolo. In suffragiis additur AC Nolite timere. Sequitur oratio de feria. Deinde antiphona et oratio de sancta Maria.

[Ad matutinum] Quidam EV Exurgens Maria in praecedentem feriam quintam transponunt. Quidam vero evangelium de apostolo legunt pro octava lectione et EV Exurgens Maria hoc die legunt pro nona lectione. Quod nos a priori tempore consuevimus et qualitercumque fiat, tunc hoc die AC Ex quo facta est ad minus in suffragium de sancta Maria canitur convenienter.

Ad horas omnia de apostolo. Additur oratio de feria et de sancta Maria.

Prior missa post tertiam de apostolo.

Secunda vero missa de tempore hora debita.

In secundis vesperis AN Iuravit dominus cum reliquis ut supra in rubrica de apostolo. In suffragiis additur AC O Gabriel. Oratio de sancta Maria.

SABBATO

[Ad matutinum] INV Regem venturum. EV Anno quinto decimo. Responsorium tertio decimum, quarto decimum, quinto decimum de Clama.

Laudes colligantur de praecedentibus antiphonis et sunt hae antiphonae Consurge consurge. AN Elevare elevare. AN Ponam in Sion. AN Expectetur sicut pluvia. AN Ponent domino. AB Omnis vallis. Oratio de feria. Additur de sancta Maria.

Ad horas et ad missam de quattuor temporibus ut supra in propria rubrica.

Ad vesperas AN Veni et libera. PS Benedictus dominus cum reliquis. CP Gaudete in domino. RP Iuravi dicit. HY Conditor. VS Rorate caeli. AM O rex pacifice. Oratio dominicalis. Additur antiphona et oratio de sancta Maria. Completorium ut supra in sabbatinis noctibus. Ad matutinum per totum ut habetur supra in rubrica de quarta dominica.

TERTIA REGULA

Si vigilia domini in feria tertia evenerit in dominica non proxima *sed praecedenti LS Quae sunt in illa nocte, et Legimus sanctum Moysen cum historia Ecce apparebit imponantur, ut habetur supra, in rubrica de dominica tertia. Tunc adventus domini sunt tres ebdomadae et duo dies. Laudes feriales Consurge de sabbato propter festum sancti Thomae in sabbatum praecedentis ebdomadae transferatur, ne AN Expectetur sicut pluvia omittatur, alias forte non esset. Necesse laudes de sabbato transferre, cum sabbatum laudes habeat non proprias, sed collectas et accomodatas.

[FERIA SECUNDA]

Unde feria secunda proxima post eandem dominicam tertiam.

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legantur tres lectiones de Isaia cum tribus responsoriis de historia dominicali Ecce apparebit. Deinde

FERIA TERTIA

Ad matutinum INV Ecce venit plenitudo. LS Vos inquam convenio cum historia Clama quo ad prima tria responsoria.

Laudes AN Rorate caeli cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in prima regula. AB Tu Bethlehem. Additur de sancta Maria.

Ad vesperas AM O oriens. Oratio dominicalis. Sequitur antiphona et oratio de sancta Maria.

[COMMENTARIUS]

De antiphonis quae superfuerint, tene regulas in secunda vespera sanctae Luciae scriptas.

FERIA QUARTA

[Ad matutinum] INV Populus Sion. EV Missus est cum sua homilia ad tres lectiones. Responsorium quartum, quintum, et sextum de Clama.

Laudes AN Propter Sion cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in prima regula. AB Missus est. Oratio de sancta Maria.

Ad horas et ad missam ut supra in rubrica de quattuor temporibus.

Ad vesperas AM O rex gentium. Oratio dominicalis. Additur antiphona et oratio de sancta Maria.

FERIA QUINTA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur de homilia Missus est et incipiatur ibi Dixit autem Maria ad angelum. Responsoruma septimum, octavum, nonum de Clama.

Ad laudes AN De Sion cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in regula prima. AB Intuemini. Oratio dominicalis. Additur AC Quomodo fiet et oratio de sancta Maria.

Ad horas ut supra in feriis.

Ad vesperas AM O Emmanuel. Additur antiphona de sancta Maria.

FERIA SEXTA

[Ad matutinum] INV Ecce venit. EV Exurgens Maria. Responsorium decimum, undecimum, et duodecimum de Clama.

Laudes AN Constantes estote cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in prima regula. Capitulum de quattuor temporibus. AB Ex quo facta est. Oratio de sancta Maria et oratio de tempore dicatur ad horas.

Ad missam et ad horas ut supra in propria rubrica de quattuor temporibus.

[DE SANCTO THOMA APOSTOLO]

Ad vesperas omnia fiant de apostolo. In suffragio AC O virgo virginum. Oratio de sacta Maria.

Ad completorium et ad matutinum omnia fiant de apostolo. Legatur passio eius cum historia de apostolis. EV Anno quinto decimo legatur ad tres lectiones quia aliter commode legi non posset. Quidam vero hoc EV Anno quintodecimo cum antiphona Omnis vallis transferunt hoc anno in proximam diem ante festum sancti Thomae, id est in sextam feriam, et EV Exurgens Maria cum antiphona Ex quo facta est transferunt in feriam quintam praecedentem. Nos vero cum dies sancti Thomae in sabbatum quattuor temporum evenerit ad matutinum legimus EV Thomas unus pro septima et octava lectione, et EV Anno *quintovero quinto decimo pro nona lectione secundum antiquam nostrae ecclesiae consuetudinem.

[Ad laudes] In suffragiis AC Omnis vallis. VS Egredietur dominus de loco. Sequitur oratio de feria quattuor temporum. Item AC Nolite timere. VS Ex Sion species. Sequitur oratio de dominica. Item de sancta Maria antiphona et oratio.

[Ad missam] Hoc die duas missas celebrare debemus: primam post tertiam de sancto Thoma apostolo, aliam vero post sextam de ieiunio ut supra in rubrica de quattuor temporibus. Et addimus ad horas orationes de quattuor temporibus et de sancta Maria.

In secundis vesperis propter diem dominicum de apostolo nihil dicimus praeter AC Beati eritis cum oratione.

[DOMINICA QUARTA DE ADVENTU]

Ad vesperas AN Veni et libera. PS Benedictus cum reliquis. CP Gaudete in domino semper. RP Iuravi dicit. HY Conditor. VS Rorate caeli. AM O Gabriel. Oratio de sancta Maria. In suffragiis additur AC Beati eritis et oratio de apostolo.

Completorium ut supra in sabbatinis noctibus.

Ad matutinum per totum ut supra continetur in rubrica de dominica quarta.

Dominica in secunda vespera AN Veni et libera. PS Dixit dominus cum reliquis. Capitulum de dominica. HY Conditor alme siderum. VS Rorate caeli. AM O rex pacifice. Oratio dominicalis. Additur de santa Maria.

Completorium ut supra.

[FERIA SECUNDA]

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur pars homiliae de evangelio Anno quinto decimo. Et incipiatur ibi Qui recepit prophetiam. Responsoria ultima tria de historia Clama.

Laudes AN Ecce veniet cum reliquis. PS Miserere cum reliquis. AB Egredietur virga. Oratio de sancta Maria.

Ad vesperas per omnia ut habetur infra in rubrica de vigilia vigiliae.

REGULA QUARTA

Si vigilia domini feria quarta evenerit in dominica non proxima sed praecedenti, sermones Quae sunt in illa nocte, et Legimus sanctum Moysen cum historia Ecce apparebit imponuntur eo modo, quo habetur supra, in dominica tertia. Et tunc adventus domini sunt tres ebdomadae et tres dies. Laudes feriales Ecce veniet de secunda feria in feriam secundam praecedentis ebdomae propter festum sancti Thomae transponantur. Quod festum licet hoc anno in dominicam cadat, tamen in secunda feria celebratur.

[FERIA SECUNDA ET TERTIA]

Unde feria secunda et feria tertia proximis post eandem tertiam dominicam.

Ad matutinum INV Regem venturum. Legitur Isaias utroque die ad tres lectiones ut supra in feriis cum tribus responsoriis de historia Ecce apparebi t.

[FERIA QUARTA]

Deinde feria quarta.

