[2r]
02: Als du danneditorial expansion: ̅e hernach wol vindeneditorial expansion: ̅n wurdest
03: Ein purgatz Zu der zeÿtt des herbstes fureditorial expansion: ̕r allenn gebrechenn Additional abbreviation mark, expansion unclear.
04: [N]supplied because: missingym hieffenn die zeÿttig sein vnd mit dem reÿff wol wol beczwungeneditorial expansion: ̅n
05: vnd nÿm die mit kerneditorial expansion: ̅n vnd mit all vnd dereditorial expansion: ̕re die in eyneeditorial expansion: ̅m ofenn vnd
06: lege sie danneditorial expansion: ̅e herauß vnd laß den windt dar durch geneditorial expansion: ̅n vnd
07: nÿm dann eineeditorial expansion: ̅n moersereditorial expansion: ̕r vnd stoß die hieffeneditorial expansion: ̅n vnd misch die mit honig
08: vnd das isse das des morgens nüchterneditorial expansion: ̅n
09: Meßigkeit Ist ein aufenthaltung des ganntzeditorial expansion: ̅en leichnams . Vnd ein starck
10: aller gelider . Vnd ein außderueditorial expansion: ̅ng aller boesenn duenst Wann meßigkeit ist
11: ein zustoerueditorial expansion: ̅ng aller lastereditorial expansion: ̕r
12: Wiltu gut lekucheneditorial expansion: ̅n macheneditorial expansion: ̅n Reditorial expansion: ꝭecipe zu eineeditorial expansion: ̅m seÿdlein hönigs 1/2 lot negelleyeditorial expansion: ̅n
13: 1/2 lot muscat 1/2 lot Ingwereditorial expansion: ̕r 1/2 lot pfeffers vnd stoß das zu sameditorial expansion: ̅meneditorial expansion: ̅n vnd dar
14: auß mach eineeditorial expansion: ̅n teig vnd zu eineditorial expansion: ̕er moß honigs nÿm zwireditorial expansion: ̕r souil als vor be=
15: zeichent stett
16: Wiltu ein gutte salsen machen in der fastenn Nÿm mereditorial expansion: ̕rech vnd mandel
17: kerneditorial expansion: ̅n vnd stoß die in eineeditorial expansion: ̅m moersereditorial expansion: ̕r vnd thue wein dar zu das ist gut
18: Die vier kunigreich der werlt Tabular list or correlation.
19: Orientalis [que est]supplied because: list Calida editorial expansion: et hueditorial expansion: ̅mida
20: Meridionalis [que est]supplied because: list Calida editorial expansion: et sicca
21: Occidentalis que est frigida editorial expansion: et hueditorial expansion: ̅mida
22: Septembrionalis [que est]supplied because: list Frigida et sicca
23: Der lentz ist hitzig vnd feucht Die Zeit ist gemischet vnd dem lufft
24: geleich . Vnd in der Zeit so wirt bewegt das plut . Vnd in der Zeit ist
25: gesund alles das eineeditorial expansion: ̅n linden Complexion vnd natureditorial expansion: ̕r ist Als Iunge hunereditorial expansion: ̕r
26: vnd eÿereditorial expansion: ̕r doch soltu ir auch nit zu vil niessenn Vnd lactuken vnd agreste
27: vnd geÿß milch Es ist kein zeit des ganntzeditorial expansion: ̅en Iars die nutzereditorial expansion: ̕r ist dem
28: aderlassenn danneditorial expansion: ̅e dise zeit vnd ist nutz die bewegueditorial expansion: ̅ng des leÿbes
29: vnd die entschliessung des leÿbs vnd padenn Auch ist in diser Zeit
30: gut Ertzneÿ vnd getranck zu nemeditorial expansion: ̅men
31: Der Sumeditorial expansion: ̅mer Ist hitzig vnd durreditorial expansion: ̕r In der Zeit wirt veditorial expansion: ̕erzert das plut
32: vnd wechst in dem menschen die rot Colera . Vnd in der Zeit soll man
33: sich huttenn vor allenn dingeneditorial expansion: ̅n die hitzig vnd dureditorial expansion: ̕r sein Auch sol maeditorial expansion: ̅n
34: sich hutteneditorial expansion: ̅n vor v̈brigem essenn vnd trinckeneditorial expansion: ̅n das nit auß geleschet werd
35: die naturlich hitze . Inn der zeÿt des Sumeditorial expansion: ̅mers soll maeditorial expansion: ̅n sich geeditorial expansion: ̕rbraucheditorial expansion: ̅en
36: aller ding die kalter natureditorial expansion: ̕r sein Als kalb fleÿsch vnd essig et cucurbite
37: et pulli saginati ex farina ordeacea Vnd von der frucht die eins gutteneditorial expansion: ̅n
38: geschmacks ist Et mala atra et malignata similer aerea Vnd die do sein in deeditorial expansion: ̅n [59r]
02: herczog heinrichs zu lands hut Zum Ein salsenn von weichselneditorial expansion: ̅n zu macheditorial expansion: ̅en
03: Item Wiltu machen ein gutte salseneditorial expansion: ̅n von weichselneditorial expansion: ̅n So? thue die weich=
04: sell in eineeditorial expansion: ̅n hafen vnd setz die auff ein glut vnd laß sie siedeneditorial expansion: ̅n vnd
05: laß daneditorial expansion: ̅n wider erkaltenn vnd streich sie durch ein tuch vnd thue sie
06: daneditorial expansion: ̅n wider in den hafeneditorial expansion: ̅n vneditorial expansion: ̅d setz sie auff ein glut vnd laß sie wol siededitorial expansion: ̅en
07: vnd rureditorial expansion: ̕r sie piß sie dick wirt vnd thue daneditorial expansion: ̅n honig dar an vnd geribens
08: prot vnd negellein vnd gut gestüp vnd thue sie in ein feßlein sie pleibt
09: dir gut drew oder vier iareditorial expansion: ̕r
10: Ein gutte salsen zu machen in der fasteneditorial expansion: ̅n
11: Iteditorial expansion: ꝭem Nÿm mereditorial expansion: ̕rich vnd zustoß den in eineeditorial expansion: ̅m moersereditorial expansion: ̕r vnd nÿm maeditorial expansion: ̅ndelkerneditorial expansion: ̅n
12: oder nuß vnd zustoß die auch vnd geuß ein wein dar an Mereditorial expansion: ̕rich
13: bricht den stein gareditorial expansion: ̕r sereditorial expansion: ̕r weneditorial expansion: ̅n maeditorial expansion: ̅n in isset in der kost
14: Iteditorial expansion: ꝭem Ein andre salseneditorial expansion: ̅n Saluia petrocilius menta vnd pfeffereditorial expansion: ̕r das soll
15: maeditorial expansion: ̅n zustosseneditorial expansion: ̅n mit essig das ist ein salsen die macht lustig zu esseneditorial expansion: ̅n
16: Iteditorial expansion: ̅em Ein essenn von gebrateneditorial expansion: ̅n arbeisseneditorial expansion: ̅n Nÿm gesoteneditorial expansion: ̅n arbeÿß vnd
17: slach sie durch ein tuch oder durch ein sib vnd slach vil eÿereditorial expansion: ̕r
18: darzu als vil der arbeiß sein vnd seud es in putterneditorial expansion: ̅n vnd steck es
19: an eineeditorial expansion: ̅n spiß vnd brot sie wol vnd beslach sie mit eÿerneditorial expansion: ̅n vnd mit
20: kraut vnd gib es hin veditorial expansion: ̕ersaltz es nit
21: Ein holder muß zu macheneditorial expansion: ̅n Nÿm holderplut vnd zureib die in kuee
22: milch vnd nÿm mel vnd mach ein mus dar auß das ist gut zu
23: dem haubt vnd den sÿnneneditorial expansion: ̅n
24: Ein gut mus zu macheneditorial expansion: ̅n So nÿm nuß kerneditorial expansion: ̅n vnd stoß die clein vnd
25: streich die durch mit einereditorial expansion: ̕r susseneditorial expansion: ̅n milch vnd mit susser semell
26: brosem die wol gesoteneditorial expansion: ̅n sein vnd thue schmaltz dar an genug vnd
27: rureditorial expansion: ̕r es ab mit eÿer totterneditorial expansion: ̅n vnd wurtz es wol vnd veditorial expansion: ̕ersaltz es nit
28: Wiltu machen ein gebraten muß vonn vischenneditorial expansion: ̅n So nÿm per visch
29: die peÿß in essig vnd wurff die in ein maeditorial expansion: ̅ndel milch die mit reÿß
30: sein wol gemengt vnd ein wenig schmaltz dar an das wellig sej
31: versaltz es nit
32: Iteditorial expansion: ꝭem Ein essenn voneditorial expansion: ̅n einer leberneditorial expansion: ̅n eins kalbs Nÿm ein leberneditorial expansion: ̅n von eineeditorial expansion: ̅m
33: kalb vnd hack sie clein vnd würtz sie wol vnd nÿm daneditorial expansion: ̅n eineeditorial expansion: ̅n
34: hewrigeneditorial expansion: ̅n speck vnd weinpereditorial expansion: ̕r vnd leg das netz fureditorial expansion: ̕r dich vnd be=
35: streich es wol mit totterneditorial expansion: ̅n vnd nÿm daneditorial expansion: ̅n die leberneditorial expansion: ̅n vnd slach
36: ein netz dar vebereditorial expansion: ̕r vnd veditorial expansion: ̕erspeil das wol vnd leg sie auff ein rost
37: vnd laß sie prateneditorial expansion: ̅n vnd beslach sie halb mit totterneditorial expansion: ̅n die rot sein dar [59v] 01: nach an der andernn seittenn mit gruneeditorial expansion: ̅n totterneditorial expansion: ̅n vnd peterlein vnd veditorial expansion: ̕ersaltz es nit
02: Wiltu machen ein meyschen kucheneditorial expansion: ̅n So nÿm auff zehen eÿer vnd zuslach
03: sie wol vnd nÿm darzu peterlein vnd rureditorial expansion: ̕r es vndeditorial expansion: ̕ereinandeditorial expansion: ̕er vnd nÿm eineeditorial expansion: ̅n
04: morsereditorial expansion: ̕r vnd setz auff ein koleneditorial expansion: ̅n vnd thue dar ein eineeditorial expansion: ̅n loeffel vol schmaltz
05: vnd laß es heÿß werdeneditorial expansion: ̅n vnd geuß die eÿereditorial expansion: ̕r darein vnd laß es kul pacheditorial expansion: ̅en
06: vnd thu es also gantz auff ein schussel veditorial expansion: ̕ersaltz es nit
07: Item Wiltu machen ein essen in dem meÿen das heÿßt ein gespoet So nyeditorial expansion: ̅m
08: eineeditorial expansion: ̅n fliessendeneditorial expansion: ̅n keß vnd schneid den in vil schnitteneditorial expansion: ̅n die duenn sein
09: vnd nÿm darzu sechs eÿer vnd slach die auff den keß vnd nÿm
10: meichßige putternn in ein pfannen vnd thue den keß mit den eÿernn
11: vber das fewreditorial expansion: ̕r vnd zeuch es eÿ dar mit auff das es slecht wereditorial expansion: ̕r vnd
12: richte es an vnd veditorial expansion: ̕ersaltz es nicht
13: Item eineeditorial expansion: ̅n fladeneditorial expansion: ̅n zu macheneditorial expansion: ̅n von fischeneditorial expansion: ̅n velcherlej sie sind So
14: nÿm ein dicke maeditorial expansion: ̅ndelmilch wol gemengt mit reiß mel vnd thue
15: dar ein eineeditorial expansion: ̅n apffel odereditorial expansion: ̕r zwenn vnd ein wenig wurtz vnd seud
16: es in eineeditorial expansion: ̅m ofen vnd laß es pacheneditorial expansion: ̅n vnd veditorial expansion: ̕ersalcz es nit
17: Wiltu machen morchen vmb weihennachteneditorial expansion: ̅n So nÿm ein teick
18: auß weissem brot vnd auß ein wenig melbs vnd schla eÿer dar an
19: vneditorial expansion: ̅d mach zwen knebel vnd wurff die in den teick vnd zeuch
20: sie darInneeditorial expansion: ̅n vmb vnd leg sie in ein schmaltz das nit zu heÿß
21: sej vnd weneditorial expansion: ̅n es ein wenig gepack So nÿm es her wider auß
22: vnd schneÿd es daneditorial expansion: ̅n mitten auff dem knebel auff von einandeditorial expansion: ̕er
23: vnd full es danneditorial expansion: ̅e mit ein gerunteneditorial expansion: ̅n eÿerneditorial expansion: ̅n vnd zeuch es durch
24: eineeditorial expansion: ̅n lindeneditorial expansion: ̅n straubeneditorial expansion: ̅n teick leg es in ein schmaltz vnd laß es
25: pacheneditorial expansion: ̅n vnd setz die morchen dar ein vnd laß sie pacheneditorial expansion: ̅n
26: Wiltu machen ein gestrocztes gepachens So mach ein teÿck von
27: eÿtell eÿerneditorial expansion: ̅n vnd wurtz in wol vnd mach in gel vnd warmeditorial expansion: ̅m du? According to Feyl: 'dutzend'.
28: gutteditorial expansion: ̕er holmeditorial expansion: ̅m in den teick das sie naß werdeneditorial expansion: ̅n vnd nÿm sie dann
29: her auß vnd pack es in eineeditorial expansion: ̅m schmaltz vnd veditorial expansion: ̕ersaltz nit
30: Wiltu machen gut kucheneditorial expansion: ̅n vonn eÿerneditorial expansion: ̅n So nÿm eÿer wie vil
31: du wilt vnd zu slach die wol vnd schneid semel funf lot dar
32: vnteditorial expansion: ̕er vnd thue dar ein weinpereditorial expansion: ̕r vnd schmaltz in ein pfanneeditorial expansion: ̅n des
33: genug sej vnd geuß die eÿer dar ein vnd laß es packeneditorial expansion: ̅n ÿnneneditorial expansion: ̅n
34: vnd ausseneditorial expansion: ̅n do mit slach es auff ein panck vnd hack dar vnteditorial expansion: ̕er
35: gut wurtz vnd schneid es zu scheubeneditorial expansion: ̅n vnd richt es an
36: Item Ein essenn von milch kucheneditorial expansion: ̅n So soltu sie clein schnëyeditorial expansion: ɖden Recipe ends here. [60r] 01: Recipe starts in the middle of the text: recipe for Chicken in a pinch bottle.hafen vnd geuß ein wassereditorial expansion: ̕r dar an vnd deck es zu vnd laß siedeneditorial expansion: ̅n so wirt
02: es sich strecken in dem glaß das maeditorial expansion: ̅n sicht sein fuß vnd flügel vnd
03: den ganntzeditorial expansion: ̅en pöttich so ist es gerecht
04: Wiltu macheneditorial expansion: ̅n dreÿerlej essens an eineeditorial expansion: ̅m visch So nÿm ein hecht vnd
05: slach vmb das mittel teÿl ein naß tuch vnd leg in auff ein rost vnd
06: saltz in vnd laß in prateneditorial expansion: ̅n vnd das fodereditorial expansion: ̕r teil bespreng mit melb
07: vnd begeuß mit schmaltz das heÿß sej vnd das tuch begeuß mit
08: heissem wein vnd das hinder teÿl prett sich selbs auff dem rost
09: Item vt scito coquantur carnes Recipe aliquas pecias de vitro Reading unclear, acc. to Feyl 'vino'. Et pone in ollam
10: ad carnes crudas et sic coquantur
11: Item ad extrahendum sal de cibo nimis salsato Recipe de farina frumenti in vna
12: pecia lini panni et dimitte bulire intus
13: Item Ad appetitum comedendi valet illa salsa facta cum aleo Et appone piper
14: ad triginta grana et hoc simul tunde Et Ieiunus per duos dies comede
15: etiam appone de saluia tria folia cum sale modico Vel accipe aleum cum
16: bibenella et fac succum
17: Iteditorial expansion: ꝭem Wiltu swartz fisch macheneditorial expansion: ̅n So laß die visch siedeneditorial expansion: ̅n an die
18: stat vnd nÿm daneditorial expansion: ̅n gestosseneditorial expansion: ̅n negellein vnd thue die dar an ? Deletion or some kind of terminator?
19: vnd laß sie daneditorial expansion: ̅n noch ein gutteneditorial expansion: ̅n wal thun
20: Iteditorial expansion: ꝭem Vonn hechteneditorial expansion: ̅n wirt gareditorial expansion: ̕r schoenns vnd lawters gestanndeneditorial expansion: ̅n
21: also das es durchsichtig wirt
22: Wiltu eineeditorial expansion: ̅n gutten stockfisch macheneditorial expansion: ̅n So laß in siedeneditorial expansion: ̅n als ein kalb
23: fleisch vnd laß in ein siedeneditorial expansion: ̅n auff halben wogk Read: 'wegk'. vnd seig daneditorial expansion: ̅n die
24: brue dar vonn vnd schuet den stockvisch herauß vnd erclaub in
25: wol vnd nÿm daneditorial expansion: ̅n ein pfanneeditorial expansion: ̅n vnd thue smaltz dar ein vnd laß
26: es warmeditorial expansion: ̅m werdeneditorial expansion: ̅n vnd leg daneditorial expansion: ̅n den stockvisch in die putterneditorial expansion: ̅n
27: vnd laß sie dar ÿnneeditorial expansion: ̅n erhitzeneditorial expansion: ̅n vnd nÿm daneditorial expansion: ̅n Ingwereditorial expansion: ̕r vnd saffran
28: mit des visch brue vnd ferb das do mit ein vnd geuß es vebeditorial expansion: ̕er
29: den stockin die visch in die pfanneeditorial expansion: ̅n vnd laß es ein wal oder
30: drej thun so ist er gerecht
31: Iteditorial expansion: ̅em Hienach volgt wie maeditorial expansion: ̅n ein ganß prateneditorial expansion: ̅n soll So laß sie
32: vor zwenn oder drej tag wol hungerneditorial expansion: ̅n das die bösen predeneditorial expansion: ̅n
33: die in ir sein her auß geneditorial expansion: ̅n vnd soll sie daneditorial expansion: ̅n nerneditorial expansion: ̅n mit korneditorial expansion: ̅n vnd dar
34: nach tötte sie vnd prate sie pej dem fewereditorial expansion: ̕r vnd du solt dar ein
35: stossen saluia vnd ander gut wuertz das der safft dardurch gee
36: vnd maeditorial expansion: ̅n soll sie besprengeneditorial expansion: ̅n mit wein oder mit essigk das editorial expansion: dzdaz schmaltz [60v] 01: do vonn trieff Wann das genß schmaltz soll maeditorial expansion: ̅n nit essenn waneditorial expansion: ̅n es macht
02: den menschen krannck waneditorial expansion: ̅n die feisteneditorial expansion: ̅n kumbt vonn boeser feuchtigkeit
03: vnd wer gesund ist der soll die gans also gebrateneditorial expansion: ̅n essenn so schadt
04: sie dester mÿndereditorial expansion: ̕r Wer aber krannck ist der soll wenig do von essenn
05: Weneditorial expansion: ̅n maeditorial expansion: ̅n sie kocht vnd seudt in wasser so ist sie vngesund waneditorial expansion: ̅n daneditorial expansion: ̅n
06: so mügeneditorial expansion: ̅n die boesen preden nit herauß geneditorial expansion: ̅n von verhinderueditorial expansion: ̅ng wegeditorial expansion: ̅en
07: des wassers
08: Hienach volgt vonn den kuchenspeisen wareditorial expansion: ̕r zu sie gut sein
09: Iteditorial expansion: ꝭem Reÿß kelt vnd hitzigt nit vnd speißt sereditorial expansion: ̕r vnd weneditorial expansion: ̅n mans wol seudt
10: mit milch so macht es vil plutz vnd doch so schadt es den lewteditorial expansion: ̅en
11: die den gryeditorial expansion: ̅mmeneditorial expansion: ̅n in dem leib habenn vnd stupfft vnd wirt nit
12: schier veditorial expansion: ̕erdewt
13: Hirß zu essenn kelt vnd dereditorial expansion: ̕rt vnd stopffet vnd speist nit wol
14: vnd das selb thut auch der haberneditorial expansion: ̅n vnd spelt
15: Gerstenn Blewet vnd keltet vnd speist nit wol vnd schadt allen
16: den lewteneditorial expansion: ̅n die gepresteneditorial expansion: ̅n habeneditorial expansion: ̅n vnd von kalter natur kumbt oder
17: das gryeditorial expansion: ̅mmeneditorial expansion: ̅n in dem leib hat Aber hitzigeneditorial expansion: ̅n lewteneditorial expansion: ̅n vnd die do geditorial expansion: ̕ern
18: cleiner wurdeneditorial expansion: ̅n den ist sie gut vnd weneditorial expansion: ̅n maeditorial expansion: ̅n sie isset odereditorial expansion: ̕r trincket
19: mit venchel sameneditorial expansion: ̅n so ist sie gut fureditorial expansion: ̕r etlicheneditorial expansion: ̅n gebresten an der
20: brust vnd spricht Auiceneditorial expansion: ̅na das gersteneditorial expansion: ̅n wassereditorial expansion: ̕r schadet dem mageditorial expansion: ̅en
21: der do kalt ist Es ist auch Rittigeneditorial expansion: ̅n lewteneditorial expansion: ̅n gareditorial expansion: ̕r nuetz
22: Linßeneditorial expansion: ̅n Sein bescheidenlich heÿß vnd dereditorial expansion: ̕ren vnd macheneditorial expansion: ̅n vil plutz
23: vnd so maeditorial expansion: ̅n sie seudt mit essig so erlescheneditorial expansion: ̅n sie die enzuendueditorial expansion: ̅ng des
24: plutz Vnd wer sie dick isset dem machen sie vinstereditorial expansion: ̕r awgeneditorial expansion: ̅n do
25: vonn sie vast dereditorial expansion: ̕rent Auiceneditorial expansion: ̅na spricht das sie schadeneditorial expansion: ̅n dem mageneditorial expansion: ̅n
26: vnd blewend vnd stopffend
27: Die kicherneditorial expansion: ̅n Hitzeneditorial expansion: ̅n vnd plewend vnd macheneditorial expansion: ̅n pruntzeditorial expansion: ̅en vnd macheneditorial expansion: ̅n
28: den fraweneditorial expansion: ̅n ire Recht zu vier wocheneditorial expansion: ̅n einß komeneditorial expansion: ̅n als es sein soll
29: vnd spricht Aueditorial expansion: ̕errois das sie precheneditorial expansion: ̅n den stein der do leÿt in den
30: lendeneditorial expansion: ̅n oder der do leit in der bloseneditorial expansion: ̅n vnd auch die brüe mit
31: der sie gesoteneditorial expansion: ̅n werdeneditorial expansion: ̅n vnd darczu sein die swartzeditorial expansion: ̅en kicherneditorial expansion: ̅n pessereditorial expansion: ̕r
32: daneditorial expansion: ̅n die weisseneditorial expansion: ̅n Vnd Galieneditorial expansion: us spricht das bru von kicherneditorial expansion: ̅n so
33: maeditorial expansion: ̅n sie seudt die ist der leberneditorial expansion: ̅n gut waneditorial expansion: ̅n es reinigt sie vnd die
34: nÿren do der stein wechst den schleim vnd treibt vil vnflatz
35: vonn dem menscheneditorial expansion: ̅n
36: Arbeißeneditorial expansion: ̅n Brüe hat die selben krafft aber nit als krefftigklicheneditorial expansion: ̅n
37: do vonn so maeditorial expansion: ̅n kicherneditorial expansion: ̅n nit hat so seudt maeditorial expansion: ̅n arbeiß kicherneditorial expansion: ̅n
38: oder arbeiß die grun sein so soll maeditorial expansion: ̅n addednit essenn waneditorial expansion: ̅n sie machenn
39: em menscheneditorial expansion: ̅n boese feuchtigkeit [61r] 01: Ponn Bleen vnd macheneditorial expansion: ̅n we in dem leib vnd den swindel in dem haubt
02: vnd spricht Rasis der vil vnd dick isset die pon die werdeneditorial expansion: ̅n irreditorial expansion: ̕e in ireneditorial expansion: ̅n
03: synneeditorial expansion: ̅n vnd etweneditorial expansion: ̅n vnsinig vnd erseufczeneditorial expansion: ̅n gareditorial expansion: ̕r tieff vnd weneneditorial expansion: ̅n das in
04: etwas preste odereditorial expansion: ̕r vnrecht sej vnd veditorial expansion: ̕erirren die lewt in ireneditorial expansion: ̅n synneeditorial expansion: ̅n vnd in
05: irer constientz . Etweneditorial expansion: ̅n wissen die selben lewt nit warvmb sie allso tieff
06: erseuffczeneditorial expansion: ̅n Galieneditorial expansion: us spricht das ponn gut plut macheneditorial expansion: ̅n do voeditorial expansion: ̅n so
07: muegeneditorial expansion: ̅n sie starck lewt wol esseneditorial expansion: ̅n Aber maeditorial expansion: ̅n sol sie wol siedeneditorial expansion: ̅n
08: Oder wereditorial expansion: ̕r sie isset mit essig so sie wol gesoteneditorial expansion: ̅n sein oder sie rohe isset deeditorial expansion: ̅m
09: macheneditorial expansion: ̅n sie böse feuchtigkeit in dem mageneditorial expansion: ̅n vnd in den dermeeditorial expansion: ̅n vnd
10: bleen vnd do von kumbt grosser sichtag
11: Rubeneditorial expansion: ̅n Spricht aueditorial expansion: ̕errois hitzigeneditorial expansion: ̅n vnd macheneditorial expansion: ̅n feuchte vnd macheeditorial expansion: ̅n
12: wind in dem leib vnd vnkeusch vnd schoen awgeneditorial expansion: ̅n
13: Czwiffel Sind heÿß in dem vierdeneditorial expansion: ̅n grad vnd feucht in dem dritteditorial expansion: ꝭen
14: grad vnd macheneditorial expansion: ̅n vnkeusch vnd thund we in dem haubt vnd so
15: maeditorial expansion: ̅n sie roch isset so macheneditorial expansion: ̅n sie böse feuchtigkeit vnd bringeneditorial expansion: ̅n gros
16: senn durst dem menscheneditorial expansion: ̅n
17: Knoblauch Ist heÿß vnd truckeneditorial expansion: ̅n auff dem mittel des viereditorial expansion: ɖden grads
18: vnd habeneditorial expansion: ̅n die eigenschafft als zwifel vnd dar zu veditorial expansion: ̕ertreibt er die
19: wind oder das bleen in dem leib vnd sein schad weneditorial expansion: ̅n maeditorial expansion: ̅n sie isset
20: waneditorial expansion: ̅n sie bringeneditorial expansion: ̅n grosse hitz vnd böse feuchtigkeit vnd richeneditorial expansion: ̅n auff
21: in das haubt Doch schadt knoblauch in den kalteneditorial expansion: ̅n lanndeneditorial expansion: ̅n myneditorial expansion: ̅ndeditorial expansion: ̕er
22: vnd so die zeit kalt ist daneditorial expansion: ̅n in dem sumeditorial expansion: ̅mereditorial expansion: ̕r oder heisseneditorial expansion: ̅n landeditorial expansion: ̅en als
23: daneditorial expansion: ̅n spricht der meÿstereditorial expansion: ̕r rasis
24: Als kraut macht boß plut Das ist melancolei vnd traurigkeit vnd
25: boß gedennckeneditorial expansion: ̅n vnd trawm an lattich vnd ochsen zungeneditorial expansion: ̅n
26: Lattich kelt vnd der in gesotteneditorial expansion: ̅n isset dem macht sie pesser plut
27: daneditorial expansion: ̅n ander kraut vnd macht schloffeneditorial expansion: ̅n wie maeditorial expansion: ̅n in isset roch odeditorial expansion: ̕er
28: gesoteneditorial expansion: ̅n vnd ist gut dem die Sonne we hat gemacht in seineeditorial expansion: ̅m
29: haubt oder die enczinndet mageneditorial expansion: ̅n habeneditorial expansion: ̅n Vnd wer sie isset mit
30: isset mit essig den macht sie hungrig vnd lustig nach der speÿß
31: Siee? ist auch hitzig vnd dereditorial expansion: ̕ret vnd schadt dem haubt dem
32: gesicht vnd dem mageneditorial expansion: ̅n vnd macht vil böser trawm maeditorial expansion: ̅n sol
33: sie siedeneditorial expansion: ̅n mit czweÿeneditorial expansion: ̅n wasserneditorial expansion: ̅n so schadend sie dester mÿndeditorial expansion: ̕er
34: also schreibt avicenna Abbditional abbreviation mark, unclear.
