Cantus Network

[H]ic incipit prima pars huius [operis] videlicet ordo seu breviarum de horis canonicis, quid legendum et canendum sit per circulum anni de tempore secundum modum freisingensem. Et primo de adventu domini sabbato ad vesperas super psalmos dominica prima sic incipiendo.

DOMINICA PRIMA IN ADVENTU DOMINI

Sabbato ad vesperas super psalmos AN Veni et libera. PS Benedictus cum reliquis. Nota in sabbatinis vesperis finis in antiphonis supertrahitur exceptis maioribus festivitatibus et suis octavis. Ubi sciendum quod finalis qui trahitur sic vocatur neuma seu iubileus et significat ineffabile gaudium de rebus terrenis, quae nec oculus videt, nec auris audit, nec in cor hominis ascendit, quia hominum perfectorum est, [ideo] iubilus dicimus in maioribus sollemnitatibus, quando tam maiores quam minores conveniunt finis omittitur. CP Deus pacis. RP Ecce dies *veniuntvenient. HY Veni redemptor. Sciendum quod ille versus Praesepe iam et cetera est omittendus usque in vigiliam nativitatis. VS Rorate caeli. AM Ecce nomen domini. ORCL Excita domine potentiam. Nota hac nocte tam *in vesperis quam in matutinis et in secundis vesperis tantum una collecta videlicet Excita domine. Sed deinceps in feriis pro suffragium in vesperis erit antiphona de sancta Maria Ne timeas Maria praemissis istis versiculis Ave Maria, Rorate caeli, Egredietur virga. Sequitur ORCCLC Deus qui de beatae. Ad matutinas dicitur ACAN Spiritus sanctus cum uno versiculo de supradictis. Sequitur ORCCLC Deus qui de beatae. Sequitur antiphona de omnibus sanctis AC Ecce dominus veniet. VS Ex Sion species. ORCCLC Conscentias nostras et cetera ut supra. [...] domine. Sed [...] et in vesperis erit antiphona de [...] Ne timeas Maria. Praemissis istis versiculis Ave Maria. Rorate. *EgredieturEgrediatur. Sequitur ORCL Deus qui de beatae Mariae et cetera. Dicitur antiphona Spiritus sanctus super Benedictus cum uno versiculo de praedictis et ORCL Deus qui de beatae Mariae. Sequatur antiphona de omnibus sanctis Ecce dominus veniet. VS Ex Sion species decoris eius vel Egredietur dominus de loco. ORCCLC Conscientias nostras. AB Missus est Gabriel differatur dum idem evangelium legatur.

Ad completorium AN Alleluia. PS Cum invocarem cum reliquis. Et non variatur exceptis septuagesima et quadragesima. CP Patientes estote. Quod non variatur usque in vigiliam nativitatis Christi dum de tempore canitur. HY Iesu redemptor. VS Custodi nos domine, qui per circulum anni tam de tempore quam de sanctis non variatur. AD Bethlehem non es minima, quae sabbatinis noctibus non mutatur ante vigiliam nativitatis Christi. Kyrie eleison. Christe. Pater noster. Et ne nos. VS In pace in idipsum. Credo in deum. Carnis resurrectionem. PE Benedicamus patrem cum PS Domine quid multiplicati sunt et Gloria [...] vel [...] in fine sequitur [...] cum Gloria patri. *VS Ex Sion species vel alius consimilis. ORCL Excita domine vel Prope esto. Sequitur PS Deus misereatur. VS Propitius esto. PS Domine exaudi et cetera ut supra. VS Propitius esto domine. Postea PS Domine exaudi orationem meam II cum Requiem aeternam.

Nota ab adventu Christi usque ad nativitatem Te deum laudamus, Gloria in excelsis, Ite missa est omittimus quia maior est gloria novi testamenti quam veteris testamenti, cuius typum infra adventum domini observamus. In nataliciis apostolorum et sancti Nicolai, conceptionis gloriosae virginis Mariae et Thomae apostoli et in plenis officiis sanctorum, si occurrent, praedicta non omittimus. Ab hinc usque ad octavas pentecostes commemorationem sanctae crucis, similiter et de patrono, ad vesperas et ad matutinas solemus reticere. Quidam etiam in isto spatio infra octavam epiphaniae et septuagesimam mentionem sanctae crucis faciunt, quod non videtur fore congruum. Ideo nec crux portari debet cum eo tempore potius de infantia Christi quam de eius passione sit cantandum et legendum.

DOMINICA PRIMA IN ADVENTU DOMINI

Ad matutinum INV Ecce venit. PSHY Venite exultemus. In primo nocturno AN Hora est. PS Beatus vir cum reliquis. VS Egredietur virga. Nota ab adventu domini usque ad eius nativitatem legitur Isaias propheta videlicet Visio Isaiae, qui quanto de domino prophetavit urbanius, tanto legitur nativitati eius propinquius. Lectiones de ipso claudantur eo more Haec dicit dominus. Primum RP Aspiciens. Quod debet incipi super basilicam Mariae Magdalenae et primus versus cantabitur ibi. Secundus in medio monasterii. Tertius ante ianuam chori in dextero latere iuxta sanctam crucem. Facta pulsatione ad ianuam Gloria patri cantetur ad gradus in loco consueto et post Gloria patri reiteretur. RP Aspiciens. Quare autem hac nocte tres versus dicamus ad unum responsorium et Gloria patri. Illud fit propter hoc quod monstrans Christum esse venturum omnium salvatorem et eorum qui in naturali lege fuerunt, quos et terrigenas vocat et notat primus versus Quique terrigenae. Similiter er repetitio Ite obviam. Et ad hoc tales erant, quales eos terra genuerat, nec lege informati, nec plena fide. Unde et nationes nominantur, quae manent, nati sunt, et gentes sicut sunt geniti, qui cum aliquid credebant de Christo et optabant semper adventum domini sicut Moyses qui dixit Mitte quem missurus es. Et eorum qui erant sub lege, quos significat versus secundus Qui regis Israel et repetitio Nuntia nobis. Et eorum sanctorum qui discesserant, qui eum etiam expectabant apud inferos, quos significat versus tertius Tollite portas et repetitio Qui regnaturus es. Deinde Gloria patri ut gratias agamus pro eis qui sub gratia iam sunt. Est etiam alia ratio propter quam dominicae adventum Christi scilicet in carne, in mente, in morte et ad iudicium. Quod autem post Gloria patri responsorium reiteratur, denotat quod post vitam praesentem omnia opera consumantur, et tunc deus erit omnia in omnibus, id est conservatio ad sufficentiam omnium. Secundum RP Aspiciebam. RV Ecce dominator. Tertium RP Missus est. RV Ave Maria. Gloria patri. In secundo nocturno AN Nox praecessit. PS Conserva me cum reliquis. VS Egredietur dominus de loco. RP Ave Maria. RP Salvatorem. RP Audite verbum. In tertio nocturno AN Scientes. PS Caeli enarrant cum reliquis. VS Ex Sion species. EV Cum appropinquaret dominus cum sua homilia. RP Ecce virgo. RP Obsecro. RP Laetentur. Te deum laudamus non canitur ut praedictum est. Praemittatur laudibus VS Ostende nobis domine.

[Ad laudes] Laudum antiphonae In illa die. PS Dominus regnavit decorem cum reliquis ut in aliis diebus dominicis. AN Iucundare filia. AN Ecce dominus. AN Omnes sitientes. AN Ecce veniet propheta. Fratres. CP Scientes quia hora est, sicut officiali continetur. Nota ad omnes horas, excepta prima, de epistula dominicali capitula potes sumere. VS Vox clamantis. AB Spiritus sanctus. ORCL Deus qui de beatae Mariae. Nota si antiphona super Benedictus vel Magnificat fuerit de beata virgine, tunc etiam dicatur collecta *de beata virgine. Si vero antiphona fuerit de adventu domini sequitur oratio dominicalis de adventu domini. Deinde dicatur antiphona de beata virgine cum oratione. Et hoc intelligas quod fiat in privatis diebus et addatur antiphona de omnibus sanctis Ecce dominus veniet cum VS Egredietur dominus vel Ex Sion. ORCCLC Conscientias nostras et cetera ut supra. de beata virgine [...] de adventu domini [...] dicatur de eodem d[...] Maria cum versiculo et oratione [...] de omnibus sanctis Ecce dominus veniet. Egredietur dominus vel Ex Sion species. ORCCLC Conscientias nostras. Et hoc intelligas si fuerit in privatis diebus quia in sabbatinis noctibus non consuevimus habere suffragium.

Ad horas dicuntur hymni sub dominicali melodia.

Ad primam HY Iam lucis. AN Veni [et] libera. PS Deus deus meus respice cum PS Confitemini. Et hoc ordina sic, ut semper duo psalmi concludantur cum uno Gloria patri, ut in aliis diebus dominicis. CP Domine miserere nostri, quod non mutatur usque ad nativitatem Christi, nisi in festivitatibus sanctorum, de quibus sit plenum officium et de his proprium capitulum et collecta dicetur. RB Christe fili dei. RV Qui sedes ad dexteram. VS Exurge domine. Kyrie. Christe. Kyrie. Pater noster. Et ne nos inducas. VS Vivit anima. VS Erravi sicut ovis. Carnis resurrectionem. Credo in deum. PE Repleatur os meum laude usque ad illum locum Sacerdotes et cetera. Praemittatur VS Egredietur dominus vel alius consimilis de adventu domini. Deinde dicamus OR Excita domine.

Ad tertiam HY Nunc sancte. AN Dicite filiae Sion. CP Nox praecessit. RB Veni ad liberandum. RV Et ostende faciem. VS Timebunt gentes. Collecta ut supra.

Ad sextam [Rector pot]ens. AN Tuam domine [...] ei. RB Ostende [nobis domine]. [Et] salutare. VS Memento [nostri]. Collecta ut supra.

Ad nonam HY Rerum deus. AN In tuo adventu. CP Patientes estote usque ad nativitatem domini, vel de epistula dominicali. RB Super te Hierusalem. RV Et gloria. VS Domine deus virtutum. Collecta ut supra.Haec circa horas per omnia serva tam dominicis diebus quam feriatis. Sed circa antiphonas, responsoria et versiculos per duas ebdomadas.

[Ad aspersionem] Et nota quod post sextam nunc ex nova complacentia et ordinatione capituli fiat aspersio fontis, hodie et aliis diebus dominicis et per totum annum tali modo quod cantor quem tangit ordo ebdomadae incipiat AP Asperges me domine. Et sequitur PS Miserere mei et post Gloria patri repetatur AP Asperges me et reliqua. Et medio tempore quo ista cantantur, ipse qui missam inofficiare debet vadat cum aspersorio ad dominum praepositum seu decanum ipsos aspergendo aqua benedicta et hoc faciat ad singulos existentes in choro tantum. Quibus finitis ipse inofficiator pramittat VS Quoniam apud te est fons vitae. Et sequatur ORCL Praesta quaesumus domine. Istam ordinationem invenies infra in notabilibus in tertia parte huius libri. Finita collecta praedicta cantor incipiat missam. Et nota quod *dalmaticisdealmaticis et subtilibus utimur tantum in quattuor temporibus, quia omnes antiphonae sollemniter alleluia habentur. Tamen aliqui volunt quod praescribitur et ministri utantur casulis ab hac die usque ad nativitatem domini, nisi festa apostolorum vel aliorum sanctorum magis celebria inveniant, tunc omnia sollemniter agamus.

Ad missam IN Ad te levavi. IV Vias tuas domine. Gloria patri. Kyrie dominicale absque Gloria in excelsis. CL Excita domine. Et addatur collecta de beata virgine Deus qui de beatae Mariae. Quae addatur cottidie ad omnes missas usque ad vigiliam nativitatis Christi. Fratres. EP Scientes quia hora est. GR Universi qui te. ALV Ostende nobis domine. EV Cum appropinquasset dominus. Credo in unum dicitur. OF Ad te [domine] levavi. Praefatio cottidiana dominicaliter. Similiter Sanctus et Agnus dei. CO Dominus dabit. Missa cum Benedicamus domino clauditur.

In secundis vesperis AN Veni et libera. PS Dixit dominus cum reliquis. Fratres. CP Scientes quia. Istud capitulum et alia capitula dominicalia, ut supra scriptum est, dicuntur per totam ebdomadam tam ad matutinas quam ad alias horas. Hymnus non canitur. VS Rorate caeli. AM Ne timeas. ORCL Deus qui de beatae.

Ad completorium capitulum et hymnus ut supra. AD Qui venturus. Quae in feriis usque ad vigiliam nativitatis Christi non mutatur. Reliqua omnia ut supra dictum est et cetera.

FERIA SECUNDA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Quod in singulis feriis usque ad inceptionem historiae Clama non mutatur cum de tempore agitur. Nocturnus ferialis cum antiphonis ferialibus habeatur. VS Egredietur virga. Et legentur hodie et in qualibet feria tres lectiones de Isaia usque ad nativitatem Christi. Et semper incipiatur ubi praecedenti die dimissum est. RP Aspiciebam. RP Missus est. RP Ave Maria. Et hoc cottidie deinceps tria responsoria de historia dominicali sunt recipienda. Praemittatur VS Ostende nobis domine.

Laudes cottidianae et feriales cum antiphonis ferialibus. Capitulum dominicale ut supra. VS Vox clamantis. AB Angelus domini. ORCL Deus qui de beatae Mariae. Quae sicut loco dominicalis orationis ponatur ergo sibi, eam ut aliqui faciunt, sub una conclusione non sub nectu seu coniugi debet, nec in vesperis nec in matutinis quotiescumque occurrerit sibi aliquod dominicale seu feriale. Capitulum proponimus omnia enim quae iam recitantur ad adventum domini proprie videantur pertinere. Sequatur antiphona de omnibus sanctis Ecce dominus. VS Egredietur dominus. ORCCLC Conscentias nostras.

Nota. Preces in matutinis et ad primam et in vesperis et ad completorium cum genuflexione dicantur. In matutinis et in vesperis PE Ego dixi domine breviores. PS Miserere. Gloria patri. Sequitur VS Exurge domine vel Domine deus virtutum. Et post collectam legantur illi psalmi: Exaudiat te. Gloria patri. VS Propitius esto. Et iste psalmus est pro salute vivorum. Sequitur PS Te decet absque Gloria patri. VS A porta inferi. Et iste erit pro salute defunctorum. PS Domine ne in furore. VS Requiem aeternam.

Ad primam HY Iam lucis sub melodia feriali. AN Veni et libera. CP Domine miserere. Preces cottidianae scilicet Repleatur os meum non Verba mea. PS Ad te domine levavi. Gloria patri. VS Egredietur virga, vel Egredietur dominus, vel Ex Sion species, vel Ostende nobis domine, vel Domine deus virtutum. Quia isti versus ad adventum domini se habent et eorumdem collectae ad primam et ad omnes horas de adventu. Et addatur collecta de sancta Maria.

[Ad cursus] Ad tertiam, ad sextam, ad nonam capitula, responsoria, versiculi ut supra in dominica, nisi quod ad primam canunt sub melodia feriali. Nec preces dicuntur. Post tertiam PS Levavi oculos. Gloria patri. VS Propitius esto. PS De profundis. Requiem aeternam. Et similiter idem PS De profundis dicitur ad sextam et ad nonam.

*In vesperisIn secundis vesperis et in aliis vesperis ferialibus, exceptis sabbatinis noctibus et dominicis diebus, cantantur antiphonae cottidianae seu feriales cum psalmis ferialibus. Capitulum dominicale. HY Veni redemptor. Qui per totam ebdomadam canitur, cum agitur de tempore. Preces maiores Ego dixi domine ut supra. AM Hierusalem respice. Collecta dominicalis. Sequitur antiphona cum collecta de beata virgine. Postea antiphona et collecta de omnibus sanctis ut supra. Post vesperas dicuntur isti psalmi Levavi oculos. Gloria patri. VS Propitius esto. De profundis. Requiem aeternam.

Completorium ut supra. Et preces suas more solito. Et dicantur isti psalmi post completorium qui et per circulum anni dicantur PS Deus misereatur. VS Propitius esto. PS Domine exaudi II. Requiem aeternam.