Ad matutinum INV Ecce venit plenitudo. EV Missus est cum sua homilia. De historia Clama prima tria responsoria.

Laudes AN Propter Sion cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in prima regula. AB Missus est. Oratio de sancta Maria. Ad horas et ad missam ut supra feria quarta quattuor temporum.

Ad vesperas AM O oriens. Additur antiphona et oratio de sancta Maria.

[COMMENTARIUS]

De antiphoniis superfluis, nota regulas in secunda vespera sanctae Luciae scriptas.

FERIA QUINTA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legantur de homilia Missus est. Et incipiatur ibi Dixit autem Maria ad angelum. Responsorium quartum, quintum, et sextum de Clama.

Laudes AN De Sion veniet cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in prima regula. Capitulum dominicale. AB Intuemini quantus. Oratio dominicalis. Sequitur AC Quomodo fiet et oratio de sancta Maria.

Ad horas ut supra in feriis.

Ad vesperas AM O rex gentium. Oratio dominicalis. Additur de sancta Maria.

FERIA SEXTA

[Ad matutinum] INV Populus Sion. EV Exurgens Maria. Responsorium septimum, octavum, et nonum de Clama.

Laudes AN Constantes cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in prima regula. Capitulum de quattuor temporibus. AB Ex quo facta est. Oratio de sancta Maria.

Ad horas et ad missam ut supra in propria rubrica de feria sexta quattuor temporum.

Ad vesperas capitulum de dominica. AM O Emmanuel. Oratio dominicalis. Additur de sancta Maria.

SABBATO

[Ad matutinum] INV Ecce venit plenitudo. EV Anno quinto decimo. Responsorium decimum, undecimum, et duodecimum de Clama.

Laudes Consurge cum reliquis. Capitulum de quattuor temporibus. AB Omnis vallis. Oratio de tempore. Additur de sancta Maria.

Ad horas et ad missam ut supra sabbato quattuor temporum in propria rubrica habetur. De vigilia apostoli additur oratio in missa.

[DOMINICA QUARTA DE ADVENTU DOMINI]

Ad vesperas AN Veni et libera. PS Benedictus dominus cum reliquis. Capitulum de quarta dominica. RP Iuravi dicit. HY Conditor alme. VS Rorate caeli. AM O virgo virginum. Oratio de sancta Maria. Additur antiphona et oratio de apostolo.

Ad completorium ut supra in sabbatinis noctibus.

Ad matutinas hoc anno convenienter canitur AB Nolite timere. Oratio dominicalis Excita domine. Deinde AC Ave Maria in suffragiis cum oratione de sancta Maria. Cetera omnia ad matutinum, ad horas et ad missam ut supra in rubrica de dominica quarta. De apostolo addatur antiphona et oratio.

In secundis vesperis dominicae omnia habeantur de apostolo. Additur O Gabriel. Oratio de sancta Maria.

FERIA SECUNDA

Omnia de apostolo.

In secundis vesperis Iuravit dominus cum reliquis ut de apostolis. Additur AC O rex pacifice. Oratio dominicalis. Sequitur de sancta Maria.

FERIA TERTIA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. LS Vos inquam convenio. Responsorium tertio decimum, quarto decimum, et quinto decimum de Clama.

Laudes Rorate caeli cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in prima regula. Capitulum de tempore. AB Tu Bethlehem. Oratio dominicalis. Sequitur de sancta Maria et de sanctis.

Ad vesperas per omnia ut supra de vigilia vigiliae.

QUINTA REGULA

Si vigilia domini feria quinta evenerit in praecedenti quarta feria praecedentis ebdomadae ieiunium quattuor temporum celebratur. Et tunc adventus sunt tres ebdomadae et quattuor dies. Laudes feriales Ecce veniet de secunda feria propter festum Thomae in secundam feriam praecedentis ebdomadae transponuntur.

[FERIA QUARTA QUATTUOR TEMPORUM]

In eadem feria quarta quattuor temporum

Ad matutinum INV Populus Sion. Legatur EV Missus est cum sua homilia et cum tribus responsoriis de historia Ecce apparebit.

Ad laudes antiphonae cottidianae feriales.

Ad missam et ad horas ut supra in rubrica de quattuor temporibus.

Ad vesperas AM O clavis David. Oratio dominicalis. Suffragia ut supra.

[COMMENTARIUS]

De antiphonis superfluis tenendae sunt regulae suprascriptae in secundis vesperis sanctae Luciae.

FERIA QUINTA

[Ad matutinum] INV Ecce venit plenitudo. LS Vos inquam convenio cum historia Clama quo ad prima tria responsoria.

Laudes AN De Sion cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in prima regula. AB Intuemini. Oratio dominicalis. Additur de sancta Maria et de sanctis. Et non mireris quod haec historia Clama potius in hac feria quinta hoc anno incipitur quam in quarta feria quattuor temporum vel in secunda feria, quia haec historia non propter ieiunium ut multi opinantur est instituta, sed pro proxima ebdomada ante nativitatem domini ut celebrior in divino officio habeatur.

Ad horas ut supra in feriis.

Ad vesperas AM O oriens. Oratio dominicalis. Additur de sancta Maria et de sanctis.

FERIA SEXTA

[Ad matutinum] INV Populus Sion. EV Exurgens Maria. Responsorium quartum, quintum, et sextum de Clama.

Laudes AN Constantes estote cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in prima regula. Capitulum de quattuor temporibus. AB Ex quo facta est. Oratio de sancta Maria. Additur de sanctis.

Ad horas et ad missam ut supra de sexta feria quattuor temporum.

Ad vesperas capitulum de dominica. AM O rex gentium. Oratio de dominica. Suffragia de sancta Maria et de sanctis ut supra.

SABBATO

[Ad matutinum] INV Regem venturum. EV Anno quinto decimo. Responsorium septimum, octavum, nonum de Clama.

Laudes AN Consurge consurge cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in prima rugula. Pro quarta antiphona accipiatur Expectetur sicut pluvia ad suum canticum. Capitulum de quattuor temporibus. AB Omnis vallis. Oratio de quattuor temporibus. Additur de sancta Maria et de sanctis.

Ad horas et ad missam ut supra in rubrica de quattuor temporibus.

[DOMINICA QUARTA DE ADVENTU]

Ad vesperas AN Veni. PS Benedictus. Capitulum de quarta dominica. RP Iuravi dicit. HY Conditor alme. VS Rorate caeli. AM O Emmanuel. Oratio dominicalis. Additur de sancta Maria.

Completorium ut supra in sabbatinis noctibus. Ad matutinum, ad horas et ad missam per omnia ut habetur supra in rubrica de dominica quarta.

Dominica in secunda vespera per totum de apostolo. In suffragiis AC O virgo virginum. Oratio de sancta Maria.

FERIA SECUNDA

Ad matutinas de apostolo. Additur Nolite timere. Oratio dominicalis. Additur antiphona et oratio de sancta Maria. Cetera omnia de apostolo ut habetur in propria rubrica.

FERIA TERTIA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur pars homiliae de evangelio Anno quintodecimo et incipiatur ibi Qui recipit prophetam. Responsorium decimum, undecimum, et duodecimum de Clama.

Laudes Rorate caeli cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in prima regula. Capitulum de dominica. AB Tu Bethlehem. Oratio dominicalis. Additur de sancta Maria et de sanctis.

Ad vesperas AM O rex pacifice. Oratio dominicalis. Additur de sancta Maria et de sanctis.

FERIA QUARTA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur pars homiliae Anno quinto decimo et incipiatur ubi heri dimissum fuit. Responsorium tertio decimum, quarto decimum, quinto decimum de Clama.

Laudes Propter Sion cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in prima regula. AB Missus est. Oratio de sancta Maria, vel sumatur una antiphona de superfluis.

Ad vesperas per totum ut supra in rubrica de vigilia vigiliae.

SEXTA REGULA

Si vigilia domini feria sexta evenerit, in feria quarta praecedentis ebdomadae ieiunium quattuor temporum celebratur. Et tunc adventus domini sunt tres ebdomadae et quinque dies.

Laudes feriales Rorate caeli de tertia feria propter festum sancti Thomae in tertiam feriam praecedentis ebdomadae transponantur.