35: Kölkraut Ist hitzig vnd dereditorial expansion: ̕ret vnd macht wol singeneditorial expansion: ̅n das safft [61v] 01: das voeditorial expansion: ̅n im kumbt ist gut gedrunckeditorial expansion: ̅en trunckeneditorial expansion: ̅n lewteneditorial expansion: ̅n vnd macht boes
02: plut vnd spricht Rasis das sie macht schwereditorial expansion: ̕r pöß trawm Es macht
03: zu stul gen vnd erweicht die prust vnd die keleneditorial expansion: ̅n vnd gepewtet
04: orbasius den menschen die das gesuecht in den lendeneditorial expansion: ̅n habeneditorial expansion: ̅n
05: auch an hendeneditorial expansion: ̅n vnd an fusseneditorial expansion: ̅n das sie sullen köl essenn
06: Mangolt vnd mölt Sein der eÿgenschafft das sie den leip weicheditorial expansion: ̅en
07: vnd zu stul macheneditorial expansion: ̅n geneditorial expansion: ̅n vnd speisen wol vnd sein gut fureditorial expansion: ̕r die
08: gelsucht vnd ist gut den lewteneditorial expansion: ̅n die entzundt leberneditorial expansion: ̅n habeditorial expansion: ̅en
09: vnd besunder mölt kelt vnd macht feuchtigkeit Aber mangolt
10: ist pessereditorial expansion: ̕r vnd bringt nit alsouil feuchtigkeit in dem menscheditorial expansion: ̅en
11: Mangolt pleter zieheneditorial expansion: ̅n sereditorial expansion: ̕r auff die wundeneditorial expansion: ̅n gelegt
12: Benet Ist gut vnd nuetz der keleneditorial expansion: ̅n der lungeneditorial expansion: ̅n dem mageditorial expansion: ̅en vnd
13: auch der leberneditorial expansion: ̅n vnd macht bescheÿdenlich zu stul geneditorial expansion: ̅n vnd ist gareditorial expansion: ̕r
14: ein gut vnd gesund speÿß
15: Mandel kerneditorial expansion: ̅n Die do süß sein die sein bescheÿdenlich hitzig vnd
16: bringeneditorial expansion: ̅n bescheÿdenlich feuchtigkeit von dem menscheneditorial expansion: ̅n vnd spricht
17: Aueditorial expansion: ̕errois das sie machen wachßeneditorial expansion: ̅n das hirneditorial expansion: ̅n vnd sußlich schlaffeneditorial expansion: ̅n do?
18: von sein sie nuetz den menschen die do sereditorial expansion: ̕r studireditorial expansion: ̅en oder wacheneditorial expansion: ̅n
19: vnd dureditorial expansion: ̕r sein wordeneditorial expansion: ̅n zu sere maeditorial expansion: ̅n soll sie scheleditorial expansion: ̅en vnd mit weißemeditorial expansion: ̅m
20: prot essenn so maeditorial expansion: ̅n sust nit mer essenn wil vnd wer zucker dar
21: zu isset an brot das ist noch pessereditorial expansion: ̕r waeditorial expansion: ̅n so macheneditorial expansion: ̅n sie vil plutes
22: das gut ist Rasis spricht das sie salbeneditorial expansion: ̅n die keleneditorial expansion: ̅n vnd macheneditorial expansion: ̅n sie
23: glat vnd sein gut den lewteneditorial expansion: ̅n die schneÿdet das wassereditorial expansion: ̕r voeditorial expansion: ̅n hitz
24: sie macheneditorial expansion: ̅n den menschen wol pruntzeditorial expansion: ̅en vnd das selb thut auch
25: maeditorial expansion: ̅ndelmilch doch werdeneditorial expansion: ̅n sie kawm veditorial expansion: ̕erdewet Aueditorial expansion: ̕errois spricht das
26: maeditorial expansion: ̅ndel gareditorial expansion: ̕r rein vnd sauber macht die weg vnd die gelider do
27: das wassereditorial expansion: ̕r auß von dem menscheneditorial expansion: ̅n get vnd sein gar nuetz ma=
28: gerneditorial expansion: ̅n lewteneditorial expansion: ̅n vnd das oel das do voeditorial expansion: ̅n kumbt ist gut fureditorial expansion: ̕r den
29: krampff vnd der den ruckgrat do mit salbet den behuet es vndeditorial expansion: ̕er
30: weilen das er an im in seineeditorial expansion: ̅m alter nit krump wirt
31: Granat oepffel Nüchterneditorial expansion: ̅n gesseneditorial expansion: ̅n die leschen den durst vnd veditorial expansion: ̕ertreÿbeditorial expansion: ̅en
32: vber gele Reading unclear. vnd machent den menscheneditorial expansion: ̅n hungerneditorial expansion: ̅n Rasis spricht
33: das sie veditorial expansion: ̕ertreÿben den riteneditorial expansion: ̅n vnd macheneditorial expansion: ̅n den das in die speÿß
34: zu dem mueditorial expansion: ̅nd auß fert das im die speÿß beleibt vnd kelt die
35: leberneditorial expansion: ̅n Aueditorial expansion: ̕errois spricht welche zeit maeditorial expansion: ̅n ißt das sie daneditorial expansion: ̅n die speiß
36: nit lassenn veditorial expansion: ̕erderben in dem mageneditorial expansion: ̅n vnd der sie zu hinderst ißt
37: so lassen sie die anderneditorial expansion: ̅n speÿß nicht auf richeneditorial expansion: ̅n in das haubt [62r] 01: Nuße Hitzeneditorial expansion: ̅n vnd dereditorial expansion: ̕ren vnd werden kawm veditorial expansion: ̕erdewt sie schadeneditorial expansion: ̅n dem mageditorial expansion: ̅en vnd
02: macheneditorial expansion: ̅n die speÿß zu dem mueditorial expansion: ̅nd auß faren vnd zu stul geneditorial expansion: ̅n Aber die gruneeditorial expansion: ̅n
03: die schadeneditorial expansion: ̅n mÿndeditorial expansion: ̕er Wereditorial expansion: ̕r ir zu vil isset den slecht das parliß odeditorial expansion: ̕er der slack
04: an der zungeneditorial expansion: ̅n waneditorial expansion: ̅n sie macheneditorial expansion: ̅n ein swere zungeditorial expansion: ̅en Auiceneditorial expansion: ̅na spricht sie
05: schaden nicht so es gareditorial expansion: ̕r kalt in dem winteditorial expansion: ̕er ist Aueditorial expansion: ̕errois spricht meßlich
06: gesseneditorial expansion: ̅n schadeneditorial expansion: ̅n allen lewteneditorial expansion: ̅n die do hitzig sücht oder gebresteneditorial expansion: ̅n furchteditorial expansion: ꝭen
07: musen oder offt gewÿnneeditorial expansion: ̅n Wer sie mit feigeneditorial expansion: ̅n ißt so sein sie gut fureditorial expansion: ̕r
08: veditorial expansion: ̕ergiffte lüfte vnd fureditorial expansion: ̕r alle gifft
09: Haselnuß Macheneditorial expansion: ̅n das hirneditorial expansion: ̅n wachßeneditorial expansion: ̅n vnd thueditorial expansion: ̅n dem haubt we Ipocras
10: spricht vnd Auiceneditorial expansion: ̅na Weneditorial expansion: ̅n sie gebrateneditorial expansion: ̅n sein so sein sie gut fureditorial expansion: ̕r den
11: husteneditorial expansion: ̅n vnd macheneditorial expansion: ̅n sereditorial expansion: ̕r auß werffenn Haßelnuß pleen in dem
12: leib vnd machen winde in dem gedermeditorial expansion: ̅m vnd werdeditorial expansion: ̅en kawm veditorial expansion: ̕erdewt
13: daneditorial expansion: ̅n recht nuß doch speÿsen sie wol
14: Nespel Machen veste in dem leib vnd veditorial expansion: ̕ertreibeneditorial expansion: ̅n v̈ber gele maeditorial expansion: ̅n soll
15: sie essenn hindeneditorial expansion: ̅n nach so maeditorial expansion: ̅n sust nit mereditorial expansion: ̕r essenn wil
16: Kesten Die thun auch gleich als die nespelneditorial expansion: ̅n Sie laßeneditorial expansion: ̅n die speiß
17: nit auff in das haupt riecheneditorial expansion: ̅n das thun auch pirneditorial expansion: ̅n vnd keß so maeditorial expansion: ̅n
18: sie an der letze hindeditorial expansion: ̅en nach ißt
19: Maulpereditorial expansion: ̕r Die schadeneditorial expansion: ̅n sereditorial expansion: ̕r dem mageneditorial expansion: ̅n vnd allermeÿst die dÿ nit
20: wol zeittig sein Maneditorial expansion: ̅n soll sie essenn ee das maeditorial expansion: ̅n anndre speÿß nüczt
21: so macheneditorial expansion: ̅n sie zu stul geneditorial expansion: ̅n vnd kelteneditorial expansion: ̅n auch
22: Pflawmeeditorial expansion: ̅n Sein zweÿerlej weiß vnd swartz vnd sein ped der natur
23: das sie kelteneditorial expansion: ̅n vnd feucht macheneditorial expansion: ̅n so sie zeittig sind vnd veditorial expansion: ̕ertreibeditorial expansion: ̅en
24: v̈brige pöse hitz die voeditorial expansion: ̅n hitzigeditorial expansion: ̕er vber gell kumeditorial expansion: ̅met vnd machen zu stul
25: geneditorial expansion: ̅n . Aber sie krenckeneditorial expansion: ̅n ein wenig des magens müt vnd die
26: sein weÿß vnd seinswertz peßereditorial expansion: ̕r daneditorial expansion: ̅n die swartzeditorial expansion: ̅en Auiceneditorial expansion: ̅na spricht
27: So sie grossereditorial expansion: ̕r vnd veister sind so sie ÿe pesser sind maeditorial expansion: ̅n soll sies esseditorial expansion: ̅en
28: ee das maeditorial expansion: ̅n ander speiß ist vnd sunderlich so der mensch nit mag
29: zu stul geneditorial expansion: ̅n
30: Kirscheditorial expansion: ̅en amerelleditorial expansion: ̅en habenn auch die natur vnd wesen als die pflaw=
31: meeditorial expansion: ̅n vnd maeditorial expansion: ̅n soll sie am ersteneditorial expansion: ̅n esseneditorial expansion: ̅n
32: Pfirsing die kelten vnd macheneditorial expansion: ̅n feucht die pöß vnd schedlich ist doch
33: bringt sie lust zu der speÿß vnd wereditorial expansion: ̕r pfirsing nach ander speÿß isset
34: das veditorial expansion: ̕erderbt die ersten speÿß in dem mageneditorial expansion: ̅n vnd dar vmb wer sie
35: wil essenn der soll sie vor anndereditorial expansion: ̅en speÿsen essenn so sein sie nuetz fureditorial expansion: ̕r
36: den bösenn gesmackg des mueditorial expansion: ̅nds der do kumbt von dem mageditorial expansion: ̅en
[62v]
01: vnd der m rauch der voeditorial expansion: ̅n in kumbt der sterckt das hertz vnd wer do wasser prent
02: auß den pfirsing pleterneditorial expansion: ̅n das toet die wurmeditorial expansion: ̅m in den oren so maeditorial expansion: ̅n es dar ein
03: tropfft Wer vil vnd offt pfirsing isset der wirt offt ritig doch sein sie
04: nuetz den lewteneditorial expansion: ̅n die sereditorial expansion: ̕r in dem mageneditorial expansion: ̅n enczundet sein die sereditorial expansion: ̕r geneditorial expansion: ̅n odeditorial expansion: ̕er
05: sereditorial expansion: ̕r arbeitteditorial expansion: ̅en so soll maeditorial expansion: ̅n sie nuechterneditorial expansion: ̅n vnd bescheidenlich essenn
06: Kuetenn Stopfft mereditorial expansion: ̕r daneditorial expansion: ̅n die pirneditorial expansion: ̅n vnd sterckt den mageneditorial expansion: ̅n vnd macht
07: lustigk zu essen Wer sie aber nach ander speÿß isset den macheneditorial expansion: ̅n sie zu stul
08: gen vnd der smack der voeditorial expansion: ̅n in get der sterckt das hertz vnd ist gut
09: fureditorial expansion: ̕r allen gepresteneditorial expansion: ̅n des hertzeditorial expansion: ̅en vnd weneditorial expansion: ̅n maeditorial expansion: ̅n sie prett spricht Auiceneditorial expansion: ̅na
10: so sein sie nutzeditorial expansion: ̕er den lewteneditorial expansion: ̅n vnd deditorial expansion: ̕er natur den die dÿ speÿß nit muegeditorial expansion: ̅en
11: behalteneditorial expansion: ̅n den sie oben auß fert vnd trunckeditorial expansion: ̅en lewteneditorial expansion: ̅n vnd sterckeneditorial expansion: ̅n den
12: mageneditorial expansion: ̅n der vil bösereditorial expansion: ̕r feuchtigkeit in im hat vnd macht den menscheneditorial expansion: ̅n
13: frölich Auiceneditorial expansion: ̅na spricht vnd der ein sÿroppel auß dem safft macht vnd
14: den trinckt das bringt den gelust wider zu esseneditorial expansion: ̅n der speÿß ob er in
15: miteinandeditorial expansion: ̕er veditorial expansion: ̕erloreditorial expansion: ̅en het
16: Pÿren die do roch sein Die kelteneditorial expansion: ̅n vnd dereditorial expansion: ̕ren vnd stopffen den leib
17: vnd benemeneditorial expansion: ̅n den durst Rasis spricht der sie vor andeditorial expansion: ̕er speÿß ißt So
18: trueckeneditorial expansion: ̅n sie die speiß nÿder das sie nit außricheneditorial expansion: ̅n in das haubt Sind
19: sie aber rauch vnd nit sueß so soltu sie brateneditorial expansion: ̅n aber zumol nit esseneditorial expansion: ̅n
20: Oepffel Die do suß sein macheneditorial expansion: ̅n natürliche feuchtigkeit Aber sawereditorial expansion: ̕r
21: öpffel die kelten vnd dereditorial expansion: ̕rent ob du der naturlicheneditorial expansion: ̅n hitz zu vil hast
22: vnd ob du newreditorial expansion: ̕r dar an schmeckst so stercken sie das hertz vnd editorial expansion: dzdaz
23: hirneditorial expansion: ̅n Auch machen sie wind in dem leib Aueditorial expansion: ̕errois spricht oepffel safft
24: sterckt den mageneditorial expansion: ̅n doch wer vil oepffel isset dem werden sein zieh
25: aderneditorial expansion: ̅n gekrenckt vnd wirt Ritig Auiceneditorial expansion: ̅na spricht Wer oepffel isset
26: der sol nicht daneditorial expansion: ̅n den safft ein slindeneditorial expansion: ̅n Alle oepffel die nit
27: gutteneditorial expansion: ̅n geschmack habenn sein schedlich
28: Weintraub Die so süß sein vnd weÿß vnd duneditorial expansion: ̅ne pelg habeneditorial expansion: ̅n die
29: dewet maeditorial expansion: ̅n leichtiglicheneditorial expansion: ̅n weneditorial expansion: ̅n sie suß sein vnd spricht Raeditorial expansion: sisß das sie
30: schier veist macheneditorial expansion: ̅n vnd pleen vnd hitzeneditorial expansion: ̅n vnd macht vnkeusch sie
31: schadeneditorial expansion: ̅n der bloseneditorial expansion: ̅n maeditorial expansion: ̅n soll sie auch nit essen sie sein daneditorial expansion: ̅n vor dreÿeneditorial expansion: ̅n
32: oder vier tageneditorial expansion: ̅n gebrocheneditorial expansion: ̅n Alle mereditorial expansion: ̕r trawbeneditorial expansion: ̅n sein nuecz den meeditorial expansion: ̅nscheditorial expansion: ̅en
33: den wee ist in irem gedermeditorial expansion: ̅m vnd den nÿren vnd die blosen reÿnigt
34: sie vnd speißeneditorial expansion: ̅n wol Aueditorial expansion: ̕errois spricht das sie hitz brengeneditorial expansion: ̅n vnd feuch
35: tigkeit vnd sein nuetz der leberneditorial expansion: ̅n
36: Veigenn Das pest obs spricht Aueditorial expansion: ̕errois sein veigeneditorial expansion: ̅n waneditorial expansion: ̅n sie reÿnigeneditorial expansion: ̅n [63r] 01: den mageneditorial expansion: ̅n vnd macheneditorial expansion: ̅n zu stul geneditorial expansion: ̅n vnd bringeneditorial expansion: ̅n hitz vnd feuchtigkeit
02: Auiceneditorial expansion: ̅na spricht das sie böß plut macheneditorial expansion: ̅n vnd darvmb wer ir vil isset der
03: wirt grindig vnd vol lewß doch so sein sie nuetz der leberneditorial expansion: ̅n vnd dem miltz
04: so sie veditorial expansion: ̕erstopfft sein vnd den nÿereditorial expansion: ̅en vnd dÿe blosen renigt sie vnd thut den
05: weg auff do die speÿß soll ein geneditorial expansion: ̅n So maeditorial expansion: ̅n sie isset mit nussen odeditorial expansion: ̕er mit
06: maeditorial expansion: ̅ndel lang dar vor ee maeditorial expansion: ̅n isset die sein nuetz der prust vnd fureditorial expansion: ̕r die
07: reuhen in der kelen So maeditorial expansion: ̅n sie in wasser seudt vnd sie trucken ißt mit nußeneditorial expansion: ̅n
08: so sein sie fureditorial expansion: ̕r alle veditorial expansion: ̕ergifft gut
09: Eÿer Die do frisch sein voeditorial expansion: ̅n eineeditorial expansion: ̅m hun die sein die pesteneditorial expansion: ̅n Der totteditorial expansion: ̕er hicziget
10: bescheidenlich vnd speißt wol Aber das weÿß kelt vnd macht schleim vneditorial expansion: ̅d
11: böß plut vnd ein boese speÿß Weiche henneeditorial expansion: ̅n eÿereditorial expansion: ̕r gesotteditorial expansion: ̅en in wassereditorial expansion: ̕r sein dewig
12: vnd sein nuetz den lewten die krafft los sein wordeneditorial expansion: ̅n vnd den lewteditorial expansion: ̅en vonn
13: den vil pluts get Gebratenneditorial expansion: ̅n eÿer mancheneditorial expansion: ̅n den tampff in das haubt
14: auffget geneditorial expansion: ̅n . Weich henneeditorial expansion: ̅n eÿer gesoteneditorial expansion: ̅n sein gut den lewteneditorial expansion: ̅n die das
15: abnemeneditorial expansion: ̅n habeditorial expansion: ̅en die do heiser odeditorial expansion: ̕er rauch in der keleneditorial expansion: ̅n sein vnd nicht wol
16: etmenneditorial expansion: ̅n mugeneditorial expansion: ̅n oder die plut zu dem mueditorial expansion: ̅nd auß werffeneditorial expansion: ̅n
17: Keße Der do ist wededitorial expansion: ̕er zu Iung oder zu alt ein wenig gesaltzeneditorial expansion: ̅n vnd feist der
18: ist gut Doch so der keß newer ist vnd nit gesaltzen so er pesser plut
19: macht Galieneditorial expansion: us spricht doch sol maeditorial expansion: ̅n sein wenig vnd selteneditorial expansion: ̅n essenn waneditorial expansion: ̅n
20: er macht den stein peÿ den nÿren vnd in der bloßeneditorial expansion: ̅n Auiceneditorial expansion: ̅na spreditorial expansion: ̕richt
21: aller keß er sei alt oder new gesaltzeneditorial expansion: ̅n odeditorial expansion: ̕er vngesaltzeneditorial expansion: ̅n schadt dem ma=
22: geneditorial expansion: ̅n . Doch der sein ein wenig isset nach der speÿß spricht Rasis daß
23: es des magens mueditorial expansion: ̅nd stercke vnd den menschen dar nach machet
24: lustig zu essenn vnd dewet die ander speÿß das sprecheneditorial expansion: ̅n auch all
25: annder meÿstereditorial expansion: ̕r
26: Milch Die do suß ist und frisch die keltet vnd macht feucht vnd ist
27: nuetz den lewteneditorial expansion: ̅n die das abnemeneditorial expansion: ̅n habeditorial expansion: ̅en odeditorial expansion: ̕er die dureditorial expansion: ̕ren husteneditorial expansion: ̅n odeditorial expansion: ̕er
28: die do scheÿdet das wassereditorial expansion: ̕r so sie pruntzeditorial expansion: ̅en vnd den lewteneditorial expansion: ̅n die do husteditorial expansion: ꝭen
29: den soll maeditorial expansion: ̅n honig dar czu thun waneditorial expansion: ̅n das macht das die milch
30: schiereditorial expansion: ̕r wirt gedewet Also spricht Auiceneditorial expansion: ̅na milch macht dureditorial expansion: ̕ren lewteditorial expansion: ̅en
31: gut plut vnd gut natureditorial expansion: ̕r vnd schadt allen den lewteneditorial expansion: ̅n die den Riteneditorial expansion: ̅n
32: odereditorial expansion: ̕r das grymeditorial expansion: ̅meneditorial expansion: ̅n in dem leib habeneditorial expansion: ̅n odeditorial expansion: ̕er kranck zu aderneditorial expansion: ̅n odeditorial expansion: ̕er anderneditorial expansion: ̅n
33: sichtageneditorial expansion: ̅n habeneditorial expansion: ̅n die von kelten komet Auff milch soll nÿemand
34: wein trinckeneditorial expansion: ̅n er horeditorial expansion: ̕r dann auff Es spricht Auiceneditorial expansion: ̅na Auff milch
35: soll maeditorial expansion: ̅n nit ander speÿß essenn sie seÿ daneditorial expansion: ̅n veditorial expansion: ̕erdewet Wereditorial expansion: ̕r susse milch
36: isset der sall zu hant dar auff nit arbeitteditorial expansion: ̅en noch schlaffenn sundeditorial expansion: ̕er er soll [63v] 01: sust rweneditorial expansion: ̅n anders es wurd die milch in im zu essig vnd schadt dem mageneditorial expansion: ̅n vnd
02: allenn gelidereditorial expansion: ̅enn Nÿmaeditorial expansion: ̅nt soll milch vnd fisch veber ein mol essenn waneditorial expansion: ̅n es
03: bringt aussetzigkeit vnd vnder aller milch ist keine pessereditorial expansion: ̕r daneditorial expansion: ̅n fraweneditorial expansion: ̅n milch
04: vnd darnach geÿß milch Aueeditorial expansion: ̕rrois spricht vnd Auicenna Additional abbreviation mark, unclear. darnach rinder
05: milch Es spricht Rasis Iueditorial expansion: ̅ng lewt die hitzig sein den ist milch schad waneditorial expansion: ̅n
06: sie wirt zu hant in in gelbe aber alteneditorial expansion: ̅n lewteneditorial expansion: ̅n ist sie gesund Milch
07: mit honig odeditorial expansion: ̕er zucker gemischet vnd die gesseneditorial expansion: ̅n das ist gut waneditorial expansion: ̅n die