[COMMENTARIUS]

Nota si occurrunt festa minus celebria, id est trium lectionum, ut Barbarae, Damasi, Luciae et consimilia, tunc ad vesperas fiant antiphonae feriales cum psalmis ferialibus. Capitula et versiculi fiant de sanctis absque hymno. Similiter antiphona super Magnificat et collecta fiant de sanctis. Quibus dictis sequatur antiphona cum versiculo et collecta de adventu domini. Deinde de sancta Maria et de omnibus sanctis. Horae fiant de sanctis cum suis antiphonis et responsoriis, praeter completorium et primam, quae modo et per totum annum tempus respiciunt, nisi festa magna et celebria peragantur.

FERIA TERTIA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Nocturnus eiusdem diei. Cetera omnia ut supra scriptum est in secunda feria.

[Ad laudes] AB Antequam conveniret. Oratio de beata virgine.

Ad vesperas AM Quarite dominum. Collecta de dominica. Suffragia et alia omnia ut supra.

FERIA QUARTA

[Ad laudes] AB De Sion exibit lex.

Ad vesperas AM Veniet fortior me. Collecta dominicalis.

FERIA QUINTA

[Ad laudes] AB Benedicta tu. Oratio de beata virgine.

Ad vesperas AM Expectabo dominum. Collecta dominicalis.

FERIA SEXTA

[Ad laudes] AB Ecce veniet.

Ad vesperas AM Ex Aegypto vocavi te. Oratio dominicalis. Salvo officio pleno de beata virgine, nunc feria sexta ad vesperas et die sabbati similiter et subsequentibus feriis sextis et sabbatis.

SABBATO

[Ad laudes] AB Sion noli. Collecta dominicalis. Cetera ut supra.

INFRA EBDOMADAM

Feria quarta ad missam EP Patientes estote. EV Venit Ioannes Baptista.

Feria sexta [ad missam] epistula ut supra in dominica Fratres. Scientes. EV Dicebat Ioannes ad turbas.

DOMINICA SECUNDA

Sabbato ad vesperas antiphona super psalmos Veni et libera. PS Benedictus cum reliquis. Fratres. CP Quaecumque scripta sunt. RP Sicut mater. HY Verbum supernum. VS Rorate caeli. AB Veni domine. ORCL Excita domine. Sequitur antiphona cum versiculo et collecta de beata virgine tantum, et non de sanctis.

Completorium ut supra in die sabbati adventus domini.

Ad matutinum INV Dominum qui venturus est. In primo nocturno antiphona et in aliis duobus ut supra in prima dominica legatur. Sermo Maximi episcopi videlicet Igitur quoniam post tempus spiritualibus epulis. RP Hierusalem cito. RP Ecce dominus. RP Hierusalem surge. RP Civitas Hierusalem. RP Ecce veniet. RP Sicut mater. EV Erunt signa cum sua homilia. RP Hierusalem plantabis. RP Egredietur dominus. RP Rex noster. Te deum laudamus non dicitur. Praemittatur VS Ostende nobis domine.

[Ad laudes] laudum antiphonae Ecce in nubibus. PS Dominus regnavit decorem cum reliquis. AN Urbs fortitudinis. AN Ecce dominus noster. AN Ecce apparebit. AN Montes et colles. Fratres.CP Quaecumque scripta sunt vel aliud de epistula dominicali. VS Vox clamantis. AB Super solium David. ORCL Excita domine corda. Sequitur antiphona cum versiculo et collecta de beata virgine et non de sanctis.

Ad primam et ad alias horas ut supra in priori dominica, praeter capitula et collecta quae erunt de praesenti dominica. Capitula sunt talia Deus autem patientiae. Aliud Deus autem spei, et plura alia quae in speciali habentur.

[Ad missam] Introitus missae Populus Sion. Kyrie eleison dominicale sine Gloria in excelsis. CL Excita domine corda. Et addatur collecta de sancta Maria. Fratres. EP Quaecumque scripta sunt. GR Ex Sion species. ALV Laetatus sum. ALV Stantes erant. Hac die ambo versus cantantur ad alleluia, sed per totam ebdomadam alternantur vicissim. EV Erunt signa in sole. Credo in unum dicitur. OF Deus tu qui convertens. Praefatio cotidiana dominicaliter. Similiter Sanctus et Agnus dei. Missa clauditur cum Benedicamus domino.

In secundis vesperis AN Veni et libera. PS Dixit dominus cum reliquis. Capitulum de dominica quodcumque volueris. Hymnus hac nocte non canitur. Sed in feriis per totam ebdomadam ad vesperas cantatur HY Verbum supernum. VS Rorate caeli. AM Beata es Maria. Collecta de sancta Maria.

Completorium ut supra ferialiter.

FERIA SECUNDA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Nocturnus ferialis eiusdem diei cum antiphonis ferialibus. Legatur capitulum dominicale. VS Vox clamantis.

[Ad laudes] AB De caelo veniet.

*In vesperisIn secundis vesperis AM Ecce rex veniet. Preces breviores ut supra. Collecta dominicalis. Cetera omnia fiant ut supra.

FERIA TERTIA

[Ad laudes] AB Leva Hierusalem.

Ad vesperas AM Super te Hierusalem.

FERIA QUARTA

[Ad laudes] AB Qui post me. Ad vesperas. Dicite pusillanimis. Vox clamantis.

Ad vesperas Ecce mitto.

FERIA QUINTA

[Ad laudes] AB Tu [es] qui venturus.

Ad vesperas AM Sion *renovaberisrecordare.

FERIA SEXTA

[Ad laudes] AB Qui post me.

Ad vesperas Dicite pusillanimis. Salvo officio pleno de beata virgine ut supra.

SABBATO

[Ad laudes] AB Levabit dominus.

INFRA EBDOMADAM

[Ad missam] EP Ecce ego. EV Amen dico vobis.

Feria sexta [ad missam] epistula ut supra in dominica vel de feria. EV Ecce ego.

DOMINICA TERTIA

Sabbato ad vesperas AN Veni et libera. PS Benedictus cum reliquis. CP Sic nos existimet homo. RP Festina ne tardaveris. HY Conditor alme. VS Rorate caeli. AM Ante me non vel O quod occurrit si fuerit post festum Luciae. ORCL Aurem tuam quaesumus domine. Sequatur antiphona cum collecta et versiculo de beata virgine tantum et non de sanctis.

Completorium ut supra in sabbatinis noctibus.

Ad matutinum INV Rex noster. In primo nocturno et in aliis duobus ut supra antiphonae et versiculi. *LegaturLegantur sermo Maximi episcopi qui inceptus est in superiori dominica. RP Ecce apparebit. RP Bethlehem civitas. RP Qui venturus est. RP Suscipe verbum. RP Aegypte. RP Prope est. EV Cum audisset Ioannes cum sua homilia. RP Descendet dominus. RP Docebit nos. RP Ecce *radixrex vel istud Veni domine. Te deum laudamus non canitur. Praemittatur VS Ostende nobis.

In laudibus AN Veniet dominus. PS Dominus regnavit cum reliquis. AN Hierusalem. AN Dabo in Sion. AN Montes et omnes. AN Iuste et pie. CP Mihi autem pro minimo. VS Vox clamantis. AB Ioannes autem. ORCL Aurem tuam. Addatur antiphona et collecta de beata virgine tantum et non de sanctis.

Ad primam AN Veni et libera. Cetera ut supra in priori dominica.

Ad tertiam Tu es qui venturus est. CP Nihil enim mihi. RB Festina ne tardaveris. RV Relaxa facinora. VS Timebunt gentes.

Ad sextam AN Ite dicite. CP Nolite ante tempus. RB Emitte agnum. RV De petra deserti. VS Memento nostri.

Ad nonam AN Dicit dominus. Capitulum unum de suprascriptis. RB Tu exurgens. RV Quia tempus miserendi. VS Domine deus virtutum. ORCL Aurem tuam ut supra.

Ad missam IN Gaudete in domino semper. Kyrie eleison dominicale absque Gloria in excelsis. CL Aurem tuam. Addatur collecta de sancta Maria. EP Sic nos existimet homo. GR Qui sedes. ALV Excita domine. EV Cum audisset Ioannes. Credo in unum canitur. OF Benedixisti domine. CO Dicite pusillanimis. Benedicamus domino.

In secundis vesperis AN Veni et libera. PS Dixit dominus cum reliquis. Capitulum dominicale. Hymnus non dicitur, sed in aliis vesperis ferialibus per totam ebdomadam. VS Rorate caeli. AM Beatam me dicent. ORCL Deus qui de beatae. Si vero fuerit post festum Luciae tunc O quod occurrit et collecta dominicalis Aurem tuam et AC Beatam me dicent habetur in suffragium de sancta Maria.

FERIA SECUNDA

[Ad laudes] AB Consurge consurge.

Ad vesperas AM Elevare vel O quod occurrit, si sit post festum Luciae.

FERIA TERTIA

[Ad laudes] AB Ponam in Sion.

Ad vesperas AM Ponent domino, vel O quod occurrit.

FERIA QUARTA

[Ad laudes] AB Consolamini, nisi fuerit dies quattuor temporum, tunc observetur AB Missus est Gabriel.

Ad vesperas Laetamini cum Hierusalem si non, tunc O quod occurrit.

FERIA QUINTA

[Ad laudes] AB Dies domini sicut fur.

Ad vesperas AM Hoc est testimonium, vel O quod occurrit.

FERIA SEXTA

[Ad laudes] AB Quomodo fiet istud, nisi sit quattuor temporum, tunc antiphona de evangelio videlicet Ex quo facta.

Ad vesperas AM Dies domini si sit ante festum Luciae, si non tunc O quod occurrit.

DE IEIUNIO HIEMALI

Quod in ebdomada tertia adventus domini semper celebrandum est. Sciendum secundum omnes apostolicos a beato Petro usque ad Simplicium papam ordinationes tantum in ieiunio decembris celebrasse. Unde et illud ieiunium non immerito plenius quam reliqua suum habet officium. Nam reliqua nunc aliunde, nunc ex toto, nunc ex magna parte per suas ferias inofficiantur. Similiter sciendum est quod in omni ieiunio quattuor temporum, nisi infra pentecosten, tam ad horas quam ad missas genua flectimus. In quarta quidem feria ad priorem orationem in missa sine salutatione, id est sine Dominus vobiscum, et sine versione ad populum dicendo Oremus. Flectamus genua. Nota secunda oratio sine genuflexione et cum salutatione profertur. Oratio autem in sexta feria cum salutatione et genuflexione recitatur. In sabbato autem omnes orationes genuflexionem sine salutione praecedant, praeter illam de camino. Ibi praemittitur salutatio absque flexione genuum more trium puerorum, qui statuam noluerunt adorare. Ordo etiam praecipit ut infra hymnum trium puerorum non sedeamus, ne illis in camino laborantibus, nos inertiae sessionibus dediti, esse videamur contrarii. Observandum est etiam in hoc ieiunio evangelia legantur. Item nota secundum magistrum Rationalem, quod feria quarta quattuor temporum eadem die examinatorum debet ordinandos examinare, an sint digni vel idonei ad suscipiendos ordines, vel non, ut habetur 24 distinctio. Unde: Et inde quod duae lectiones feria quarta quattuor temporum *legunturlegunt ad missam, quarum prima quae legitur sub tono nocturnali, scilicet *declinantedeclinantem, et significat vetus testamentum. Et secunda quae legitur sub communi tono, scilicet ascendente ad significandum ordinandos in utroque testamento debere esse instructos. Monendi enim sunt qui ad ordinem sacrum accedunt, quod habent notitiam legis et prophetarum, quibus possint alios erudire, ut in supradicto canone habetur. In sexta feria tantum una lectio legitur ad missam *quiaet auctor novi et veteris testamenti, de quibus praemissum est unus solus deus est et quia ex utroque testamento unum evangelium factum est. Et quia lex et prophetae, quae fuerunt in quarta aetate, in uno *recipianturrecapiantur evangelio in sexta aetate. Sed die sabbati quattuor lectiones de veteri testamento ante lectionem Angelus domini descendens et cetera, quae sumuntur de lege et prophetiis et in quibusdam ecclesiis primam Clamabunt cum reliquis ut in plenariis habetur.

Nota quod in diebus quattuor temporum dicuntur preces ad omnes horas flexibus genibus praeter in festis pentecostes. Preces ad matutinas Ego dixi domine. Ad primam PE Repleatur os meum laude cum PS Ad te domine levavi. Ad tertiam PE Ego dixi domine. PS Miserere mei deus miserere mei. Ad sextam PS Inclina domine. Ad nonam PS Domine refugium.

FERIA QUARTA QUATTUOR TEMPORUM

[Ad matutinum] secundum aliquos INV Populus Sion legatur. Nocturnus eiusdem diei cum antiphonis suis. VS Egredietur virga vel alius consimilis. EV Missus est angelus com sua homilia.

[Ad laudes] capitulum scilicet Erit in novissimis. AB Missus est angelus. ORCL Deus qui de beate. Addatur collecta de ieiunio sub una conclusione secundum quosdam. Sed quo ad nos orationem dicimus ad horas et ad matutinas de beata virgine sola. Deinde dicatur antiphona cum oratione de sanctis. Tria responsoria de historia Clama in secundum quod infra de impositione huius historiae per speciales regulas fueris informatus.

Ad omnes cursus preces cum psalmo dicimus per tres dies quattuor temporum ut supra scriptum est.

Ad missam feria quarta quattuor temporum. IN Rorate caeli. Kyrie feriale. Sine salutatione cum genuflexione Praesta quaesumus omnipotens deus. Legatur prophetia sub tono nocturnali Dixit Isaias propheta. Erit in novissimis. GR Tollite portas. GV Quis ascendet. Secunda oratio cum salutatione et sine genuflexione Festina quaesumus domine. In diebus illis. EPP Locutus est dominus ad Achaz dicens. GR Prope est dominus. GV Laudem domini. EV Missus est angelus. OF Confortamini. Praefatio cottidiana ferialiter. CO Ecce virgo. Benedicamus domino.

In secundis vesperis capitulum et oratio de die. Preces dicimus com genuflexione.

FERIA QUINTA

[Ad matutinum] INV Regem venturum.

[Ad laudes] laudum AN De Sion. AB Quomodo fiet istud vel Dies domini. Capitulum et oratio de dominica.

FERIA SEXTA

[Ad matutinum] INV Populus Sion. EV Anno quinto decimo Exurgens Maria cum sua homilia. Tria responsoria de historia dominicali, si incepta est, ut infra patebit, per vesperas.

[Ad laudes] capitulum de feria. VS Egredietur virga. Laudum antiphonae Constantes estote. AB Ex quo facta est. Collecta de sancta Maria.

Ad alias horas dicantur collectae de die.

Ad missam IN Prope esto domine. Kyrie eleison feriale. CL Excita domine dicatur cum salutatione et genuflexione. Egredietur virga. GR Ostende nobis. GV Benedixisti domine. EV Exurgens autem Maria. OF Deus tu convertens. CO Ecce dominus. Benedicamus domino.

*In vesperisIn secundis vesperis antiphonae, capitulum et collecta de die seu de dominica. Preces cum genuflexione dicimus.

SABBATO

Ad matutinum INV Populus Sion. EV Anno quinto decimo. Tria responsoria de historia dominicali, vel de historia Clama, nisi tunc impediatur per transpositionem feriae in hanc feriam, ut infra patebit. Capitulum de feria Dicite pusillaminis.

[Ad laudes] laudum antiphonae Consurge. AB Omnis vallis. ORCL Deus qui conspicis. Addatur antiphona et oratio de sancta Maria et postea de sanctis.

Ad missam IN Veni et ostende. Kyrie eleison feriale. Sine salutatione Oremus. Flectamus genua. Levate. Deus qui conspicis. EPP Clamabunt. GR A summo caelo. GV Caeli enarrant. Secunda oratio etiam sine salutatione et cum genuflexione Concede quaesumus. EPP Laetabitur deserta. GR In sole posuit. GV A summo caelo. Tertia collecta cum genuflexione et sine salutatione Indignos nos. Haec dicit dominus. EPP Supra montem. GR Domine deus. GV Excita domine. Quarta CL Praesta quaesumus sine salutatione ut supra. Haec dicit dominus. EPP Christo meo. GR Excita domine. GV Qui regis Israel. Quinta CL Preces popoli sine salutatione ut supra. EPP Angelus domini. Hymnus trium puerorum Benedictus es domine et cantetur per tres pueros. Quo finito dicatur Dominus vobiscum. Oremus. Sequitur CLOR Deus qui tribus pueris. Fratres. EP Rogamus vos. TR Qui regis. EV Anno quinto decimo. OF Exulta satis. CO Exultavit. Benedicamus domino.