[FERIA QUARTA QUATTUOR TEMPORUM]

In eadem quarta feria quattuor temporum.

Ad matutinum INV Ecce venit plenitudo. EV Missus est. Responsoria accipiantur de historia Ecce apparebit.

Ad laudes antiphonae cottidianae feriales. Capitulum de quattuor temporibus. AB Missus est. Oratio de sancta Maria. Et oratio de tempore dicatur ad horas.

Ad horas et ad missam ut supra de quarta feria quattuor temporum.

Ad vesperas capitulum de dominica. AM O radix Iesse. Oratio dominicalis. Suffragia de santa Maria *et de sanctis.

[COMMENTARIUS]

Da antiphonis superfluis vide regulas supra in secunda vespera sanctae Luciae scriptas.

FERIA QUINTA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur Isaias propheta in ea parte in qua proxime fuit dimissum, vel secundum quod consuevimus. Legatur de homilia EV Missus est et incipiatur ibi Dixit autem Maria ad angelum. Responsoria tria de historia dominicali Ecce apparebit.

Laudes feriales et cottidianae. Capitulum dominicale. AB Dies domini. Oratio dominicalis. Suffragia de sancta Maria et de sanctis.

Ad vesperas AM O clavis David. Oratio de tempore. Suffragia ut supra.

FERIA SEXTA

[Ad matutinum] INV Populus Sion. EV Exurgens Maria. Prima tria responsoria de historia Clama.

Laudes AN Constantes estote cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in prima regula. Capitulum de quattuor temporibus. AB Ex quo facta est. Oratio de sancta Maria et de tempore oratio dicatur.

*Ad vesperasM *AM O oriens. Oratio dominicalis. Suffragia de sancta Maria et de sanctis.

SABBATO

[Ad matutinum] INV Ecce venit plenitudo. EV Anno quinto decimo. Responsorium quartum, quintum, et sextum de Clama.

Laudes AN Consurge consurge cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis. Pro quarta antiphona recipiatur AN Expectetur sicut pluvia. AB Omnis vallis. Capitulum et oratio de quattuor temporibus. Suffragia de sancta Maria et de sanctis.

[DOMINICA QUARTA DE ADVENTU]

Ad vesperas AN Veni et libera. PS Benedictus cum reliquis. Capitulum de dominica quarta. RP Iuravi dicit dominus. HY Conditor alme. VS Rorate caeli. AM O rex gentium. Oratio dominicalis. Additur de sancta Maria.

Completorium ut supra in sabbatinis noctibus. Ad matutinum ad alias horas et ad missam ut supra in propria rubrica de dominica quarta.

Dominica in secunda vespera AN O Emmanuel. Oratio dominicalis. Additur de sancta Maria.

Completorium ut supra de tempore.

FERIA SECUNDA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur LS Vos inquam convenio per duos dies. Responsorium septimum, octavum, et nonum de Clama.

Laudes AN Ecce veniet cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in prima regula. AB Egredietur virga. Oratio de sancta Maria. Additur de sanctis.

Ad horas ut supra in feriis.

[DE SANCTO THOMA APOSTOLO]

Ad vesperas per omnia de apostolo. In suffragiis AC O virgo virginum. Oratio de sancta Maria.

Ad matutinas additur AC Nolite timere. Oratio dominicalis. Additur de sancta Maria. Cetera omnia de apostolo ut supra in propria rubrica.

In secundis vesperis AN Iuravit dominus cum de apostolis. In suffragiis additur AC O Gabriel. Oratio de sancta Maria.

Completorium de tempore.

FERIA QUARTA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur de sermone Vos inquam ubi heri fuit dimissum, vel incipiatur pars homiliae de evangelio Anno quinto decimo et incipatur ibi Qui recipit prophetam. Responsorium decimum, undecimum, et duodecimum de Clama.

Laudes AN Propter Sion cum reliquis. AB Missus est. Oratio de sancta Maria, vel accipiatur una de superfluis antiphonis. Suffragia ut supra.

Ad vesperas AN O rex pacifice. Oratio dominicalis. Suffragia de sancta Maria et de omnibus sanctis ut supra.

FERIA QUINTA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur de parte homiliae evangelii Anno quinto decimo ab illa parte Qui recipit prophetam ubi heri fuit dimissum, vel si heri illa pars fuit lecta hodie ab eadem incipiatur. Responsorium tertio decimum, quarto decimum, et quinto decimum de Clama.

Laudes AN De Sion veniet cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in prima regula. AB Intuemini quantus. Oratio dominicalis. Suffragia ut supra.

Ad vesperas per omnia ut habetur infra in rubrica de vigilia vigiliae.

REGULA SEPTIMA

Si vigilia domini sabbato evenerit in quarta feria praecedentis ebdomadae ieiunium quattuor temporum celebratur. Et tunc adventus sunt tres ebdomadae et sex dies. Laudes feriales Propter Sion de quarta feria propter festum sancti Thomae in quartam feriam praecedentis ebdomadae transferantur.

[FERIA QUARTA QUATTUOR TEMPORUM]

In eadem feria quarta quattuor temporum.

[Ad matutinum] INV Ecce venit plenitudo. EV Missus est. Tria responsoria de historia Ecce apparebit.

Laudes AN Propter Sion cum reliquis. Capitulum de quattuor temporibus. AB Missus est. Oratio de sancta Maria. Et de feria oratio legatur ad horas.

Ad horas et ad missam ut supra de quattuor temporibus. Ad vesperas AM O adonai. Oratio dominicalis. Suffragia de sancta Maria et de sanctis.

[COMMENTARIUS]

De antiphonis superfluis, vide regulas scriptas in secunda vespera sanctae Luciae scriptas.

FERIA QUINTA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur Isaias propheta in parte prius dimissa. Responsoria de historia Ecce apparebit.

Laudes feriales cottidianae. Capitulum de dominica. AB Dies domini. Oratio dominicalis. Suffragia de sancta Maria et de sanctis.

Ad vesperas AM O radix Iesse. Oratio dominicalis. Suffragia ut supra.

FERIA SEXTA

[Ad matutinum] INV Populus Sion. EV Exurgens Maria. Responsoria tria de historia Ecce apparebit.

Laudes feriales cottidianae. AB Ex quo facta est. Oratio de sancta Maria. Suffragium de sanctis.

Ad horas et ad missam ut supra de sexta feria quattuor temporum.

Ad vesperas AM O clavis David. Oratio dominicalis ut supra.

SABBATO

[Ad matutinum] INV Ecce venit plenitudo. EV Anno quinto decimo. Prima tria responsoria de Clama.

Laudes AN Consurge consurge cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in prima regula. Pro quarta antiphona accipiatur ad canticum AN Expectetur sicut pluvia. Capitulum de quattuor temporibus. AB Omnis vallis. Oratio de tempore. Suffragia de sancta Maria et de sanctis.

Ad horas et ad missam ut supra de sabbato quattuor temporum.

[DOMINICA QUARTA DE ADVENTU]

Ad vesperas AN Veni et libera. PS Benedictus dominus cum reliquis. Capitulum de quarta dominica. RP Iuravi dicit. HY Conditor alme. VS Rorate caeli. AB O oriens. Oratio dominicalis. Additur antiphona et oratio de sancta Maria.

Completorium ut supra in sabbatinis noctibus. Ad matutinum, ad alias horas et ad missam ut supra in rubrica de quarta dominica.

Deinde in secundis vesperis dominicae AM O rex gentium. Oratio dominicalis. Cetera ut supra de quarta dominica.

Completorium ut supra.

FERIA SECUNDA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur LS Vos inquam convenio per duos dies. Responsorium quartum, quintum, et sextum de Clama.

Laudes AN Ecce veniet. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in prima regula. AB Egredietur virga. Oratio de sancta Maria. Suffragia ut supra.

Ad horas ut supra in feriis.

Ad vesperas AM O Emmanuel. Oratio dominicalis. Suffragia de sancta Maria et de sanctis.

FERIA TERTIA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur de sermone Vos inquam circa illam partem ubi heri fuit dimissum. Responsorium septimum, octavum, et nonum de Clama.

Laudes AN Rorate caeli cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis. AB Tu Bethlehem. Oratio dominicalis. Suffragia de sancta Maria et de sanctis.