08: milch wirt do von dester ee veditorial expansion: ̕erdewet Aviceneditorial expansion: ̅na spricht sie macht feucht
09: vnd benÿmbt den grind an dem leib
10: Milch Ist gut allenn den die gepresteneditorial expansion: ̅n habeditorial expansion: ̅en an der lungeneditorial expansion: ̅n Miaddedlch
11: voeditorial expansion: ̅n der die putter benomeeditorial expansion: ̅n ist der dick dar ein ein glueend eÿsen stest vnd
12: das trinckt es sterckt in hat er ein enczindete leberneditorial expansion: ̅n oder ist er wundt in
13: dem gedermeditorial expansion: ̅m odeditorial expansion: ̕er get plut voeditorial expansion: ̅n im voeditorial expansion: ̅n vebriger hitz zu der naseneditorial expansion: ̅n oder andeditorial expansion: ̕ers
14: wo vonn vebriger hitz er genist
15: Iteditorial expansion: ꝭem alle grune sawre milch ist vndewig vnd macht den menschenn
16: vnlustig zu essenn
17: Iteditorial expansion: ꝭem molcken veditorial expansion: ̕ertreibt hitz vnd vebergelle vnd ist gut grindigeneditorial expansion: ̅n lewteditorial expansion: ꝭen
18: vnd den die geswulst haben
19: Iteditorial expansion: ꝭem Putterneditorial expansion: ̅n von der milch gemacht krennckt den mageneditorial expansion: ̅n vnd macht
20: den menschen vnlustick zu essenn wer sein vil isset
21: Hienach volgt ein Capitell von den vischeneditorial expansion: ̅n
22: Item die fisch die do ganngeneditorial expansion: ̅n sein in steinigeneditorial expansion: ̅n vnd flissendeneditorial expansion: ̅n was
23: serneditorial expansion: ̅n vnd vil schueppeneditorial expansion: ̅n habeditorial expansion: ̅en vnd wededitorial expansion: ̕er zu groß noch zu clein sein vnd
24: nicht zu feist als ele vnd salmeditorial expansion: ̅m die suß sein vnd nicht v̈bel schmeck=
25: eneditorial expansion: ̅n die sein die pesteneditorial expansion: ̅n die do frisch vnd nit faul sein ÿedoch soltu
26: wissenn das alle grün fisch kalt vnd feucht sein vnd vndewig vnd
27: machen durst vnd boeses plut vnd machen eineeditorial expansion: ̅n boesen mageditorial expansion: ̅en vnd
28: vil schleims in dem mageneditorial expansion: ̅n vnd schadeneditorial expansion: ̅n allenn menscheneditorial expansion: ̅n die do
29: sichtageneditorial expansion: ̅n habeneditorial expansion: ̅n die von kelten komeneditorial expansion: ̅n doch sein sie nutz den lew=
30: ten die hitzig vnd duereditorial expansion: ̕r sein
31: Iteditorial expansion: ꝭem alle visch die in pfuczigeneditorial expansion: ̅n odeditorial expansion: ̕er stendeneditorial expansion: ̅n wasserneditorial expansion: ̅n gen die sein boeß
32: Alle gesaltzeneditorial expansion: ̅n visch sein vngesund vnd maeditorial expansion: ̅n soll ir wenig essenn doch
33: die visch die newlich gesaltzeneditorial expansion: ̅n sein die sein vndeditorial expansion: ̕er den die pesteneditorial expansion: ̅n
34: Also spricht Auiceneditorial expansion: ̅na frisch fisch alls hie vor geschribeditorial expansion: ̅en stet die sein
35: die pesteneditorial expansion: ̅n so maeditorial expansion: ̅n sie macht in ein sultzeneditorial expansion: ̅n do ein wenig essigs ÿnneeditorial expansion: ̅n
36: ist die sein gesund all visch brue die machen zu stul geneditorial expansion: ̅n
37: Iteditorial expansion: ꝭem alle krebs sein gut die in eineeditorial expansion: ̅m frischeneditorial expansion: ̅n wasser gegangeneditorial expansion: ̅n sein [64r] 01: vnd sein nuetz allenn den die das abnemen habeneditorial expansion: ̅n odeditorial expansion: ̕er sust veditorial expansion: ̕erswinden ann
02: dem leib vnd speÿßt wol
03: Iteditorial expansion: ꝭem Alle visch sein gesunder gebroteneditorial expansion: ̅n daneditorial expansion: ̅n gesoteneditorial expansion: ̅n die bringeneditorial expansion: ̅n dem
04: menschen den schloff als der oel
05: Iteditorial expansion: ꝭem Es spricht Gardianeditorial expansion: us spricht maeditorial expansion: ̅n soll alle visch siededitorial expansion: ̅en mit wein oder
06: essig odeditorial expansion: ̕er wurtzeneditorial expansion: ̅n waneditorial expansion: ̅n das zeucht die boesen feuchtigkeit dar vonn
07: Sequitur de quibusdam piscibus et vtilitatibus corum in latino Et primo
08: de lucio
09: Item Lucius plus de calido aere quam de frigido atque in puritate et medietate
10: aquarum libenter versatur et diem diligit et acer est et grim vel aliqua bestia
11: in silua et vbicumque morantur pisces consumit et aquas illas pre alys pistibus
12: euacuat Nam munda pascua querit Et duras ac sanas carnes habet tam
13: infirmis quam sanis hominibus bene valent ad comedendum Et si homo sepius
14: eius iecorem comedit sanam ac bonam digestionem facit Et valet contra vermes
15: Si vermis hominem ac pecus comedit ossa piscis huius puluerisa et de tali
16: puluere ad locum pone et vermes moriuntur Hoc idem facit fundula cum melle
17: linita et liga supra diditum vel vulnus Si vermis est comedit sed si sanaris
18: manet integer
19: Barbo Est de calido aere magis quam de frigido diem diligit calorem libenter
20: habet Et cum aliquod frigus senserit tunc quasdam cauernulas intrat ut in
21: eis calorem habeat et in sole libenter est Et ideo caro eius mollis est Et si
22: sanus homo eum frequenter comedit ei nec sanumcarn sangwinem nec sanas
23: carnes parat atque in stomacho simul coagulantur Et qui caput piscis huius frequenter
24: comedit dolorem in capite eius parat et alias febres in ipso facit Et rogum
25: eius quasi venenum est
26: Carpo Est plus calidus quam frigidus Et diem magis diligit quam noctem
27: et calorem pallidum in se habet atque de palludibus molles et infirmas carnes
28: tenet et in eis pascua querit Ac in spuma aquarum libenter versatur Et caro eus
29: sano homini in comestione non nocet Infirmum autem ledit et nocet Et homo qui patiteur
30: febribus et tedium habet comedendi Et quod cibus eius non in fastidio est piscem
31: illum coquat et tunc caput eius aufferat et in medium diuidat et ad
32: ignem ponat Et sic in vinum ponat Et huic tertiam partem acceti ponat
33: addat et modicum mellis in hys perfudatur et sic paratum sepe comedat et fe=
34: bres in eo cessabunt et fastidium comedendi deponat Et cetera in eo ad
35: medicinam non valent
36: Item Nota de quanto profundior et purior et mobilior de tanto pisces in eo nu=
37: triem est melior Per hoc patet quod porcus marino non valet homini ad comedendum
38: Item pisces morantes in aqua meridionalisi non tantum valent sicut in septem
39: drionali quia ista est magis agitata Et est velocioris cursus et refluxus [64v] 01: Breßma Est magis calida quam frigida Et succum terre in se habet Et eciam de terra
02: calorem in se habet et circa fundum aquarum libenter versatur et terram interdum comedit
03: noctem diligit Et nec sanis nec infirmis ad comedendum valet sed tamen eum
04: superare possunt Contra stomachi indigestionem homo dolens stomacho eum piscem
05: in aqua coquat et sic in accetoyn cyniaio addito condicit id est sulczt et come=
06: dat sic stomachum ab omne egritudine sanat
07: Forula Est magis de calido quam de frigido aere noctem diligit et circa
08: fundum aque versatur sed tamen non multum munde pascuntur Et infirmis hominibus
09: ad comedendum non multum valent Sanos autem non ledit
10: Persik Est magis de calido quam de frigido aere Et diem diligit atque in splen=
11: dore solis semper est Et eciam in puritate aquarum libenter versatur Et ibi munda
12: pascua querit et ideo caro eius sana est tam infirmus quam sanis
13: Ascha Est magis de frigido quam de calido aere Et diem diligit eciam super
14: lapides libenter quiescit Et carnes eius sane sunt tam sanis quam egrotis
15: Rotaug Plus de calido quam de frigido aere est diem diligit et sursum in
16: spuma aquarum versatur Et bonus est tam infirmis quam sanis
17: Haßela heßling plus de calido quam de frigido aere est Et diem ac calorem
18: diligit ac in sumitate aquarum versatur atque in munda pascua querit Et bonus est
19: ad comedendum tam infirmis quam sanis
20: Blicka Blick plus est de calido aere quam de frigido diem et calorem
21: diligit et in spuma ac sumitate aquarum libenter versatur et munda pascua co
22: medit Et sanis hominibus valet Sed infirmi modicum de ea comedant quia
23: molles carnes habet
24: Sleya De calore pallida est noctem diligit et circa fundum littus versatur
25: Et magis inmundis quam mundis pascuis vesatur Et nulli homini valet pro comesci
26: one siue infirmis aut sanis
27: Grundula Caro eius sana non est comedendum Sed homines qui sani sunt
28: eciam si comederint superare poterunt Sed infirmos homines et precipue gichtig
29: maxime ledit Et omnis infirmitates hominis faciliter excitat
30: Steynpeiß Plus de frigido aere est quam de calido noctem diligit et que in=
31: munda sunt comedit Et homini ad comedendum non est
32: Rugelhaubt Magis de frigido quam de calido aere est diem diligit et in
33: medietate et summitate aquarum versatur Et caput eius nocinum est eo quod omnia
34: caput astendunt de pascuis eius non datur
35: Cancerr Magis est calidus quam frigidus Et calorem plus de terra quam de
36: aere habet diem ac lucem diligit sanos carnes habet tam sani quam eciam
37: infirmi comedere possunt Exceptis illis quibus stomachus infrigidatus est [65r] 01: Et qui comesteos cibos vix digerere potest huic cancer ad esum nimis fortis est ita que
02: eum dfficliter digerere potest Et ideo illi ad comedendum non valet
03: Oel Caro angwilla nundam est nec sano homini ad comedendum valet velud
04: corpus porcorum sed sanos homines non multum ledit Infirmis autem in omnibus
05: malis humoribus ac in cunctis infirmitatibus eorum conuertit et comedentes amaro
06: animo et cistutos a malo facit Et fel eius valet contra oculorum caliginem cum illo
07: oculi wenguntur per modum temperatus clareficiunt
08: Alrupp Fit ab vngwilla femina plus de frigido quam de calido aere est diem
09: diligit ac in medietate aquarum versatur sed inmuda pascua plus querit quam
10: munda Et nec sanis nec infirmis hominibus valet ad comedendum preterquam jecor
11: que valet omnibus in comestione
12: Lampreda Est plus de calido aere quam de frigido habet naturam piscium et serpentum
13: quia aliquantulum venenosa est Et in cauda sua venenum gerit Et tamen duos
14: habet oculos quia foramina que quasi oculi in eo videntur oculi non sunt sed
15: tamen ceca foramina noctem diligit ac in cauernalis et in paludibus aquarum
16: libenter moratur et in mundis pascuis vtitur Et tam sanis quam infirmis hominibus
17: mala est Ac malam digestionem in stomacho parat atque in omnibus venis tem=
18: pestates excitat nec vlla vtilitas in ea est
19: Allec Assatum turiges est bene gratum ex solo capite facit tibi fercula quoque
20: duerieditorial expansion: ̅ng brithering trofhering do weinet duering Nam allec de frigido
21: aere est sed instabilem et vagam naturam habet Et diem diligit infundo et sumitate
22: aquarum versatur et munda pascua querit et cum capitur ita que recens est homini ita
23: ad comedendum non valet quia eum faciliter intumescere facit Et ideo tam sanis
24: quam infirmis cum nouiter captus est ad comedendum nocius Sed cum postea sale
25: profunditur fetores que in eo sunt per sal minuuntur ita que tanto minus comeden=
26: tem ledit et eo sanius est
27: Hienach volgt ein Capitell von dem prot
28: Es spricht Rasis das vnteditorial expansion: ̕er allem korneditorial expansion: ̅n weitz das pest ist vnd darvmb das
29: prot dastu isset das soll sein von weitz vnd soll sein schoen vnd wolge=
30: packeneditorial expansion: ̅n vneditorial expansion: ̅d etwas gesaltzeditorial expansion: ̅en vnd wol gedeßmet Related to 'desem', 'kleine Schnellwaage' (cf. DWB)? vnd soll eins odeditorial expansion: ̕er zweÿreditorial expansion: ̕r
31: tag zu dem mÿnsten alt sein Doch wiß das editorial expansion: dzdaz schoen prot das ein
32: wenig cleÿen hat macht zu stul geneditorial expansion: ̅n Aviceneditorial expansion: ̅na spricht . du solt nymeditorial expansion: ̅mereditorial expansion: ̕r
33: warmeditorial expansion: ̅m brot essenn waneditorial expansion: ̅n es swebt oben in dem mageneditorial expansion: ̅n vnd mag nit
34: veditorial expansion: ̕erdewet werdeneditorial expansion: ̅n Ein ÿetlich brot das im wasser gesoteneditorial expansion: ̅n ist vnd nit resem Related to 'rosem', 'rot' (cf. DWB)?
35: hat das macht den stein vnd we in dem leib vnd in der lebereditorial expansion: ̅enn
36: Auch brot das in der pfanneeditorial expansion: ̅n gepackeneditorial expansion: ̅n ist als kuchlein das thut wee in
37: dem leib vnd mag nit wol veditorial expansion: ̕erdewet werdeneditorial expansion: ̅n Als brot das alt gepack=
38: eneditorial expansion: ̅n ist das bringt grossenn sichtageneditorial expansion: ̅n Ruͦckeneditorial expansion: ̅n prot das ist das pest
39: nach dem weissenn vneditorial expansion: ̅d macht zu stul geneditorial expansion: ̅n Andeditorial expansion: ̕er brot ist nit gesund
40: noch gut waneditorial expansion: ̅n es speÿßt nit wol [65v] 01: Triticum Calidum est et plenus fructus Itaque in eo mullus defectus est Et cum recta
02: farina de tritico fit Tunc panis ex eadem farina factus sanis et infirmis bonus
03: Et rectum carnem et sangwinem in homine parat Sed qui drust medullam et symi=
04: laginem de eadem farina excutit et de eodem dunst panem facit Panis ille debilior
05: est quam qui de ipsa recta farina factus est Et quia dunst vires suas aliquam
06: tulum perdent et plus de slym in homine percit quam ipsa recta farina tritici Qui
07: autem triticum absque integris granis coquit Et non in molendino tutum etsic velud
08: alium cibum comedet iste nec bonam sangwinem nec carnem parat Et vix digeritur
09: Et sic infirmis non valet Et si sanus hoc comestum superare potit Sed tum siquis
10: vacuum terebrum habet et ob hoc ita in amnecia fatigatur velud freneticus
11: Accipe integra grana tritici et ea in aqua coque et deinde toto capiti
12: calidius supra pone et pannum de super liga Et sic cerebrum illius de succo illo ce=
13: plebitur vires suas et sanitatem recipiet Et sic fac donet ille ad mentem
14: suam redeat
15: Item Contra dolorem renum ex siccitate Et qui dolet in dorso et lumbis
16: Recipe grana tritici et in aqua coque et ita calida super locum illum pone
17: vbi dolent Et calore tritici vires illius pestis fugabit
18: Siligo Calidum est sed tamen frigidior est tritico Et multas vires habet
19: Panis autem ex eo factus sanis hominibus bonus est et eos fortes facit
20: Et illis eciam qui pingwes carnes habent bonus est quoniam carnes
21: eorum minuit et eos fortes parat Sed illis qui frigidum stomachum habent
22: et multum ex eo infirmantur grauis est quoque ipsorum debilitas illum ad diges=
23: tionem superare non valet Et ideo plurimum tempestatem in eis parat quia eum
24: vix digerere potent
25: Auena Calida acuti gustus excitit et fortis fumum letus ac sanus cibus
26: Sanis hominibus valet et letam mentem puram ac clarum intelectum eis parat bonam
27: calorem et bonos carnes eis facit Illis autem qui aliquamtulum infirmantur
28: valet tam in pone quam in farina ad comedendum eos qui non ledit Isti autem
29: qui multum frigidi et infirmi sunt ad comedendum non valet quia auena propter
30: calorem querit Et si isti in pane aut farina comederint in ventre eorum se simul
31: mollent et vires eis non dant quoniam frigide sunt
32: Sed qui Amneciam habet ex hm?te? Expansion unclear, superscript might be expunctuated. Et inde diuisam mentem et varias cogita=
33: tiones habent ita que aliquantulum omnes efficitur In asso balneo tamen auena
34: in aqua cocta totum corpus suum circumponat Et in eadem aqua in qua aue=
35: na cocta est ignitos lapides perfundat hoc sepius faciat et ad se re
36: uertetur et sanitatem recipiet
37: Ordeum frigidum est ita que frigidius et debilius est prefatis frugibus Et
38: si comeditur aut in pane aut in farina tam sanos quam infirmos ledit quia
39: tantas vires non habet ut cetera grana frugum [66r] 01: Sed infirmus qui iam toto corpore deficit ordeum in aqua fortiter coquat et aquam illam
02: in doleum fundat ac in ipsam balneum recipiat et hoc sepe faciat dum sanetur Et carnes corporis
03: sui recipiet ac ad sanitatem perveniet Qui eciam tantum infirmatur quod panem comedere non
04: potest Ordeum et auenam equali pondere recipiat et modicum feniculi addat modicum
05: que segiminis et simul in aqua coquat Et postquam coquitur succum illum colat Et ipsum
06: velud vis pro comestione panis bibat Et faciat donec conualescat
07: Item Contra duriciam faciei et quis apperam cutem habet Et cui venti nocent Ordeum in
08: aqua coquat et tunc cum aqua illa perpannum colata et temperate calida in facie
09: se leniter lauet et cutis eius sibi lenis et sanus erit et pulchrum colorem ha=
10: bebit Et si caput hominus frigus est aut infirmum tali iam dicta aqua sepius
11: lauet et sanetur
12: Spelta Optimum granum est calidum et pingwe vertuosum est et sanius alys
13: granis Et cum comedenti rectam carnem et rectum sangwinem facit atque letam
14: mentem Et gaudium in mente hominis facit Et quomodocumque comedatur siue
15: in pane suce in alys cibis bona et suanis [Sic! Recte: sanis.] est
16: Item Si quis adeo infirmus esset qui pre [Sic! Recte: per.] infirmitate comedere non posset Acci=
17: piat integra grana speltzenum et ea in aqua coque segimine addito et
18: vitello oui Ita ut propter meliorem saporem libenter comedi posset Et detur in=
19: firmo ad comedendum Et eum ut bonum et sanum vngentum nutrius sanat
20: Pisa frigida et aliquantulum flegmatica exitit pulmonem aliquantulum
21: dempffet sed tamen hominum qui calide nature est bona est ad comedendum
22: et fortem illum facit Ille autem existens frigide nature et infirmus non valet ad diges=
23: tionem quia multum in eo schleym parat
24: Faba Calida est sanis fortis que hominibus bona ad comedendum et melior
25: quam pisa Nam si infirmi fabam comedunt eos non multum ledit quoque tantum lino=
26: rem in eis non parat sicut pisa facit . Farina enim fabe bona est es vtilis
27: tam infirmo quam sano homini quia lenis est et faciliter digeri potest Et quis
28: in visteribus dolet fabam in aqua coquat modico segimine aut oleo addito
29: et seperata faba prodium eius calide sorbeant et hoc sepe faciat et hominem
30: internius sanat
31: Lens Est frigida et comesta nec medullam hominis nec sangwinem nec
32: carnem ei augmentat nec vires ei tribuit sed tantum vanitatem ventris implent
33: infirmos humores ad procellam in hominibus excitat
34: Hirsch Frigidum est et modicum calidum quia nec sangwinem nec carnem auget
35: in homine nec vires eis tribuit sed tantumodo ventrem eius implet et tantum famem
36: in eo minuit qui gustum refatilacionis non habent Sed et cerebrum hominis
37: aquosum facit et stomachum eius tepidum ac tardum parat Et humoribus qui
38: in homine sunt procellam incutit nec sanum est homini ad comedendum
39: Haniff Calidum extitit et cum aer nec multum calidus nec frigidus est cres=
40: cit . et ita eciam natura ipsius est et semen eius sanitatem habet et sanabile est 01: [66v] 01: sanis hominibus ad comedendum Et in stomacho eorum lene est et vtile Itaque
02: egritudines stomachu aliquantulum auffert et faciliter digeri potest atuqe malos
03: humores minuit Et humores bonos confortat Sed tamen qui in capiteinf infirmus
04: est Et qui vacuum habet cerebrum Si comederit aliquantulum dolorem senciet
05: in capite Sed qui sanum caput habet et bonum cerebrum non ledit Sed qui infirmatur
06: huic eciam modicum dolerem in stomacho facit Qui autem moderate infirmus est
07: non ledit hunc
08: Hienach volgt ein Capittel vonn dem fleisch