[DE HISTORIA CLAMA IN FORTITUDINE]

Nota doctrinam breviarii nostri antiqui de imponendo et observando historiam Clama in fortitudine quae talis est: de historia Clama id observandum censeo, ut ita incipiatur quodusque ad vigiliam nativitatis Christi responsoria eius possint pertingere sine intervallo assumptis interdum his responsoriis quae ex aliis historiis superfuerunt. Nota autem omnino necesse est secundum quosdam in quarta feria quattuor temporum eam inchoare cum potius in antecedentis antiphonis in feria secunda scripta inveniantur. Si autem vigilia domini in sabbato occurrat tunc rectissime in secunda feria proxima praecedenti incipiatur et inchoatur.

Historia vero quo a *dictodictum *responsorioresponsorium sic incipitur et tot sunt in numero: RP Clama in fortitudine. RP Orietur stella. RP Modo veniet. RP Egredietur dominus. RP Praecursor pro nobis. RP Videbunt gentes. RP *GerminaveruntGerminabunt campi. RP Emitte agnum. RP Rorate caeli. RP Egredietur virga. RP Annuntiatum est. RP Nascetur nobis. RP Intuemini. RP Montes Israel. RP Ecce [dominus] veniet.

DE LAUDIBUS OBSERVANDIS

Denuntio quod sive anticipent quandoque sine servato ordine feriarum canticales antiphonae suis canticis aptentur, feriales antiphonae quae solent evenire in festo Thomae anticipantur, nisi in dominica occurrant, tunc anticipandae non erunt, sed in feriis suis permaneant. Cum autem anticipantur saepissime fit ut pro continuatione feriarum laudum antiphonae Consolamini proxima die congrue ante vigiliam Christi cantentur. Quarta autem antiphona in his laudibus non continetur, de cantico eiusdem diei fiat.

FERIA SECUNDA

Laudes AN Ecce veniet. AN Dum venerit. AN Ecce iam. AN Haurietis. AN Egredietur dominus. AB Egredietur virga.

FERIA TERTIA

Laudes AN Rorate caeli. AN Emitte agnum. AN Ut cognoscamus. AN Da mercedem. AN Lex per Moysen. AB Tu Bethlehem.

FERIA QUARTA

[Ad matutinum] INV Populus Sion.

Laudes AN Propter Sion. AN Prophetae. AN Spiritus domini. AN Ecce veniet. AN Annuntiate. AB Missus est.

FERIA QUINTA

Laudes AN De Sion veniet. AN Convertere. AN De Sion. AN Ecce deus. AN Dominus legifer. AB Quomodo fiet istud, vel illa Dies domini.

FERIA SEXTA

Laudes AN Constantes estote. AN Ad te domine. AN Veni domine. AN Deus a Libano. AN Ego autem. AB Ex quo facta est.

SABBATO

Laudes AN Consurge. AN Elevare. AN Ponam in Sion. AN Expectetur. AN Ponent domino. AB Omnis vallis.

ITEM ALIA FERIA

[Ad laudes] AN Consolamini. AN Laetamini. AN Ecce deus noster. AN Cantate. AN Cantate. AB Hoc est testimonium.

[COMMENTARIUS]

Item quod laudes feriales in festo sancti Thomae occurrentes in feriam transponantur, verbi gratia: festum sancti Thomae si sit in secunda vel tertia feria proxima ebdomada matutinale officium illarum feriarum in priori septimana *inire feriam secundam vel tertiam transponantur. Hoc etiam notandum est quod illa antiphona ferialis Nolite timere numquam debet cantari, nisi in die sancti Thomae. Et si festum sancti Thomae die dominica fuerit illa AN Nolite timere dicenda est super Benedictus loco ilius Ave Maria. Et ipsa AN Ave Maria dicenda est eodem die, vel praecedenti die, ad suffragium de sancta Maria cum oratione. Item si vigilia sancti Thomae in die ieiunii venerit, cantetur prima missa post tertiam de vigilia sancti Thomae, secunda vero post sextam de tempore. Et totum officium sancti Thomae in secundam feriam transponatur. Si autem festum sancti Thomae in sabbatum inciderit secundas vesperas non habebit, sed per totum dicere de adventu domini et addatur antiphona et oratio de eo.

[DE ANTIPHONIS MAIORIBUS]

Item nota quod in secundis vesperis sanctae Luciae incipiatur antiphona super psalmos Veni et libera. Quae non mutatur usque in vigiliam domini tam in feriis quam in sabbatinis noctibus. Et tunc incipitur ordo aliarum antiphonarum, videlicet O sapientia quae ex ore altissimi prodisti, quae sunt duodecim in numero: antiphona prima O sapientia. Veni ad docendum nos viam prudentiae. AM O adonai. Veni ad redimendum nos. AM O radix. Veni ad liberandum nos iam noli tardare. AM O clavis David. Veni et educ vinctos de domo carceris. AM O oriens. Veni et illumina sedentes. AM O rex gentium. AM O Emmanuel. AM O virgo virginum. Filiae Hierusalem. AM O Gabriel nuntius. AM O rex pacifice. AM O Hierusalem civitas. AM O mundi domina.

Quaedam ecclesiae cantant septem O et distinguuntur ab aliis antiphonis, quia in illis ponitur Veni et ideo sunt septem quae dirigunt ad duodecim, in quo requievit spiritus sapientiae et intellectus, spiritus consilii et fortitudinis et cetera. Quaedam ecclesiae addunt duas antiphonas, unam in honore beatae Mariae quae concepit O mundi domina, aliam pro angelo quod ad beatam virginem intravit O Gabriel, ut perficiatur novenarius numerus, ad designandum quod per septem dona spiritus sancti perveniemus ad novem ordines angelorum, quorum quilibet desideravit Christi nativitatem, ut impleretur numerus illorum qui de caelo ceciderunt. Quaedam ecclesiae habent duodecim O quae duodecim prophetas, qui Christi adventum praedixerunt, qui etiam duodena apostolorum testimonia roboraverunt. Ex quo duodecim tribus et duodecim *signantur [et] salvantur. Sed non sunt nisi septem habentes Veni. Haec omnes antiphonae sunt secundi toni per quod innuitur quod patres antiqui eius adventum cupiebant, quem deum et homines futurum sciebant. Unde canitur Geminae gygas substantiae et cetera. Ecclesia vero nostra duodecim antiphonae O consuevit cantare.

[DE HISTORIA CLAMA IN FORTITUDINE]

Modum et formam incipiendi et decantandi historiam Clama in fortitudine cum suis laudibus supravenies positum iuxta breviarium antiquum breviter et plane expressum. Nunc vero ex abundanti et simpliciores plenius intelligant incipiendi et cantandi praedictam historiam Clama in fortitudine cum suis laudibus, ut expedire scire valeant, ponantur regulae tales speciales. Et diligentius est notandum quod in quemcumque diem vigilia nativitatis evenerit in tali die praecedenti in octava proxima laudes cum historia Clama incipiuntur, nisi quando dies nativitatis in secundam feriam venerit tunc enim [in] proxima die praecedenti incipiuntur. Subsequentes vero recollectae sunt de aliis et assumptae breviores.

REGULA PRIMA

Si vigilia nativitatis domini in dominica evenerit, tunc in antecedenti dominica proxima leguntur sermones Qui sunt in illa nocte et Legimus sanctum Moysen cum historia Ecce apparebit ut supra habetur in rubrica de dominica tertia. Et tunc adventus domini *tantum tres sunt septimanae, diem vigiliae domini non computando, quae secundum quod scribit Ioannes Belethus non de adventu domini, sed de natali et ad tempus gaudii pertinet. Laudes feriales De Sion feria quinta propter festum sancti Thomae transponantur in feriam quintam praecedentis ebdomadae in eiusdem feriam quintam. Responsorium septimum, octavum, nonum de historia Clama. Et quod laudes de festo sancti Thomae transponantur, hoc omni anno est generale ex principio huiusmodi, secundum quod responsorium transponitur. Hoc solo anno est speciale cum vigilia domini in diem dominicam evenerit. Non tunc ultima responsoria de dominica quarta propter vigiliam domini in praecedentem feriam tertiam transposita, historiam Clama interrumpunt, ut infra patebit.

[FERIA SECUNDA]

Deinde feria secunda proxima post dominicam tertiam.

Ad matutinum INV Ecce venit plenitudo. Et legatur LS Vos inquam cum historia Clama quo ad prima tria responsoria scilicet RP Clama. RP Orietur. RP Modo veniet.

Laudes AN Ecce veniet dominus. PS Miserere mei deus. AN Cum venerit filius. PS Verba mea. AN Ecce iam. PS Deus deus meus. AN Haurietis. Canticum PS Confitebor. AN Egredietur dominus. PS Laudate dominum de caelis. Capitulum dominicale. VS Vox clamantis. AB Egredietur virga. Collecta de beata virgine.

Ad vesperas AM O rex gentium. Collecta dominicalis.

[COMMENTARIUS]

Etiam memento ut singulis annis feriales antiphonae cuiuslibet diei, quando superfuerint, ad horas dicantur et antiphonae quae incurrunt in die sancti Thomae, quia non possunt dici eadem die festo impediente praecedenti, dicantur ad horas cum aliis antiphonis eiusdem diei. Etiam de his ad considerandum recurretur ad notabile infrascriptum in festo sanctae Luciae.

FERIA TERTIA

Propter vigiliam domini quae in dominica evenerit anticipantur aliqua de quarta dominica.

Ad matutinum INV Surgite vigilemus. Antiphonae feriales cottidianae cum nocturno. VS Egredietur virga. EV Miserunt Iudaei. De historia eiusdem dominicae recipiantur tria ultima responsoria scilicet RP Iuravi, RP Non discedimus, RP Intuemini.

Laudes AN Rorate caeli. PS Miserere. AN Emitte agnum. PS Iudica me deus. AN Ut cognoscamus. PS Deus deus meus. AN Da mercedem. PS Ego dixi. AN Lex per Moysen. PS Laudate dominum de caelis. Capitulum dominicale. VS Vox clamantis. AB Tu Bethlehem. Oratio dominicalis scilicet Excita domine. Addatur antiphona in suffragium de sancta Maria Ave Maria. ORCCLC Deus qui de beatae Mariae. Postea antiphona cum collecta de omnibus sanctis.

Ad horas ut supra, sed dicantur hac die capitula et oratio de quarta dominica.

Ad missam cantetur quarta dominica, scilicet Memento nostri ferialiter per totum.

Ad vesperas AM O Emmanuel. Oratio dominicalis. Addatur antiphona et oratio de sancta Maria et de omnibus sanctis.

FERIA QUARTA

[Ad matutinum] INV Populus Sion. Legatur nocturnus eiusdem diei. EV Missus est angelus. Responsoria de historia Clama: quartum, quintum, sextum scilicet Egredietur dominus, Praecursor [pro] *nobisnobilis, Videbunt gentes.

[Ad laudes] Laudum antiphonae Propter Sion. PS Miserere mei. AN Prophetae praedicaverunt. PS Te decet hymnus. AN Annuntiate populis. PS Deus deus meus. AN Ecce veniet. Canticum Exultavit cor. AN Spiritus domini. PS Laudate dominum de caelis. Capitulum de feria Erit in novissimis. VS Vox clamantis. AB Missus est angelus. Oratio de sancta Maria.

Ad horas et ad missam ut supra in rubrica de quarta feria quattuor temporum, sed hodie duae missae celebrantur: prima de vigilia apostoli, secunda de tempore.

[DE SANCTO THOMA APOSTOLO]

Ad vesperas de sancto Thoma apostolo. In suffragium addatur antiphona de sancta Maria O virgo virginum. Oratio de beata virgine.

Ad matutinum legatur passio ipsius apostoli.

[Ad laudes] post Benedictus in suffragium AC Nolite timere. Oratio dominicalis. Cetera omnia ut in feria de sancto Thoma apostolo in propria rubrica.

In secundis vesperis AN Iuravit dominus cum reliquis. In suffragium AC O Gabriel nuntius. Oratio de sancta Maria.

FERIA SEXTA

Ad matutinum INV Populus Sion. Legatur nocturnus ferialis cum antiphonis ferialibus. EV Exurgens Maria. RP Ecce radix. RP Radix Iesse. RP Annuntiatum est. Responsorium septimum, octavum, nonum sunt propter diem sancti sancti Thomae ante in proxima feria quinta praecedentis ebdomadae decantata.

Laudes AN Constantes. PS Miserere. AN Ad te domine. PS Domine exaudi orationem II. AN Veni domine. PS Deus deus meus. AN Deus a Libano. PS Domine audivi. AN Ego autem. PS Laudate dominum de caelis. Capitulum de quattuor temporibus scilicet Egredietur virga. AB Ex quo facta est. Collecta de sancta Maria.

Ad horas et ad missam ut supra in propria rubrica de feria sexta quattuor temporum.

Ad vesperas AM O rex pacifice. Addatur antiphona cum collecta de sancta Maria.

SABBATO QUATTUOR TEMPORUM

[Ad matutinum] INV Ecce venit plenitudo. Legatur nocturnus ferialis eiusdem diei cum antiphonis ferialibus. EV Anno quinto decimo. Responsoria de historia Clama: tertium decimum, quartum decimum, quintum decimum scilicet Nascetur nobis, Egredietur virga, Ecce dominus veniet. Et sic omnia responsoria de historia Clama sunt enumerata et inter illa non computatur RP Montes Israel, quod ad primas vesperas sancti Thomae nobiscum solet decantari.

Laudes hoc loco anticipentur de sequenti dominica. AN Canite tuba. PS Miserere. AN Ecce veniet. PS Bonum est confiteri. AN Erunt prava. PS Deus deus meus. AN Expectetur sicut. PS Audite caeli *quaequia. AN Dominus veniet debet reservari in crastinam diem dominicam ad laudes vigiliae super canticum Benedicite omnia opera. AN Omnipotens sermo. PS Laudate dominum de caelis. Capitulum de quattuor temporibus Ecce deus noster. VS Vox clamantis. AB Omnis vallis. Oratio de feria. Addatur antiphona et oratio de sancta Maria.

Ad horas et ad missam ut supra de sabbato quattuor temporum in propria rubrica.

Laudes secundum Salisburgenses AN Ponam in Sion. AN Ponent domino. AN Consolamini. AN Expectetur. AN Laetamini cum Hierusalem.

Ad vesperas omnia ut infra in rubrica de vigilia vigiliae domini.

[SECUNDA REGULA]

Ponitur secunda regula et est talis. Si vigilia nativitatis domini in secundam feriam evenerit, in praecedenti vero proxima dominica sermones Qui sunt in illa nocte et Legimus sanctum Moysen cum historia Ecce apparebit ut supra habentur de dominica tertia in rubrica. Tunc adventus domini sunt tres ebdomadae et unus dies. Laudes feriales scilicet Constantes estote de sexta feria *propter festum sancti Thomae ad feriam sextam praecedentis ebdomadae transferantur.

[FERIA SECUNDA]

Deinde feria secunda proxima post eandem tertiam dominicam.

Ad matutinum INV Ecce venit plenitudo et habentur feriales antiphonae cum nocturno feriali. Legatur LS Vos inquam ad duos dies. Hoc * die prima *tria * responsoria de historia Clama in fortitudine.

Laudes AN Ecce veniet cum reliquis ut supra in prima regula. Capitulum dominicale. AB Egredietur virga. Oratio de sancta Maria.

Ad vesperas AM O oriens. Oratio dominicalis. Addatur antiphona et oratio de sancta Maria et de omnibus sanctis.

[COMMENTARIUS]

Nota de antiphonis superfluis, tene rubricas infrascriptas in secundis vesperis sanctae Luciae.

FERIA TERTIA

[Ad matutinum] INV Regem venturum dominum. Nocturnus ferialis cum antiphonis ferialibus. Legatur pars sermonis Vos ut supra, ubi heri dimissum fuit. Responsorium quartum, quintum, sextum tantum de historia Clama.

Laudes Rorate caeli cum reliquis ut supra in prima regula. AB Tu Bethlehem. Oratio dominicalis. Addatur de sancta Maria et de omnibus sanctis.

Ad vesperas AM O rex gentium. Oratio dominicalis. Suffragium de sancta Maria et de omnibus sanctis.