[DE SANCTO THOMA APOSTOLO]

Ad vesperas per omnia de apostolo. In suffragiis additur AC O virgo virginum. Oratio de sancta Maria.

Ad matutinas additur AC Nolit. Oratio dominicalis. Cetera omnia ut supra in propria rubrica de apostolo.

In secundis vesperis Iuravit dominus cum reliquis ut de apostolis. In suffragiis O Gabriel. Oratio de sancta Maria.

FERIA QUINTA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur de parte homiliae evangelii Anno quinto decimo ab illa parte Qui recipit prophetam. Responsorium decimum, undecimum, et duodecimum de Clama.

Laudes AN De Sion veniet cum [r]eliquis. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in prima regula. AB Intuemini. Oratio dominicalis. Suffragia de sancta Maria et de sanctis.

Ad horas ut supra in feriis.

Ad vesperas AM O rex pacifice. Oratio dominicalis. Suffragia de sancta Maria et de sanctis.

FERIA SEXTA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur de parte homiliae evangelii Anno quinto decimo post illam partem Qui recipit prophetam ubi heri fuit dimissum. Responsorium tertio decimum, quarto decimum, et quinto decimum de Clama.

Laudes Constantes estote cum reliquis. PS Miserere mei cum reliquis ut supra in prima regula. AB Quomodo fiet istud. Oratio de sancta Maria. Additur antiphona et oratio de sanctis.

Ad horas ut supra in feriis.

Ad vesperas ut infra in rubrica de vigilia vigiliae.

IN *VIGILIAVIGILIA VIGILIAE DOMINI

Ad vesperas AN Veni et libera. Psalmi feriales ab hinc usque post octavam epiphaniae. Finales in antiphonis omittimus. CP Propter Sion non tacebo. RP De illa occulta. RV Ex Sion species. Hymnus non canitur. VS Rorate caeli. AB O Hierusalem. OR Deus qui nos redemptionis. Additur antiphona et oratio de sancta Maria.

Completorium ut supra.

Ad matutinum INV Hodie scietis. Habetur nocturnus cum antiphonis cottidianis ferialibus. VS Hodie scietis. Legatur EV Cum esset desponsata. RP Sanctificamini hodie. VS Hodie scietis. RP Constantes estote. RP Vos qui in pulvere. RP Sanctificamini filii. RV Ecce dominus veniet. In laudibus VS Constantes estote.

Ad laudes prima AN Iudea et Hierusalem. PS *Dominus regnavit cum reliquis ferialibus. Secunda AN Hodie scietis. Tertia AN Crastina die. Pro quarta antiphona est sciendum in quamcumque feriam vigilia nativitatis domini evenerit antiphona congrua eiusdem feriae super canticum de supradictis ferialibus laudibus imponatur. Verbi gratia: Si dominica fuerit dicatur AN Dominus veniet. Si fuerit secunda feria Haurietis aquas. Si tertia feria fuerit AN Da mercedem domine. Si fuerit quarta feria AN Ecce veniet dominus. Si fuerit quinta feria AN Ecce dominus meus. Si fuerit feria sexta AN Deus a Libano. Si sabbato AN Expectetur sicut pluvia. Quinta AN Crastina erit vobis. CP Videbunt gentes iustum. VS Constantes estote. AB Ioseph fili David. Oratio sola de sancta Maria, nisi sit dies dominicus, tunc additur [oratio] dominicalis sub una conclusione.

[DE VIGILIA DOMINI IN DIE DOMINICO]

Si vigilia nativitatis domini in dominicam evenerit

Ad matutinum INV Hodie scietis. In primo nocturno AN Tu es. PS Beatus vir cum reliquis. VS Egredietur virga. Legitur LS Laetitia quanta sit ad sex lectiones. Canuntur sex responsoria de historia Canite tuba. In secundo nocturno AN Ite dicite. VS Egredietur dominus. In tertio nocturno AN Dicit dominus. VS Hodie scietis. EV Cum esset desponsata. RP Sanctificamini cum reliquis. Te deum laudamus non canitur. Ante laudes VS Constantes estote.

Ad laudes AN Iudea cum reliquis. PS Dominus regnavit cum reliquis. Cetera omnia ut supra.

Ad horas hymnus non canitur, quia omnia festive cantari debent.

Ad primam AN Hodie scietis. PS Deus in nomine tuo cum reliquis, et non PS Deus deus meus respice in me, etiam si in dominicam evenerit. CP Domine miserere nostri ut supra. Oratio de vigilia. Ad alias horas capitulum et oratio de vigilia.

Ad tertiam AN Levate capita vestra. RB Hodie scietis. RV Crastina die delebitur.

Ad sextam AN Rex pacificus. RB Crastina die delebitur. VS Crastina die die erit vobis salus.

Ad nonam AN Magnificatus. RB Crastina die erit vobis. VS Ex Sion species. In vigilia nativitatis domini missa celebretur post sextam, praesertim cum ipsius vigiliae seu futuri festi mentio sit habita in matutinis, in prima et in tertia in responsoriis, antiphonis et orationibus. In aliis autem vigiliis in quibus ad nullos cursus venturi fit commemoratio festi, praeter in missa, utpote in vigilia epiphaniae, paschae, ascensionis, pentecostes, Ioannis Baptistae, apostolorum, Laurentii, assumptionis, omnium sanctorum, in his, inquam, vigiliis, missa post nonam congrue celebratur. Absonum enim videtur, si post sextam in missa de futuro festo mentionem nona subsequentis ferialiter iuxra modum primae,tertia et sexta diceretur. Quod si in praetitulatis vigiliis propter aliquam necessitatem incurrentem, utpote in vigilia ascensionis propter extensam processionem, nona post missam differatur, tunc utique nona de sequenti sollemnitate canatur.

Ad missam Hodie scietis. Kyrie eleison dominicale, sed Gloria in excelsis non canitur, etiam si in dominicam evenerit. Oratio sola Deus qui nos redemptionis, nisi fuerit dies dominicus, tunc ambae collectae sub una conclusione dicentur. EPP Propter Sion non tacebo. Deinde continuatim legatur EP Paulus apostolus Iesu Christi. GR Hodie scietis. GV Qui regis Israel. Alleluia non canitur, nisi in dominicam evenerit, tunc canitur ALV Veni domine. EV Cum esset desponsata. OF Tollite portas. Praefatio cottidiana. CO Revelabitur gloria domini. Missa clauditur cum Benedicamus domino, etiam si dies dominicus sit.

IN NATIVITATE DOMINI

Ad vesperas super psalmos AN Scitote quia. PS Laudate pueri cum reliquis. AN Orietur sicut. AN Gaude et laetare. AN Dum ortus. AN Ave spes nostra. CP Paulus servus Iesu Christi. RP Iudea et Hierusalem. RV Constantes. Post Gloria patri responsorium iteratur. Hymnus non canitur. VS Constantes estote. AB Cum esset desponsata. Sola oratio dicitur de sancta Maria Deus qui de beatae Mariae secundum antiquum nostrum breviarium. Sed aliae ecclesiae habent orationem de vigilia Deus qui nos redemptionis secundum Ioannem Belethum, qui dicit quandocumque aliqua vigilia habet propriam collectam, illa debet dicit ad vesperas.

Ad completorium super psalmos AN Alleluia. CP Sobrie et iuste. HY Veni redemptor cum versu Praesepe iam fulget. VS Custodi nos. AD Vigilate animo. Kyrie eleyson. Christe eleison. Kyrie eleison. Pater noster. Credo in deum. Post Carnis resurrectionem VS Constantes estote. OR Deus qui hanc sacratissimam noctem.