09: Iteditorial expansion: ꝭem fleÿsch ist ein speÿse do des menscheneditorial expansion: ̅n leib allermeist von gespeißt
10: wirt vnd in feist vnd starck macheditorial expansion: ̅en Doch ist es nit gut den lewteneditorial expansion: ̅n
11: die Ritig sein odeditorial expansion: ̕er sust vol plutz sein Wiß das als fleisch alter tier
12: oder die do iueditorial expansion: ̅nge tier in in trageneditorial expansion: ̅n vnd auch alter vogel als alte hunereditorial expansion: ̕r
13: vnd alte hanneneditorial expansion: ̅n vnuetz ist Vnd als veists fleisch waneditorial expansion: ̅n das schavmet
14: in dem mageneditorial expansion: ̅n vnd macht den menscheneditorial expansion: ̅n vnlustig zu essenn Als ge
15: prateneditorial expansion: ̅n fleisch das speÿst wol vnd ist gesund doch wirt es kawm
16: veditorial expansion: ̕erdewt vnd ist den mensche gutdie den vil plutz enget vnden an
17: vnd maeditorial expansion: ̅n soll kein ander speiß essenn weneditorial expansion: ̅n maeditorial expansion: ̅n das selbig isset spreditorial expansion: ̅icht
18: Rasis Gebrateneditorial expansion: ̅n fleisch an dem das ist ein grobe speÿß vnd macht
19: sat vnd wirt kaum veditorial expansion: ̕erdewet vnd macht veist in dem leib so es mageditorial expansion: ̕er
20: ist Gesotteneditorial expansion: ̅n fleisch ist das gesundest wie maeditorial expansion: ̅n das bereitteneditorial expansion: ̅n mag
21: Doch thut maeditorial expansion: ̅n ein wenig essigs in das wassereditorial expansion: ̕r darInneeditorial expansion: ̅n es seudt
22: so ist es nuetz den lewteditorial expansion: ̅en die ein heisse leberneditorial expansion: ̅n habeneditorial expansion: ̅n oder die
23: zu vil Rubeaeditorial expansion: ̅m coleraeditorial expansion: ̅m habeneditorial expansion: ̅n odeditorial expansion: ̕er das vbergel habeditorial expansion: ̅en
24: Jueditorial expansion: ̅nghuener Es spricht Aueditorial expansion: ̕errois das vndeditorial expansion: ̕er allenn vogelneditorial expansion: ̅n ein Iunge
25: henne die do feist ist der gesundest vogel ist vnd hat die eÿgen=
26: schafft das die machet gut natureditorial expansion: ̕r vnd die brue do voeditorial expansion: ̅n thut editorial expansion: dzdaz selb
27: vnd ist nuetz den aussetzigeneditorial expansion: ̅n menscheneditorial expansion: ̅n vnd vndeditorial expansion: ̕er allen henneeditorial expansion: ̅n die
28: nÿe kein eÿ geleit die sein gut die annderneditorial expansion: ̅n sein nit gut Das hirneditorial expansion: ̅n
29: der Iungeneditorial expansion: ̅n henneeditorial expansion: ̅n macht wachßeneditorial expansion: ̅n des menschen hirneditorial expansion: ̅n vnd macht
30: gut sÿnne vnd wert das plut von der nasen von dem gepresteditorial expansion: ̅en
31: des hirnes
32: Rephun Est frigide nature atque domestica galina perdice frigidior est
33: caro eus infirma non est sed fragilis Et comesta sanos non multum ledit
34: Infimis autem non valet quia fat sleÿmig Accipe fel eius et veteri aruine
35: comisce Et in cuius cute pedicule exterius de sudore carnis crescunt illi
36: se cum eo sepe pervngant et cutem eius pertransit et vlterius non crescunt
37: Rephuner sein gar gesund vnd spricht Rasis das sie die eÿgenschaft
38: habeneditorial expansion: ̅n wie maeditorial expansion: ̅n sie isset gesoteneditorial expansion: ̅n oder geprateneditorial expansion: ̅n so veditorial expansion: ̕ertreibeditorial expansion: ̅en sie die
39: boesen feuchtigkeit von dem mageneditorial expansion: ̅n vnd all faul speÿß vnd stopffeneditorial expansion: ̅n
40: sie den leib [67r] 01: Pirckhunn 'nn' one stroke too few. Eandem naturam habet sicut etiam dictum preter hoc quod caro ipsius melius
02: valet tam infirmis quam sanis ad comedendum quam caro precedentis
03: Awerhun calidum et aliquantulum humidum est Et ideo tam infirmis quam sanis
04: in comestione bonus est Et si maden Abbreviation mark unclear. aut alÿ vermes hominem comedunt
05: Vesicam vehimes puluerisa et de tali puluere in locum vlterum pone et cum gu=
06: tauerint morientur
07: Durteltaub Ist ein edle speiß waneditorial expansion: ̅n also spricht Aveditorial expansion: ̕errois vnd Raeditorial expansion: sisß sie mach=
08: en gut sÿnne vnd gut gedechtnuß Aber annder taubeneditorial expansion: ̅n macheneditorial expansion: ̅n
09: enczundt plut vnd den Riteneditorial expansion: ̅n Iung taubeneditorial expansion: ̅n spricht Rasis die ster=
10: cken naturlich hitz Aber alt tawben sein nuetz den menscheneditorial expansion: ̅n die
11: den boesen sichtageneditorial expansion: ̅n habeditorial expansion: ̅en Oder die das parliß geschlageneditorial expansion: ̅n hat maeditorial expansion: ̅n
12: soll sie mit speck mit wachalterneditorial expansion: ̅n vnd salbej fulleneditorial expansion: ̅n vnd prateneditorial expansion: ̅n
13: Iteditorial expansion: ꝭem Staren vnd fasant vnd alle vogel die wachalterneditorial expansion: ̅n essenn die
14: sein alle gesund
15: Space left blank: the respective bird name was meant to be added later. Die sein hitzig vnd macheneditorial expansion: ̅n vnlustigk zu essenn vnd
16: boese materig vnd das thun auch alle wasser vogel die in dem wasseditorial expansion: ̕er
17: woneditorial expansion: ̅nent Als Reÿgeditorial expansion: ̕er vnd wild enteneditorial expansion: ̅n vnd mancherley vogel
18: Hienach volgt Ein capittel von allerleÿ fleisch der Tier
19: Nun willis ich sprecheneditorial expansion: ̅n zu dem Erstenn das zigenn fleisch vnd
20: Iung henneeditorial expansion: ̅n fleisch das aller pest ist Also spricht Aveeditorial expansion: ̕rrois vnd Raeditorial expansion: sisß
21: das in im selber kein poßheit hat vnd macht gut plut vnd ist doch
22: nit gut den lewteneditorial expansion: ̅n die groß arbeit habeditorial expansion: ̅en noch kein ander zart
23: speiß waneditorial expansion: ̅n mang starcker arbeitteditorial expansion: ̕er veditorial expansion: ̕erdirbt do voeditorial expansion: ̅n in dem leib Als in
24: muessig gengereditorial expansion: ̕rneditorial expansion: ̅n vnd krannckeneditorial expansion: ̅n lewteditorial expansion: ̅en veditorial expansion: ̕erdirbt starck speÿß
25: Wideren fleÿsch vnd hemlen fleisch die do Iueditorial expansion: ̅ng sein vnteditorial expansion: ̕er ein Iareditorial expansion: ̕r
26: oder Ierig sind die sein darnach die pesteneditorial expansion: ̅n vnd kalbfleÿsch editorial expansion: dzdaz do
27: Iung ist vndeditorial expansion: ̕er eim Iareditorial expansion: ̕r odeditorial expansion: ̕er Ierig odeditorial expansion: ̕er das dosawig sawget
28: Iteditorial expansion: ꝭem Rindt fleÿsch speÿst sereditorial expansion: ̕r vnd macht dick vnd grob plut vnd ist
29: nutz den lewteneditorial expansion: ̅n die do groß arbeit thun vnd schadt allen men=
30: scheneditorial expansion: ̅n die do melancolici sein vnd vil trawrigeditorial expansion: ̕er trawm vnd ge=
31: dencken haben
32: Sweins fleisch Es sej wild odeditorial expansion: ̕er zam das dewet maeditorial expansion: ̅n schiereditorial expansion: ̕r vnd speist
33: sereditorial expansion: ̕r wol Aber es macht schleÿm vnd ist ein grobe speÿß vnd das
34: pest an dem swein das sein die fuß das maul die oren vnd der
35: zagell
36: Iteditorial expansion: ̅em du solt kein marck es sej in vogelneditorial expansion: ̅n oder anderneditorial expansion: ̅n tiereditorial expansion: ̅en essenn
37: waneditorial expansion: ̅n es macht den swindel in dem haubt vnd ein boese gedechtnuß
38: dastu der ding veditorial expansion: ̕ergissest die du vor gehoert oder geleszen hast [67v] 01: Vndeditorial expansion: ̕er den wilden tiereditorial expansion: ̅en ist kein gesunder tier nit daneditorial expansion: ̅n rechgeÿß vnd rech=
02: boeck waneditorial expansion: ̅n sie behueteneditorial expansion: ̅n den menscheneditorial expansion: ̅n vor dem Riteneditorial expansion: ̅n Als do spricht Al=
03: bertus vnd treibt auß vnsereditorial expansion: ̅em leib den regen wurmeditorial expansion: ̅m
04: Iteditorial expansion: ꝭem Eins altenn hirschen fleÿsch vnd hasen fleisch macht melancolej
05: poeß trawm vnd poeß gedennckeneditorial expansion: ̅n Doch eins hasen gebroteneditorial expansion: ̅n genert
06: den menscheneditorial expansion: ̅n den das parliß geschlageneditorial expansion: ̅n hat
07: Iteditorial expansion: ꝭem Eins ÿgels fleÿsch ist gut aussetzigeneditorial expansion: ̅n menscheneditorial expansion: ̅n Wer seine
08: dermeditorial expansion: ̅m dereditorial expansion: ̕ret vnd zu puluer macht vnd sein ein wenig isset den macht
09: es pruntzeditorial expansion: ̅en ob er sust nit mag
10: Eichhorneditorial expansion: ̅n fleÿsch ist gesund Wiß auch editorial expansion: dzdaz ÿetzlich fleÿsch souil editorial expansion: dzdaz
11: iueditorial expansion: ̅nger ist alsouil ist es auch gesundereditorial expansion: ̕r es soll auch wededitorial expansion: ̕er zu feist
12: noch zu mager sein
13: Iteditorial expansion: ꝭem das hertz an eineeditorial expansion: ̅m ÿetlicheneditorial expansion: ̅n tier ist vndewig vnd speist nit wol
14: Aber das hirneditorial expansion: ̅n kelt vnd macht vnlustig zu esseneditorial expansion: ̅n vnd schadt
15: dem mageneditorial expansion: ̅n vnd soll maeditorial expansion: ̅n es nymeditorial expansion: ̅mereditorial expansion: ̕r anders essenn daneditorial expansion: ̅n vor andeditorial expansion: ̕er
16: speÿß
17: Iteditorial expansion: ꝭem das haubt ist ein grobe speiß es speißt vast vnd hitzigt vast
18: es bringt den grymeditorial expansion: ̅meeditorial expansion: ̅n in dem leib vnd den Riteneditorial expansion: ̅n vnd sterckt
19: das plut vnd soll maeditorial expansion: ̅n es nymeditorial expansion: ̅mereditorial expansion: ̕r essenn daneditorial expansion: ̅n in dem wintteditorial expansion: ̕er so
20: grosse kelt ist
21: Iteditorial expansion: ꝭem die leberneditorial expansion: ̅n das miltz vnd die nÿreditorial expansion: ̅en aller tier die sein vndewig
22: vnd bringeneditorial expansion: ̅n dem menscheneditorial expansion: ̅n vil sichtageneditorial expansion: ̅n
23: Von viererleÿ speÿß soltu nuetzeditorial expansion: ̅en oder essenn vnd du solt auch wissenn
24: ÿssest du hitzige speÿß als pfeffereditorial expansion: ̕r czwifelneditorial expansion: ̅n vnd knoblauch die vereditorial expansion: ̕r=
25: prenneneditorial expansion: ̅n dir dein plut auch krebs Issestu aber dinck die sereditorial expansion: ̕r
26: kueleneditorial expansion: ̅n als lattich vnd wurtzelneditorial expansion: ̅n vnd die dem geleich sein an
27: kelten die toetteneditorial expansion: ̅n dir dein plut vnd macheneditorial expansion: ̅n es gerÿnneneditorial expansion: ̅n Sein
28: aber die ding zu wesserig an in selbs die du issest Als kurbiß
29: dÿ macheneditorial expansion: ̅n dir faul plut in dem leib Sein sie aber veditorial expansion: ̕ergifftig
30: als swameneditorial expansion: ̅n so toetten sie dich macheneditorial expansion: ̅n sie aber zu vil feuchtig=
31: keit in dem menscheneditorial expansion: ̅n so wirt faul materig in im Als czwifell
32: pfirsing vnd dem geleich
33: Iteditorial expansion: ̅em dereditorial expansion: ̕rent aber die dinck zu sereditorial expansion: ̕r Als pfeffereditorial expansion: ̕r peterlein vnd encian
34: vnd ÿsopp wiewol dise ding gut sein so maeditorial expansion: ̅n sie veditorial expansion: ̕ermischeeditorial expansion: ̅nt mit
35: annderneditorial expansion: ̅n gutteneditorial expansion: ̅n dingeneditorial expansion: ̅n die feuchtigkeit bescheidenlich bringeneditorial expansion: ̅n
36: doch der sie vil veditorial expansion: ̕ermischt so krencken sie des menschen krafft vnd
37: speÿßen auch nit
38: Ist es abereditorial expansion: ̕r dastu issest zu feiste ding es sej visch odeditorial expansion: ̕er fleÿsch so swÿmbt
39: es dir oben in dem mageneditorial expansion: ̅n vnd macht das sich die speÿß nit veditorial expansion: ̕erdewt [68r] 01: Issestu aber die speÿß sereditorial expansion: ̕r gesaltzeneditorial expansion: ̅n so speist sie dir nit vnd veditorial expansion: ̕erprennt dir dein
02: plut vnd veditorial expansion: ̕erderbt dir den mageneditorial expansion: ̅n vnd die speÿß darInneeditorial expansion: ̅n vnd krenckt dir
03: dein gesicht Ist sie aber zu suß so beschliesseneditorial expansion: ̅n sie dir dein leib vnd ande=
04: re gelider do von vil grosser schedeneditorial expansion: ̅n kumeditorial expansion: ̅meneditorial expansion: ̅n Sein aber die ding pitteditorial expansion: ̕er
05: die du issest noch speissen sie dich nit vnd machen dir wededitorial expansion: ̕er fleysch
06: noch plut vnd kumbt dir zu schadeneditorial expansion: ̅n
07: Iteditorial expansion: ꝭem Eßigt aber die speÿß zu sereditorial expansion: ̕r das zu vil essigs darInneeditorial expansion: ̅n ist odeditorial expansion: ̕er ser schmeckt
08: als essig so macht sie dich alt vnd schier sterbeneditorial expansion: ̅n
09: Iteditorial expansion: ̅em Stopffet dich abereditorial expansion: ̕r die speÿß? zu sere die du issest vnd ist das nit
10: seuerlet als kueteneditorial expansion: ̅n so ist es dir schad Dar von spricht ein grosser meÿsteditorial expansion: ̕er
11: die speÿß die dem menscheneditorial expansion: ̅n wol kumeditorial expansion: ̅meneditorial expansion: ̅n das ist eins lemleins
12: fleÿsch das ein Iars alt ist oder darvndereditorial expansion: ̕r zigen fleÿsch vnd kalb
13: fleisch vnd einß saugendeneditorial expansion: ̅n kelbleins vnd huner die etwas groß sein
14: vndeditorial expansion: ̕er eineeditorial expansion: ̅m Iareditorial expansion: ̕r vnd die keine eÿer gelegt habeneditorial expansion: ̅n vnd koppawn Rephuneditorial expansion: ̕er
15: vnd weiche eÿereditorial expansion: ̕r vnd schueppet fisch die in fließendeneditorial expansion: ̅n wasserneditorial expansion: ̅n sein
16: ganngeneditorial expansion: ̅n vnd all clein vogel die maeditorial expansion: ̅n gemeinglich isset vnd weitzeditorial expansion: ̅en
17: brot das mit roßineneditorial expansion: ̅n ist gemacht vnd das czweijer oder dreÿer tag
18: alt sind vnd ein wenig gesaltzeneditorial expansion: ̅n ist
19: Hienach volget Ein Capittel vonn dem getranck
20: Iteditorial expansion: ̅em dein Tranck soll sein alter wein der lautteditorial expansion: ̕er seÿ vnd kein neweneditorial expansion: ̅n
21: wein der do trueb sej vnd solt den wein mit ein wenig wasser = Hyphen symbol at the end of the line uncelar.
22: mischeneditorial expansion: ̅n Aber in dem winter laß den wein ein wenig warmeditorial expansion: ̅m werneditorial expansion: ̅n
23: Ee dann du in trinckest in dem winter das ist von sandt katherieditorial expansion: ̅na
24: tag piß zu sandt peters tag so die stoerch komeneditorial expansion: ̅n Dein speÿß soll
25: auch warmeditorial expansion: ̅m sein vnd nit kalt vnd solt daneditorial expansion: ̅n esseneditorial expansion: ̅n fleÿsch vnd speiß
26: die sereditorial expansion: ̕r vnd fast speÿßt Als hamel fleisch eins iars alt Wiltu
27: aber essenn rintfleÿsch hasenn hirßeneditorial expansion: ̅n vnd sweÿneneditorial expansion: ̅n fleÿsch ob dir
28: diser tier fleÿsch anders nit schadeneditorial expansion: ̅n Als vor geschribeditorial expansion: ̅en stet vonn
29: disen tiereditorial expansion: ̅en nuetzeditorial expansion: ̅en vnd schadeneditorial expansion: ̅n Auch soltu zu der Zeit mer esseneditorial expansion: ̅n
30: daneditorial expansion: ̅n zu keiner zeit des ganntzeditorial expansion: ̅en Iars Wann von der ewssereditorial expansion: ̅enn
31: kelt wirt die natuerlich hitz ÿnneeditorial expansion: ̅n behalteneditorial expansion: ̅n in dem mageneditorial expansion: ̅n vneditorial expansion: ̅d
32: in dem hertzeditorial expansion: ̅en in der leberneditorial expansion: ̅n vnd nÿmbt die dewende crafft zue
33: vnd wirt starck
34: Iteditorial expansion: ꝭem In dem sumeditorial expansion: ̅mer das ist vonn sandt vrbans tag piß auff vnsereditorial expansion: ̕r
35: fraweneditorial expansion: ̅n tag den ersteneditorial expansion: ̅n So soltu essenn die speÿß die dich nit zu=
36: sereditorial expansion: ̕r speÿßt noch zu sat macht als zigeneditorial expansion: ̅n fleÿsch oder eins Iungeditorial expansion: ̅en
37: lemleins oder einß sawgendeneditorial expansion: ̅n kalbs oder eins hemels der nit
38: Ierig seÿ vnd Iungs cleins kraut als penet odeditorial expansion: ̕er lattich gesoteneditorial expansion: ̅n vnd etweneditorial expansion: ̅n [68v] 01: ein wenig zu vesper zeit so du wol magst essenn dar auff zu stund an ro=
02: henn lattich mit essig
03: Iteditorial expansion: ̅em hastu nit ein zu kalteneditorial expansion: ̅n mageneditorial expansion: ̅n So du anhebst zu essenn in dem
04: fruemol so magstu rettich kirscheneditorial expansion: ̅n odeditorial expansion: ̕er amerelleneditorial expansion: ̅n essenn vnd darauf
05: ander speÿß waneditorial expansion: ̅n dise ding keltenn dich vnd machen dich feucht
06: Als dich die zeit macht heÿß vnd dureditorial expansion: ̕r vnd macheneditorial expansion: ̅n dich sweÿssenn
07: vnd die kirschen veditorial expansion: ̕erswendeneditorial expansion: ̅n in dir die vbergelle Doch soltu ir nit zu
08: vil essenn dastu den mageneditorial expansion: ̅n nit zu sereditorial expansion: ̕r keltest der besundeditorial expansion: ̕er
09: zu der selben zeit kalt vnd kranck ist
10: In dem herbst das ist von vnsereditorial expansion: ̕r frawen tag gepurt piß zu sandt
11: katherina tag So soltu ein wenig obs essenn vnd waß du von
12: obß issest das soll etwas messiger hitz bringeneditorial expansion: ̅n als mandel vnd
13: gruen nuß messig geessenn
14: In dem lentzeneditorial expansion: ̅n das ist vonn sandt peters tag so die stoerch komeneditorial expansion: ̅n
15: piß zu sandt vrbans tag So soltu messig sein mit essenn vnd
16: zarte speÿß essenn daneditorial expansion: ̅n vor in dem winteditorial expansion: ̕er hastu dich vberesseneditorial expansion: ̅n
17: Iteditorial expansion: ꝭen Du solt auch wissenn welche zeit in dem iareditorial expansion: ̕r dir schad ist
18: kummeneditorial expansion: ̅n in deÿnen mageditorial expansion: ̅en von feistem fleisch oder fischeneditorial expansion: ̅n So soltu
19: dar auff essenn pirneditorial expansion: ̅n oder keß Nach den vischen nueß vnd pirneditorial expansion: ̅n
20: Nach dem fleisch keß vnd pirneditorial expansion: ̅n Doch soltu nymeditorial expansion: ̅mer essenn gruen
21: obs daneditorial expansion: ̅n an dem tag so du sereditorial expansion: ̕r gegangeditorial expansion: ̅en hast vnd wenn du grossereditorial expansion: ̕r
22: hitz in dem mageneditorial expansion: ̅n enpfindest Vnd in dem sumeditorial expansion: ̅mer soltu ir wenig esseditorial expansion: ̅en
23: odeditorial expansion: ̕er ein gut weil dar auff nichts anders essenn Waneditorial expansion: ̅n es spricht Avi=
24: ceneditorial expansion: ̅na wie wol das grun obs als pflawmeeditorial expansion: ̅n vnd kricheneditorial expansion: ̅n vnd kirscheditorial expansion: ̅en
25: die do sawer sein vnd amerellen wie wol die nuetz sein vnd den
26: lewten die do groß arbeit habenn vnd der vil Colera hat das
27: hicziget den mageditorial expansion: ̅en doch macht sie des menscheneditorial expansion: ̅n plut wasserig
28: vnd faul Dar vmb spricht er das die menscheneditorial expansion: ̅n die mancher=
29: leÿ vnd vil obs essenn das sie dick den Ritteneditorial expansion: ̅n gewÿnneeditorial expansion: ̅n vnd
30: das tut kein ander obs daneditorial expansion: ̅n das grun ist mereditorial expansion: ̕r dan ich hie geneeditorial expansion: ̅nt
31: hab vnd ist nÿemand gesund als der selbig meÿster meÿnt wanneditorial expansion: ̅e
32: es macht alwegeneditorial expansion: ̅n des menschen plut faul editorial expansion: &cetc.