Completorium ferialiter ut supra.

FERIA QUARTA

[Ad matutinum] INV Populus Sion. Habeatur nocturnus cum antiphonis ferialibus. EV Missus est angelus. Responsorium septimum, octavum, nonum de historia Clama.

Laudes AN Propter Sion cum reliquis ut supra in prima regula. Capitulum de feria quarta quattuor temporum. VS Vox clamantis qui non variatur in laudibus. AB Missus est. Oratio de sancta Maria.

Ad cursus et ad missam ut supra in rubrica de quattuor temporibus.

Ad vesperas AM O Emmanuel. Oratio dominicalis. Addatur antiphona et oratio de sancta Maria et de omnibus sanctis.

FERIA QUINTA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legantur tres lectiones scilicet de homilia Missus est et incipiatur ibi Dixit autem Maria ad angelum secundum quod quidam consueverant facere. Alii vero EV Exurgens Maria cum sua homilia de crastina feria sexta, in qua est dies sancti Thomae, in hodiernum diem anticipant. Utrumque consonum est rationi, sed primum stat cum priori modo et consuetudine. Responsorium decimum, undecimum, duodecimum de Clama.

Laudes De Sion cum reliquis ut supra habetur in prima rubrica. AB Intuemini. Oratio dominicalis. Addatur de sancta Maria et de omnibus sanctis. Qui vero EV Exurgens legent, haberent AB Ex quo facta est cum oratione de sancta Maria, vel ponent eam in suffragio de sancta Maria.

Ad horas ut supra in feriis. Nihil de quattuor temporibus, quia quattuor tempora quintam feriam non recipiunt.

[DE SANCTO THOMA APOSTOLO]

Ad vesperas omnia fiant de sancto Thoma ut habetur in ipsius festo propria rubrica. Et addatur in suffragio AC O virgo virginum. Oratio de sancta Maria.

Ad completorium [et] ad matutinum omnia fiant de sancto Thoma. In suffragium addatur AC Nolite timere. Oratio de feria. Deinde antiphona et oratio de sancta Maria. Quidam evangelium de apostolo legunt pro alia lectione et uni EV Exurgens Maria quinto die legunt pro nona lectione. Quod a priori tempore consuevimus et qualitercumque fiat tunc hoc die AC Ex quo facta est addimus in suffragium de sancta Maria convenienter.

Ad horas de apostolo. Addatur oratio de feria et de sancta Maria.

Prima missa post tertiam de apostolo.

Secunda missa de tempore hora debita.

In secundis vesperis AN Iuravit dominus cum reliquis ut infra habetur in communi de apostolis. In suffragium addatur AC O Gabriel. Oratio de sancta Maria.

SABBATO

[Ad matutinum] INV Regem venturum. EV Anno quinto decimo. [Responsorium] tertio decimum, quarto decimum, quinto decimum de Clama.

[Ad laudes] Laudis antiphonae colligantur ex praecedentibus antiphonis et sunt hae antiphonae: Consurge, AN Elevare, AN Ponam in Sion, AN Expectetur, AN Ponent domino. Capitulum de quattuor temporibus. AB Omnis vallis. Oratio de feria. Addatur antiphona et oratio de sancta Maria.

Ad horas et ad missam de quattuor temporibus ut habetur in ipsa regula.

Ad vesperas AN Veni et libera. PS Benedictus cum reliquis. CP Gaudete in domino. RP Iuravi. HY Conditor alme. VS Rorate caeli. AM O rex pacifice. Oratio dominicalis. Addatur antiphona et oratio de sancta Maria.

Completorium ut supra in sabbatinis noctibus.

Ad matutinum per totum ut habetur infra in rubrica de quarta dominica.

[TERTIA REGULA]

Sequitur tertia regula. Si vigilia domini in tertiam feriam evenerit in dominica non proxima, [sed] praecedenti, sermones Qui sunt in illa nocte, et Legimus sanctum Moysen cum historia Ecce apparebit et imponatur ut habetur supra in rubrica de tertia dominica. Tunc adventus domini sunt tres ebdomadae et duo dies. Laudes feriales Consurge de sabbato propter festum sancti Thomae in sabbatum praecedentis ebdomadae transferatur, ne AN Expectetur omittatur, alias facere non esset. Necesse laudes antiphonae de sabbato transferre, cum sabbatum laudes habeat non proprias, sed collectas et accomodatas.

[FERIA SECUNDA]

In feria secunda post eandem dominicam tertiam.

Ad matutinum INV Regem venturum. Legantur tres lectiones de Isaia cum tribus responsoriis de historia dominicali Ecce apparebit.

Laudes Ecce veniet cum reliquis ut in octava. AB Egredietur virga. Oratio de sancta Maria.

FERIA TERTIA

[Ad matutinum] INV Ecce venit. Legatur LS Vos inquam cum historia Clama quo ad prima tria responsoria.

Laudes Rorate caeli cum reliquis. AB Tu Bethlehem. Oratio dominicalis. Addatur de sancta Maria.

Ad vesperas AM O oriens. Oratio dominicalis. Addatur de sancta Maria.

[COMMENTARIUS]

Nota de antiphonis superfluis quae superfuerint, tene regulas infrascriptas in secundis vesperis sanctae Luciae.

FERIA QUARTA

[Ad matutinum] INV Populus Sion. Legatur EV Missus est angelus Gabriel cum sua homilia ad tres lectiones. Responsorium quartum, quintum, sextum de Clama.

Laudes AN Propter Sion cum reliquis ut supra. Capitulum de quattuor temporibus. AB Missus est. Oratio de sancta Maria.

Ad horas et ad missam ut supra in rubrica de quattuor temporibus.

Ad vesperas AM O rex gentium. Oratio dominicalis. Addatur de sancta Maria.

FERIA QUINTA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legantur tres lectiones de homilia evangelii Missus est et incipiatur ibi Dixit autem Maria ad angelum. Responsorium septimum, octavum, nonum de Clama.

Laudes AN De Sion cum reliquis. Capitulum dominicale. AB Intuemini. Oratio dominicalis. Addatur AC Quomodo fiet istud et oratio de sancta Maria.

Ad horas et ad missam ut supra in feriis.

Ad vesperas AM O Emmanuel. Oratio dominicalis. Addatur antiphona de beata virgine.

FERIA SEXTA

[Ad matutinum] INV Ecce venit. EV Exurgens Maria. Responsorium decimum, undecimum, duodecimum de Clama.

Laudes AN Constantes estote. Capitulum de quattuor temporibus. AB Ex quo facta est. Oratio de sancta Maria et oratio de tempore dicatur.

Ad horas et ad missam ut supra in rubrica de quattuor temporibus.

[DE SANCTO THOMA APOSTOLO]

Ad vesperas omnia fiant de apostolo. In suffragium AC O virgo virginum. Oratio de sancta Maria.

Ad completorium et ad matutinum omnia fiant de apostolo. Legatur passio eius cum historia de apostolis. Et EV Anno quinto decimo legatur ad tres lectiones quia aliter eodem modo legi non posset. Nota vero hoc EV Anno quinto decimo cum antiphona Omnis vallis transferunt hoc anno in proximam diem, cum festum sancti Thomae in sextam feriam venerit. Et EV Exurgens Maria cum antiphona Ex quo facta est transferunt in quintam feriam. EV Thomas unus cum sua homilia pro septima et octava lectione. Et EV Anno quinto decimo cum sua homilia pro nona lectione secundum antiquam nostrae ecclesiae consuetudinem. In suffragium AC Omnis vallis. VS Egredietur dominus. Oratio de feria quattuor temporum. Item AC Nolite timere. VS Ex Sion species. Oratio dominicalis. Item antiphona et oratio de sancta Maria. Hac die duas missas celebrare debemus: primam post tertiam de sancto Thoma, secundam post sextam de ieiunio ut supra in rubrica de quattuor temporibus. Et addimus ad horas de quattuor temporibus orationes et de sancta Maria.

In secundis vesperis propter dominicum diem nihil dicimus de apostolo praeter AC Beati eritis cum versiculo et collecta de sancto Thoma.

[DOMINICA QUARTA DE ADVENTU]

Ad vesperas AN Veni et libera. PS Benedictus cum reliquis. CP Gaudete in domino. RP Non auferetur. VS Rorate caeli. AM O Gabriel. Oratio de sancta Maria. In suffragium addatur AC Beati eritis cum versiculo et collecta de sancto Thoma.

Completorium ut supra in sabbatinis noctibus.

Ad matutinum per totum ut infra habetur de quarta dominica.

In secundis vesperis AN Veni et libera. PS Dixit dominus cum reliquis. Capitulum de dominica. HY Conditor alme. VS Rorate caeli. AM O. Oratio de quarta dominica. Addatur antiphona et oratio de sancta Maria.

Completorium ut supra.

[FERIA SECUNDA]

Ad matutinum INV Regem venturum. Legatur pars homiliae de evangelio Anno quinto decimo. Et incipiatur ibi Qui recipit prophetam. Tria ultima responsoria de historia Clama.

Laudes AN Ecce veniet cum reliquis ut supra. PS Miserere mei cum reliquis. AB Egredietur virga. Oratio de sancta Maria.

Ad vesperas omnia ut infra habetur de vigilia vigiliae.

[QUARTA REGULA]

Sequitur quarta regula. Si vigilia domini in quartam feriam evenerit in dominica [non] proxima, sed praecedenti, sermones Qui sunt in illa nocte, et Legimus sanctum Moysen cum historia Ecce apparebit imponitur eodem modo, ut habetur supra, in rubrica de dominica tertia. Et tunc adventus domini sunt tres ebdomadae et tres dies. Laudes feriales Ecce veniet de secunda feria in feriam secundam praecedentis ebdomadae propter festum sancti Thomae transponantur. Quod festum licet hoc anno in dominicam cadat, tamen in secunda feria celebratur.

[FERIA SECUNDA ET TERTIA]

Unde feria secunda et feria tertia proxima post eandem dominicam tertiam.

Ad matutinum INV Regem venturum. Legatur nocturnus ferialis cum antiphonis ferialibus. Et legatur Isaias utraque die ad tres lectiones ut habetur supra in feriis cum tribus responsoriis de historia Ecce apparebit.

[FERIA QUARTA]

Deinde feria quarta post tertiam dominicam.

Ad matutinum INV Ecce venit. Legatur EV Missus est cum sua homilia. Prima tria responsoria de historia Clama.

Laudes AN Propter Sion cum reliquis. PS Miserere cum reliquis ut supra in prima regula. Capitulum de quattuor temporibus. AB Missus est. Oratio de beata virgine.

Ad horas et ad missam ut supra feria quarta quattuor temporum.

Ad vesperas AM O oriens. Oratio dominicalis. Addatur antiphona et oratio de sancta Maria.

[COMMENTARIUS]

Nota de antiphoniis superfluis, tene regulas in secundis vesperis sanctae Luciae *scriptasscriptum.

FERIA QUINTA

Ad matutinum INV Regem venturum. Legantur tres lectiones de tempore homiliae Missus est angelus. Et incipiatur ibi Dixit autem Maria ad angelum. Responsorium quartum, quintum, sextum de Clama.

Laudes AN De Sion veniet cum reliquis. PS Miserere cum reliquis ut supra habetur in prima regula. Capitulum dominicale. AB Intuemini quantus. Oratio dominicalis. Addatur AC Quomodo fiet istud. Oratio de sancta Maria. Postea de omnibus sanctis.

FERIA SEXTA QUATTUOR TEMPORUM

Ad matutinum INV Populus Sion. Et legatur EV Exurgens Maria. Responsorium septimum, octavum, nonum de Clama.

Laudes AN Constantes cum reliquis. PS Miserere cum reliquis. Capitulum de quattuor temporibus. AB Ex quo facta est. Oratio de sancta Maria.

Ad horas et ad missam ut supra in prima regula de feria sexta quattuor temporum.

Ad vesperas capitulum dominicale. AM O Emmanuel. Oratio dominicalis. In suffragium de sancta Maria et de omnibus sanctis.

SABBATO

[Ad matutinum] INV Ecce venit. Legatur EV Anno quinto decimo. Responsorium decimum, undecimum, duodecimum de Clama.

Laudes Consurge cum reliquis. PS Miserere cum reliquis ut supra in prima regula. Capitulum de quattuor temporibus. AB Omnis vallis. Oratio de tempore. Addatur de sancta Maria et de omnibus sanctis.

Ad horas et ad missam ut supra sabbato quattuor temporum in propria rubrica habetur. De vigilia sancti Thomae oratio in missa.

[DOMINICA QUARTA DE ADVENTU]

Ad vesperas AN Veni et libera. PS Benedictus cum reliquis. Capitulum de quarta dominica scilicet Gaudete in domino. RP Non auferetur. VS Rorate caeli. AM O virgo virginum. Oratio de sancta Maria. Addatur antiphona et oratio de apostolo.

*CompletoriumCapitulum ut supra in sabbatinis noctibus.

Ad matutinum, ad horas et ad missam per totum ut infra habetur in rubrica de quarta dominica. Hoc anno convenienter canitur AB Nolite timere. Oratio dominicalis Excita domine. Addatur antiphona et oratio de dominica.

In secundis vesperis dominicae omnia habeantur de sancto Thoma apostolo. Et addatur O Gabriel cum collecta de sancta Maria.

FERIA SECUNDA

Ad matutinum, ad horas et ad missam omnia de apostolo.

In secundis vesperis AN Iuravit dominus cum reliquis. Psalmi ut de apostolis. Cetera ut de apostolo. Addatur AC O rex pacifice. Oratio dominicalis. Postea sequitur antiphona et oratio de sancta Maria.

Completorium de tempore ferialiter ut supra.

FERIA TERTIA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur LS Vos inquam. Responsorium tertio decimum, quarto decimum, quinto decimum de Clama.

Laudes Rorate caeli cum reliquis. PS Miserere cum reliquis. Capitulum de tempore. AB Tu Bethlehem. Oratio dominicalis. Sequitur antiphona et oratio de sancta Maria et de omnibus sanctis.

Ad vesperas per omnia ut infra de vigilia vigiliae.

ITEM QUINTA REGULA

Si vigilia domini in quintam feriam venerit in praecedenti feria quarta praecedentis ebdomadae ieiunium quattuor temporum celebratur. Et tunc adventus domini sunt tres ebdomadae et quattuor dies. Tunc laudes feriales Ecce [veniet] dominus de secunda feria propter festum Thomae in secundam feriam praecedentis ebdomadae transponatur.

[FERIA QUARTA QUATTUOR TEMPORUM]

In eadem feria quarta quattuor temporum.

Ad matutinum INV Populus Sion. Et legatur EV Missus est cum homilia et tribus responsoriis de historia Ecce apparebit.

Laudes cottidianae et feriales.

Ad horas et ad missam ut supra in rubrica quattuor temporum.

[Ad laudes] AB Missus est. Oratio de sancta Maria. Addatur antiphona et oratio de omnibus sanctis.

Ad vesperas AM O clavis David. Oratio dominicalis. Suffragia consueta ut supra.

[COMMENTARIUS]

De antiphonis superfluis sunt regulae subscriptae in secundis vesperis sanctae Luciae.

FERIA QUINTA

Ad matutinum INV Ecce venit. Legatur LS Vos inquam cum historia Clama quo ad prima tria responsoria.

Laudes AN De Sion cum reliquis. PS Miserere cum reliquis ut supra in prima regula. Capitulum dominicale. AB Intuemini. Oratio dominicalis. Addatur antiphona et oratio de sancta Maria et de omnibus sanctis.

Item non mireris quod haec historia scilicet Clama potius in hac feria quinta hoc anno recipiatur quam in quarta feria quattuor temporum vel secunda feria, quia haec historia non propter ieiunium ut multi opinantur est instituta, sed pro proxima ebdomada ante nativitatem domini ut celebrior in divino officio habeatur.

Ad horas ut supra in feriis.

Ad vesperas AM O oriens. Oratio dominicalis. Addatur antiphona et oratio de sancta Maria et de omnibus sanctis.

FERIA SEXTA

[Ad matutinum] INV Populus Sion. EV Exurgens Maria. Responsorium quartum, quintum, sextum de historia Clama.

Laudes AN Constantes cum reliquis. PS Miserere cum reliquis ut in prima regula. Capitulum de quattuor temporibus. AB Ex quo facta est. Oratio de sancta Maria. Addatur antiphona et oratio de sanctis.