Ad matutinum INV Christus natus est. In primo nocturno AN Dominus dixit ad. PS Quare fremuerunt. AN Tamquam sponsus. PS Caeli enarrant. AN Diffusa est gratia. PS Eructavit. VS Speciosus forma. Legantur tres lectiones de Isaia et finiuntur sic Haec dicit dominus. Lectio prima Primo tempore. RP Hodie nobis. RV Gloria in excelsis deo et Gloria patri. Lectio secunda Consolamini consolamini. RP Hodie nobis de caelo. RV Gloria in excelsis et Gloria patri. Lectio tertia Consurge consurge. RP Descedit de caelis. Secundum nostram consuetudinem tres canonici retro altare publicum cantant versum Tamquam sponsus cum maiori melodia et cum Gloria patri. Et potest significare quia deus venit a Libano et sanctus de monte venerabili et condenso. Sequitur TPPR Facturae plasmator. Choro respondente per neumam. Ubi sciendum quod in primo nocturno post versum cuiuslibet responsorii dicitur Gloria patri. Quia in tribus primis responsoriis tria significantur, scilicet: restauratio angelorum, cum dicitur Gaudet exercitus angelorum, et reparatio hominum cum dicitur Pax vera descendit, et modus quo haec facta sunt cum dicitur Descendit de caelis et cetera. Et haec facta sunt per trinitatem. Idcirco post quodlibet illorum trium responsoriorum Gloria patri cantatur, quod ad laudem pertinet trinitatis. Item in primis duobus responsoriis Gloria in excelsis pro duobus versibus ponitur et per hoc duo praecepta novi testamenti videlicet dilectionem dei et proximi designamus, vel salutem duorum popolorum scilicet iudaici et gentiles, vel redemptionem corporis et animae, pro quibus digne canimus cum angelis Gloria in excelsis. In secundo nocturno AN Suscepimus deus. PS Magnus dominus. AN Orietur diebus. PS Deus iudicium. AN Veritas de terra. PS Benedixisti domine terram. VS Notum fecit dominus. Leguntur aliae tres lectiones de sermonibus patribus et concluduntur cum Tu autem domine. Lectio quarta de sermone Fulgentii Natalis dies domini. RP Quem vidistis pastores. RV Dicite quidnam. Lectio quinta de sermone Salvator noster dilectissimi. RP O magnum mysterium. RV Domine audivi. Lectio sexta de sermone Fulgentii episcopi Exultemus in domino. RP Beata dei genitrix. RV Ave Maria cum Gloria patri. In tertio nocturno AN Homo natus est. PS Fundamenta. AN Laetentur caeli. PS Cantate i. AN Notum fecit dominus. PS Cantate ii. VS Benedictus qui venit. Legantur tria evangelia cum suis homiliis: EV Exiit edictum. RP Sancta et immaculata. RV Benedicta. EV Pastores loquebantur. RP In principio erat verbum. RV Quod factum est. EV In principio erat verbum. RP Verbum caro factum est. RV Puer natus est cum Gloria patri. In hac nocte ad matutinum tria leguntur evangelia, ut sic plures sint testes nativitatis Christi Et propter hoc etiam leguntur lectiones in quibus Augustinus et alii sancti [patres] inducunt ad hoc auctorictates infinitas, scilicet ab eis quae fuerunt ante legem, sub lege et post legem, quoniam integrum est iudicium, quod plurimorum sententiis confirmantur. Nonum responsorium repetatur. Et ministri altaris sacris vestibus induti procedant et missa, quae nominatur in galli cantu hoc ordine peragatur.

[Missa in galli cantu] IN Dominus dixit ad me. PS Quare fremeurunt. Kyrie eleyson de apostolis cum Gloria in excelsis. CLOR Deus qui hanc sacratissimam. EPP Populus gentium. Legatur continuatim cum epistula Apparuit gratia. Et ideo ante epistulam immediate legitur prophetia, quia super basim prophetarum fundata est columna apostolorum. GR Tecum principium. GV Dixit dominus. ALV Dominus dixit. SE Grates nunc omnes. EV Exiit edictum. Credo in unum dicitur. OF Laetentur caeli. OV Cantate. OV Cantate. PF Quia per incarnati, quae non mutatur usque ad epiphaniam domini, praeterquam in die et in octava sancti Ioannis evangelistae. Communicantes et noctem sacratissimam venerantes. Sanctus et Agnus dei sub melodia ut in pleno officio. Nota sacerdos qui eodem die alteram missam intendet celebrare, hic neque primam, neque secundam absolutionem, ide est neque pro fusionem calicis, neque profusionem seu lotionem digitorum sumere debet, alias secundo celebrans non esse ieiunus. Quia vinum perfusionis ut simplices opinantur non efficitur sacramentum, sed speciem sacramenti, si qua post diligentem sumptionem remanet quantumcumque parva fuerit, ipsum vinum perfusionis tamquam maius quantum sibi assumendo vincit et absorbet, quo facto, ibi desinit esse sacramentum. Non enim vinum primae perfusionis a contactu humoris sanguinis Christi in superficie calicis derelicti in sanguinem Christi transubstantiatur seu consecratur. Est enim secundum quod scribit Ioannes Belethus de officio parasceves: Differentia inter consecratum et sanctificatum. Sanctificatum dicitur dupliciter uno modo quod per verborum sanctificationem efficitur sanctum sive transubstantiatione ut aqua benedicta. Item sanctificatum dicitur quod a contactu rei sanctificicatae efficitur megis reverendum. Si enim diceretur quod a solo tactu consecraretur vinum vel aqua magna sequeretur confusio. Sic enim contigeret calicem non posse lavari et mille milia panum a tactu unius hostiae sine verbis posse consecrari. Quod dicere et credere absurdum est. Ergo sacerdos primo quanto diligentius potest totum sacramentum de calice hauriat. Deinde perfundat. Et tunc tam eadem perfusio calicis quam ablutio digitorum ministro altaris vel alteri puro et fideli homini propter praeexistentis sacramenti reverentiam ad sumendum porrigantur. CO In splendoribus. Missa cum Benedicamus clauditur. Sacerdos non benedicat populum, ne populo quasi licentiam abeundi infra matutinas dedisse videatur. Missa finita statim legatur EV Liber generationis. Quo lecto cantores incipiant Te deum laudamus. cum sua melodia. Quo finito dicat sacerdos VS Ipse invocabit me. Deinde incipiat laudes. Et est ratio quia generatio divinitatis de qua facta est mentio in missa Dominus dixit ad me quod praecessit generationem humanitatis, de qua loquitur EV Liber generationis. Et quia illarum generationum notitia, fuit nobis laudis materia, ideo laudes sequuntur.

Ad laudes AN Quem vidistis. PS Dominus regnavit cum reliquis. AN Genuit puerpera. AN Ecce advenit. AN Angelus ad pastores. AN Facta est cum angelo. CP Apparuit gratia dei salvatoris. VS Ipse invocabit me. AB Gloria in excelsis. Oratio de die Concede quaesumus omnipotens deus et concluditur matutinae cum Benedicamus domino. [Ad processionem] Deinde cantor imponat AC O mundi domina et AC Completi sunt dies. Cum his antiphonis itur processionaliter ad sanctum Leonardum accensis candelis et ibi celebretur secunda missa. Hic non multum cura sive sit dies, sive nox, quia sicut dicit Praepositinus quaedam ecclesiae hanc missam cantant de nocte tantum et aliae in die tantum, et utraeque habent suas rationes. Illa missa agatur in crepuscolo ob recordationem novae lucis, quia Christus exortus est lumen in tenebris. Ergo cantores incipiunt officium.

[Ad secundam missam] IN Lux fulgebit. Kyrie eleison sollemne cum Gloria in excelsis. CLOR Da quaesumus omnipotens deus. Et oratio de sancta Anastasia. Ambae sub una conclusione more romano. Romani enim orationem de sancta Anastasia adiciunt, quia stationem in ecclesia eiusdem martyris ad eandem missam agunt. EPP Spiritus domini super me et EP Apparuit benignitas legantur continuatim. GR Benedictus qui venit. GV A domino. ALV Dominus regnavit. SE Eia recolamus. EV Pastores loquebantur. Credo in unum. OF Deus enim firmavit. PF Quia per incarnati. Communicantes et diem etiam dicitur. CO Exulta filia. Ite missa. Sacerdos benedicat populum dans ei licentiam abeundi. Indecens enim esset populum continuare diem cum nocte expectando tertiam missam. Nota quod Telesphorus papa statuit hoc die tres missas debere celebrari ad ostendendum, ad ostendendum, ut dicit auctor Rationalis, quod Christi nativitas salvavit patres ante legem, sub legem, et post legem. Etiam propter tres generationes: quarum prima est aeterna a patre sine matre et illa est nobis occulta, ut dicit Isaias Generationem eius quis enarrabit. Ideo prima missa fit in nocte etiam illi qui fuerunt ante legem non fuerunt illuminati aliqua lege. Secunda generatio est temporalis a matre sine patre, partim nota et partim ignota. Ideo secunda missa cantatur in diluculo. Etiam antiqui patres, quibus facta est promissio, certi erant de incanrantione domini, sed non quantum novi patres testamenti. Tertia generatio refertur ad tempus gratiae, sed ad veritatem nobis exhibitam. Et ista est compacta ex utraque generatione: cottidie enim in nobis Christus nascitur, et habet patrem et matrem, fratres et sorores. Ipse enimi dicit: Quicumque fecerit voluntatem patris mei qui in caelis est, ipse meus frater, soror, et mater est.