33: Iteditorial expansion: ꝭem wiß auch das zarte warme speÿß den menscheneditorial expansion: ̅n lengeditorial expansion: ̕er in gesueditorial expansion: ̅nt=
34: heÿt behelt daneditorial expansion: ̅n grob kalt speÿß Als Rintfleisch sweÿneneditorial expansion: ̅n fleisch
35: vnd hirß die sein den schad waneditorial expansion: ̅n maeditorial expansion: ̅n mag sie nit liederlich ver=
36: deweneditorial expansion: ̅n Also ist eineeditorial expansion: ̅m starckeneditorial expansion: ̅n menscheneditorial expansion: ̅n der eineeditorial expansion: ̅n gutteditorial expansion: ̅en mageneditorial expansion: ̅n
37: hatt vnd ser arbeit vnd zart speÿß ist Iunge huner zigeneditorial expansion: ̅n vnd kalp=
38: fleÿsch dick geesseneditorial expansion: ̅n ist in vngesund waneditorial expansion: ̅n es veditorial expansion: ̕erdirbt vnd fault in= [69r] 01: dem mageneditorial expansion: ̅n
02: Iteditorial expansion: ̅em hastu feist fleÿsch gessenn das dir vebel bekueditorial expansion: ̅mmeneditorial expansion: ̅n ist so iß dar
03: auff pirneditorial expansion: ̅n vnd keß Iteditorial expansion: ̅em hastu veditorial expansion: ̕ersaltzne speÿß gessenn dar auff soltu esseditorial expansion: ̅en
04: suß oepffel Du solt nyeditorial expansion: ̅mmereditorial expansion: ̕r zart speiß vnd grob vber ein tisch essenn
05: oder du solt die zarteneditorial expansion: ̅n speÿß vor essenn Als weiche eÿer Iunge huner
06: vnd clein vogel wider rintfleÿsch sweine fleÿsch noch wilpret gesoteneditorial expansion: ̅n
07: oder geprateneditorial expansion: ̅n fleÿsch soltu nyeditorial expansion: ̅mmer essenn annders die zart speÿß swÿmt
08: ob der grobeneditorial expansion: ̅n vnd fault daneditorial expansion: ̅n in dem mageneditorial expansion: ̅n Auiceneditorial expansion: ̅na spricht nach grosseditorial expansion: ̕er
09: arbeit oder so der mensch fast ist gangeneditorial expansion: ̅n vber felt so soll er keÿneeditorial expansion: ̅n
10: visch darnach essenn Auch spricht Auiceneditorial expansion: ̅na das kein ding sched=
11: lichereditorial expansion: ̕r vnd boser sej daneditorial expansion: ̅n ob eineeditorial expansion: ̅m tisch mangerlej speÿß essenn vnd
12: lanng dar ob sitzeneditorial expansion: ̅n Als visch fleÿsch vnd krebs editorial expansion: &cetc.
13: Hie nach volgen Etliche oel warczu die gut sein vnd wie man die be=
14: reuten vnd machen soll
15: Iteditorial expansion: ̅em Also mach Rosen oel Nÿm iij editorial expansion: ℔libra pawmoels vnd j editorial expansion: ℔libra rosen pleter
16: vnd thue das in ein glaß oder in eineeditorial expansion: ̅n hafen der glesen seÿ vnd mach
17: das oben gantz eben zu vnd henck das an die suneditorial expansion: ̅nen dreÿssig tage
18: vnd darnach trueck es durch ein tuch Das oel ist zumol gut fureditorial expansion: ̕r alle hitz
19: die dem menschen kumbt in der kranckheÿt So maeditorial expansion: ̅n die wipron vnd die
20: stirneditorial expansion: ̅n do mit bestreicht magstu nit gehabeditorial expansion: ̅en pawmol So nÿm gut meÿen putterneditorial expansion: ̅n
21: vnd ein vntz wachs zu laß das allererst vnd thue es daneditorial expansion: ̅n zusaeditorial expansion: ̅mmeneditorial expansion: ̅n maneditorial expansion: ̅n
22: sagt das es pesser sej daneditorial expansion: ̅n das erste
23: Lilgen oel Das hat geleich die selbeneditorial expansion: ̅n krafft vnd ist auch gleich zu den
24: dingen gut als das rosenoel
25: Barrago heÿßt grueditorial expansion: ̅ntletiche das macht maeditorial expansion: ̅n als das rosenoel das hilfft
26: fureditorial expansion: ̕r aller hand seucheneditorial expansion: ̅n die von hitz komeneditorial expansion: ̅n waneditorial expansion: ̅n es ist vil kelter natur
27: daneditorial expansion: ̅n das veiol oel odeditorial expansion: ̕er rosen oel
28: Iteditorial expansion: ̅em Barrago heÿßt scharlaÿ darvmb heÿßt das oel Barragmatueditorial expansion: ̅m oleueditorial expansion: ̅m voeditorial expansion: ̅n
29: des scharlas plumeeditorial expansion: ̅n das macht maeditorial expansion: ̅n geleich als vor geschriben stet das
30: ist ein teÿl wermereditorial expansion: ̕r daneditorial expansion: ̅n das annder voeditorial expansion: ̅n natureditorial expansion: ̕r vneditorial expansion: ̅d ist gut den die an
31: der quartan arbeitteneditorial expansion: ̅n vnd alle des hertzeneditorial expansion: ̅n tragkeit vnd das vndeditorial expansion: ̕erstandeditorial expansion: ̅en
32: zweÿfel an den sÿnneneditorial expansion: ̅n vnd doch nit gareditorial expansion: ̕r vnsinig sein
33: Oleueditorial expansion: ̅m Iusquiani Macht maeditorial expansion: ̅n also Iusquianum heÿßt pilsenn Fuelle eineeditorial expansion: ̅n hafeditorial expansion: ̅en
34: mit dem sameneditorial expansion: ̅n der locher hab der new ist vnd die koeplichen vnd
35: pletereditorial expansion: ̕r zu schnitteneditorial expansion: ̅n Nÿm eineeditorial expansion: ̅n anderneditorial expansion: ̅n hafen vnd grab den vnteditorial expansion: ̕er die
36: erdeneditorial expansion: ̅n vnd setz den ersten locheretteditorial expansion: ̅en auff den die erdeneditorial expansion: ̅n vnd stopff es
37: wol zu das nichtz dar ein felt vnd deck daneditorial expansion: ̅n die erden veber die Zweneditorial expansion: ̅n [69v] 01: hefen vnd laß die ein Iareditorial expansion: ̕r steneditorial expansion: ̅n Weneditorial expansion: ̅n das Iareditorial expansion: ̕r vmb kumbt so nÿms her auß so
02: vindestu schoneditorial expansion: ̅n vnd lautereditorial expansion: ̕r oel in dem vndersten hafen Das oel ist gareditorial expansion: ̕r gut zu
03: allerleÿ seucheneditorial expansion: ̅n die von hitz komeneditorial expansion: ̅n waneditorial expansion: ̅n es kelt sereditorial expansion: ̕r
04: Ich hab ÿeczund gesagt von den oelen die kalter natur sein Nueditorial expansion: ̅n will ich sageditorial expansion: ̅en
05: von den die heÿsser natureditorial expansion: ̕r sein
06: Loroell Das mach also Nÿm lorbereditorial expansion: ̕r vnd auch die pletereditorial expansion: ̕r ob du sie gehabeditorial expansion: ̅en
07: magst stoß sie vnd seud sie mit wassereditorial expansion: ̕r sereditorial expansion: ̕r vnd das oeberst nÿmbt maeditorial expansion: ̅n ab
08: vnd behelt es das ist gut fureditorial expansion: ̕r die kalten gicht vnd fureditorial expansion: ̕r alle seucheneditorial expansion: ̅n die
09: voeditorial expansion: ̅n kalten dingeneditorial expansion: ̅n komeneditorial expansion: ̅n waneditorial expansion: ̅n es ist heÿß in dem dritteditorial expansion: ꝭen grad
10: Oleueditorial expansion: ̅m puleginueditorial expansion: ̅m das macht maeditorial expansion: ̅n vonn polëy das ist heÿß in dem vierden grad
11: Nÿm poleÿ so er pluet vnd seud den mit oel als hie vor geschriben stett
12: vnd temeditorial expansion: ꝑperir es pej dem feweditorial expansion: ̕err ÿe lengereditorial expansion: ̕r es seudt ÿe pesser es wirt So soll
13: mans daneditorial expansion: ̅n auß zwingeneditorial expansion: ̅n vnd behalteneditorial expansion: ̅n
14: Oleueditorial expansion: ̅m sambucueditorial expansion: ̅m Sambucus heÿßt holdereditorial expansion: ̕r der ist heÿß an dem dritteneditorial expansion: ̅n grad
15: das oel macht maeditorial expansion: ̅n von holdereditorial expansion: ̕r plut vnd seudt es auch als ir veditorial expansion: ̕ernomeneditorial expansion: ̅n habt
16: mit oel vnd ist gut als die anderneditorial expansion: ̅n die heÿß sein Auch ist ein ander
17: oel von holder das ist kalter natureditorial expansion: ̕r das macht maeditorial expansion: ̅n von den perneditorial expansion: ̅n die
18: maeditorial expansion: ̅n veber mer bringt der vindt maeditorial expansion: ̅n hie nicht
19: Oleueditorial expansion: ̅m Nardinueditorial expansion: ̅m Das fleuß in Indea auß eineeditorial expansion: ̅m stein nit als man sagt Maneditorial expansion: ̅n
20: macht es also man nÿmbt spicanardi gantz vnd seudt in in wasser mit oel
21: als ir vor veditorial expansion: ̕ernomeneditorial expansion: ̅n habt zu eineeditorial expansion: ̅m stampfftenn wein vnd lest es darnach
22: czweintzig tag darInneeditorial expansion: ̅n ligeneditorial expansion: ̅n Weneditorial expansion: ̅n daneditorial expansion: ̅n die krafft gantz in das oel kumbt
23: So ring es auß vnd behalt es Es hilfft fureditorial expansion: ̕r alle seucheneditorial expansion: ̅n die von kalteditorial expansion: ̕er
24: natureditorial expansion: ̕r komeneditorial expansion: ̅n vnd hilfft zu der dewueditorial expansion: ̅ng
25: Oleueditorial expansion: ̅m Ruteleon Macht maeditorial expansion: ̅n von den Rauteneditorial expansion: ̅n als die schelhein mit den raw=
26: teneditorial expansion: ̅n pleterneditorial expansion: ̅n sol maeditorial expansion: ̅n zu sameditorial expansion: ̅meneditorial expansion: ̅n siedeneditorial expansion: ̅n mit eineeditorial expansion: ̅m senfften wein vnd oel vnd
27: laß es czweintzig tag also darInneneditorial expansion: ̅n steneditorial expansion: ̅n so ring es daneditorial expansion: ̅n auß vnd behalt
28: es es ist gut vnd heÿß in dem vierdeditorial expansion: ̅en grad
29: Oleueditorial expansion: ̅m Castreleon Castoriueditorial expansion: ̅m macht Writing error? There is a down stroke after 't'. maeditorial expansion: ̅n also Die Biber geÿl soll maeditorial expansion: ̅n siededitorial expansion: ̅en in
30: oel mit sanfftem wein maeditorial expansion: ̅n darff das nit ringeneditorial expansion: ̅n waneditorial expansion: ̅n die pibergeil zufert
31: all gareditorial expansion: ̕r Das oel ist gut Epilenticis Epilempsia ist ein seuch in dem
32: hirneditorial expansion: ̅n vnd veditorial expansion: ̕erirret den menschen seinereditorial expansion: ̕r synne Auch ist es gut fureditorial expansion: ̕r das
33: gicht Es sterckeditorial expansion: ̅et vnd gibt crafft allen geliderneditorial expansion: ̅n
34: Oleueditorial expansion: ̅m Anetileon Anetueditorial expansion: ̅m heÿßt tille des sameeditorial expansion: ̅n zu stoß maeditorial expansion: ̅n ein teÿl in oel
35: zu eineeditorial expansion: ̅m senffteneditorial expansion: ̅n wein vnd ring das auß das ist gut Als ich vor ge=
36: sprocheneditorial expansion: ̅n Als maeditorial expansion: ̅n hie veditorial expansion: ̕ernomeneditorial expansion: ̅n hat Also soll maeditorial expansion: ̅n macheneditorial expansion: ̅n die oel Es
37: seÿ von kraut oder vonn czelchein voeditorial expansion: ̅n plumeeditorial expansion: ̅n oder von wurtzelneditorial expansion: ̅n
38: Iteditorial expansion: ꝭem Wer do wil macheneditorial expansion: ̅n oleueditorial expansion: ̅m muscatellinueditorial expansion: ̅m odeditorial expansion: ̕er Nardinueditorial expansion: ̅m oder Ruteleon odeditorial expansion: ̕er [70r] 01: welcher hand es seÿ Der nem das kraut plumeeditorial expansion: ̅n oder holtz vnd stoß das nit
02: vnd leg es in oel dreÿ stund Alsouil zusampt deneditorial expansion: ̅n weine vnd laß er dar=
03: ÿnneeditorial expansion: ̅n ligen dreÿssig tag vnd faulen ÿe lengeditorial expansion: ̕er es ligt ÿe pesser es wirt
04: daneditorial expansion: ̅n so ring maeditorial expansion: ̅n es durch vnd behalt das oel
05: Iteditorial expansion: ꝭem Wenn maeditorial expansion: ̅n von sameneditorial expansion: ̅n will oel macheneditorial expansion: ̅n So soll maeditorial expansion: ̅n den sameeditorial expansion: ̅n stoßeneditorial expansion: ̅n
06: vnd in Revision: 'm' transformed into 'n'? sieden wie vor gesagt ist Ir sult auch mercken wo des öls nit
07: enist So ist meÿeneditorial expansion: ̅n putterneditorial expansion: ̅n gut darzu wanneditorial expansion: ̅e sie ist gut vnd heÿlsam
08: Dar vmb wereditorial expansion: ̕r des oels nit mag gehabeneditorial expansion: ̅n der nem meÿen putterneditorial expansion: ̅n
recipe collection "A1a"
01: Hienach volgeneditorial expansion: ̅n Etlich ertzneÿ vonn mangerlaÿ dingeneditorial expansion: ̅n zu sameditorial expansion: ̅meneditorial expansion: ̅n gesaeditorial expansion: ̅mmet
02: Als du danneditorial expansion: ̅e hernach wol vindeneditorial expansion: ̅n wurdest
03: Ein purgatz Zu der zeÿtt des herbstes fureditorial expansion: ̕r allenn gebrechenn Additional abbreviation mark, expansion unclear.
04: [N]supplied because: missingym hieffenn die zeÿttig sein vnd mit dem reÿff wol wol beczwungeneditorial expansion: ̅n
05: vnd nÿm die mit kerneditorial expansion: ̅n vnd mit all vnd dereditorial expansion: ̕re die in eyneeditorial expansion: ̅m ofenn vnd
06: lege sie danneditorial expansion: ̅e herauß vnd laß den windt dar durch geneditorial expansion: ̅n vnd
07: nÿm dann eineeditorial expansion: ̅n moersereditorial expansion: ̕r vnd stoß die hieffeneditorial expansion: ̅n vnd misch die mit honig
08: vnd das isse das des morgens nüchterneditorial expansion: ̅n
09: Meßigkeit Ist ein aufenthaltung des ganntzeditorial expansion: ̅en leichnams . Vnd ein starck
10: aller gelider . Vnd ein außderueditorial expansion: ̅ng aller boesenn duenst Wann meßigkeit ist
11: ein zustoerueditorial expansion: ̅ng aller lastereditorial expansion: ̕r
12: Wiltu gut lekucheneditorial expansion: ̅n macheneditorial expansion: ̅n Reditorial expansion: ꝭecipe zu eineeditorial expansion: ̅m seÿdlein hönigs 1/2 lot negelleyeditorial expansion: ̅n
13: 1/2 lot muscat 1/2 lot Ingwereditorial expansion: ̕r 1/2 lot pfeffers vnd stoß das zu sameditorial expansion: ̅meneditorial expansion: ̅n vnd dar
14: auß mach eineeditorial expansion: ̅n teig vnd zu eineditorial expansion: ̕er moß honigs nÿm zwireditorial expansion: ̕r souil als vor be=
15: zeichent stett
16: Wiltu ein gutte salsen machen in der fastenn Nÿm mereditorial expansion: ̕rech vnd mandel
17: kerneditorial expansion: ̅n vnd stoß die in eineeditorial expansion: ̅m moersereditorial expansion: ̕r vnd thue wein dar zu das ist gut
18: Die vier kunigreich der werlt Tabular list or correlation.
19: Orientalis [que est]supplied because: list Calida editorial expansion: et hueditorial expansion: ̅mida
20: Meridionalis [que est]supplied because: list Calida editorial expansion: et sicca
21: Occidentalis que est frigida editorial expansion: et hueditorial expansion: ̅mida
22: Septembrionalis [que est]supplied because: list Frigida et sicca
23: Der lentz ist hitzig vnd feucht Die Zeit ist gemischet vnd dem lufft
24: geleich . Vnd in der Zeit so wirt bewegt das plut . Vnd in der Zeit ist
25: gesund alles das eineeditorial expansion: ̅n linden Complexion vnd natureditorial expansion: ̕r ist Als Iunge hunereditorial expansion: ̕r
26: vnd eÿereditorial expansion: ̕r doch soltu ir auch nit zu vil niessenn Vnd lactuken vnd agreste
27: vnd geÿß milch Es ist kein zeit des ganntzeditorial expansion: ̅en Iars die nutzereditorial expansion: ̕r ist dem
28: aderlassenn danneditorial expansion: ̅e dise zeit vnd ist nutz die bewegueditorial expansion: ̅ng des leÿbes
29: vnd die entschliessung des leÿbs vnd padenn Auch ist in diser Zeit
30: gut Ertzneÿ vnd getranck zu nemeditorial expansion: ̅men
31: Der Sumeditorial expansion: ̅mer Ist hitzig vnd durreditorial expansion: ̕r In der Zeit wirt veditorial expansion: ̕erzert das plut
32: vnd wechst in dem menschen die rot Colera . Vnd in der Zeit soll man
33: sich huttenn vor allenn dingeneditorial expansion: ̅n die hitzig vnd dureditorial expansion: ̕r sein Auch sol maeditorial expansion: ̅n
34: sich hutteneditorial expansion: ̅n vor v̈brigem essenn vnd trinckeneditorial expansion: ̅n das nit auß geleschet werd
35: die naturlich hitze . Inn der zeÿt des Sumeditorial expansion: ̅mers soll maeditorial expansion: ̅n sich geeditorial expansion: ̕rbraucheditorial expansion: ̅en
36: aller ding die kalter natureditorial expansion: ̕r sein Als kalb fleÿsch vnd essig et cucurbite
37: et pulli saginati ex farina ordeacea Vnd von der frucht die eins gutteneditorial expansion: ̅n
38: geschmacks ist Et mala atra et malignata similer aerea Vnd die do sein in deeditorial expansion: ̅n [59r]
recipe collection "A1b"
01: Hienach volgt vonn dem kocheneditorial expansion: ̅n vnd hat gemacht meyster Eberhart Ein koch
02: herczog heinrichs zu lands hut Zum Ein salsenn von weichselneditorial expansion: ̅n zu macheditorial expansion: ̅en
03: Item Wiltu machen ein gutte salseneditorial expansion: ̅n von weichselneditorial expansion: ̅n So
04: sell in eineeditorial expansion: ̅n hafen vnd setz die auff ein glut vnd laß sie siedeneditorial expansion: ̅n vnd
05: laß daneditorial expansion: ̅n wider erkaltenn vnd streich sie durch ein tuch vnd thue sie
06: daneditorial expansion: ̅n wider in den hafeneditorial expansion: ̅n vneditorial expansion: ̅d setz sie auff ein glut vnd laß sie wol siededitorial expansion: ̅en
07: vnd rureditorial expansion: ̕r sie piß sie dick wirt vnd thue daneditorial expansion: ̅n honig dar an vnd geribens
08: prot vnd negellein vnd gut gestüp vnd thue sie in ein feßlein sie pleibt
09: dir gut drew oder vier iareditorial expansion: ̕r
10: Ein gutte salsen zu machen in der fasteneditorial expansion: ̅n
11: Iteditorial expansion: ꝭem Nÿm mereditorial expansion: ̕rich vnd zustoß den in eineeditorial expansion: ̅m moersereditorial expansion: ̕r vnd nÿm maeditorial expansion: ̅ndelkerneditorial expansion: ̅n
12: oder nuß vnd zustoß die auch vnd geuß ein wein dar an Mereditorial expansion: ̕rich
13: bricht den stein gareditorial expansion: ̕r sereditorial expansion: ̕r weneditorial expansion: ̅n maeditorial expansion: ̅n in isset in der kost
14: Iteditorial expansion: ꝭem Ein andre salseneditorial expansion: ̅n Saluia petrocilius menta vnd pfeffereditorial expansion: ̕r das soll
15: maeditorial expansion: ̅n zustosseneditorial expansion: ̅n mit essig das ist ein salsen die macht lustig zu esseneditorial expansion: ̅n
16: Iteditorial expansion: ̅em Ein essenn von gebrateneditorial expansion: ̅n arbeisseneditorial expansion: ̅n Nÿm gesoteneditorial expansion: ̅n arbeÿß vnd
17: slach sie durch ein tuch oder durch ein sib vnd slach vil eÿereditorial expansion: ̕r
18: darzu als vil der arbeiß sein vnd seud es in putterneditorial expansion: ̅n vnd steck es
19: an eineeditorial expansion: ̅n spiß vnd brot sie wol vnd beslach sie mit eÿerneditorial expansion: ̅n vnd mit
20: kraut vnd gib es hin veditorial expansion: ̕ersaltz es nit
21: Ein holder muß zu macheneditorial expansion: ̅n Nÿm holderplut vnd zureib die in kuee
22: milch vnd nÿm mel vnd mach ein mus dar auß das ist gut zu
23: dem haubt vnd den sÿnneneditorial expansion: ̅n
24: Ein gut mus zu macheneditorial expansion: ̅n So nÿm nuß kerneditorial expansion: ̅n vnd stoß die clein vnd
25: streich die durch mit einereditorial expansion: ̕r susseneditorial expansion: ̅n milch vnd mit susser semell
26: brosem die wol gesoteneditorial expansion: ̅n sein vnd thue schmaltz dar an genug vnd
27: rureditorial expansion: ̕r es ab mit eÿer totterneditorial expansion: ̅n vnd wurtz es wol vnd veditorial expansion: ̕ersaltz es nit
28: Wiltu machen ein gebraten muß vonn vischenneditorial expansion: ̅n So nÿm per visch
29: die peÿß in essig vnd wurff die in ein maeditorial expansion: ̅ndel milch die mit reÿß
30: sein wol gemengt vnd ein wenig schmaltz dar an das wellig sej
31: versaltz es nit
32: Iteditorial expansion: ꝭem Ein essenn voneditorial expansion: ̅n einer leberneditorial expansion: ̅n eins kalbs Nÿm ein leberneditorial expansion: ̅n von eineeditorial expansion: ̅m
33: kalb vnd hack sie clein vnd würtz sie wol vnd nÿm daneditorial expansion: ̅n eineeditorial expansion: ̅n
34: hewrigeneditorial expansion: ̅n speck vnd weinpereditorial expansion: ̕r vnd leg das netz fureditorial expansion: ̕r dich vnd be=
35: streich es wol mit totterneditorial expansion: ̅n vnd nÿm daneditorial expansion: ̅n die leberneditorial expansion: ̅n vnd slach
36: ein netz dar vebereditorial expansion: ̕r vnd veditorial expansion: ̕erspeil das wol vnd leg sie auff ein rost
37: vnd laß sie prateneditorial expansion: ̅n vnd beslach sie halb mit totterneditorial expansion: ̅n die rot sein dar [59v] 01: nach an der andernn seittenn mit gruneeditorial expansion: ̅n totterneditorial expansion: ̅n vnd peterlein vnd veditorial expansion: ̕ersaltz es nit
02: Wiltu machen ein meyschen kucheneditorial expansion: ̅n So nÿm auff zehen eÿer vnd zuslach
03: sie wol vnd nÿm darzu peterlein vnd rureditorial expansion: ̕r es vndeditorial expansion: ̕ereinandeditorial expansion: ̕er vnd nÿm eineeditorial expansion: ̅n
04: morsereditorial expansion: ̕r vnd setz auff ein koleneditorial expansion: ̅n vnd thue dar ein eineeditorial expansion: ̅n loeffel vol schmaltz
05: vnd laß es heÿß werdeneditorial expansion: ̅n vnd geuß die eÿereditorial expansion: ̕r darein vnd laß es kul pacheditorial expansion: ̅en
06: vnd thu es also gantz auff ein schussel veditorial expansion: ̕ersaltz es nit
07: Item Wiltu machen ein essen in dem meÿen das heÿßt ein gespoet So nyeditorial expansion: ̅m
08: eineeditorial expansion: ̅n fliessendeneditorial expansion: ̅n keß vnd schneid den in vil schnitteneditorial expansion: ̅n die duenn sein
09: vnd nÿm darzu sechs eÿer vnd slach die auff den keß vnd nÿm
10: meichßige putternn in ein pfannen vnd thue den keß mit den eÿernn
11: vber das fewreditorial expansion: ̕r vnd zeuch es eÿ dar mit auff das es slecht wereditorial expansion: ̕r vnd
12: richte es an vnd veditorial expansion: ̕ersaltz es nicht
13: Item eineeditorial expansion: ̅n fladeneditorial expansion: ̅n zu macheneditorial expansion: ̅n von fischeneditorial expansion: ̅n velcherlej sie sind So
14: nÿm ein dicke maeditorial expansion: ̅ndelmilch wol gemengt mit reiß mel vnd thue
15: dar ein eineeditorial expansion: ̅n apffel odereditorial expansion: ̕r zwenn vnd ein wenig wurtz vnd seud
16: es in eineeditorial expansion: ̅m ofen vnd laß es pacheneditorial expansion: ̅n vnd veditorial expansion: ̕ersalcz es nit
17: Wiltu machen morchen vmb weihennachteneditorial expansion: ̅n So nÿm ein teick
18: auß weissem brot vnd auß ein wenig melbs vnd schla eÿer dar an
19: vneditorial expansion: ̅d mach zwen knebel vnd wurff die in den teick vnd zeuch
20: sie darInneeditorial expansion: ̅n vmb vnd leg sie in ein schmaltz das nit zu heÿß
21: sej vnd weneditorial expansion: ̅n es ein wenig gepack So nÿm es her wider auß
22: vnd schneÿd es daneditorial expansion: ̅n mitten auff dem knebel auff von einandeditorial expansion: ̕er
23: vnd full es danneditorial expansion: ̅e mit ein gerunteneditorial expansion: ̅n eÿerneditorial expansion: ̅n vnd zeuch es durch
24: eineeditorial expansion: ̅n lindeneditorial expansion: ̅n straubeneditorial expansion: ̅n teick leg es in ein schmaltz vnd laß es
25: pacheneditorial expansion: ̅n vnd setz die morchen dar ein vnd laß sie pacheneditorial expansion: ̅n
26: Wiltu machen ein gestrocztes gepachens So mach ein teÿck von
27: eÿtell eÿerneditorial expansion: ̅n vnd wurtz in wol vnd mach in gel vnd warmeditorial expansion: ̅m du? According to Feyl: 'dutzend'.