Ad horas et ad missam ut supra de sexta feria quattuor temporum.

Ad vesperas capitulum dominicale. AM O rex gentium. Oratio dominicalis. Addatur antiphona et oratio de sancta Maria et de omnibus sanctis ut supra.

SABBATO

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur EV Anno quinto decimo cum sua homilia. Responsorium septimum, octavum, nonum de Clama.

Laudes AN Consurge cum reliquis. PS Miserere cum reliquis ut supra in prima rubrica. Pro quarta antiphona recipiatur illa Expectetur ad suum canticum. Capitulum de quattuor temporibus. AB Omnis vallis. Oratio de quattuor temporibus. Suffragia consueta.

Ad horas et ad missam ut supra in rubrica propria de quattuor temporibus.

[DOMINICA QUARTA DE ADVENTU]

Ad vesperas AN Veni et libera. PS Benedictus cum reliquis. Capitulum de quarta dominica. RP Non auferetur. VS Rorate caeli. AM O Emmanuel. Oratio dominicalis. Addatur antiphona et oratio de sancta Maria tantum.

Completorium ut in sabbatinis noctibus.

Ad matutinum, ad horas et ad missam per omnia ut habetur infra in propria rubrica de quarta dominica.

In secundis vesperis per totum ut de apostolo. Pro suffragio AC O virgo virginum. Oratio de beata virgine.

Completorium ut de apostolo.

FERIA SECUNDA

Ad matutinum, ad horas et ad missam ut de *apostolisapostolos.

In matutinis addatur antiphona pro suffragio Nolite timere. Oratio dominicalis. Postea antiphona et oratio de sancta Maria.

In secundis vesperis AN Iuravit dominus cum reliquis. Cetera omnia ut de apostolis. Addatur AC O Gabriel. Oratio de sancta Maria.

Completorium de tempore ferialiter.

FERIA TERTIA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur pars homiliae de EV Anno quinto decimo et incipiatur ibi Qui recipit. Responsorium decimum, undecimum, duodecimum de Clama.

Laudes Rorate caeli cum reliquis. PS Miserere cum reliquis ut supra in prima regula. Capitulum dominicale. AB Tu Bethlehem. Oratio dominicalis. Suffragia de sancta Maria et de omnibus sanctis.

FERIA QUARTA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Et legatur pars homiliae Anno quinto decimo et incipiatur ibi ubi heri dimissum fuit. Responsorium tertio decimum, quarto decimum, quinto decimum de historia Clama.

Laudes Propter Sion cum reliquis. PS Miserere cum reliquis ut supra in prima regula. AB Missus est, vel sumatur una de antiphonis superfluis. Oratio de sancta Maria.

Ad horas per totum ut infra habetur de vigilia vigiliae.

SEXTA REGULA

Si vigilia domini in sextam feriam evenerit, in feria quarta praecedentis ebdomadae ieiunium quattuor temporum celebratur. Et tunc adventus domini sunt tres ebdomadae et quinque dies. Laudes feriales scilicet Rorate caeli de tertia feria propter festum sancti Thomae in tertiam feriam praecedentis ebdomadae transponatur.

[FERIA QUARTA QUATTUOR TEMPORUM]

In eadem quarta feria quattuor temporum.

Ad matutinum INV Ecce venit. Et legatur EV Missus est angelus cum sua homilia. Tria responsoria recipiantur de historia Ecce apparebit.

Laudes antiphonae feriales et cottidianae. Capitulum de quattuor temporibus. AB Missus est. Oratio de sancta Maria. Et oratio de tempore dicatur.

Ad horas et ad missam ut supra in quattuor temporibus rubrica habetur.

Ad vesperas capitulum dominicale. AM O radix Iesse. Oratio dominicalis. Suffragia de sancta Maria et de omnibus sanctis.

[COMMENTARIUS]

Da antiphonis superfluis, vide regulas in secundis vesperis sanctae Luciae scriptas.

FERIA QUINTA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur Isaias propheta in ea parte ubi proxime fuerit dimissum, vel secundum quod placet. Legatur de homilia EV Missus est et incipiatur ibi Dixit autem Maria. Tria responsoria de historia Ecce apparebit.

Laudes feriales et cottidianae. Capitulum dominicale. AB Dies domini. Oratio dominicalis. Suffragia de sancta Maria et de omnibus sanctis.

Ad vesperas AM O clavis David. Oratio de tempore. Suffragia consueta ut supra.

FERIA SEXTA

[Ad matutinum] INV Populus Sion. EV Exurgens Maria. Prima tria responsoria de historia Clama.

Laudes AN Constantes cum reliquis. PS Miserere cum reliquis ut supra in prima regula. Capitulum de quattuor temporibus. AB Ex quo facta est. Oratio de sancta Maria. Et oratio de tempore dicatur.

Ad horas addatur antiphona et oratio de sanctis.

Ad horas et ad missam ut supra in propria rubrica de quattuor temporibus.

Ad vesperas AM O oriens. Oratio dominicalis. Suffragia consueta.

SABBATO

[Ad matutinum] INV Ecce venit. EV Anno quinto decimo. Responsorium quartum, quintum, sextum de Clama.

Laudes AN Consurge cum reliquis. PS Miserere cum reliquis ut supra. Pro quarta antiphona recipiatur Expectetur ad suum canticum. Capitulum de quattuor temporibus. AB Omnis vallis. Oratio de quattuor temporibus. Suffragia de sancta Maria et de omnibus sanctis.

[DOMINICA QUARTA DE ADVENTU]

Ad vesperas AN Veni et libera. PS Benedictus cum reliquis. CP Gaudete in domino. RP Non auferetur. HY Conditor alme. VS Rorate caeli. AM O rex gentium. Oratio dominicalis. Et addatur antiphona et oratio de sancta Maria tantum.

Completorium ut supra in sabbatinis noctibus.

Ad matutinum, ad horas et ad missam ut infra in propria rubrica de quarta dominica.

In secundis vesperis AM O Emmanuel. Oratio dominicalis. Addatur de sancta Maria tantum.

Completorium ut supra ferialiter.

[FERIA SECUNDA]

Deinde feria secunda.

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur LS Vos inquam. Responsorium septimum, octavum, nonum de Clama.

Laudes AN Ecce veniet cum reliquis. PS Miserere cum reliquis ut supra in prima rubrica. AB Egredietur virga. Oratio de sancta Maria. Addatur antiphona et oratio de omnibus sanctis.

Ad horas ut in feriis.

[DE SANCTO THOMA APOSTOLO]

Ad vesperas per omnia ut de apostolo. In suffragium AC O virgo virginum. Oratio de sancta Maria.

Completorium de apostolo.

Ad matutinum, ad horas et ad missam ut de apostolo.

[Ad laudes] Et addatur in matutinis AC Nolite timere cum versiculo et oratione dominicali. Addatur antiphona et oratio de sancta Maria.

In secundis vesperis AN Iuravit dominus cum reliquis ut infra habetur in secunda parte huius operis in propria rubrica. In suffragium addatur AC O Gabriel cum ORC Deus qui de beatae.

Completorium de tempore ut supra.

FERIA QUARTA

Ad matutinum INV Regem venturum. Et legatur LS Vos inquam. Et incipiatur ibi ubi prius dimissum fuit, vel legatur pars homiliae de EV Anno quinto decimo et incipatur ibi Qui recipit. Responsorium decimum, undecimum, duodecimum de Clama.

Laudes AN Propter Sion cum reliquis. PS Miserere cum reliquis. AB Missus est. Oratio de sancta Maria, vel recipiatur una antiphona de superfluis. Et oratio dominicalis. Suffragia consueta ut supra.

Ad vesperas AM O rex pacifice. Oratio dominicalis. Et addatur antiphona cum oratione de sancta Maria. Postea de sanctis ut supra.

FERIA QUINTA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur de parte homiliae EV Anno quinto decimo ab alia parte Qui recipit ubi prius fuerit dimissum, vel si heri illa pars fuit lecta hodie ab eadem legatur. Responsorium tertio decimum, quarto decimum, quinto decimum de Clama.

Laudes AN De Sion venit cum reliquis. PS Miserere cum reliquis ut supra. AB Intuemini. Oratio dominicalis. Suffragia consueta ut supra.

Ad vesperas per omnia ut habetur infra de vigilia vigiliae.

SEPTIMA REGULA

Si vigilia domini in sabbato venit in quarta feria praecedentis ebdomadae ieiunium quattuor temporum celebratur. Et tunc adventus domini sunt tres ebdomadae et sex dies. Laudes feriales scilicet Propter Sion de quarta feria propter festum sancti Thomae in quartam feriam praecedentis ebdomadae transferantur.

[FERIA QUARTA QUATTUOR TEMPORUM]

In eadem feria quarta quattuor temporum.

Ad matutinum INV Ecce venit. Legatur EV Missus est cum sua homilia. Tria responsoria de historia Ecce apparebit.

Laudes AN Propter Sion cum reliquis. PS Miserere cum reliquis. Capitulum de quattuor temporibus. AB Missus est. Oratio de sancta Maria. Oratio de tempore ad horas legatur.

Ad reliquos cursus et ad missam ut supra in rubrica de quattuor temporibus.

Ad vesperas AM O adonai. Oratio dominicalis et capitulum dominicale. Suffragia ut supra.

[COMMENTARIUS]

De antiphonis superfluis, vide regulas scriptas in secundis vesperis sanctae Luciae.

FERIA QUINTA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur Isaias propheta in parte prius dimissa. Responsoria de historia Ecce apparebit.

Laudes feriales cottidianae. Capitulum dominicale. AB Dies domini. Oratio de dominica. Suffragia ut supra.

Ad vesperas AM O radix. Oratio dominicalis. Suffragia ut supra.

FERIA SEXTA

[Ad matutinum] INV Populus Sion. EV Exurgens Maria. Tria responsoria de historia Ecce apparebit.

Laudes antiphonae feriales et cottidianae. Capitulum de quattuor temporibus. AB Ex quo facta est. Oratio de sancta Maria. Suffragium de sanctis.

Ad horas et ad missam ut supra in sexta feria quattuor temporum.

Ad vesperas AM O clavis David. Oratio dominicalis. Suffragia ut supra.

SABBATO

Ad matutinum INV Ecce venit. EV Anno quinto decimo. Prima tria responsoria de historia Clama.

Laudes AN Consurge cum reliquis. PS Miserere cum reliquis ut supra in prima regula. Pro quarta antiphona recipiatur illa Expectetur ad suum canticum. Capitulum de quattuor temporibus. AB Omnis vallis. Oratio de quattuor temporibus. Suffragia de sancta Maria et de sanctis.

Ad horas et ad missam ut supra sabbato quattuor temporum.

[DOMINICA QUARTA DE ADVENTU]

Ad vesperas antiphona super psalmos Veni et libera. PS Benedictus cum reliquis. CP Gaudete in domino. RP Non auferetur. HY Conditor. VS Rorate caeli. AM O oriens. Oratio dominicalis. Addatur antiphona et oratio de sancta Maria tantum.

Completorium ut in sabbatinis noctibus.

Ad matutinum, ad horas et ad missam ut infra habetur in propria rubrica de quarta dominica. Deinde

In secundis vesperis dominicae dominicae AM O rex gentium. Oratio dominicalis. Cetera ut infra de quarta dominica.

Completorium ferialiter ut supra.

FERIA SECUNDA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur LS Vos inquam per duos dies. Responsorium quartum, quintum, sextum de Clama.

Laudes AN Ecce veniet. PS Miserere cum reliquis ut supra. AB Egredietur virga. Oratio de sancta Maria. Suffragia consueta ut supra in feriis.

Ad vesperas AM O Emmanuel. Oratio dominicalis. Suffragia ut supra.

FERIA TERTIA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur LS Vos inquam ubi prius dimissum fuit. Responsorium septimum, octavum, nonum de Clama.

Laudes AN Rorate caeli cum reliquis. PS Miserere cum reliquis. AB Tu Bethlehem. Oratio dominicalis. Suffragia de sancta Maria et de omnibus sanctis ut supra.

[DE SANCTO THOMA APOSTOLO]

Ad vesperas per omnia ut de apostolo. In suffragium addatur AC O virgo virginum cum versiculo et oratione de sancta Maria.

Ad matutinas addatur AC Nolite timere cum versiculo et oratione dominicali. Cetera omnia ut habetur in rubrica de sancto Thoma.

In secundis vesperis AN Iuravit dominus cum reliquis. PS Dixit dominus cum reliquis ut habetur de apostolis. Et addatur antiphona post Magnificat O Gabriel cum collecta de sancta Maria.

Completorium ferialiter ut supra.

[FERIA QUINTA]

Deinde feria quinta.

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur pars homiliae evangelii Anno quinto decimo ab illa parte Qui recipit. Responsorium decimum, undecimum, duodecimum de Clama.

Laudes AN De Sion cum reliquis. PS Miserere cum reliquis ut supra. AB Intuemini. Oratio dominicalis. Suffragia ut supra.

[Ad vesperas] AM O rex pacifice. Oratio dominicalis. Suffragia consueta ut supra.

FERIA SEXTA

[Ad matutinum] INV Regem venturum. Legatur *LS Laetitia quanta de parte homiliae evangelii Anno quinto decimo post illam partem Qui recipit ubi postquam dimissum fuit. Responsorium tertio decimum, quarto decimum, quinto decimum de Clama.

*Et

*laudes * Constantes cum reliquis. AB Quomodo fiet istud. Oratio de sancta Maria. In suffragio de sanctis.

Ad horas ut supra in feriis.

Ad vesperas ut infra in propria rubrica de vigilia vigiliae.

ITEM DOMINICA QUARTA ET PROXIMA ANTE NATIVITATEM DOMINI

Ad vesperas super psalmos AN Veni et libera. PS Benedictus. CP Gaudete in domino. RP Non auferetur. HY Conditor. VS Rorate caeli. AM O quod occurrit. OR Excita quaesumus domine. Addatur antiphona et oratio de sancta Maria tantum.

Completorium ut supra in sabbatinis noctibus.

Ad matutinum INV Surgite vigilemus. PS Venite exultemus. In primo nocturno AN Hora est. PS Beatus vir cum reliquis ut supra. VS Egredietur virga. Et legatur sermo beati Augustini qui sic incipit Legimus sanctum Moysen ad sex lectiones. RP Canite tuba. RP Vicesima quarta. RP Non auferetur. In secundo nocturno AN Nox praecessit et PS Conserva me cum reliquis. VS Egredietur dominus. RP Me oportet. RP Ecce iam. RP Virgo Israel. In tertio nocturno AN Scientes cum reliquis. PS Caeli enarrant cum reliquis. VS Ex Sion species. EV Miserunt Iudaei cum sua homilia. RP Iuravi. RP Non discedimus. RP Radix Iesse. Te deum laudamus non canitur.

Laudes AN Canite tuba. PS Dominus regnavit decorem cum reliquis. AN Ecce veniet. AN Erunt prava. AN Dominus veniet. AN Omnipotens sermo. Fratres. CP Nihil solliciti sitis, vel aliud de epistula dominicali, vel quod in officiali continetur. VS Vox clamantis. AB Ave Maria. Oratio de sancta Maria. Et oratio de dominica scilicet Excita domine dicatur ad horas cum ista oratione Deus qui de beatae Mariae. Post matutinas sequitur PS Domine ne in furore cum VS Requiem aeternam. Cetera ut in prioribus dominicis.

Ad primam AN Veni et libera. Cetera ut in priori dominica.

Ad tertiam AN Ex quo facta. Capitulum dominicale. RB Festina ne tardaveris. Oratio dominicalis.

Ad sextam AN Ecce ancilla domini. Capitulum de dominica. RB Emitte agnum. Oratio de dominica.

Ad nonam AN Ecce virgo. Capitulum dominicale. RB Tu exurgens. Oratio dominicalis. Et ita usque ad vigiliam domini fiat.

Ad missam IN Memento nostri domine. Kyrie eleison dominicale absque Gloria in excelsis. CL Excita domine. EP Gaudete in domino. GR Prope est domine. GV Laudem domini. ALV Veni domine. EV Miserunt Iudaei. Credo in unum dicitur. OF Ave Maria. Praefatio cottidiana. Canitur Sanctus et Agnus dei dominicaliter. CO Ecce virgo. Missa clauditur cum Benedicamus domino.