Ad primam AN In principio et ante. CP Propter hoc sciet populus. Haec duo non mutantur usque ad epiphaniam domini. RB Christe fili dei. VS Exurge domine. Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison. Pater noster. Et ne nos inducas. VS Verbum caro factum est. Credo in deum. Carnis resurrectionem. VS Benedictus qui venit. OR Concede quaesumus omnipotens deus ut nos unigeniti tui.

Ad tertiam AN Gaudeamus omnes. CP Apparuit benignitas et humanitas. RB Speciosus forma. VS Notum fecit dominus. Oratio de nativitate ut supra.

Ad missam publicam per duos cantores praeponatur TP Hodie cantandus est. Quibus respondeant alii duo iuxta altare publicum TV Quis est iste puer. *EtEt et cantoribus iterum respondentibus Hic est enim. Statim incipitur introi tus sollemniter Puer natus. PS Cantate domino. Kyrie eleison, quod plus fueris sollemne cum Gloria in excelsis. CLOR Concede quaesumus omnipotens deus sola. Et est sciendum quod hanc orationem de beata virgine Deus qui per beatae Mariae virginis partum infra octavam domini non ad missam, sed ad horas frequentamus. EPP Propter hoc sciet populus et EP Multifariam legantur continuatim. GR Viderunt omnes. GV Notum fecit. ALV Dies sanctificatus. SE Natus ante saecula. EV In principio erat verbum. Et est sciendum quod in prima missa huius diei, quae est de aeterna genitura, legitur evangelium de humanitate scilicet Exiit edictum. In illa vero tertia missa, quae est de veritate nobis exhibita, legitur evangelium de divinitate In principio erat verbum ad notandum quod ex quo humanitas divinitati fuit unita, nec humanitas sine deitate, nec deitas sine humanitate fuit, nec erit. Credo in unum. OF Tui sunt caeli. PF Quia per incarnati, quae non mutatur usque ad epiphaniam, nisi de apostolis. Communicantes dicitur hodie per totam ebdomadam quotiescumque cantas de nativitate. Ubi sciendum quaedam ecclesiae habent Communicantes hac sola nocte. Quaedam vero singulis diebus per octavam inclusive. Nostra vero ecclesia ex his medium videtur tenere propter suum antiquum breviarium, quod Communicantes per totam ebdomadam solum videtur innuere cum de nativitate domini canitur. Unde in die sancto ad tres missam et in feriis, in quibus infra octavam de nativitate domini seu de dominica canitur et in ipsa dominica infra octavam, si in proprio officio venerit, et in octava domini Communicantes dicimus. In diebus vero quibus festa sanctorum agimus Communicantes omittimus. Et hunc modum a maioribus ecclesiis didicimus evidenter. CO Viderunt omnes. Ite missa est.

Ad sextam AN Hodie intacta. CP Parvulus enim natus est. RB Notum fecit dominus. VS Benedictus qui venit. Oratio de nativitate.

Ad nonam AN Nato domino. Cetera, capitulum, responsorium, versiculus et oratio de nativitate ut supra.

In secundis vesperis AN Tecum principium. PS Dixit dominus. AN Redemptionem. PS Confitebor. AN Exortum est. PS Beatus vir. AN Apud dominum. PS De profundis. AN De fructu ventris. PS Memento domine David. Fratres. CP Multiphariam multisque. RP Verbum caro factum est. RV In principio cum versibus Quem aethera. VS Tecum principium. AM Lux orta est. Sequitur oratio de die. [Ad processionem] Qua finita levitae induti dalmaticis incipiant responsonsorium de sancto Stephano Sancte dei pretiose. Et fiat processio ad altare sancti Stephani. Et ibi levitae cantent devote RV Ut tuo propitiatus cum Gloria patri. Et cum prosa Clemens intuere. VS Gloria et honore. AM Stephanus autem plenus. Sequitur oratio de sancto Stephano. Deinde reditur ad chorum cum antiphona O mundi domina et AP Completi sunt. Sequitur oratio de sancta Maria Deus qui per beatae Mariae. Deinde Benedicamus.

Ad completorium CP Populus gentium, quod non mutatur usque in epiphaniam domini. HY A solis ortus cardine. AD Ecce nomen domini. Haec duo non mutantur usque in octavam domini.

[DE SANCTO STEPHANO PROTOMARTYRE]

Ad matutinum INV Regem protomartyris. [In primo nocturno] AN Hesterna die dominus. PS Beatus vir. AN Qui enim corpori. PS Quare fremuerunt. AN Praesepis angustia. PS Domine quid multiplicati. VS Gloria et honore. Legatur sermo sancti Fulgentii episcopi qui sic incipit Heri celebravimus. RP Lapidabant Iudaei. RP Videbant omnes. RP Stephanus autem plenus. In secundo nocturno AN Stephanus autem. PS Cum invocarem. AN Omnes intendentes. PS Verba mea. AN Eiecentes eum. PS Domine dominus noster. VS Posuisti domine. RP Stephanus servus. RP Hesterna die. RP Intuens in. In tertio nocturno AN Lapidaverunt. PS In domino confido. AN Lapides torrentes. PS Domine quis habitabit. AN Ecce video. PS Domine in virtute. VS Amavit eum dominus. EV Ecce ego mitto ad vos. RP Impii super. RP Impetum. RP Patefactae sunt ianuae. Te deum laudamus.

Laudes AN Cum autem esset Stephanus. PS Dominus regnavit cum reliquis. AN Lapidabant Iudaei. AN Adhaesit anima. AN Stephanus vidit. AN Positis autem genibus. CP Elegerunt apostoli Stephanum. VS Magna est gloria. AB Patefactae sunt. OR Da nobis quaesumus domine. Addantur antiphonae et collectae de nativitate et de sancta Maria.

Prima fit de nativitate ut supra.

Ad tertiam AN Lapidabant Iudaei.

Ad sextam AN Adhaestit anima.

Ad nonam AN Positis autem genibus. Capitulum et oratio de sancto Stephano. Responsoria et versus de uno martyre Gloria et honore cum reliquis.

Ad missam IN Etenim sederunt. Kyrie eleison sollemne cum Gloria in excelsis. CLOR Da nobis omnipotens deus imitari et oratio de nativitate sub una conclusione. EP Stephanus plenus gratia. GR Sederunt principes. GV Adiuva nos. ALV Video caelos. SE Hanc concordi famulatu. EV Ecce ego mitto. Credo in unum hac die et per totam ebdomadam dicitur. PF Quia per incarnati. CO Video caelos. Ite missa est.