28: gutteditorial expansion: ̕er holmeditorial expansion: ̅m in den teick das sie naß werdeneditorial expansion: ̅n vnd nÿm sie dann
29: her auß vnd pack es in eineeditorial expansion: ̅m schmaltz vnd veditorial expansion: ̕ersaltz nit
30: Wiltu machen gut kucheneditorial expansion: ̅n vonn eÿerneditorial expansion: ̅n So nÿm eÿer wie vil
31: du wilt vnd zu slach die wol vnd schneid semel funf lot dar
32: vnteditorial expansion: ̕er vnd thue dar ein weinpereditorial expansion: ̕r vnd schmaltz in ein pfanneeditorial expansion: ̅n des
33: genug sej vnd geuß die eÿer dar ein vnd laß es packeneditorial expansion: ̅n ÿnneneditorial expansion: ̅n
34: vnd ausseneditorial expansion: ̅n do mit slach es auff ein panck vnd hack dar vnteditorial expansion: ̕er
35: gut wurtz vnd schneid es zu scheubeneditorial expansion: ̅n vnd richt es an
36: Item Ein essenn von milch kucheneditorial expansion: ̅n So soltu sie clein schnëyeditorial expansion: ɖden Recipe ends here. [60r] 01: Recipe starts in the middle of the text: recipe for Chicken in a pinch bottle.hafen vnd geuß ein wassereditorial expansion: ̕r dar an vnd deck es zu vnd laß siedeneditorial expansion: ̅n so wirt
02: es sich strecken in dem glaß das maeditorial expansion: ̅n sicht sein fuß vnd flügel vnd
03: den ganntzeditorial expansion: ̅en pöttich so ist es gerecht
04: Wiltu macheneditorial expansion: ̅n dreÿerlej essens an eineeditorial expansion: ̅m visch So nÿm ein hecht vnd
05: slach vmb das mittel teÿl ein naß tuch vnd leg in auff ein rost vnd
06: saltz in vnd laß in prateneditorial expansion: ̅n vnd das fodereditorial expansion: ̕r teil bespreng mit melb
07: vnd begeuß mit schmaltz das heÿß sej vnd das tuch begeuß mit
08: heissem wein vnd das hinder teÿl prett sich selbs auff dem rost
09: Item vt scito coquantur carnes Recipe aliquas pecias de vitro Reading unclear, acc. to Feyl 'vino'. Et pone in ollam
10: ad carnes crudas et sic coquantur
11: Item ad extrahendum sal de cibo nimis salsato Recipe de farina frumenti in vna
12: pecia lini panni et dimitte bulire intus
13: Item Ad appetitum comedendi valet illa salsa facta cum aleo Et appone piper
14: ad triginta grana et hoc simul tunde Et Ieiunus per duos dies comede
15: etiam appone de saluia tria folia cum sale modico Vel accipe aleum cum
16: bibenella et fac succum
17: Iteditorial expansion: ꝭem Wiltu swartz fisch macheneditorial expansion: ̅n So laß die visch siedeneditorial expansion: ̅n an die
18: stat vnd nÿm daneditorial expansion: ̅n gestosseneditorial expansion: ̅n negellein vnd thue die dar an ? Deletion or some kind of terminator?
19: vnd laß sie daneditorial expansion: ̅n noch ein gutteneditorial expansion: ̅n wal thun
20: Iteditorial expansion: ꝭem Vonn hechteneditorial expansion: ̅n wirt gareditorial expansion: ̕r schoenns vnd lawters gestanndeneditorial expansion: ̅n
21: also das es durchsichtig wirt
22: Wiltu eineeditorial expansion: ̅n gutten stockfisch macheneditorial expansion: ̅n So laß in siedeneditorial expansion: ̅n als ein kalb
23: fleisch vnd laß in ein siedeneditorial expansion: ̅n auff halben wogk Read: 'wegk'. vnd seig daneditorial expansion: ̅n die
24: brue dar vonn vnd schuet den stockvisch herauß vnd erclaub in
25: wol vnd nÿm daneditorial expansion: ̅n ein pfanneeditorial expansion: ̅n vnd thue smaltz dar ein vnd laß
26: es warmeditorial expansion: ̅m werdeneditorial expansion: ̅n vnd leg daneditorial expansion: ̅n den stockvisch in die putterneditorial expansion: ̅n
27: vnd laß sie dar ÿnneeditorial expansion: ̅n erhitzeneditorial expansion: ̅n vnd nÿm daneditorial expansion: ̅n Ingwereditorial expansion: ̕r vnd saffran
28: mit des visch brue vnd ferb das do mit ein vnd geuß es vebeditorial expansion: ̕er
29: den stock
30: drej thun so ist er gerecht
31: Iteditorial expansion: ̅em Hienach volgt wie maeditorial expansion: ̅n ein ganß prateneditorial expansion: ̅n soll So laß sie
32: vor zwenn oder drej tag wol hungerneditorial expansion: ̅n das die bösen predeneditorial expansion: ̅n
33: die in ir sein her auß geneditorial expansion: ̅n vnd soll sie daneditorial expansion: ̅n nerneditorial expansion: ̅n mit korneditorial expansion: ̅n vnd dar
34: nach tötte sie vnd prate sie pej dem fewereditorial expansion: ̕r vnd du solt dar ein
35: stossen saluia vnd ander gut wuertz das der safft dardurch gee
36: vnd maeditorial expansion: ̅n soll sie besprengeneditorial expansion: ̅n mit wein oder mit essigk das editorial expansion: dzdaz schmaltz [60v] 01: do vonn trieff Wann das genß schmaltz soll maeditorial expansion: ̅n nit essenn waneditorial expansion: ̅n es macht
02: den menschen krannck waneditorial expansion: ̅n die feisteneditorial expansion: ̅n kumbt vonn boeser feuchtigkeit
03: vnd wer gesund ist der soll die gans also gebrateneditorial expansion: ̅n essenn so schadt
04: sie dester mÿndereditorial expansion: ̕r Wer aber krannck ist der soll wenig do von essenn
05: Weneditorial expansion: ̅n maeditorial expansion: ̅n sie kocht vnd seudt in wasser so ist sie vngesund waneditorial expansion: ̅n daneditorial expansion: ̅n
06: so mügeneditorial expansion: ̅n die boesen preden nit herauß geneditorial expansion: ̅n von verhinderueditorial expansion: ̅ng wegeditorial expansion: ̅en
07: des wassers
08: Hienach volgt vonn den kuchenspeisen wareditorial expansion: ̕r zu sie gut sein
09: Iteditorial expansion: ꝭem Reÿß kelt vnd hitzigt nit vnd speißt sereditorial expansion: ̕r vnd weneditorial expansion: ̅n mans wol seudt
10: mit milch so macht es vil plutz vnd doch so schadt es den lewteditorial expansion: ̅en
11: die den gryeditorial expansion: ̅mmeneditorial expansion: ̅n in dem leib habenn vnd stupfft vnd wirt nit
12: schier veditorial expansion: ̕erdewt
13: Hirß zu essenn kelt vnd dereditorial expansion: ̕rt vnd stopffet vnd speist nit wol
14: vnd das selb thut auch der haberneditorial expansion: ̅n vnd spelt
15: Gerstenn Blewet vnd keltet vnd speist nit wol vnd schadt allen
16: den lewteneditorial expansion: ̅n die gepresteneditorial expansion: ̅n habeneditorial expansion: ̅n vnd von kalter natur kumbt oder
17: das gryeditorial expansion: ̅mmeneditorial expansion: ̅n in dem leib hat Aber hitzigeneditorial expansion: ̅n lewteneditorial expansion: ̅n vnd die do geditorial expansion: ̕ern
18: cleiner wurdeneditorial expansion: ̅n den ist sie gut vnd weneditorial expansion: ̅n maeditorial expansion: ̅n sie isset odereditorial expansion: ̕r trincket
19: mit venchel sameneditorial expansion: ̅n so ist sie gut fureditorial expansion: ̕r etlicheneditorial expansion: ̅n gebresten an der
20: brust vnd spricht Auiceneditorial expansion: ̅na das gersteneditorial expansion: ̅n wassereditorial expansion: ̕r schadet dem mageditorial expansion: ̅en
21: der do kalt ist Es ist auch Rittigeneditorial expansion: ̅n lewteneditorial expansion: ̅n gareditorial expansion: ̕r nuetz
22: Linßeneditorial expansion: ̅n Sein bescheidenlich heÿß vnd dereditorial expansion: ̕ren vnd macheneditorial expansion: ̅n vil plutz
23: vnd so maeditorial expansion: ̅n sie seudt mit essig so erlescheneditorial expansion: ̅n sie die enzuendueditorial expansion: ̅ng des
24: plutz Vnd wer sie dick isset dem machen sie vinstereditorial expansion: ̕r awgeneditorial expansion: ̅n do
25: vonn sie vast dereditorial expansion: ̕rent Auiceneditorial expansion: ̅na spricht das sie schadeneditorial expansion: ̅n dem mageneditorial expansion: ̅n
26: vnd blewend vnd stopffend
27: Die kicherneditorial expansion: ̅n Hitzeneditorial expansion: ̅n vnd plewend vnd macheneditorial expansion: ̅n pruntzeditorial expansion: ̅en vnd macheneditorial expansion: ̅n
28: den fraweneditorial expansion: ̅n ire Recht zu vier wocheneditorial expansion: ̅n einß komeneditorial expansion: ̅n als es sein soll
29: vnd spricht Aueditorial expansion: ̕errois das sie precheneditorial expansion: ̅n den stein der do leÿt in den
30: lendeneditorial expansion: ̅n oder der do leit in der bloseneditorial expansion: ̅n vnd auch die brüe mit
31: der sie gesoteneditorial expansion: ̅n werdeneditorial expansion: ̅n vnd darczu sein die swartzeditorial expansion: ̅en kicherneditorial expansion: ̅n pessereditorial expansion: ̕r
32: daneditorial expansion: ̅n die weisseneditorial expansion: ̅n Vnd Galieneditorial expansion: us spricht das bru von kicherneditorial expansion: ̅n so
33: maeditorial expansion: ̅n sie seudt die ist der leberneditorial expansion: ̅n gut waneditorial expansion: ̅n es reinigt sie vnd die
34: nÿren do der stein wechst den schleim vnd treibt vil vnflatz
35: vonn dem menscheneditorial expansion: ̅n
36: Arbeißeneditorial expansion: ̅n Brüe hat die selben krafft aber nit als krefftigklicheneditorial expansion: ̅n
37: do vonn so maeditorial expansion: ̅n kicherneditorial expansion: ̅n nit hat so seudt maeditorial expansion: ̅n arbeiß kicherneditorial expansion: ̅n
38: oder arbeiß die grun sein so soll maeditorial expansion: ̅n addednit essenn waneditorial expansion: ̅n sie machenn
39: em menscheneditorial expansion: ̅n boese feuchtigkeit [61r] 01: Ponn Bleen vnd macheneditorial expansion: ̅n we in dem leib vnd den swindel in dem haubt
02: vnd spricht Rasis der vil vnd dick isset die pon die werdeneditorial expansion: ̅n irreditorial expansion: ̕e in ireneditorial expansion: ̅n
03: synneeditorial expansion: ̅n vnd etweneditorial expansion: ̅n vnsinig vnd erseufczeneditorial expansion: ̅n gareditorial expansion: ̕r tieff vnd weneneditorial expansion: ̅n das in
04: etwas preste odereditorial expansion: ̕r vnrecht sej vnd veditorial expansion: ̕erirren die lewt in ireneditorial expansion: ̅n synneeditorial expansion: ̅n vnd in
05: irer constientz . Etweneditorial expansion: ̅n wissen die selben lewt nit warvmb sie allso tieff
06: erseuffczeneditorial expansion: ̅n Galieneditorial expansion: us spricht das ponn gut plut macheneditorial expansion: ̅n do voeditorial expansion: ̅n so
07: muegeneditorial expansion: ̅n sie starck lewt wol esseneditorial expansion: ̅n Aber maeditorial expansion: ̅n sol sie wol siedeneditorial expansion: ̅n
08: Oder wereditorial expansion: ̕r sie isset mit essig so sie wol gesoteneditorial expansion: ̅n sein oder sie rohe isset deeditorial expansion: ̅m
09: macheneditorial expansion: ̅n sie böse feuchtigkeit in dem mageneditorial expansion: ̅n vnd in den dermeeditorial expansion: ̅n vnd
10: bleen vnd do von kumbt grosser sichtag
11: Rubeneditorial expansion: ̅n Spricht aueditorial expansion: ̕errois hitzigeneditorial expansion: ̅n vnd macheneditorial expansion: ̅n feuchte vnd macheeditorial expansion: ̅n
12: wind in dem leib vnd vnkeusch vnd schoen awgeneditorial expansion: ̅n
13: Czwiffel Sind heÿß in dem vierdeneditorial expansion: ̅n grad vnd feucht in dem dritteditorial expansion: ꝭen
14: grad vnd macheneditorial expansion: ̅n vnkeusch vnd thund we in dem haubt vnd so
15: maeditorial expansion: ̅n sie roch isset so macheneditorial expansion: ̅n sie böse feuchtigkeit vnd bringeneditorial expansion: ̅n gros
16: senn durst dem menscheneditorial expansion: ̅n
17: Knoblauch Ist heÿß vnd truckeneditorial expansion: ̅n auff dem mittel des viereditorial expansion: ɖden grads
18: vnd habeneditorial expansion: ̅n die eigenschafft als zwifel vnd dar zu veditorial expansion: ̕ertreibt er die
19: wind oder das bleen in dem leib vnd sein schad weneditorial expansion: ̅n maeditorial expansion: ̅n sie isset
20: waneditorial expansion: ̅n sie bringeneditorial expansion: ̅n grosse hitz vnd böse feuchtigkeit vnd richeneditorial expansion: ̅n auff
21: in das haubt Doch schadt knoblauch in den kalteneditorial expansion: ̅n lanndeneditorial expansion: ̅n myneditorial expansion: ̅ndeditorial expansion: ̕er
22: vnd so die zeit kalt ist daneditorial expansion: ̅n in dem sumeditorial expansion: ̅mereditorial expansion: ̕r oder heisseneditorial expansion: ̅n landeditorial expansion: ̅en als
23: daneditorial expansion: ̅n spricht der meÿstereditorial expansion: ̕r rasis
24: Als kraut macht boß plut Das ist melancolei vnd traurigkeit vnd
25: boß gedennckeneditorial expansion: ̅n vnd trawm an lattich vnd ochsen zungeneditorial expansion: ̅n
26: Lattich kelt vnd der in gesotteneditorial expansion: ̅n isset dem macht sie pesser plut
27: daneditorial expansion: ̅n ander kraut vnd macht schloffeneditorial expansion: ̅n wie maeditorial expansion: ̅n in isset roch odeditorial expansion: ̕er
28: gesoteneditorial expansion: ̅n vnd ist gut dem die Sonne we hat gemacht in seineeditorial expansion: ̅m
29: haubt oder die enczinndet mageneditorial expansion: ̅n habeneditorial expansion: ̅n Vnd wer sie isset mit
30: isset mit essig den macht sie hungrig vnd lustig nach der speÿß
31: Sie
32: gesicht vnd dem mageneditorial expansion: ̅n vnd macht vil böser trawm maeditorial expansion: ̅n sol
33: sie siedeneditorial expansion: ̅n mit czweÿeneditorial expansion: ̅n wasserneditorial expansion: ̅n so schadend sie dester mÿndeditorial expansion: ̕er
34: also schreibt avicenna Abbditional abbreviation mark, unclear.