In secundis vesperis AN Veni et libera. PS Dixit dominus cum reliquis. Capitulum dominicale. Hymnus non canitur. VS Rorate caeli. AM O quod occurrit. Oratio dominicalis. Addatur antiphona cum collecta de sancta Maria.

Completorium ferialiter ut supra.

[COMMENTARIUS]

Et nota quod ista dominica scilicet quarta secundum Rationalem et alios historiographos intitulantur dominica vacans, quod apostolicus olim haec dominica elemosinis vacabat, et tam ipse quam sui circa hoc intenti nullam stationem faciebant, propter quod dicta est vacans, scilicet a statione et indulgentia. Alias rationes quoniam vacans vocatur invenies et in Rationali. Item de vigilia domini in quamcumque feriam evenerit, ipsa vigilia antiphona de cantico mutetur in proximam feriam ante vigiliam.

Ad matutinum INV Ecce venit. Et legatur sermo Maximi videlicet Laetitia quanta ad tres lectiones. VS Egredietur virga. RP Egredietur. RP Montes Israel. RP Ecce dominus.

IN VIGILIA VIGILIAE DOMINI

Ad vesperas AN Veni et libera. Psalmi feriales legantur ab hinc usque ad octavas epiphaniae. Finalis antiphonarum omittitur. CP Paratus esto vel aliud ut in officiali continetur. RP De illa occulta. Hymnus non canitur. VS Rorate caeli. AM O Hierusalem. Preces amodo non dicantur. ORCL Praesta quaesumus omnipotens deus, vel illa secundum aliquos libros Deus qui nos redemptionis. Sequitur antiphona et oratio de sancta Maria tantum et non de sanctis.

Ad completorium CP Paravit dominus. Hymnus ut supra. VS Custodi nos. AD Paratus esto. OR Vincula quaesumus domine, vel ista Deus qui nos redemptionis.

Ad matutinum INV Hodie scietis. Habetur nocturnus cum antiphonis cottidianis et ferialibus. VS Hodie scietis. Legatur EV Cum esset desponsata cum sua homilia ad tres lectiones. RP Sanctificamini. RP Constantes. RP Sanctificamini. Te deum laudamus non canitur, sed praemittatur VS Constantes, vel alius consimilis.

Laudes AN Iudaea. PS Dominus regnavit cum reliquis. AN Hodie scietis. AN Crastina die. AN Intuemini. AN Crastina erit vobis absque finali in omnibus antiphonis. CP Paratus esto vel aliud ut in officiali habetur de vigilia vigiliae. VS Constantes. AB Ioseph *filifilii David. Oratio sola de sancta Maria Deus qui de beatae Mariae. Si autem fuerit dies dominicus, tunc addatur collecta dominicalis sub una conclusione.

Ad primam nec ad alias horas hymnus canitur, quia omnes horae festive et sollemniter dicuntur.

Ad primam antiphona de laudibus Hodie scietis. CP Propter Sion vel aliud. OR Deus qui nos.

Ad tertiam AN Levate. CP Videbunt gentes. RB Hodie scietis. VS Crastina die. Collecta ut supra.

Ad sextam AN Rex pacifice. CP Salus erit vel aliud. RB Crastina. VS Crastina erit. Oratio ut supra.

Ad nonam AN Magnificatus. CP Et eris corona. RP Crastina. VS Hodie scietis. Oratio ut supra.

[COMMENTARIUS]

Notandum quod ergo cum vigilia domini venit in die feriatum, tunc praescripta sic observari debent.

[DE VIGILIA DOMINI SI IN DOMINICA VENERIT]

Sed si vigilia domini in dominicam venerit, tunc in primis vesperis vigilia vigiliae modus suprascriptus servetur quo ad vesperas et ad completorium. Sed quo

Ad matutinum erit INV Hodie scietis. In primo nocturno AN Hora est. Et habeatur nocturnus dominicalis. PS Beatus vir cum reliquis. VS Egredietur virga. Sermo Augustini qui sic incipit Legimus sanctum Moysen, vel Isaiam prophetam, vel alium qui tempori congruit ad sex lectiones. Et canuntur sex responsoria de historia quartae dominicae scililcet Canite tuba cum reliquis. In secundo nocturno AN Nox praecessit. PS Conserva me cum reliquis. VS Egredietur dominus. In tertio nocturno AN Scientes. PS Caeli enarrant cum reliquis. VS Hodie scietis. EV Cum esset desponsata. RP Sanctificamini cum reliquis duobus ut supra. Te deum laudamus non canitur, sed praemittatur VS Constantes.

Laudes AN Iudaea et Hierusalem cum reliquis. PS Dominus regnavit decorem cum reliquis. Cetera ut supra.

Ad primam et ad omnes alias horas ut supra festive et sollemniter.

Ad primam PS Deus in nomine tuo et psalmi isti Deus deus meus respice omnes omittantur.

[Ad missam] Item si vigilia domini in dominicam evenerit vel in aliam feriam officium eius est Hodie scietis. Kyrie eleison feriale absque Gloria in excelsis, etiam si esset dies dominicus. Collecta sola Deus qui nos redemptionis, nisi fuerit dies dominicus, tunc ambae collectae sub una conclusione dicantur. EPP Propter Sion. Deinde continuatim legatur EP Paulus servus. GR Hodie scietis. Alleluia non canitur, nisi fuerit dominica, tunc ALV Veni domine. EV Cum esset desponsata. Credo in unum non canitur, nisi fuerit dominica. OF Tollite. Praefatio cottidiana. Sanctus et Agnus ferialiter. CO Revelabitur. Missa clauditur cum Benedicamus domino. Et si fuerit dominica et tunc officium dominicale cantetur in praecedenti septimana.

IN VIGILIA NATIVITATIS CHRISTI

Ad vesperas antiphona super psalmos Scitote quia prope. PS Laudate pueri. AN Orietur. PS Laudate dominum omnes gentes. AN Dum ortus. PS Lauda anima. AN Gaude et laetare. PS Laudate dominum quoniam bonus. AN Ave spes nostra. PS Lauda Hierusalem. CP Paulus servus. RP Iudaea et Hierusalem. RV Constantes. Gloria patri. Quo finito responsorium reiteratur Iudaea et Hierusalem et reliqua. Hymnus non canitur. VS Constantes estote. AM Cum esset desponsata. Oratio sola dicatur de sancta Maria videlicet Deus qui de beatae Mariae. Et hoc secundum antiquum nostrum breviarium. Sed aliae ecclesiae habent orationem de vigilia Deus qui nos redemptionis secundum Ioannem Belethum, qui dicit quandocumque aliqua vigilia habet propriam collectam, ad vesperas ista debet recipi.

Ad completorium super psalmos AN Alleluia. CP Populus gentium. HY Veni redemptor gentium cum HV Praesepe iam fulget. VS Custodi nos. AD Vigilate animo. Kyrie eleison. VS Constantes estote. OR Deus qui hanc et cetera.

Ad matutinum INV Christus natus est nobis venite adoremus. PS Venite exultemus. In primo nocturno AN Dominus dixit ad me. PS Quare fremuerunt. AN Tamquam sponsus. PS Caeli enarrant. AN Diffusa est. PS Eructavit. VS Speciosus forma. Nota quod lectiones omnes leguntur in cappis praeter septimam lectionem, quae in dalmatica cum duabus candelis et thuribolo adiunctis pronuntiatur, et reliqua omnia in dalmatica perficiantur. Item legantur tres lectiones de Isaia scilicet Primo tempore. Et finiuntur sic Haec dicit dominus deus. RP Hodie nobis. RV Gloria in excelsis cum Gloria patri, quod ad tria prima responsoria canitur. Secunda LE Consolamini consolamini. RP Hodie nobis. RV Gloria in excelsis cum Gloria patri. Tertia LE Consurge consurge. RP Descedit de caelis. RV Tamquam sponsus cum prosa Missus ab arce et Gloria patri cum prosa Gloria piae trinitati et cum illa prosa Facturae plasmator. TPV Cunctorum. TPV Qui caelos. TPV Cum sancto. TPV *QuiqueQui tunc. TPV Nunc iunge[n]s. Fabricae mundi. Choro *mediante propter neumacum ridicente pneuma ad quemlibet versum. Et est notandum secundum magistrum Rationalem quod in primo nocturno post quemlibet versum cuiuslibet responsorii dicitur Gloria. Ex eo quod tria significat: scilicet restaurationem angelorum, cum dicitur Gaudet exercitus angelorum in primo responsorio. Secundo reparationem hominum cum in eodem responsorio dicitur Pax vera descendit. Item tertius modus quo haec facta sunt cum dicitur Descendit de caelis et cetera. Et facta sunt per trinitatem. Idcirco post quodlibet istorum trium responsoriorum Gloria patri cantatur ad laudem trinitatis. Item in primis duobus responsoriis Gloria in excelsis pro duobus versibus canitur et per hoc duo praecepta novi testamenti videlicet [dilectionem] dei et proximi designamus et salutem duorum popolorum scilicet iudaici et gentiles vel *redemptionemredemptionis corporis et animae, pro quibus digne canimus cum angelis Gloria in excelsis. In secundo nocturno AN Suscepimus deus. PS Magnus dominus. AN Orietur. PS Deus iudicium. AN Veritas de terra. PS Benedixisti. VS Notum fecit dominus. Legatur sermo Fulgenti Natalis domini ad tres lectiones et concluduntur cum Tu autem domine. RP Quem vidistis. RP O magnum mysterium. RP Beata dei. In tertio nocturno AN Homo natus est. PS Fundamenta. AN Laetentur caeli. PS Cantate i. AN Notum fecit dominus. PS Cantate II. VS Benedictus qui venit. Legantur tria evangelia cum suis homiliis: EV Exiit edictum a Caesare. RP Sancta et immaculata. Secundum Pastores loquebantur. RP In principio erat. Tertium EV In principio erat. RP Verbum caro factum est. RV In principio vel RV Puer natus est. Et prosa Quem aethera cum sequentibus versibus choro mediante propter neuma ad quemlibet versum. Deinde incipiatur missa in galli cantu.

Ad missam IN Dominus dixit ad me. Kyrie eleison cum Gloria in excelsis dominicaliter, quod secundum consuetudinem nostrae ecclesiae solum hodie canitur in ista missa et numquam alias canitur. CL Deus qui hanc sacratissimam. EPP Populus gentium. Deinde continuatim legatur EP Apparuit gratia. GR Tecum principium. ALV Dominus dixit. SE Grates nunc omnes. EV Exiit edictum. Credo in unum dicitur. OF Laetentur caeli cum suis versibus. Praefatio de nativitate Christi Quia per incarnati verbi, quae non mutatur usque ad epiphaniam domini, praeterquam in die et in octava sancti Ioannis evangelistae. Communicantes per totam septimanam, quotiens cantatur de nativitatem Christi. Sanctus et Agnus dei sub melodia dominicali. CO In splendoribus sanctorum. Missa cum Benedicamus domino clauditur. Sacerdos non benedicat populum seu dat benedictionem tam in prima missa quam in secunda, ne populo quasi licentiam abeundi infra matutinas dedisse videatur. Finita missa statim legatur EV Liber generationis cum sua melodia. Et est ratio talis quia generatio divinitatis de qua facta est mentio in missa Dominus dixit ad me quod processit generationem humanitatis, de qua legitur EV Liber generationis, quia illarum generationum *notitianotati, sint nobis *laudislaudes materia. Ideo lecto evangelio cantores incipiant Te deum laudamus. Quo finito praemittatur VS Ipse invocavit me et sic incipiantur laudum antiphonae.

[Ad laudes] Quem vidistis. PS Dominus regnavit decorem cum reliquis. AN Genuit puerpera. AN Ecce advenit. AN Angelus ad pastores. AN Facta est. Capitulum nec versiculus dicitur post ultimam antiphonam. Sed incipiatur AB Gloria in excelsis. Post Benedictus finita antiphona sequitur collecta de die Concede quaesumus omnipotens deus sine conclusione, et statim sequitur AC O mundi domina et AC Completi sunt dies. VS Post partum virgo. Sequitur Deus qui per beatae Mariae. Finitis his omnibus celebretur secunda Missa.

Ad secundam missam IN Lux fulgebit. Kyrie eleison dominicale, non sicut in prima missa, sed sicut canitur in dominica per totum annum, cum Gloria in excelsis. CL Da quaesumus omnipotens deus. Et addatur collecta de sancta Anastasia sub una conclusione. EPP Spiritus domini super me. Et EP Apparuit benignitas legatur continuatim. GR Benedictus. ALV Dominus regnavit. SE Eia recolamus. EV Pastores loquebantur. Credo in unum canitur. OF Deus enim. PF Quia per incarnati. Communicantes dicitur. Sanctus et Agnus sollemniter. CO Exulta filia. Missa clauditur cum Benedicamus domino secundum antiquum breviarium nostrum, sed secundum antiquos cantatur Ite missa est et secundum eosdem benedictio datur. Super quod talem reddunt rationem: indecens enim esset populum continuare diem cum nocte expectando tertiam missam, et hoc teneat quisque secundum quod sibi placuerit in hoc.

Sciendum enim est quod illi sacerdotes qui in die natalis Christi iuxta ordinationem sanctae ecclesiae volunt plures quam unam missam celebrare necesse est quod debent corde et ore habere, secundum Hostiensem, quod non sumant vinum superfusionis, hoc *est primam superfusionem, nec secundam factam super digitos. Si secus fecerint non sunt ieiuni ut habetur *in decretali De missarum celebrando. Certum est enim quod tales sacerdotes cauti debent esse et diligentes, ita quod totum sacramentum de calice bibant et evacuant, deinde superfundant vinum, et tunc tam eadem superfusio calicis quam ablutio digitorum ministro altaris vel alteri devoto homini propter reverentiam ad sumendum porrigant. Nec est advertendum opinio quorumdam simplicium, qui huiusmodi opinionis sunt, non vere quia quidquid admiscetur, sanguini sanguis efficitur, quod tamen falsum est iuxta decreta Cum in arte, ut habetur in glossa capitulo decretalis, quod in dubiis de consecratione ecclesiae super verbo consecrato: Cum enim multum differt sacratum seu sacramentum et sanctificatum seu benedictum, quia minus dignum non trahit ad se magis dignum.

Ad primam nec ad alias horas hymnus canitur.

[Ad primam] AN In principio. CP Apparuit benignitas. RB Christe Iesu fili dei. RV Qui natus est de virgine. VS Exurge domine. Kyrie eleison. Et ne nos. VS Verbum caro factum est. Credo in deum. Carnis resurrectionem. Sequitur VS Speciosus forma. OR Concede quaesumus omnipotens deus. Et nota antiphonam ad primam et capitulum illa duo per singulos *dies canuntur seu dicuntur usque ad epiphaniam domini.

Ad tertiam AN Hodie Christus natus est. Privatis vero diebus erit AN Hodie intacta. CP Apparuit gratia. RB Speciosus forma. VS Notum fecit dominus. Oratio ut supra.

Ad sextam AN Natus est nobis hodie. Sed privatis diebus Natus est nobis. CP *MultifariamMultifarie. RB Notum fecit dominus. RV Benedictus qui venit. VS Ipse invocavit me. Oratio ut supra.

Ad tertiam missam seu ad publicam introitus missae sollemniter incipiatur Puer natus. Kyrie eleison sollemne cum Gloria in excelsis. CL Concede quaesumus. EPP Propter *hocquod scietis [et] EP *MultifariamMultifarie legantur continuatim. GR Viderunt omnes. ALV Dies sanctificatus. SE Natus ante saecula. EV In principio erat verbum. Credo canitur. OF Tui sunt caeli. Praefatio et Communicantes ut supra. Sanctus et Agnus sollemniter. CO Viderunt. Ite missa est.

Item nota quod hac die nativitatis domini tres missae celebrentur ut magister Rationalis ponit propter has causas, quia per eas repraesentatur triplex status scilicet ante legem status, sub lege status, sub gratia. Quod potest intelligi in his versibus: tres in natali missae debent celebrari, quarum prima sacram Christi signat genituram, altera vetera designat gaudia Christi, tertia iam factum, quod lex fore sacra designat. Nam per primam missam quae canitur in nocte intelligas statum, qui fuit ante legem, scilicet quando homines erant in tenebris, unde canitur in prophetia missae hodiernae Populus qui ambulabat in tenebris. Secunda missa quae canitur in aurora repraesentat tempus sub lege, in quo iam recipiebant ex parte cognoscere Christum, sed non plene propter dicta legis et prophetarum et ideo canitur inter diem et noctem et dicitur Lux fulgebit. Tertia missa dicitur in die per quam designatur tempus gratiae scilicet praesens unde dicitur Puer natus.