[De secundis vesperis sancti Stephani, Ioannis et Innocentum] Sciendum est de secundis vesperis sancti Stephani, sancti Ioannis et sanctorum Innocentum quod illas diversae ecclesiae diversimode agunt. Quaedam enim ecclesiae illis sanctis secundas vesperas integraliter attribuunt, ut sancto Stephano illas antiphonas Iucundus homo cum reliquis et cum suis propriis psalmis, capitulo *et responsorio propriis cum hymno A solis ortus secundum aliam ecclesiam, seu cum sequentia Eia recolamus iterum secundum aliam ecclesiam. Deinde versus et antiphona super Magnificat cum collecta de ipsius festo. Item sancto Ioannis in secundis vesperis has antiphonas Iuravit dominus cum suis psalmis attribuunt secundum morem unius ecclesiae, vel illas Ioannes apostolus secundum morem alterius ecclesiae, et cetera omnia consequenter de eius festo. Similiter sanctis Innocentibus illas attribuunt antiphonas Virgam virtutis cum reliquis et cum suis psalmis. Cetera omnia de illorum festo. Et semper in qualibet secunda vespera addunt antiphonam et orationem de nativitate domini et de sancta Maria. Etiam de futuro festo post Benedicamus habent processione cum responsorio et stationem cum hymno et cum Magnificat et cum antiphona et collecta, vel ad minus de futuro festo antiphonam et collectam adiciunt. Aliae autem ecclesiae singulis noctibus habent illas antiphonas Tecum principium cum reliquis et cum suis psalmis et secundas vesperas praedictorum sanctorum a capitulo incipiunt, cetera omnia subiungentes de festo cuius est secunda vespera et de futuro festo tantum antiphonam imponumt cum collecta, et de nativitate domini similiter adiciunt antiphonam et collectam. Et licet omnes illi modi sint tam ecclesiastici quam devoti et secundum consutudines et observantias suarum ecclesiarum commendandi, nos tamen ex antiqua consuetudine et secundum antiquum morem Frisingensis ecclesiae propter sollemnitatem nativitatis domini in praedictis tribus festivitatibus sancti Stephani, sancti Ioannis et sanctorum Innocentum secundas vesperas nativitatis domini continuando resumimus festum, videlicet cuius secunda censetur esse vespera post collecta de nativitate domini cum sola antiphona et collecta terminantes. Et de futuro festo processionem cum responsorio et stationem cum antiphona cum Magnificat et colleta facimus modo infrascripto.

In secundis vesperis sancti Stephani AN Tecum principium cum reliquis. PS Dixit dominus cum reliquis ut supra. Capitulum de nativitate. RP Verbum caro factum est cum versibus Quem aethera. VS Tecum principium. AM Lux orta est. Oratio de nativitate. Sequitur de sancto Stephano AC Sepelierunt et oratio propria. [Ad processionem] Qua finita presbyteri casulis induti incipiant de sancto Ioanne RPP Vox tonitrui. Et fiat processio ad altare sancti Ioannis. Et ibi presbyteri insimul devote cantent RV Victo senatu cum Gloria patri. VS In omnem terram. AM Valde honorandus est. OR Ecclesiam tuam. Deinde reditur ad chorum cum antiphona O mundi domina, et AP Completi sunt. Sequitur oratio de sancta Maria. Deinde Benedicamus.

Completorium ut supra.

[DE SANCTO IOANNE EVANGELISTA]

Ad matutinum INV Regem apostolorum. In primo nocturno AN Qui vicerit. PS Caeli enarrant. AN Cibavit eum dominus. PS Benedicam domino. AN Spiritu sapientiae. PS Eructavit. VS In omnem terram. Legantur sex lectiones de sermonibus, qui sic incipiunt Ioannes apostolus et evangelista. Audi fabulam non fabulam. RP Valde honorandus. RV Mulier. RP In illo die. RV In tribulatione. RP Qui vicerit. RV In illo die. In secundo nocturno AN Dedit illi. PS Omnes gentes. AN Tu es discipulus. PS Exaudi deus deprecationem. AN Ponam te signaculum. PS Exaudi deus deprecationem meam cum deprecor. VS Constitues eos. RP Hic est discipulus. RV Quanta audivimus. RP Iste est Ioannes. RV Valde honorandus est. RP Sic eum volo. RV Hunc ergo cum vidisset. In tertio nocturno AN Ioannes autem apostolus. PS Confitebimur. AN Iste est Ioannes cui Christus. PS Dominus regnavit exultet. AN Dixit dominus matri. PS Dominus regnavit irascantur. VS Nimis honorati. EV Dixit Iesus Petro. Sequere me. RP Famulo meo. RV Inimicos eius. RP Ecce puer meus. RV Iste est Ioannes. RP Diligebat. RV In cruce denique. Te deum laudamus dicitur.

Ad laudes AN Hic est discipulus ille. AN Hic est discipulus meus. AN Ecce puer meus. AN Misit dominus. AN Sic eum volo. CP Significavit deus. VS Iusti confitebuntur. AB Iste est Ioannes. Oratio ut supra. De nativitate et de sancta Maria antiphona et oratio adduntur.

Prima de nativitate ut supra.

Ad tertiam AN Hic est discipulus meus.

Ad sextam AN Ecce puer meus.

Ad nonam AN Misit dominus. Capitulum et oratio de sancto Ioanne. Responsoria et versiculi de apostolis. Additur oratio nativitate et de sancta Maria.

Ad missam In medio ecclesiae. Kyrie eleison cum Gloria in excelsis de apostolis, vel aliud sollemne. CLOR Ecclesiam tuam et oratio de nativitate sub una conclusione. EP Qui timet deum. GR Exiit sermo. GV Sed sic eum. ALV Hic est discipulus. SE Ioannes Iesu Christo. EV Dixit Iesus Petro. Credo in unum dicitur. OF Iustus ut palma. Praefatio de apostolis. CO Exiit sermo. Ite missa est.

In secundis vesperis AN Tecum principium cum reliquis. PS Dixit dominus cum reliquis. Capitulum de nativitate. RP Verbum caro. RV In principio cum versibus Quem aethera. VS Tecum principium. AM Lux orta est. Oratio de nativitate. Sequitur antiphona de sancto Ioanne In medio ecclesiae. ORC Ecclesiam tuam. [Ad processionem] Qua finita tres pueri de schola stantes ante publicum altare incipiant AP Sinite parvulos. Et illa finita incipiatur RPP Isti sunt sancti, et itur processionaliter ante altare sanctae crucis. Et statione facta in medio monasterio * duo cantent RV Tradiderunt cum Gloria patri. VS Laetamini. AM Istorum est enim regnum. OR Deus cuius [hodierna die] praeconium. Deinde reditur ad chorum cum antiphona O mundi domina, et AP Completi sunt. Sequitur oratio de sancta Maria. Deinde Benedicamus.

Completorium ut supra.

[DE INNOCENTIBUS]

Ad matutinum INV Regem regum. PS Venite exultemus. In primo nocturno AN Secus decursus. PS Beatus vir qui non. AN Praedicantes praeceptum. PS Quare fremuerunt. AN Filii hominum. PS Cum invocarem. VS Laetamini in domino. Legatur LS Dedicatur novus et Zelus quo tendat. RP Sub altare dei. RV Vidi sub ara dei. RP Effuderunt sanguinem. RV Vindica domine. RP Adoraverunt. RV Venientes autem. In secundo nocturno AN Scuto bonae. PS Verba mea. AN In universa terra. PS Domine dominus noster. AN Habitabunt. PS Domine quis habitabit. VS Exultent iusti. RP Isti sunt sancti. RV Vindica domine. RP Cantabant sancti. RV Isti sunt qui. RP Isti sunt sancti. RV Hi sunt qui cum. In tertio nocturno AN Sanctis qui. PS Conserva me. AN Haec est generatio. PS Domini est terra. AN Vindica domine. PS Deus venerunt. Ista antiphona hac sola nocte cantatur. VS Iusti autem in perpetuum. EV Angelus domini apparuit. RP Coronavit. RV Amaverunt. RP Ecce vidi. RV Hi sunt. RP Centum quadraginta. RV Hi empti sunt. Te deum laudamus non dicitur, nisi tunc sit dies dominicus. Unde nota quod omnis sollemnitas, quae in hac die omittitur quando in dominicum evenerit, assumitur.

Ad laudes AN Herodes iratus. AN A bimatu et infra. AN Vox in Rama. AN Sub throno dei. AN Cantabant sancti. CP Vidi supra montem. VS Iustorum *animaeautem animae. AB Hi sunt qui cum mulieribus. OR Deus cuius [hodierna die] praeconium. Adduntur antiphonae et collectae de nativitate et de sancta Maria.

Prima fiat de nativitate ut supra

Ad tertiam AN Laverunt stolas.

Ad sextam AN Angeli eorum.

Ad nonam AN Ambulabunt mecum. Responsoria et versiculi de martyribus scilicet Laetamini in domino.