35: Kölkraut Ist hitzig vnd dereditorial expansion: ̕ret vnd macht wol singeneditorial expansion: ̅n das safft [61v] 01: das voeditorial expansion: ̅n im kumbt ist gut gedrunckeditorial expansion: ̅en trunckeneditorial expansion: ̅n lewteneditorial expansion: ̅n vnd macht boes
02: plut vnd spricht Rasis das sie macht schwereditorial expansion: ̕r pöß trawm Es macht
03: zu stul gen vnd erweicht die prust vnd die keleneditorial expansion: ̅n vnd gepewtet
04: orbasius den menschen die das gesuecht in den lendeneditorial expansion: ̅n habeneditorial expansion: ̅n
05: auch an hendeneditorial expansion: ̅n vnd an fusseneditorial expansion: ̅n das sie sullen köl essenn
06: Mangolt vnd mölt Sein der eÿgenschafft das sie den leip weicheditorial expansion: ̅en
07: vnd zu stul macheneditorial expansion: ̅n geneditorial expansion: ̅n vnd speisen wol vnd sein gut fureditorial expansion: ̕r die
08: gelsucht vnd ist gut den lewteneditorial expansion: ̅n die entzundt leberneditorial expansion: ̅n habeditorial expansion: ̅en
09: vnd besunder mölt kelt vnd macht feuchtigkeit Aber mangolt
10: ist pessereditorial expansion: ̕r vnd bringt nit alsouil feuchtigkeit in dem menscheditorial expansion: ̅en
11: Mangolt pleter zieheneditorial expansion: ̅n sereditorial expansion: ̕r auff die wundeneditorial expansion: ̅n gelegt
12: Benet Ist gut vnd nuetz der keleneditorial expansion: ̅n der lungeneditorial expansion: ̅n dem mageditorial expansion: ̅en vnd
13: auch der leberneditorial expansion: ̅n vnd macht bescheÿdenlich zu stul geneditorial expansion: ̅n vnd ist gareditorial expansion: ̕r
14: ein gut vnd gesund speÿß
15: Mandel kerneditorial expansion: ̅n Die do süß sein die sein bescheÿdenlich hitzig vnd
16: bringeneditorial expansion: ̅n bescheÿdenlich feuchtigkeit von dem menscheneditorial expansion: ̅n vnd spricht
17: Aueditorial expansion: ̕errois das sie machen wachßeneditorial expansion: ̅n das hirneditorial expansion: ̅n vnd sußlich schlaffeneditorial expansion: ̅n do
18: von sein sie nuetz den menschen die do sereditorial expansion: ̕r studireditorial expansion: ̅en oder wacheneditorial expansion: ̅n
19: vnd dureditorial expansion: ̕r sein wordeneditorial expansion: ̅n zu sere maeditorial expansion: ̅n soll sie scheleditorial expansion: ̅en vnd mit weißemeditorial expansion: ̅m
20: prot essenn so maeditorial expansion: ̅n sust nit mer essenn wil vnd wer zucker dar
21: zu isset an brot das ist noch pessereditorial expansion: ̕r waeditorial expansion: ̅n so macheneditorial expansion: ̅n sie vil plutes
22: das gut ist Rasis spricht das sie salbeneditorial expansion: ̅n die keleneditorial expansion: ̅n vnd macheneditorial expansion: ̅n sie
23: glat vnd sein gut den lewteneditorial expansion: ̅n die schneÿdet das wassereditorial expansion: ̕r voeditorial expansion: ̅n hitz
24: sie macheneditorial expansion: ̅n den menschen wol pruntzeditorial expansion: ̅en vnd das selb thut auch
25: maeditorial expansion: ̅ndelmilch doch werdeneditorial expansion: ̅n sie kawm veditorial expansion: ̕erdewet Aueditorial expansion: ̕errois spricht das
26: maeditorial expansion: ̅ndel gareditorial expansion: ̕r rein vnd sauber macht die weg vnd die gelider do
27: das wassereditorial expansion: ̕r auß von dem menscheneditorial expansion: ̅n get vnd sein gar nuetz ma=
28: gerneditorial expansion: ̅n lewteneditorial expansion: ̅n vnd das oel das do voeditorial expansion: ̅n kumbt ist gut fureditorial expansion: ̕r den
29: krampff vnd der den ruckgrat do mit salbet den behuet es vndeditorial expansion: ̕er
30: weilen das er an im in seineeditorial expansion: ̅m alter nit krump wirt
31: Granat oepffel Nüchterneditorial expansion: ̅n gesseneditorial expansion: ̅n die leschen den durst vnd veditorial expansion: ̕ertreÿbeditorial expansion: ̅en
32: vber gele Reading unclear. vnd machent den menscheneditorial expansion: ̅n hungerneditorial expansion: ̅n Rasis spricht
33: das sie veditorial expansion: ̕ertreÿben den riteneditorial expansion: ̅n vnd macheneditorial expansion: ̅n den das in die speÿß
34: zu dem mueditorial expansion: ̅nd auß fert das im die speÿß beleibt vnd kelt die
35: leberneditorial expansion: ̅n Aueditorial expansion: ̕errois spricht welche zeit maeditorial expansion: ̅n ißt das sie daneditorial expansion: ̅n die speiß
36: nit lassenn veditorial expansion: ̕erderben in dem mageneditorial expansion: ̅n vnd der sie zu hinderst ißt
37: so lassen sie die anderneditorial expansion: ̅n speÿß nicht auf richeneditorial expansion: ̅n in das haubt [62r] 01: Nuße Hitzeneditorial expansion: ̅n vnd dereditorial expansion: ̕ren vnd werden kawm veditorial expansion: ̕erdewt sie schadeneditorial expansion: ̅n dem mageditorial expansion: ̅en vnd
02: macheneditorial expansion: ̅n die speÿß zu dem mueditorial expansion: ̅nd auß faren vnd zu stul geneditorial expansion: ̅n Aber die gruneeditorial expansion: ̅n
03: die schadeneditorial expansion: ̅n mÿndeditorial expansion: ̕er Wereditorial expansion: ̕r ir zu vil isset den slecht das parliß odeditorial expansion: ̕er der slack
04: an der zungeneditorial expansion: ̅n waneditorial expansion: ̅n sie macheneditorial expansion: ̅n ein swere zungeditorial expansion: ̅en Auiceneditorial expansion: ̅na spricht sie
05: schaden nicht so es gareditorial expansion: ̕r kalt in dem winteditorial expansion: ̕er ist Aueditorial expansion: ̕errois spricht meßlich
06: gesseneditorial expansion: ̅n schadeneditorial expansion: ̅n allen lewteneditorial expansion: ̅n die do hitzig sücht oder gebresteneditorial expansion: ̅n furchteditorial expansion: ꝭen
07: musen oder offt gewÿnneeditorial expansion: ̅n Wer sie mit feigeneditorial expansion: ̅n ißt so sein sie gut fureditorial expansion: ̕r
08: veditorial expansion: ̕ergiffte lüfte vnd fureditorial expansion: ̕r alle gifft
09: Haselnuß Macheneditorial expansion: ̅n das hirneditorial expansion: ̅n wachßeneditorial expansion: ̅n vnd thueditorial expansion: ̅n dem haubt we Ipocras
10: spricht vnd Auiceneditorial expansion: ̅na Weneditorial expansion: ̅n sie gebrateneditorial expansion: ̅n sein so sein sie gut fureditorial expansion: ̕r den
11: husteneditorial expansion: ̅n vnd macheneditorial expansion: ̅n sereditorial expansion: ̕r auß werffenn Haßelnuß pleen in dem
12: leib vnd machen winde in dem gedermeditorial expansion: ̅m vnd werdeditorial expansion: ̅en kawm veditorial expansion: ̕erdewt
13: daneditorial expansion: ̅n recht nuß doch speÿsen sie wol
14: Nespel Machen veste in dem leib vnd veditorial expansion: ̕ertreibeneditorial expansion: ̅n v̈ber gele maeditorial expansion: ̅n soll
15: sie essenn hindeneditorial expansion: ̅n nach so maeditorial expansion: ̅n sust nit mereditorial expansion: ̕r essenn wil
16: Kesten Die thun auch gleich als die nespelneditorial expansion: ̅n Sie laßeneditorial expansion: ̅n die speiß
17: nit auff in das haupt riecheneditorial expansion: ̅n das thun auch pirneditorial expansion: ̅n vnd keß so maeditorial expansion: ̅n
18: sie an der letze hindeditorial expansion: ̅en nach ißt
19: Maulpereditorial expansion: ̕r Die schadeneditorial expansion: ̅n sereditorial expansion: ̕r dem mageneditorial expansion: ̅n vnd allermeÿst die dÿ nit
20: wol zeittig sein Maneditorial expansion: ̅n soll sie essenn ee das maeditorial expansion: ̅n anndre speÿß nüczt
21: so macheneditorial expansion: ̅n sie zu stul geneditorial expansion: ̅n vnd kelteneditorial expansion: ̅n auch
22: Pflawmeeditorial expansion: ̅n Sein zweÿerlej weiß vnd swartz vnd sein ped der natur
23: das sie kelteneditorial expansion: ̅n vnd feucht macheneditorial expansion: ̅n so sie zeittig sind vnd veditorial expansion: ̕ertreibeditorial expansion: ̅en
24: v̈brige pöse hitz die voeditorial expansion: ̅n hitzigeditorial expansion: ̕er vber gell kumeditorial expansion: ̅met vnd machen zu stul
25: geneditorial expansion: ̅n . Aber sie krenckeneditorial expansion: ̅n ein wenig des magens müt vnd die
26: sein weÿß vnd sein
27: So sie grossereditorial expansion: ̕r vnd veister sind so sie ÿe pesser sind maeditorial expansion: ̅n soll sie
28: ee das maeditorial expansion: ̅n ander speiß ist vnd sunderlich so der mensch nit mag
29: zu stul geneditorial expansion: ̅n
30: Kirscheditorial expansion: ̅en amerelleditorial expansion: ̅en habenn auch die natur vnd wesen als die pflaw=
31: meeditorial expansion: ̅n vnd maeditorial expansion: ̅n soll sie am ersteneditorial expansion: ̅n esseneditorial expansion: ̅n
32: Pfirsing die kelten vnd macheneditorial expansion: ̅n feucht die pöß vnd schedlich ist doch
33: bringt sie lust zu der speÿß vnd wereditorial expansion: ̕r pfirsing nach ander speÿß isset
34: das veditorial expansion: ̕erderbt die ersten speÿß in dem mageneditorial expansion: ̅n vnd dar vmb wer sie
35: wil essenn der soll sie vor anndereditorial expansion: ̅en speÿsen essenn so sein sie nuetz fureditorial expansion: ̕r
36: den bösenn gesmack
02: auß den pfirsing pleterneditorial expansion: ̅n das toet die wurmeditorial expansion: ̅m in den oren so maeditorial expansion: ̅n es dar ein
03: tropfft Wer vil vnd offt pfirsing isset der wirt offt ritig doch sein sie
04: nuetz den lewteneditorial expansion: ̅n die sereditorial expansion: ̕r in dem mageneditorial expansion: ̅n enczundet sein die sereditorial expansion: ̕r geneditorial expansion: ̅n odeditorial expansion: ̕er
05: sereditorial expansion: ̕r arbeitteditorial expansion: ̅en so soll maeditorial expansion: ̅n sie nuechterneditorial expansion: ̅n vnd bescheidenlich essenn
06: Kuetenn Stopfft mereditorial expansion: ̕r daneditorial expansion: ̅n die pirneditorial expansion: ̅n vnd sterckt den mageneditorial expansion: ̅n vnd macht
07: lustigk zu essen Wer sie aber nach ander speÿß isset den macheneditorial expansion: ̅n sie zu stul
08: gen vnd der smack der voeditorial expansion: ̅n in get der sterckt das hertz vnd ist gut
09: fureditorial expansion: ̕r allen gepresteneditorial expansion: ̅n des hertzeditorial expansion: ̅en vnd weneditorial expansion: ̅n maeditorial expansion: ̅n sie prett spricht Auiceneditorial expansion: ̅na
10: so sein sie nutzeditorial expansion: ̕er den lewteneditorial expansion: ̅n vnd deditorial expansion: ̕er natur den die dÿ speÿß nit muegeditorial expansion: ̅en
11: behalteneditorial expansion: ̅n den sie oben auß fert vnd trunckeditorial expansion: ̅en lewteneditorial expansion: ̅n vnd sterckeneditorial expansion: ̅n den
12: mageneditorial expansion: ̅n der vil bösereditorial expansion: ̕r feuchtigkeit in im hat vnd macht den menscheneditorial expansion: ̅n
13: frölich Auiceneditorial expansion: ̅na spricht vnd der ein sÿroppel auß dem safft macht vnd
14: den trinckt das bringt den gelust wider zu esseneditorial expansion: ̅n der speÿß ob er in
15: miteinandeditorial expansion: ̕er veditorial expansion: ̕erloreditorial expansion: ̅en het
16: Pÿren die do roch sein Die kelteneditorial expansion: ̅n vnd dereditorial expansion: ̕ren vnd stopffen den leib
17: vnd benemeneditorial expansion: ̅n den durst Rasis spricht der sie vor andeditorial expansion: ̕er speÿß ißt So
18: trueckeneditorial expansion: ̅n sie die speiß nÿder das sie nit außricheneditorial expansion: ̅n in das haubt Sind
19: sie aber rauch vnd nit sueß so soltu sie brateneditorial expansion: ̅n aber zumol nit esseneditorial expansion: ̅n
20: Oepffel Die do suß sein macheneditorial expansion: ̅n natürliche feuchtigkeit Aber sawereditorial expansion: ̕r
21: öpffel die kelten vnd dereditorial expansion: ̕rent ob du der naturlicheneditorial expansion: ̅n hitz zu vil hast
22: vnd ob du newreditorial expansion: ̕r dar an schmeckst so stercken sie das hertz vnd editorial expansion: dzdaz
23: hirneditorial expansion: ̅n Auch machen sie wind in dem leib Aueditorial expansion: ̕errois spricht oepffel safft
24: sterckt den mageneditorial expansion: ̅n doch wer vil oepffel isset dem werden sein zieh
25: aderneditorial expansion: ̅n gekrenckt vnd wirt Ritig Auiceneditorial expansion: ̅na spricht Wer oepffel isset
26: der sol nicht daneditorial expansion: ̅n den safft ein slindeneditorial expansion: ̅n Alle oepffel die nit
27: gutteneditorial expansion: ̅n geschmack habenn sein schedlich
28: Weintraub Die so süß sein vnd weÿß vnd duneditorial expansion: ̅ne pelg habeneditorial expansion: ̅n die
29: dewet maeditorial expansion: ̅n leichtiglicheneditorial expansion: ̅n weneditorial expansion: ̅n sie suß sein vnd spricht Raeditorial expansion: sisß das sie
30: schier veist macheneditorial expansion: ̅n vnd pleen vnd hitzeneditorial expansion: ̅n vnd macht vnkeusch sie
31: schadeneditorial expansion: ̅n der bloseneditorial expansion: ̅n maeditorial expansion: ̅n soll sie auch nit essen sie sein daneditorial expansion: ̅n vor dreÿeneditorial expansion: ̅n
32: oder vier tageneditorial expansion: ̅n gebrocheneditorial expansion: ̅n Alle mereditorial expansion: ̕r trawbeneditorial expansion: ̅n sein nuecz den meeditorial expansion: ̅nscheditorial expansion: ̅en
33: den wee ist in irem gedermeditorial expansion: ̅m vnd den nÿren vnd die blosen reÿnigt
34: sie vnd speißeneditorial expansion: ̅n wol Aueditorial expansion: ̕errois spricht das sie hitz brengeneditorial expansion: ̅n vnd feuch
35: tigkeit vnd sein nuetz der leberneditorial expansion: ̅n
36: Veigenn Das pest obs spricht Aueditorial expansion: ̕errois sein veigeneditorial expansion: ̅n waneditorial expansion: ̅n sie reÿnigeneditorial expansion: ̅n [63r] 01: den mageneditorial expansion: ̅n vnd macheneditorial expansion: ̅n zu stul geneditorial expansion: ̅n vnd bringeneditorial expansion: ̅n hitz vnd feuchtigkeit
02: Auiceneditorial expansion: ̅na spricht das sie böß plut macheneditorial expansion: ̅n vnd darvmb wer ir vil isset der
03: wirt grindig vnd vol lewß doch so sein sie nuetz der leberneditorial expansion: ̅n vnd dem miltz
04: so sie veditorial expansion: ̕erstopfft sein vnd den nÿereditorial expansion: ̅en vnd dÿe blosen renigt sie vnd thut den
05: weg auff do die speÿß soll ein geneditorial expansion: ̅n So maeditorial expansion: ̅n sie isset mit nussen odeditorial expansion: ̕er mit
06: maeditorial expansion: ̅ndel lang dar vor ee maeditorial expansion: ̅n isset die sein nuetz der prust vnd fureditorial expansion: ̕r die
07: reuhen in der kelen So maeditorial expansion: ̅n sie in wasser seudt vnd sie trucken ißt mit nußeneditorial expansion: ̅n
08: so sein sie fureditorial expansion: ̕r alle veditorial expansion: ̕ergifft gut
09: Eÿer Die do frisch sein voeditorial expansion: ̅n eineeditorial expansion: ̅m hun die sein die pesteneditorial expansion: ̅n Der totteditorial expansion: ̕er hicziget
10: bescheidenlich vnd speißt wol Aber das weÿß kelt vnd macht schleim vneditorial expansion: ̅d
11: böß plut vnd ein boese speÿß Weiche henneeditorial expansion: ̅n eÿereditorial expansion: ̕r gesotteditorial expansion: ̅en in wassereditorial expansion: ̕r sein dewig
12: vnd sein nuetz den lewten die krafft los sein wordeneditorial expansion: ̅n vnd den lewteditorial expansion: ̅en vonn
13: den vil pluts get Gebratenneditorial expansion: ̅n eÿer mancheneditorial expansion: ̅n den tampff in das haubt
14: auff
15: abnemeneditorial expansion: ̅n habeditorial expansion: ̅en die do heiser odeditorial expansion: ̕er rauch in der keleneditorial expansion: ̅n sein vnd nicht wol
16: etmenneditorial expansion: ̅n mugeneditorial expansion: ̅n oder die plut zu dem mueditorial expansion: ̅nd auß werffeneditorial expansion: ̅n
17: Keße Der do ist wededitorial expansion: ̕er zu Iung oder zu alt ein wenig gesaltzeneditorial expansion: ̅n vnd feist der
18: ist gut Doch so der keß newer ist vnd nit gesaltzen so er pesser plut
19: macht Galieneditorial expansion: us spricht doch sol maeditorial expansion: ̅n sein wenig vnd selteneditorial expansion: ̅n essenn waneditorial expansion: ̅n
20: er macht den stein peÿ den nÿren vnd in der bloßeneditorial expansion: ̅n Auiceneditorial expansion: ̅na spreditorial expansion: ̕richt
21: aller keß er sei alt oder new gesaltzeneditorial expansion: ̅n odeditorial expansion: ̕er vngesaltzeneditorial expansion: ̅n schadt dem ma=
22: geneditorial expansion: ̅n . Doch der sein ein wenig isset nach der speÿß spricht Rasis daß
23: es des magens mueditorial expansion: ̅nd stercke vnd den menschen dar nach machet
24: lustig zu essenn vnd dewet die ander speÿß das sprecheneditorial expansion: ̅n auch all
25: annder meÿstereditorial expansion: ̕r
26: Milch Die do suß ist und frisch die keltet vnd macht feucht vnd ist
27: nuetz den lewteneditorial expansion: ̅n die das abnemeneditorial expansion: ̅n habeditorial expansion: ̅en odeditorial expansion: ̕er die dureditorial expansion: ̕ren husteneditorial expansion: ̅n odeditorial expansion: ̕er
28: die do scheÿdet das wassereditorial expansion: ̕r so sie pruntzeditorial expansion: ̅en vnd den lewteneditorial expansion: ̅n die do husteditorial expansion: ꝭen
29: den soll maeditorial expansion: ̅n honig dar czu thun waneditorial expansion: ̅n das macht das die milch
30: schiereditorial expansion: ̕r wirt gedewet Also spricht Auiceneditorial expansion: ̅na milch macht dureditorial expansion: ̕ren lewteditorial expansion: ̅en
31: gut plut vnd gut natureditorial expansion: ̕r vnd schadt allen den lewteneditorial expansion: ̅n die den Riteneditorial expansion: ̅n
32: odereditorial expansion: ̕r das grymeditorial expansion: ̅meneditorial expansion: ̅n in dem leib habeneditorial expansion: ̅n odeditorial expansion: ̕er kranck zu aderneditorial expansion: ̅n odeditorial expansion: ̕er anderneditorial expansion: ̅n
33: sichtageneditorial expansion: ̅n habeneditorial expansion: ̅n die von kelten komet Auff milch soll nÿemand
34: wein trinckeneditorial expansion: ̅n er horeditorial expansion: ̕r dann auff Es spricht Auiceneditorial expansion: ̅na Auff milch
35: soll maeditorial expansion: ̅n nit ander speÿß essenn sie seÿ daneditorial expansion: ̅n veditorial expansion: ̕erdewet Wereditorial expansion: ̕r susse milch
36: isset der sall zu hant dar auff nit arbeitteditorial expansion: ̅en noch schlaffenn sundeditorial expansion: ̕er er soll [63v] 01: sust rweneditorial expansion: ̅n anders es wurd die milch in im zu essig vnd schadt dem mageneditorial expansion: ̅n vnd
02: allenn gelidereditorial expansion: ̅enn Nÿmaeditorial expansion: ̅nt soll milch vnd fisch veber ein mol essenn waneditorial expansion: ̅n es
03: bringt aussetzigkeit vnd vnder aller milch ist keine pessereditorial expansion: ̕r daneditorial expansion: ̅n fraweneditorial expansion: ̅n milch
04: vnd darnach geÿß milch Aueeditorial expansion: ̕rrois spricht vnd Auicenna Additional abbreviation mark, unclear. darnach rinder
05: milch Es spricht Rasis Iueditorial expansion: ̅ng lewt die hitzig sein den ist milch schad waneditorial expansion: ̅n
06: sie wirt zu hant in in gelbe aber alteneditorial expansion: ̅n lewteneditorial expansion: ̅n ist sie gesund Milch
07: mit honig odeditorial expansion: ̕er zucker gemischet vnd die gesseneditorial expansion: ̅n das ist gut waneditorial expansion: ̅n die
08: milch wirt do von dester ee veditorial expansion: ̕erdewet Aviceneditorial expansion: ̅na spricht sie macht feucht
09: vnd benÿmbt den grind an dem leib
10: Milch Ist gut allenn den die gepresteneditorial expansion: ̅n habeditorial expansion: ̅en an der lungeneditorial expansion: ̅n Miaddedlch
11: voeditorial expansion: ̅n der die putter benomeeditorial expansion: ̅n ist der dick dar ein ein glueend eÿsen stest vnd
12: das trinckt es sterckt in hat er ein enczindete leberneditorial expansion: ̅n oder ist er wundt in
13: dem gedermeditorial expansion: ̅m odeditorial expansion: ̕er get plut voeditorial expansion: ̅n im voeditorial expansion: ̅n vebriger hitz zu der naseneditorial expansion: ̅n oder andeditorial expansion: ̕ers
14: wo vonn vebriger hitz er genist
15: Iteditorial expansion: ꝭem alle grune sawre milch ist vndewig vnd macht den menschenn
16: vnlustig zu essenn
17: Iteditorial expansion: ꝭem molcken veditorial expansion: ̕ertreibt hitz vnd vebergelle vnd ist gut grindigeneditorial expansion: ̅n lewteditorial expansion: ꝭen
18: vnd den die geswulst haben
19: Iteditorial expansion: ꝭem Putterneditorial expansion: ̅n von der milch gemacht krennckt den mageneditorial expansion: ̅n vnd macht
20: den menschen vnlustick zu essenn wer sein vil isset
21: Hienach volgt ein Capitell von den vischeneditorial expansion: ̅n
22: Item die fisch die do ganngeneditorial expansion: ̅n sein in steinigeneditorial expansion: ̅n vnd flissendeneditorial expansion: ̅n was
23: serneditorial expansion: ̅n vnd vil schueppeneditorial expansion: ̅n habeditorial expansion: ̅en vnd wededitorial expansion: ̕er zu groß noch zu clein sein vnd
24: nicht zu feist als ele vnd salmeditorial expansion: ̅m die suß sein vnd nicht v̈bel schmeck=
25: eneditorial expansion: ̅n die sein die pesteneditorial expansion: ̅n die do frisch vnd nit faul sein ÿedoch soltu
26: wissenn das alle grün fisch kalt vnd feucht sein vnd vndewig vnd
27: machen durst vnd boeses plut vnd machen eineeditorial expansion: ̅n boesen mageditorial expansion: ̅en vnd
28: vil schleims in dem mageneditorial expansion: ̅n vnd schadeneditorial expansion: ̅n allenn menscheneditorial expansion: ̅n die do
29: sichtageneditorial expansion: ̅n habeneditorial expansion: ̅n die von kelten komeneditorial expansion: ̅n doch sein sie nutz den lew=
30: ten die hitzig vnd duereditorial expansion: ̕r sein
31: Iteditorial expansion: ꝭem alle visch die in pfuczigeneditorial expansion: ̅n odeditorial expansion: ̕er stendeneditorial expansion: ̅n wasserneditorial expansion: ̅n gen die sein boeß
32: Alle gesaltzeneditorial expansion: ̅n visch sein vngesund vnd maeditorial expansion: ̅n soll ir wenig essenn doch
33: die visch die newlich gesaltzeneditorial expansion: ̅n sein die sein vndeditorial expansion: ̕er den die pesteneditorial expansion: ̅n
34: Also spricht Auiceneditorial expansion: ̅na frisch fisch alls hie vor geschribeditorial expansion: ̅en stet die sein
35: die pesteneditorial expansion: ̅n so maeditorial expansion: ̅n sie macht in ein sultzeneditorial expansion: ̅n do ein wenig essigs ÿnneeditorial expansion: ̅n
36: ist die sein gesund all visch brue die machen zu stul geneditorial expansion: ̅n
37: Iteditorial expansion: ꝭem alle krebs sein gut die in eineeditorial expansion: ̅m frischeneditorial expansion: ̅n wasser gegangeneditorial expansion: ̅n sein [64r] 01: vnd sein nuetz allenn den die das abnemen habeneditorial expansion: ̅n odeditorial expansion: ̕er sust veditorial expansion: ̕erswinden ann
02: dem leib vnd speÿßt wol
03: Iteditorial expansion: ꝭem Alle visch sein gesunder gebroteneditorial expansion: ̅n daneditorial expansion: ̅n gesoteneditorial expansion: ̅n die bringeneditorial expansion: ̅n dem
04: menschen den schloff als der oel
05: Iteditorial expansion: ꝭem Es spricht Gardianeditorial expansion: us spricht maeditorial expansion: ̅n soll alle visch siededitorial expansion: ̅en mit wein oder
06: essig odeditorial expansion: ̕er wurtzeneditorial expansion: ̅n waneditorial expansion: ̅n das zeucht die boesen feuchtigkeit dar vonn
07: Sequitur de quibusdam piscibus et vtilitatibus corum in latino Et primo
08: de lucio
09: Item Lucius plus de calido aere quam de frigido atque in puritate et medietate
10: aquarum libenter versatur et diem diligit et acer est et grim vel aliqua bestia
11: in silua et vbicumque morantur pisces consumit et aquas illas pre alys pistibus
12: euacuat Nam munda pascua querit Et duras ac sanas carnes habet tam
13: infirmis quam sanis hominibus bene valent ad comedendum Et si homo sepius
14: eius iecorem comedit sanam ac bonam digestionem facit Et valet contra vermes
15: Si vermis hominem ac pecus comedit ossa piscis huius puluerisa et de tali
16: puluere ad locum pone et vermes moriuntur Hoc idem facit fundula cum melle
17: linita et liga supra diditum vel vulnus Si vermis est comedit sed si sanaris
18: manet integer
19: Barbo Est de calido aere magis quam de frigido diem diligit calorem libenter
20: habet Et cum aliquod frigus senserit tunc quasdam cauernulas intrat ut in
21: eis calorem habeat et in sole libenter est Et ideo caro eius mollis est Et si
22: sanus homo eum frequenter comedit ei nec sanum
23: carnes parat atque in stomacho simul coagulantur Et qui caput piscis huius frequenter
24: comedit dolorem in capite eius parat et alias febres in ipso facit Et rogum
25: eius quasi venenum est
26: Carpo Est plus calidus quam frigidus Et diem magis diligit quam noctem
27: et calorem pallidum in se habet atque de palludibus molles et infirmas carnes
28: tenet et in eis pascua querit Ac in spuma aquarum libenter versatur Et caro eus
29: sano homini in comestione non nocet Infirmum autem ledit et nocet Et homo qui patiteur
30: febribus et tedium habet comedendi Et quod cibus eius non in fastidio est piscem
31: illum coquat et tunc caput eius aufferat et in medium diuidat et ad
32: ignem ponat Et sic in vinum ponat Et huic tertiam partem acceti ponat
33: addat et modicum mellis in hys perfudatur et sic paratum sepe comedat et fe=
34: bres in eo cessabunt et fastidium comedendi deponat Et cetera in eo ad
35: medicinam non valent
36: Item Nota de quanto profundior et purior et mobilior de tanto pisces in eo nu=
37: triem est melior Per hoc patet quod porcus marino non valet homini ad comedendum
38: Item pisces morantes in aqua meridionali
39: drionali quia ista est magis agitata Et est velocioris cursus et refluxus [64v] 01: Breßma Est magis calida quam frigida Et succum terre in se habet Et eciam de terra
02: calorem in se habet et circa fundum aquarum libenter versatur et terram interdum comedit
03: noctem diligit Et nec sanis nec infirmis ad comedendum valet sed tamen eum
04: superare possunt Contra stomachi indigestionem homo dolens stomacho eum piscem
05: in aqua coquat et sic in acceto
06: dat sic stomachum ab omne egritudine sanat
07: Forula Est magis de calido quam de frigido aere noctem diligit et circa
08: fundum aque versatur sed tamen non multum munde pascuntur Et infirmis hominibus
09: ad comedendum non multum valent Sanos autem non ledit
10: Persik Est magis de calido quam de frigido aere Et diem diligit atque in splen=
11: dore solis semper est Et eciam in puritate aquarum libenter versatur Et ibi munda
12: pascua querit et ideo caro eius sana est tam infirmus quam sanis
13: Ascha Est magis de frigido quam de calido aere Et diem diligit eciam super
14: lapides libenter quiescit Et carnes eius sane sunt tam sanis quam egrotis
15: Rotaug Plus de calido quam de frigido aere est diem diligit et sursum in
16: spuma aquarum versatur Et bonus est tam infirmis quam sanis
17: Haßela heßling plus de calido quam de frigido aere est Et diem ac calorem
18: diligit ac in sumitate aquarum versatur atque in munda pascua querit Et bonus est
19: ad comedendum tam infirmis quam sanis
20: Blicka Blick plus est de calido aere quam de frigido diem et calorem
21: diligit et in spuma ac sumitate aquarum libenter versatur et munda pascua co
22: medit Et sanis hominibus valet Sed infirmi modicum de ea comedant quia
23: molles carnes habet
24: Sleya De calore pallida est noctem diligit et circa fundum littus versatur
25: Et magis inmundis quam mundis pascuis vesatur Et nulli homini valet pro comesci
26: one siue infirmis aut sanis
27: Grundula Caro eius sana non est comedendum Sed homines qui sani sunt
28: eciam si comederint superare poterunt Sed infirmos homines et precipue gichtig
29: maxime ledit Et omnis infirmitates hominis faciliter excitat
30: Steynpeiß Plus de frigido aere est quam de calido noctem diligit et que in=
31: munda sunt comedit Et homini ad comedendum non est
32: Rugelhaubt Magis de frigido quam de calido aere est diem diligit et in
33: medietate et summitate aquarum versatur Et caput eius nocinum est eo quod omnia
34: caput astendunt de pascuis eius non datur
35: Cancerr Magis est calidus quam frigidus Et calorem plus de terra quam de
36: aere habet diem ac lucem diligit sanos carnes habet tam sani quam eciam
37: infirmi comedere possunt Exceptis illis quibus stomachus infrigidatus est [65r] 01: Et qui comesteos cibos vix digerere potest huic cancer ad esum nimis fortis est ita que
02: eum dfficliter digerere potest Et ideo illi ad comedendum non valet
03: Oel Caro angwilla nundam est nec sano homini ad comedendum valet velud
04: corpus porcorum sed sanos homines non multum ledit Infirmis autem in omnibus
05: malis humoribus ac in cunctis infirmitatibus eorum conuertit et comedentes amaro
06: animo et cistutos a malo facit Et fel eius valet contra oculorum caliginem cum illo
07: oculi wenguntur per modum temperatus clareficiunt
08: Alrupp Fit ab vngwilla femina plus de frigido quam de calido aere est diem
09: diligit ac in medietate aquarum versatur sed inmuda pascua plus querit quam
10: munda Et nec sanis nec infirmis hominibus valet ad comedendum preterquam jecor
11: que valet omnibus in comestione
12: Lampreda Est plus de calido aere quam de frigido habet naturam piscium et serpentum
13: quia aliquantulum venenosa est Et in cauda sua venenum gerit Et tamen duos
14: habet oculos quia foramina que quasi oculi in eo videntur oculi non sunt sed
15: tamen ceca foramina noctem diligit ac in cauernalis et in paludibus aquarum
16: libenter moratur et in mundis pascuis vtitur Et tam sanis quam infirmis hominibus
17: mala est Ac malam digestionem in stomacho parat atque in omnibus venis tem=
18: pestates excitat nec vlla vtilitas in ea est
19: Allec Assatum turiges est bene gratum ex solo capite facit tibi fercula quoque
20: duerieditorial expansion: ̅ng brithering trofhering do weinet duering Nam allec de frigido
21: aere est sed instabilem et vagam naturam habet Et diem diligit infundo et sumitate
22: aquarum versatur et munda pascua querit et cum capitur ita que recens est homini ita
23: ad comedendum non valet quia eum faciliter intumescere facit Et ideo tam sanis
24: quam infirmis cum nouiter captus est ad comedendum nocius Sed cum postea sale
25: profunditur fetores que in eo sunt per sal minuuntur ita que tanto minus comeden=
26: tem ledit et eo sanius est
27: Hienach volgt ein Capitell von dem prot
28: Es spricht Rasis das vnteditorial expansion: ̕er allem korneditorial expansion: ̅n weitz das pest ist vnd darvmb das
29: prot dastu isset das soll sein von weitz vnd soll sein schoen vnd wolge=
30: packeneditorial expansion: ̅n vneditorial expansion: ̅d etwas gesaltzeditorial expansion: ̅en vnd wol gedeßmet Related to 'desem', 'kleine Schnellwaage' (cf. DWB)? vnd soll eins odeditorial expansion: ̕er zweÿreditorial expansion: ̕r
31: tag zu dem mÿnsten alt sein Doch wiß das editorial expansion: dzdaz schoen prot das ein
32: wenig cleÿen hat macht zu stul geneditorial expansion: ̅n Aviceneditorial expansion: ̅na spricht . du solt nymeditorial expansion: ̅mereditorial expansion: ̕r
33: warmeditorial expansion: ̅m brot essenn waneditorial expansion: ̅n es swebt oben in dem mageneditorial expansion: ̅n vnd mag nit
34: veditorial expansion: ̕erdewet werdeneditorial expansion: ̅n Ein ÿetlich brot das im wasser gesoteneditorial expansion: ̅n ist vnd nit resem Related to 'rosem', 'rot' (cf. DWB)?