In secundis vesperis AN Tecum principium. PS Dixit dominus. AN Redemptionem. PS Confitebor. AN Exortum. PS Beatus vir. AN Apud dominum. PS De profundis. AN De fructu. PS Memento. CP *MultifariamMultifarie vel aliud ut in officiali continetur. RP Verbum caro. RV In principio cum prosa Quem aethera. VS Tecum principium. AM Lux orta. CL Concede nos quaesumus omnipotens deus. Qua finita fiat processio ad sanctum Stephanum cum RPP Sancte dei pretiose. RV Ut tuo interventu. Sequitur VS Gloria et honore. AM Stephanus autem. CL Da nobis quaesumus domine. Deinde *redeaturrediatur ad chorum cum AP O mundi domina et AP Completi sunt. Sequitur VS Post partum. ORCCLC Deus qui per beatae Mariae. Deinde Benedicamus domino.

Ad completorium CP Populus gentium. Quod non mutatur usque ad epiphaniam domini. HY A solis ortus. VS Custodi nos. AD Ecce de quo. Collecta de nativitate. Et nota: hymnus et antiphona super Nunc dimittis non mutatur ante octavam nativitatis Christi.

DE SANCTO STEPHANO

Ad matutinum INV Regem protomartyris Stephani. In primo nocturno AN Beatus Stephanus. PS Beatus vir. AN Constitutus. PS Quare fremuerunt. AN In tribulatione. PS Domine quid multiplicati. VS Gloria et honore. Legatur sermo beati Fulgentii episcopi qui sic incipit Heri celebravimus ad sex lectiones. RP Lapidabant. RP Videbant. RP Stephanus autem. In secundo nocturno AN Lumine vultus. PS Cum invocarem. AN Benedictionis. PS Verba mea. AN O quam admirabile. PS Domine dominus noster. VS Posuisti domine. RP Stephanus servus. RP Hesterna die. RP Impii super. In tertio nocturno [In domino deo suo confisus]. PSN In domino confido. Psalmum ipsum. AN Sine macula. PS Domine quis habitabit. AN Domine virtus. PS Domine in virtute. VS Magna est gloria. Dicebat Iesus turbis cum sua homilia. RP Intuens. RP Impetum. RP Patefactae. Te deum laudamus.

Laudes AN Cum [autem] esset. PS Dominus regnavit decorem cum reliquis. AN Lapidabant. AN Adhaesit. AN Stephanus vidit. AN Positis autem. AN Stephanus plenus gratia. VS Captabant in animam. AB Patefactae sunt. OR Da nobis quaesumus domine. Addantur antiphonae et collectae de nativitate Christi et de beata virgine. Antiphonae de nativitate Christi sunt haec: Parvulus filius. AC Verbum caro. AC Pastores. AC O regem caeli. AC Pastores loquebantur. VS Notum fecit dominus. VS Ipse invocavit, vel alius consimilis. Sequitur una collecta de nativitate Christi. Antiphonae de sancta Maria sunt haec: Virgo verbo. AC Nesciens mater. AC Sancta et immaculata. AC Virgo hodie. AC Gaudeamus. AC Beatus venter. AC Hodie intacta. AC Virgo dei. AC Continet in gremio. VS Post partum virgo. ORC Deus qui per beatae Mariae.

Ad primam nec ad alios cursus hymnus canitur. Sed antiphona

Ad primam In principio. CP Tu autem domine, vel illud Apparuit benignitas. Quae duo non mutantur usque ad epiphaniam domini. Cetera ut supra de nativitate domini quo ad primam.

Ad tertiam AN Lapidabant Iudaei. CP Elegerunt. RB Gloria et honore. VS Posuisti domine. ORCL Da nobis domine imitari, vel Omnipotens sempiterne.

Ad sextam AN Stephanus servus. CP Cum autem esset. RB Posuisti. VS Amavit eum. Oratio ut supra.

Ad nonam AN Saule quid me. CP Lapidabant. RB Amavit eum. VS Magna est gloria. Oratio ut supra.

Ad missam IN Etenim sederunt. Kyrie eleison sollemne cum Gloria in excelsis. CL Da nobis domine. Addatur collecta de nativitate domini et de sancta Maria sub una conclusione. EP Stephanus plenus. EV Ecce ego mitto. Credo non dicitur, nisi sit dominica. PF Quia per incarnati. Sanctus et Agnus sollemniter. Ite missa est. Cetera ut habentur in missali.

In secundis vesperis AN Tecum principium ut supra. CP Stephanus autem vel Positis autem. RP Verbum caro cum prosa Quem aethera. VS Gloria et honore. AM Sepelierunt Stephanum. Oratio ut supra. Sequitur antiphona cum collecta de nativitate. Deinde fiat processio ad altare sancti Ioannis evangelistae cantando RPP Vox tonitrui. RV Victo senatu. Quo finito dicatur VS In omnem terram. AM Valde honorandus est. ORCCLC Ecclesiam tuam. In reditu AP O mundi domina, et AC Completi sunt. VS Post partum. ORC Deus qui per beatae. Benedicamus domino.

Completorium de nativitate domini ut supra in die sancto.

DE SANCTO IOANNE EVANGELISTA

Ad matutinum INV Regem apostolorum. In primo nocturno AN Ioannes apostolus. PS Caeli enarrant cum reliquis ut de apostolis. AN Supra pectus. AN Quasi unus. VS In omnem terram. Legatur sermo qui sic incipit Ioannes apostolus et evangelista, vel alius qui habetur in libro, ad sex lectiones. RP Valde honorandus est. RP In illo die. RP Qui vicerit. In secundo nocturno AN In ferventis olei. AN Propter insuperabilem. AN Occurrit beato. VS Constitues eos. RP Hic est discipulus. RP Iste est Ioannes. RP Famulo *meotuo. In tertio nocturno AN Apparuit. AN Expandens manus. AN Domine suscipe. VS Nimis honorati. EV Dixit Iesus Petro sequere me cum sua homilia. RP Ecce puer. RP Diligebat. RP In medio ecclesiae. Te deum laudamus.

Laudes Hic est discipulus. AN Hic est discipulus. AN Ecce puer. AN Misit dominus. AN Sic eum volo. CP Qui timet deum. VS Iusti confitebuntur nomini. AB Iste est Ioannes. OR Ecclesiam tuam. Suffragia de nativitate domini, de sancta Maria, de sancto Stephano cum antiphonis et collectis.

Ad primam de nativitate domini ut supra in die sancto.

Ad tertiam AN Ecce puer. CP Cibavit illum. RB In omnem terram. VS Constitues. Oratio ut supra.

Ad sextam AN Sic eum volo. CP In medio ecclesiae. RB Constitues. VS Nimis honorati.

Ad nonam Sunt de hic stantibus. CP Ecce servus. RB Nimis honorati. Oratio ut supra.

Ad missam IN In medio ecclesiae. Kyrie eleison sollemne cum Gloria in excelsis. CL Ecclesiam tuam cum collecta de nativitate. Et si placet dicatur collecta de sancta Maria et de sancto Stephano. EP Qui timet deum. GR Exiit sermo. ALV Hic est discipulus. SE Ioannes Iesu. EV Dixit Iesus Petro. Credo in unum. Praefatio de apostolis. Sanctus et Agnus sollemniter. Ite missa est.

In secundis vesperis AN Tecum principium cum reliquis. PS Dixit dominus cum reliquis ut supra in die sancto. Capitulum de sancto Ioanne. RP Verbum caro factum est cum prosa Quem aethera. VS In omnem terram. AM In medio ecclesiae. Collecta de sancto Ioanne. Antiphona et collecta de nativitate domini et de sancto Stephano. Sequitur deinde ad processionem RPP Isti sunt sancti. Finito responsorio sequitur VS Laetamini in domino. AM Istorum est enim. ORCCLC Deus cuius praeconium. In reditu sequitur AP O mundi domina cum AP Completi sunt. VS Post partum. ORC Deus qui per beatae Mariae. Benedicamus domino.

Completorium de nativitate domini ut supra.

DE INNOCENTIBUS

Ad matutinum INV Regem regum dominum. In primo nocturno AN Secus decursus cum reliquis. PS Beatus vir cum reliquis ut de pluribus martyribus require in communi. Legatur LS Dedicatur novus ad sex lectiones. RP Sub altare. RP Effuderunt. RP Adoraverunt. In secundo nocturno AN Scuto cum reliquis. RP Isti sunt sancti. RP Cantabant sancti. RP Isti sunt sancti qui non. In tertio nocturno AN Sanctis qui sunt cum reliquis. PS Conserva me cum reliquis. *Sed antiphona nona est Vindica domine. PS Deus venerunt. EV Angelus domini cum sua homilia. RP Coronavit. RP Ecce vidi. RP Centum quadraginta. Te deum laudamus non canitur, nisi fuerit dominica.

Laudes AN Herodes. AN A bimatu et infra. AN Vox in Rama. AN Sub throno dei. AN Cantabant sancti. CP Vidi supra montem. VS Iustorum animae. AB Hi sunt. Collecta ut supra. Sequitur antiphona et collecta de nativitate domini, de sancta Maria, de sancto Stephano et de sancto Ioanne evangelista.

Ad primam de nativitate domini ut supra in die sancto. Nec hymnus canitur sicut priusquam.

Ad tertiam AN Ambulabunt mecum. CP Hi sunt. RB Laetamini in domino cum reliquis ut de pluribus martyribus. ORCL Deus cuius praeconium.

Ad sextam AN Laverunt stolas. CP Hi empti sunt.

Ad nonam AN Angelus eorum. CP Vidi subtus vel aliud ut habetur. Collecta ut supra.

Ad missam IN Ex ore infantium. Secundum aliquos Gloria patri non dicitur, sed secundum modus huius nostrae ecclesiae canitur. Kyrie eleison dominicale absque Gloria in excelsis, nisi sit dies dominicus. CL Deus cuius praeconium. Sequuntur collecta de nativitate domini, de sancta Maria, de sancto Stephano et de sancto Ioanne evangelista secundum quod volueris. EP Vidi supra montem. GR Anima nostra. Pro alleluia dicitur Laus tibi Christe. Sed si fuerit dominica tunc Alleluia canitur. SE Laus tibi Christe. EV Angelus domini. Credo non canitur, nisi fuerit dominica. OF Anima nostra. Prafatio de nativitate. Sanctus et Agnus dominicaliter. Missa clauditur cum Benedicamus domino, nisi sit dominica, tunc Ite missa est.

Item nota quod passio sanctorum Innocentum minus festive quam aliorum sanctorum celebratur, ex ea ratione quia licet martyrio coronati fuerint, nondum tamen ad gloriam, sed ad infernalem poenam descenderunt, sicut plures alii sancti cum resurrectione Christi, qui moriebantur. Sed quia in resurrectione dominica cum reliquis sanctis liberari et sanctificari meruerunt gratia et cetera.

In secundis vesperis AN Tecum principium cum reliquis. PS Dixit dominus cum reliquis. CP Vidi supra montem. RP Verbum caro. RV In principio cum suis versibus Quem aethera. VS Laetamini. AM Isti sunt qui venerunt. Collecta ut supra. Suffragia de nativitate domini, de sancta Maria, de sancto Stephano et de sancto Ioanne evangelista ut supra.

Completorium ut supra de nativitate domini.

[ALTERA DIE POST FESTUM INNOCENTUM]

Nota infra octavam nativitatis Christi tantum sunt tres dies profesti, ideo feriati, in quibus canitur

[ad vesperas] AN Tecum principium cum reliquis. PS Dixit dominus cum reliquis ut supra in die sancto. Capitulum unum de nativitate domini. VS Tecum principium. In evangelio una antiphona de suprascriptis antiphonis de nativitate domini, quamcumque volueris. Collecta de nativitate domini. Suffragia de sancta Maria, de sancto Stephano, de sancto Ioanne, de Innocentibus cum antiphona et collecta.

Completorium de nativitate domini ut supra. Et sic in crastina die Innocentum. Si non est dominica dies.

Ad matutinum INV Christus natus est, sed minus. Antiphonae cum suis psalmis recipiantur de sancta nocte scilicet Dominus dixit cum reliquis. Et legantur coniunctim. Et evangelium dominicale Erat [pater et] mater Iesu vel tres lectiones de sermone Cupientes. RP Ecce agnus dei. RP Beata viscera. RP Confirmatum est cor. Sed si dominica fuerit legantur sex lectiones de sermone Cupientes et praedictum EV Erat [pater et] mater. RP Ecce agnus dei cum reliquis. Et quandocumque fuerit dies dominica infra octavam nativitatis domini tunc ad matutinum INV Christus natus minus cantetur. Te deum laudamus sive sit dies dominica sive feriata.

Ad laudes Verbum caro sola tantum. Capitulum de nativitate. VS Ipse invocavit. Super Benedictus antiphona quamcumque volueris de nativitate cum illa antiphona Dum medium silentium et tunc capitulum et collecta erunt de dominica *et tantum ad matutinas, scilicet quando evangelium dominicale legitur. In matutinis addatur antiphona et collecta de sancta Maria, de sancto Stephano, de sancto Ioanne et de Innocentibus.

Ad primam AN In principio. Hymnus non canitur, nec ad alios cursus. CP Apparuit benignitas vel aliud de nativitate. Collecta de nativitate domini.

Ad tertiam AN Natus est nobis salvator. Capitulum de nativitate. RB Speciosus forma. Oratio de nativitate.

Ad sextam AN Natus est nobis deus. Capitulum de nativitate. RB Notum fecit. Oratio de nativitate.

Ad nonam AN Nato domino. Capitulum de nativitate domini. RB Benedictus qui venit. Oratio patet.

Nota quod eadem die quo evangelium dominicale scilicet Erat [pater et] mater Iesu legitur, cantandum est officium dominicale pro missa.

[Ad missam] IN Dum medium silentium. Kyrie eleison dominicale cum Gloria in excelsis. CL Omnipotens sempiterne deus dirige actus et collecta de sancta Maria. EP Quanto tempore heres. GR Speciosus forma. ALV Dominus regnavit. EV Erat pater et mater. Credo in unum dicitur. OF Deus enim firmavit. PF Quia per incarnati. Quidam tenent Communicantes iuxta scriptam regulam antiqui breviarii, videlicet ubi legitur: Communicantes per totam ebdomadam dici [potest] quotiescumque cantatur de nativitate domini. Idcirco dum dominicale officium huius temporis sit per totum de nativitate domini, ex eo Communicantes dici debet. Et licet breviarium nostrum antiquum hoc dicat, tamen ecclesia nostra quando cantatur dominica non consuevit habere Communicantes, nisi quando Puer natus canitur in feriis. CO Tolle puerum. Ite missa.

Nota quando infra octavam nativitatis Christi celebratur officium dominicale in die dominica, tunc dominicaliter celebratur officium.

Ad vesperas AN Tecum principium cum reliquis. PS Dixit dominus cum reliquis ut supra in die sancto. Capitulum de nativitate domini. Nec responsorium nec hymnus Benedictus qui venit dicitur. VS Tecum principium. AM Ecce advenit, si in hoc continetur, sed si non habetur, tunc una de nativitate suprascripta. *Sequuntur suffragia de sanctis.

[DE SECUNDO DIE POST FESTUM INNOCENTUM]

Item secundo die profesto.

[Ad matutinum] INV Christus natus est minus. Antiphonae cum suis psalmis replicantur de sancta nocte et versiculi, ut supra scriptum est. Tres lectiones de sermone Cupientes, ubi prius dimissum est, vel de alio sermone scilicet Natalis *dominiChristi. Tria responsoria de historia Ecce agnus. Te deum laudamus canitur.

Laudes AN Verbum caro sola tantum. Capitulum de nativitate Christi. VS Ipse invocavit. AB Parvulus filius vel alia de nativitate Christi. Collecta de nativitate. Suffragia de sancta Maria et de aliis sanctis.

Ad primam et ad omnes alios cursus fiat ut supra de primo profesto die.

Ad missam Puer natus per totum. Gloria in excelsis. Credo dicitur. Communicantes dicitur iuxta regulam suprascriptam.