Ad missam IN Ex ore infantium. Kyrie eleison dominicale. Gloria in excelsis non dicitur, nisi sit dies dominicus. CLOR Deus cuius hodierna die praeconium et oratio de nativitate sub una conclusione. EP Vidi supra montem. GR Anima nostra. GV Laqueus contritus. Pro alleluia dicitur Laus tibi Christe. ALV Te martyrum. SE Laus tibi Christe. EV Apparuit angelus domini. Credo in unum dicimus, licet auctor rationalis non hodie, sed in octava ponat. OF Anima nostra. Praefatio de nativitate. Sanctus et Agnus dei sub dominicali melodia. CO Vox in Rama. Missa clauditur cum Benedicamus domino, nisi sit dies dominicus, tunc Ite missa est. In natale sanctorum Innocentum Gloria in excelsis et Alleluia iuxta ordinem reticemus. Item Te deum laudamus et Ite missa est, quae cum Gloria in excelsis romano more solent admitti vel praetermitti. Haec, inquam, omnia omittuntur, nisi fuerit dominica. Gloria patri vero numquam dimittimus, nisi de passione domini. Merito passio sanctorum Innocentum minus festive quam aliorum sanctorum celebratur, quia licet martyrio fuerint coronati, nondum tamen ad gloriam, sed ad infernalem poenam descenderunt. Nam ante descensum Christi ad inferos nullus sanctus ad illam gloriam pervenit, ad quam Christus antiquos sanctos perduxit, et deinceps suos sequaces perducere non desinit. Sed quia ipsi in resurrectione dominica cum reliquis sanctis liberari et sanctificari meruerunt, convenientissime et ipsi iuxta ordinem solitam gloriam in officiis cum reliquis sanctis obtinebunt, si nativitas eorum usque ad diem resurrectionis, id est dominicam perveniret. Octavam quoque eorum eodem modo et aliorum sanctorum celebramus, quia iam transacta die resurrectionis non dubitamus eos coronari cum aliis sanctis. Et notandum quod Innocentes non statim post nativitatem domini quarto die passi sunt, sed quarto die anno revoluto, quia accusatus fuit Herodes et oportuit eum ire Romam tamquam responsorum. Postquam vero expedivit se, rediit et facinus perpetravit occidens pueros a bimatu et infra. Credebat enim puerum magnum esse natum, cui astra famulantur, et timebant per eum amittere regnum suum.

In secunda vespera AN Tecum principium cum reliquis. PS Dixit dominus cum reliquis. Capitulum de nativitate. RP Verbum caro. RV In principio cum suis versibus Quem aethera. VS Tecum principium. AM Lux orta est. Oratio de nativitate. Sequitur de Innocentibus AC Hi sunt qui venerunt et OR Deus cuius hodierna die praeconium. [Ad processionem] Qua finita incipiatur RPP Iustum deduxit dominus. Et itur processionaliter ad altare sancti Thomae Cantuariensis et * cantent RV Immortalis est enim cum Gloria patri. VS Gloria et honore. AM Beatus vir qui suffert. Sequitur oratio de sancto Thoma. Deinde reditur ad chorum cum antiphona O mundi domina, et AP Completi sunt. Sequitur oratio de sancta Maria.

Completorium ut supra.

[DE SANCTO THOMA CANTUARIENSI]

Ad matutinum INV Regem martyrum maius. Ad nocturnos antiphonae In lege domini cum reliquis et cum psalmis ut de uno martyre. Legatur vita et passio ipsius cum tribus responsoriis de historia Iste sanctus. Te deum laudamus canitur.

Ad laudes AN Qui me confessus. Capitulum de uno martyre. VS Magna est gloria. AB Qui vult venire. Oratio ut supra. Adduntur antiphonae et orationes de nativitate et de sancta Maria.

Prima fit de nativitate ut supra.

Ad alios cursus antiphonae, responsoria, et versiculi et cetera ut de uno martyre. Inter priorem missam et primam sacerdos, quem m[...]e? respicit ebdomadam defunctorum cum sex scholaribus ad altare ipsius sancti Thomae missam cantet celebriter de sancto Thoma et illis septem denariis usualis mo netae, videlicet sacerdoti quattuor et scholaribus tres per officialem nostrum, qui illo die praesentias in choro distribuit, similiter tribuantur. Et illud est magis canonicum et regularem quam quod olim a tempore quo hoc altare noviter fuit constructum statio publicae missae ad illud habebatur et publicum altare sancti Castuli, cui in cottidiano ministerio ex prima fundatione ecclesiae sumus astricti, et in quod donationes praediorum et reddituum nostrae ecclesiae primo sunt transfusae, aliquotiens per integram diem stetit sine omni missa. Valde enim verecundum est cooperire nova altaris et discoperire antiqua, sed non novas sanctorum venerationes incipere vel instituere?, per quas antiquae venerationes destituuntur. Eodem modo olim factum fuit in die sancti Udalrici ad ipsius altare. Quae consuetudo similiter debet omitti et una missa per sacerdotem et sex scholares septem denariis administratis de sancto Udalrico modo quo prescribitur celebrari.

Ad missam Laetabitur per totum. Kyrie eleison et Gloria in excelsis dominicaliter. Oratio propria et de nativitate sub una conclusione. EP Iustus si morte. ALV Laetabitur. SE Spe mercedis. Credo in unum dicitur. PF Quia per incarnati.

[INFRA OCTAVAM NATIVITATIS DOMINI]

in feriis infra nativitatem et [...] dicitur

Ad vesperas AN Tecum principium cum reliquis. PS Dixit dominus cum reliquis. Capitulum de nativitate. VS Tecum principium. In evangelio antiphona de nativitate quaecumque fuerit. Oratio de nativitate. Addatur antiphona et oratio de sancta Maria.

Completorium ut supra.

Ad matutinum INV Christus natus est minus. Ad nocturnos antiphonae ut in sancta nocte. Legantur sermones Cupientes aliquid et ceteri, donec sufficiant, ad tres lectiones. RP Ecce agnus dei cum reliquis. Te deum laudamus canitur.

Ad laudes sola AN Quem vidistis. Capitulum de nativitate. VS Ipse invocabit me. In evangelio antiphona de nativitate quam volueris. Oratio de nativitate. Addatur antiphona et oratio de sancta Maria.

Ad primam ut supra.

Ad tertiam AN Verbum caro factum.

Ad sextam AN Natus est nobis.

Ad nonam AN Nato domino. Capitulum, responsoria, versiculi et oratio de nativitate ut supra.

Ad missam cantabis Puer natus, aut dominicam Dum medium silentium. Gloria in excelsis et Credo in unum, et PF Quia per incarnati, et Communicantes.

[DOMINICA INFRA OCTAVAM NATIVITATIS DOMINI]

Si dominica infra octavam nativitatis domini venerit:

Ad vesperas AN Tecum principium. PS Dixit dominus cum reliquis. Capitulum de nativitate. RP Verbum caro factum est. RV In principio * versus. VS Tecum principium. In evangelio antiphona et oratio de nativitate. Addatur antiphona et oratio de sancta Maria. Completorium ut supra.

Ad matutinum INV Christus natus est maius. Antiphonae et psalmi et versiculi ut in sancta nocte. Legatur sermo de nativitate, quem volueris. RP Ecce agnus dei cum reliquis. EV Erant *paterpater Iesu et mater, [...] etiam legendum est pro aliq[...] non venerit infra nativitatem et octavam et eodem die quo illud evangelium legitur cantandum est dominicale officium Dum medium silentium, ut infra patebit, et nullatenus debet differri post octavam domini.

Ad laudes dicatur sola AN Quem vidistis. Capitulum dominicale. VS Ipse invocabit me. AB Dum medium silentium. Oratio dominicalis Omnipotens sempiterne deus dirige. Adduntur antiphonae et orationes de sancta Maria.

Ad horas de nativitate ut supra in feriis cum capitulis et oratione dominicalibus.

Ad missam Dum medium silentium. Kyrie eleison dominicale cum Gloria in excelsis. CLOR Omnipotens sempiterne deus dirige. EP Quanto tempore heres. GR Speciosus forma. GV Eructavit. ALV Dominus regnavit. EV Erant pater et mater. Credo in unum dicitur. OF Deus enim firmavit. PF Quia per incarnati et Communicantes. CO Tolle puerum. Ite missa est.