DE SANCTO SILVESTRE

[Ad vesperas] AN Tecum principium cum reliquis. PS Dixit dominus cum reliquis ut supra. Capitulum de uno confessore et pontifice. Responsorium, nec hymnus canitur. VS Gloria et honore. AM Sacerdos et pontifex. OR Da quaesumus omnipotens deus. Addantur antiphonae et orationes de nativitate, de sancta Maria, de sancto Stephano, de sancto Ioanne, et de Innocentibus.

Completorium de nativitate Christi ut supra.

Ad matutinum INV Regem confessorum. Novem antiphonae et novem psalmi coniunctim ut de uno pontifice. Legenda eius legatur ad tres lectiones et tria responsoria de historia Euge serve. Te deum laudamus *dicitur.

Laudes AN Ecce sacerdos *sola. Capitulum de uno confessore et pontifice. VS Magna est gloria. AB Qui dum esset. Collecta de ipso ut supra. Suffragia de nativitate, de sancta Maria et de reliquis sanctis.

Ad primam de nativitate domini ut supra.

Ad tertiam AN Non est inventus.

Ad sextam AN Ideo iureiurando.

Ad nonam AN Benedictionem omnium gentium. Capitula, responsoria et versiculi ut de uno confessore et pontifice. Collecta propria ut supra.

Ad missam IN Sacerdotes tui. Hierusalem Kyrie eleison cum Gloria in excelsis dominicaliter. Collecta propria vel communis cum addictione de nativitate, de sancta Maria et de ceteris sanctis ut supra. EP Plures facti sacerdotes vel illa Ecce sacerdos. GR Ecce sacerdos. GV Non est inventus. ALV Elegit te dominus. EV Homo quidam nobilis. Credo non dicitur. OF Inveni David. Praefatio de nativitate. Sanctus et Agnus dominicaliter. CO Beatus servus. Ite missa est.

IN OCTAVA NATIVITATIS DOMINI

Ad vesperas antiphona super psalmos Tecum principium cum reliquis. CP Priusquam veniret. Responsorium non canitur. HY A solis ortus. VS Tecum principium. AM Qui de terra est secundum breviarium antiquum, licet secundum plures antiphona sit Magnum hereditatis propter orationem subsequentem de beata virgine. Sequitur collecta post antiphonam Qui de terra Deus qui salutis aeternae, quae amodo durat usque ad purificationem. *Suffragia non habentur.

Ad completorium capitulum de nativitate ut supra, vel aliud de circumcisione domini de epistula. HY Corde natus, qui non mutatur usque ad epiphaniam domini. VS Custodi nos domine. AD Glorificamus te, quae etiam non mutatur ante epiphaniam cum ORCL Deus qui salutis.

Ad matutinum INV Christus natus est. In primo nocturno AN Dominus dixit. PS Quare fremuerunt. AN In sole posuit. PS Caeli enarrant. AN Elevamini. PS Domini est terra. VS Speciosus forma. Legantur sex lectiones de sermone *QuamquamQuemquam non dubitem, vel de alio sermone qui congruit festo ut in libro continetur. Responsoria ut in sancta nocte scilicet Hodie nobis et RV Tamquam sponsus minor. In secundo nocturno AN Speciosus forma. PS Eructavit. AN Ipse invocabit. PS Misericordias domini. AN Exultabunt. PS Cantate i. VS Notum fecit dominus. RP Quem vidistis. RP O magnum. RP Beata dei. In tertio nocturno AN Homo natus. PS Dominus regnavit exultet. AN Ante luciferum. PS Cantate II. AN Nato domino. PS Dominus regnavit irascantur. VS Benedictus qui venit. EV Cum consummati essent cum sua homilia. RP Sancta et immaculata. RP In principio erat. RP Benedictus qui venit. Te deum laudamus canitur.

Laudes AN O admirabile commercium. PS Dominus regnavit decorem cum reliquis. AN Quando natus est. AN Rubum quem viderat. AN Germinavit radix. AN Ecce Maria. CP Itaque lex vel aliud. VS Ipse invocavit. AB Magnum hereditatis. OR Deus qui salutis.

Ad primam et ad alias horas hymnus non canitur, sed antiphona

ad primam In principio. Capitulum de nativitate. ORCL Deus qui salutis et collecta ad omnes horas fiat.

Ad tertiam AN Natus est nobis salvator. CP Circumcisio. RB Speciosus forma. VS Notum fecit dominus. ORCL Deus qui salutis vel illa Deus [qui] *nobisnovvus nati.

Ad sextam AN Natus est nobis deus. CP Nos fratres sumus. RB Notum fecit dominus. VS Benedictus qui venit. Collecta de circumcisione ut supra.

Ad nonam AN Nato domino. CP Dico Christum vel aliud consimile de circumcisione. RB Benedictus qui venit. VS Ipse invocavit me. Collecta ut supra.

Ad missam IN Vultum tuum per totum et non Puer natus *ut quidam *volunt, quia per totam praecedentem ebdomadam dictum est specialiter de partu. Ideo die isto specialiter dicendum est de pariente sicut beato Gregorio placeat. Kyrie eleison cum Gloria in excelsis sollemniter. CL Deus qui salutis et non illa Deus qui nobis nati. EP Priusquam veniret. GR Diffusa est. ALV Post partum. SVSE Gaude dei genitrix. EV Postquam consummati sunt. Credo dicitur. OF Offerentur maius. PF Quia per incarnati. Sanctus et Agnus sollemniter. CO Simile est regnum. Ite missa est.

In secundis vesperis AN Tecum principium ut supra. Capitulum de circumcisione. RP Verbum caro. VS Tecum principium. AM Mirabile mysterium. ORCL Deus qui salutis. Sequatur AC Stephanus autem. VS Gloria et honore. ORCCLC Da nobis quaesumus domine.

Completorium ut supra de nativitate domini. HY Corde natus. AD Glorificamus te. ORCL Deus qui salutis.

IN OCTAVA SANCTI STEPHANI

Ad matutinum INV Regem protomartyris. In primo nocturno AN Hesterna die. PS Beatus vir cum reliquis de uno martyre. AN Qui enim corpori. AN Praesepis. In secundo nocturno AN Stephanus autem. AN Omnes intendentes. AN Eicientes eum. In tertio nocturno AN Lapidaverunt. AN Lapides *torrentistorrentes. AN Ecce video. VS Gloria et honore. Supradictae antiphonae cum suis psalmis legantur et cantantur coniunctum. Legatur sermo qui sic incipitur Lectio actuum apostolorum, vel ille LS Ad *aquasquas, vel ille Quotienscumque prout invenies in libro ad tres lectiones, si non *estsunt dies dominica. RP Videbunt omnes. RP Intuens in caelum. RP Patefactae sunt, vel illud Lapides *torrentistorrentes. Te deum laudamus.

Laudes AN Cum autem esset sola tantum. Capitulum et collecta ut in festo eius. VS Magna est. AB Patefactae sunt. Et addatur antiphona et collecta de nativitate videlicet Pastores vel alia consimilis et de sancta Maria. Et nota quod semper una antiphonarum ex his antiphonis O admirabile cum reliquis de sancta Maria usque ad purificationem canitur cum illo VS Post partum et ORC Deus qui salutis.

Ad primam de nativitate ut supra.

Ceteri cursus de sancto Stephano ut supra in festo eius sine hymno.

Ad missam IN Etenim sederunt per totum. Kyrie eleison cum Gloria dominicaliter. Credo non dicitur, nisi fuerit dominica. Praefatio de nativitate. Sanctus et Agnus dominicaliter. Ite missa est.

[COMMENTARIUS]

Nota si octava sancti Stephani vel Ioannis vel Innocentum in dominica venerit novem lectiones habeantur et ad vesperas dicatur responsorium de sancto Stephano. Si in dominicam venerit novem lectiones leguntur de supradictis sermonibus cum antiphonis praedictis et psalmis suis et novem responsoriis et sic ordinabis ut illud RP Hesterna in aliud transmutaberis si placuerit.

IN OCTAVA SANCTI IOANNIS

Ad vesperas AN Tecum principium cum reliquis ut supra. CP Qui timet deum vel aliud de sancto Ioanne. VS In omnem terram. AM Valde honorandus. ORCL Ecclesiam tuam. Sequuntur antiphonae de nativitate et de sancta Maria cum suis collectis.

Completorium ut supra.

Ad matutinum INV Crucifixum regem. In primo nocturno AN Qui vicerit. Psalmi ut de apostolis. AN Cibavit illum. AN Spiritu sapientiae. In secundo nocturno AN Dedit illi. Psalmi reliqui. AN Tu es. AN Ponam te. In tertio nocturno AN Ioannes autem. AN Iste est Ioannes. AN Dixit dominus. Ut praedictae antiphonae et psalmi cantantur et legantur coniunctim. Legatur LS Ioannes apostolus vel alius de sancto Ioanne ut inveneras in libro ad tres lectiones. RP Qui vicerit. RP Diligebat. RP In medio ecclesiae vel aliud Cibavit illum. Te deum laudamus.

Laudes AN Hic est discipulus sola tantum. Capitulum de sancto Ioanne. VS Iusti confitebuntur. AB In medio ecclesiae. OR Ecclesiam tuam. Addantur antiphonae et orationes de nativitate domini et de sancta Maria. Et nota si octava sancti Ioannis in dominicam venerit tunc ad vesperas responsorium et ad matutinas legantur sex lectiones de praedicto sermone. Et evangelium de sancto Ioanne. Et supradictae antiphonae et psalmi ordinatim coniungantur eisdem novem responsoriis.

Ad primam de nativitate ut supra. Ceteri cursus de sancto Ioanne ut supra sine hymno.

Ad missam IN In medio ecclesiae per totum. Kyrie eleison cum Gloria in excelsis dominicaliter. Credo dicitur. Praefatio de apostolis. Ite missa.

IN OCTAVA INNOCENTUM

Ad vesperas Tecum principium cum reliquis ut supra. Capitulum de Innocentibus. VS Laetamini in domino. AM Istorum est. ORCL Deus cuius praeconium. Sequantur antiphonae et collectae de nativitate et de sancta Maria.

Completorium de nativitate ut supra.

Ad matutinum invitatorium ut supra in die eorum. Antiphonae cum psalmis eorum novem continuando propraeter hanc antiphonam Vindica domine, pro qua cantatur AN Laetamini in domino cum PS Beati quorum ut supra in festo eorum. VS Exultent iusti. Legatur LS Tempore quo dominus ad tres lectiones vel alius de Innocentibus ut in libro continetur. RP Sub altare dei. RP Ecce vidi. RP Centum. Te deum laudamus hodie dicitur.

Laudes AN Herodes iratus sola tantum. Capitulum de Innocentibus. VS Iustorum. AB Hi sunt qui venerunt. ORCL Deus cuius praeconium. Sequitur antiphona cum collecta de nativitate et de sancta Maria.

Ad primam de nativitate ut supra. Ceteri cursus de Innocentibus ut supra sine hymno.

Ad missam IN Ex ore infantium per totum. Gloria in excelsis et Alleluia canuntur. Credo non dicitur, nisi sit dominica. Praefatio de nativitate. Ite missa est.

In secundis vesperis AN Tecum principium cum reliquis. AM Ecce advenit. Collecta de nativitate. Sequitur antiphona cum collecta de sancta Maria.

[DE VIGILIA EPIPHANIAE SI IN DOMINICAM VENERIT]

Sed si vigilia epiphaniae in dominicam venerit, tunc

sabbato ad vesperas canitur responsorium hymnus Benedictus. HY A solis ortus. In evangelio antiphona et collecta ut supra.

Ad matutinum si est feria dominica dicatur INV Christus natus est minus. Ad nocturnum legantur antiphonae et psalmi novem coniunctim de octava domini. Versiculus unus de nativitate. Et legatur EV Defuncto Herode cum sua homilia. Tria responsoria quae superveniant de historia Ecce agnus dei. Te deum laudamus dicitur.

Laudes AN Verbum caro sola tantum. Capitulum unum de nativitate quodcumque volueris. VS Tecum principium. AB Revertere in terram. Oratio de sancta Maria et de nativitate domini et ad suffragium dic antiphonam cum collecta de sancta Maria. Si autem ipsa vigilia epiphaniae fit in dominica, tunc

ad matutinum INV Christus natus est. Antiphonae, psalmi et versiculi per omnia ut in octava domini. Et lege unum sermonem de nativitate domini ad sex lectiones. Et evangelium suprascriptum scilicet Defuncto Herode. Et cantetur historia Ecce agnus dei. Cetera omnia fiant ut supra scriptum est de vigilia epiphaniae domini.

Ad primam de nativitate Christi ut supra.

Ad tertiam AN Natus est.

Ad sextam Natus est.

Ad nonam AN Tolle puerum. Capitula, responsoria, versiculi ut supra de nativitate domini. Similiter et collectae.

Ad missam IN Lux fulgebit per totum. Gloria in excelsis et Alleluia dicitur. CL Corda nostra. EP Scimus quoniam quaecumque lex. EV Defuncto Herode. Credo in unum secundum aliquos dici debet. Praefatio de nativitate domini. CO Tolle puerum. Ite missa est.

IN VIGILIA EPIPHANIAE

Ad vesperas AN O admirabile commercium. PS Laudate pueri cum reliquis. AN Quando nata est. AN Rubum quem viderat. AN Germinavit. AN Ecce Maria. CP Scimus quoniam quaecumque lex. RP In columbae specie. RV Caeli aperti. HY Gratuletur omnis. VS Reges Tharsis. AM Venit lumen tuum. ORCL Corda nostra. Suffragia non dicuntur.

Ad completorium CP Omnes de Saba venient. HVY Hostis. VS Custodi nos. AD Ecce nomen domini. Kyrie. Christe. Kyrie. Pater noster. Et ne nos. Credo. Versiculus de epiphania. ORCL Deus qui hodierna, vel illa Deus illuminator gentium. Nota haec tria non mutantur usque ad octavam epiphaniae.

[Ad matutinum] Notandum quod secundum Rationale illa die in quibudam ecclesiis ad matutinas non dicitur [Domine] labia mea, nec Deus in adiutorium, sed incipitur AN Afferte domino, tali ratione ut per hoc denotetur promptitudo gentium, qui statim stella visa venerant ex obrupto, ut a dolosa invitatione Herodis discrepemus. Plures causas ponit magister Rationalis super hodiernum diem in libro suo. Item deinde est sciendum quod in aliquibus ecclesiis in principio tertii nocturni huius festi PS Deus noster refugium cum AN Fluminis impetus ponitur. Cum tamen ipse in ordine psalterii praecedit ultimum psalmum primi nocturni et omnes tres secundi nocturni et quare hoc fit antedictus magister ponit aliquas causas. Et dicit quod vgl. Guillelmus Duranti, Rationale divinorum officiorum, liber VI, cap. 16: ed. Davril−Thibodeau−Guyet. CCCM 140A. Turnhout 2000, Z. 174 tertius nocturnus recolit novum testamentum quod est tempus gratiae. Ex eo hic tertius nocturnus habet in capite *antiphonamantiphonae Fluminis impetus, quae cum dicto psalmo novum tangit testamentum. Et ideo dictus psalmus tunc et non prius dicitur. Item dicit quod vgl. Guillelmus Duranti, Rationale divinorum officiorum, liber VI, cap. 16: ed. Davril−Thibodeau−Guyet. CCCM 140A. Turnhout 2000, Z. 178 ipsa antiphona habet alleluia et non ponitur in antiphonis primi vel secundi nocturni, quia maior laudatio quam Alleluia sonat, sub gratia est, cuius typum tertius nocturnus gerit, quem ante legem vel sub lege, quem praecedentes significant. Unde et omnes historiae quae *sibisunt Alleluia *vindicant, plus vendicat, psalmus Alleluia in tertio nocturno *frequentantfrequentat quam in aliis. Item iste PS Venite exultemus ponitur pro sexto psalmo, quia maior vocatio gentium facta est in sexta aetate. Item sciendum est quod in ecclesia frisingensi iste modus hucusque observatus est. Et hodie observatur quod prima die huius festi cantatur INV Christus apparuit et PS Venite exultemus sicut solet fieri per circulum anni. Secundum alias [ecclesias] per totam ebdomadam sequentibus diebus, excepta octava die epiphaniae, matutina sine Domine labia mea et Deus in adiutorium, et absque Gloria patri similiter, incipitur AN Afferte domino cum reliquis ut infra patebit hac die.