35: hat das macht den stein vnd we in dem leib vnd in der lebereditorial expansion: ̅enn
36: Auch brot das in der pfanneeditorial expansion: ̅n gepackeneditorial expansion: ̅n ist als kuchlein das thut wee in
37: dem leib vnd mag nit wol veditorial expansion: ̕erdewet werdeneditorial expansion: ̅n Als brot das alt gepack=
38: eneditorial expansion: ̅n ist das bringt grossenn sichtageneditorial expansion: ̅n Ruͦckeneditorial expansion: ̅n prot das ist das pest
39: nach dem weissenn vneditorial expansion: ̅d macht zu stul geneditorial expansion: ̅n Andeditorial expansion: ̕er brot ist nit gesund
40: noch gut waneditorial expansion: ̅n es speÿßt nit wol [65v] 01: Triticum Calidum est et plenus fructus Itaque in eo mullus defectus est Et cum recta
02: farina de tritico fit Tunc panis ex eadem farina factus sanis et infirmis bonus
03: Et rectum carnem et sangwinem in homine parat Sed qui drust medullam et symi=
04: laginem de eadem farina excutit et de eodem dunst panem facit Panis ille debilior
05: est quam qui de ipsa recta farina factus est Et quia dunst vires suas aliquam
06: tulum perdent et plus de slym in homine percit quam ipsa recta farina tritici Qui
07: autem triticum absque integris granis coquit Et non in molendino tutum etsic velud
08: alium cibum comedet iste nec bonam sangwinem nec carnem parat Et vix digeritur
09: Et sic infirmis non valet Et si sanus hoc comestum superare potit Sed tum siquis
10: vacuum terebrum habet et ob hoc ita in amnecia fatigatur velud freneticus
11: Accipe integra grana tritici et ea in aqua coque et deinde toto capiti
12: calidius supra pone et pannum de super liga Et sic cerebrum illius de succo illo ce=
13: plebitur vires suas et sanitatem recipiet Et sic fac donet ille ad mentem
14: suam redeat
15: Item Contra dolorem renum ex siccitate Et qui dolet in dorso et lumbis
16: Recipe grana tritici et in aqua coque et ita calida super locum illum pone
17: vbi dolent Et calore tritici vires illius pestis fugabit
18: Siligo Calidum est sed tamen frigidior est tritico Et multas vires habet
19: Panis autem ex eo factus sanis hominibus bonus est et eos fortes facit
20: Et illis eciam qui pingwes carnes habent bonus est quoniam carnes
21: eorum minuit et eos fortes parat Sed illis qui frigidum stomachum habent
22: et multum ex eo infirmantur grauis est quoque ipsorum debilitas illum ad diges=
23: tionem superare non valet Et ideo plurimum tempestatem in eis parat quia eum
24: vix digerere potent
25: Auena Calida acuti gustus excitit et fortis fumum letus ac sanus cibus
26: Sanis hominibus valet et letam mentem puram ac clarum intelectum eis parat bonam
27: calorem et bonos carnes eis facit Illis autem qui aliquamtulum infirmantur
28: valet tam in pone quam in farina ad comedendum eos qui non ledit Isti autem
29: qui multum frigidi et infirmi sunt ad comedendum non valet quia auena propter
30: calorem querit Et si isti in pane aut farina comederint in ventre eorum se simul
31: mollent et vires eis non dant quoniam frigide sunt
32: Sed qui Amneciam habet ex hm?te? Expansion unclear, superscript might be expunctuated. Et inde diuisam mentem et varias cogita=
33: tiones habent ita que aliquantulum omnes efficitur In asso balneo tamen auena
34: in aqua cocta totum corpus suum circumponat Et in eadem aqua in qua aue=
35: na cocta est ignitos lapides perfundat hoc sepius faciat et ad se re
36: uertetur et sanitatem recipiet
37: Ordeum frigidum est ita que frigidius et debilius est prefatis frugibus Et
38: si comeditur aut in pane aut in farina tam sanos quam infirmos ledit quia
39: tantas vires non habet ut cetera grana frugum [66r] 01: Sed infirmus qui iam toto corpore deficit ordeum in aqua fortiter coquat et aquam illam
02: in doleum fundat ac in ipsam balneum recipiat et hoc sepe faciat dum sanetur Et carnes corporis
03: sui recipiet ac ad sanitatem perveniet Qui eciam tantum infirmatur quod panem comedere non
04: potest Ordeum et auenam equali pondere recipiat et modicum feniculi addat modicum
05: que segiminis et simul in aqua coquat Et postquam coquitur succum illum colat Et ipsum
06: velud vis pro comestione panis bibat Et faciat donec conualescat
07: Item Contra duriciam faciei et quis apperam cutem habet Et cui venti nocent Ordeum in
08: aqua coquat et tunc cum aqua illa perpannum colata et temperate calida in facie
09: se leniter lauet et cutis eius sibi lenis et sanus erit et pulchrum colorem ha=
10: bebit Et si caput hominus frigus est aut infirmum tali iam dicta aqua sepius
11: lauet et sanetur
12: Spelta Optimum granum est calidum et pingwe vertuosum est et sanius alys
13: granis Et cum comedenti rectam carnem et rectum sangwinem facit atque letam
14: mentem Et gaudium in mente hominis facit Et quomodocumque comedatur siue
15: in pane suce in alys cibis bona et suanis [Sic! Recte: sanis.] est
16: Item Si quis adeo infirmus esset qui pre [Sic! Recte: per.] infirmitate comedere non posset Acci=
17: piat integra grana speltzenum et ea in aqua coque segimine addito et
18: vitello oui Ita ut propter meliorem saporem libenter comedi posset Et detur in=
19: firmo ad comedendum Et eum ut bonum et sanum vngentum nutrius sanat
20: Pisa frigida et aliquantulum flegmatica exitit pulmonem aliquantulum
21: dempffet sed tamen hominum qui calide nature est bona est ad comedendum
22: et fortem illum facit Ille autem existens frigide nature et infirmus non valet ad diges=
23: tionem quia multum in eo schleym parat
24: Faba Calida est sanis fortis que hominibus bona ad comedendum et melior
25: quam pisa Nam si infirmi fabam comedunt eos non multum ledit quoque tantum lino=
26: rem in eis non parat sicut pisa facit . Farina enim fabe bona est es vtilis
27: tam infirmo quam sano homini quia lenis est et faciliter digeri potest Et quis
28: in visteribus dolet fabam in aqua coquat modico segimine aut oleo addito
29: et seperata faba prodium eius calide sorbeant et hoc sepe faciat et hominem
30: internius sanat
31: Lens Est frigida et comesta nec medullam hominis nec sangwinem nec
32: carnem ei augmentat nec vires ei tribuit sed tantum vanitatem ventris implent
33: infirmos humores ad procellam in hominibus excitat
34: Hirsch Frigidum est et modicum calidum quia nec sangwinem nec carnem auget
35: in homine nec vires eis tribuit sed tantumodo ventrem eius implet et tantum famem
36: in eo minuit qui gustum refatilacionis non habent Sed et cerebrum hominis
37: aquosum facit et stomachum eius tepidum ac tardum parat Et humoribus qui
38: in homine sunt procellam incutit nec sanum est homini ad comedendum
39: Haniff Calidum extitit et cum aer nec multum calidus nec frigidus est cres=
40: cit . et ita eciam natura ipsius est et semen eius sanitatem habet et sanabile est 01: [66v] 01: sanis hominibus ad comedendum Et in stomacho eorum lene est et vtile Itaque
02: egritudines stomachu aliquantulum auffert et faciliter digeri potest atuqe malos
03: humores minuit Et humores bonos confortat Sed tamen qui in capite
04: est Et qui vacuum habet cerebrum Si comederit aliquantulum dolorem senciet
05: in capite Sed qui sanum caput habet et bonum cerebrum non ledit Sed qui infirmatur
06: huic eciam modicum dolerem in stomacho facit Qui autem moderate infirmus est
07: non ledit hunc
08: Hienach volgt ein Capittel vonn dem fleisch
09: Iteditorial expansion: ꝭem fleÿsch ist ein speÿse do des menscheneditorial expansion: ̅n leib allermeist von gespeißt
10: wirt vnd in feist vnd starck macheditorial expansion: ̅en Doch ist es nit gut den lewteneditorial expansion: ̅n
11: die Ritig sein odeditorial expansion: ̕er sust vol plutz sein Wiß das als fleisch alter tier
12: oder die do iueditorial expansion: ̅nge tier in in trageneditorial expansion: ̅n vnd auch alter vogel als alte hunereditorial expansion: ̕r
13: vnd alte hanneneditorial expansion: ̅n vnuetz ist Vnd als veists fleisch waneditorial expansion: ̅n das schavmet
14: in dem mageneditorial expansion: ̅n vnd macht den menscheneditorial expansion: ̅n vnlustig zu essenn Als ge
15: prateneditorial expansion: ̅n fleisch das speÿst wol vnd ist gesund doch wirt es kawm
16: veditorial expansion: ̕erdewt vnd ist den mensche gut
17: vnd maeditorial expansion: ̅n soll kein ander speiß essenn weneditorial expansion: ̅n maeditorial expansion: ̅n das selbig isset spreditorial expansion: ̅icht
18: Rasis Gebrateneditorial expansion: ̅n fleisch an dem das ist ein grobe speÿß vnd macht
19: sat vnd wirt kaum veditorial expansion: ̕erdewet vnd macht veist in dem leib so es mageditorial expansion: ̕er
20: ist Gesotteneditorial expansion: ̅n fleisch ist das gesundest wie maeditorial expansion: ̅n das bereitteneditorial expansion: ̅n mag
21: Doch thut maeditorial expansion: ̅n ein wenig essigs in das wassereditorial expansion: ̕r darInneeditorial expansion: ̅n es seudt
22: so ist es nuetz den lewteditorial expansion: ̅en die ein heisse leberneditorial expansion: ̅n habeneditorial expansion: ̅n oder die
23: zu vil Rubeaeditorial expansion: ̅m coleraeditorial expansion: ̅m habeneditorial expansion: ̅n odeditorial expansion: ̕er das vbergel habeditorial expansion: ̅en
24: Jueditorial expansion: ̅nghuener Es spricht Aueditorial expansion: ̕errois das vndeditorial expansion: ̕er allenn vogelneditorial expansion: ̅n ein Iunge
25: henne die do feist ist der gesundest vogel ist vnd hat die eÿgen=
26: schafft das die machet gut natureditorial expansion: ̕r vnd die brue do voeditorial expansion: ̅n thut editorial expansion: dzdaz selb
27: vnd ist nuetz den aussetzigeneditorial expansion: ̅n menscheneditorial expansion: ̅n vnd vndeditorial expansion: ̕er allen henneeditorial expansion: ̅n die
28: nÿe kein eÿ geleit die sein gut die annderneditorial expansion: ̅n sein nit gut Das hirneditorial expansion: ̅n
29: der Iungeneditorial expansion: ̅n henneeditorial expansion: ̅n macht wachßeneditorial expansion: ̅n des menschen hirneditorial expansion: ̅n vnd macht
30: gut sÿnne vnd wert das plut von der nasen von dem gepresteditorial expansion: ̅en
31: des hirnes
32: Rephun Est frigide nature atque domestica galina perdice frigidior est
33: caro eus infirma non est sed fragilis Et comesta sanos non multum ledit
34: Infimis autem non valet quia fat sleÿmig Accipe fel eius et veteri aruine
35: comisce Et in cuius cute pedicule exterius de sudore carnis crescunt illi
36: se cum eo sepe pervngant et cutem eius pertransit et vlterius non crescunt
37: Rephuner sein gar gesund vnd spricht Rasis das sie die eÿgenschaft
38: habeneditorial expansion: ̅n wie maeditorial expansion: ̅n sie isset gesoteneditorial expansion: ̅n oder geprateneditorial expansion: ̅n so veditorial expansion: ̕ertreibeditorial expansion: ̅en sie die
39: boesen feuchtigkeit von dem mageneditorial expansion: ̅n vnd all faul speÿß vnd stopffeneditorial expansion: ̅n
40: sie den leib [67r] 01: Pirckhunn 'nn' one stroke too few. Eandem naturam habet sicut etiam dictum preter hoc quod caro ipsius melius
02: valet tam infirmis quam sanis ad comedendum quam caro precedentis
03: Awerhun calidum et aliquantulum humidum est Et ideo tam infirmis quam sanis
04: in comestione bonus est Et si maden Abbreviation mark unclear. aut alÿ vermes hominem comedunt
05: Vesicam vehimes puluerisa et de tali puluere in locum vlterum pone et cum gu=
06: tauerint morientur
07: Durteltaub Ist ein edle speiß waneditorial expansion: ̅n also spricht Aveditorial expansion: ̕errois vnd Raeditorial expansion: sisß sie mach=
08: en gut sÿnne vnd gut gedechtnuß Aber annder taubeneditorial expansion: ̅n macheneditorial expansion: ̅n
09: enczundt plut vnd den Riteneditorial expansion: ̅n Iung taubeneditorial expansion: ̅n spricht Rasis die ster=
10: cken naturlich hitz Aber alt tawben sein nuetz den menscheneditorial expansion: ̅n die
11: den boesen sichtageneditorial expansion: ̅n habeditorial expansion: ̅en Oder die das parliß geschlageneditorial expansion: ̅n hat maeditorial expansion: ̅n
12: soll sie mit speck mit wachalterneditorial expansion: ̅n vnd salbej fulleneditorial expansion: ̅n vnd prateneditorial expansion: ̅n
13: Iteditorial expansion: ꝭem Staren vnd fasant vnd alle vogel die wachalterneditorial expansion: ̅n essenn die
14: sein alle gesund
15: Space left blank: the respective bird name was meant to be added later. Die sein hitzig vnd macheneditorial expansion: ̅n vnlustigk zu essenn vnd
16: boese materig vnd das thun auch alle wasser vogel die in dem wasseditorial expansion: ̕er
17: woneditorial expansion: ̅nent Als Reÿgeditorial expansion: ̕er vnd wild enteneditorial expansion: ̅n vnd mancherley vogel
18: Hienach volgt Ein capittel von allerleÿ fleisch der Tier
19: Nun will
20: Iung henneeditorial expansion: ̅n fleisch das aller pest ist Also spricht Aveeditorial expansion: ̕rrois vnd Raeditorial expansion: sisß
21: das in im selber kein poßheit hat vnd macht gut plut vnd ist doch
22: nit gut den lewteneditorial expansion: ̅n die groß arbeit habeditorial expansion: ̅en noch kein ander zart
23: speiß waneditorial expansion: ̅n mang starcker arbeitteditorial expansion: ̕er veditorial expansion: ̕erdirbt do voeditorial expansion: ̅n in dem leib Als in
24: muessig gengereditorial expansion: ̕rneditorial expansion: ̅n vnd krannckeneditorial expansion: ̅n lewteditorial expansion: ̅en veditorial expansion: ̕erdirbt starck speÿß
25: Wideren fleÿsch vnd hemlen fleisch die do Iueditorial expansion: ̅ng sein vnteditorial expansion: ̕er ein Iareditorial expansion: ̕r
26: oder Ierig sind die sein darnach die pesteneditorial expansion: ̅n vnd kalbfleÿsch editorial expansion: dzdaz do
27: Iung ist vndeditorial expansion: ̕er eim Iareditorial expansion: ̕r odeditorial expansion: ̕er Ierig odeditorial expansion: ̕er das do
28: Iteditorial expansion: ꝭem Rindt fleÿsch speÿst sereditorial expansion: ̕r vnd macht dick vnd grob plut vnd ist
29: nutz den lewteneditorial expansion: ̅n die do groß arbeit thun vnd schadt allen men=
30: scheneditorial expansion: ̅n die do melancolici sein vnd vil trawrigeditorial expansion: ̕er trawm vnd ge=
31: dencken haben
32: Sweins fleisch Es sej wild odeditorial expansion: ̕er zam das dewet maeditorial expansion: ̅n schiereditorial expansion: ̕r vnd speist
33: sereditorial expansion: ̕r wol Aber es macht schleÿm vnd ist ein grobe speÿß vnd das
34: pest an dem swein das sein die fuß das maul die oren vnd der
35: zagell
36: Iteditorial expansion: ̅em du solt kein marck es sej in vogelneditorial expansion: ̅n oder anderneditorial expansion: ̅n tiereditorial expansion: ̅en essenn
37: waneditorial expansion: ̅n es macht den swindel in dem haubt vnd ein boese gedechtnuß
38: dastu der ding veditorial expansion: ̕ergissest die du vor gehoert oder geleszen hast [67v] 01: Vndeditorial expansion: ̕er den wilden tiereditorial expansion: ̅en ist kein gesunder tier nit daneditorial expansion: ̅n rechgeÿß vnd rech=
02: boeck waneditorial expansion: ̅n sie behueteneditorial expansion: ̅n den menscheneditorial expansion: ̅n vor dem Riteneditorial expansion: ̅n Als do spricht Al=
03: bertus vnd treibt auß vnsereditorial expansion: ̅em leib den regen wurmeditorial expansion: ̅m
04: Iteditorial expansion: ꝭem Eins altenn hirschen fleÿsch vnd hasen fleisch macht melancolej
05: poeß trawm vnd poeß gedennckeneditorial expansion: ̅n Doch eins hasen gebroteneditorial expansion: ̅n genert
06: den menscheneditorial expansion: ̅n den das parliß geschlageneditorial expansion: ̅n hat
07: Iteditorial expansion: ꝭem Eins ÿgels fleÿsch ist gut aussetzigeneditorial expansion: ̅n menscheneditorial expansion: ̅n Wer seine
08: dermeditorial expansion: ̅m dereditorial expansion: ̕ret vnd zu puluer macht vnd sein ein wenig isset den macht
09: es pruntzeditorial expansion: ̅en ob er sust nit mag
10: Eichhorneditorial expansion: ̅n fleÿsch ist gesund Wiß auch editorial expansion: dzdaz ÿetzlich fleÿsch souil editorial expansion: dzdaz
11: iueditorial expansion: ̅nger ist alsouil ist es auch gesundereditorial expansion: ̕r es soll auch wededitorial expansion: ̕er zu feist
12: noch zu mager sein
13: Iteditorial expansion: ꝭem das hertz an eineeditorial expansion: ̅m ÿetlicheneditorial expansion: ̅n tier ist vndewig vnd speist nit wol
14: Aber das hirneditorial expansion: ̅n kelt vnd macht vnlustig zu esseneditorial expansion: ̅n vnd schadt
15: dem mageneditorial expansion: ̅n vnd soll maeditorial expansion: ̅n es nymeditorial expansion: ̅mereditorial expansion: ̕r anders essenn daneditorial expansion: ̅n vor andeditorial expansion: ̕er
16: speÿß
17: Iteditorial expansion: ꝭem das haubt ist ein grobe speiß es speißt vast vnd hitzigt vast
18: es bringt den grymeditorial expansion: ̅meeditorial expansion: ̅n in dem leib vnd den Riteneditorial expansion: ̅n vnd sterckt
19: das plut vnd soll maeditorial expansion: ̅n es nymeditorial expansion: ̅mereditorial expansion: ̕r essenn daneditorial expansion: ̅n in dem wintteditorial expansion: ̕er so
20: grosse kelt ist
21: Iteditorial expansion: ꝭem die leberneditorial expansion: ̅n das miltz vnd die nÿreditorial expansion: ̅en aller tier die sein vndewig
22: vnd bringeneditorial expansion: ̅n dem menscheneditorial expansion: ̅n vil sichtageneditorial expansion: ̅n
23: Von viererleÿ speÿß soltu nuetzeditorial expansion: ̅en oder essenn vnd du solt auch wissenn
24: ÿssest du hitzige speÿß als pfeffereditorial expansion: ̕r czwifelneditorial expansion: ̅n vnd knoblauch die vereditorial expansion: ̕r=
25: prenneneditorial expansion: ̅n dir dein plut auch krebs Issestu aber dinck die sereditorial expansion: ̕r
26: kueleneditorial expansion: ̅n als lattich vnd wurtzelneditorial expansion: ̅n vnd die dem geleich sein an
27: kelten die toetteneditorial expansion: ̅n dir dein plut vnd macheneditorial expansion: ̅n es gerÿnneneditorial expansion: ̅n Sein
28: aber die ding zu wesserig an in selbs die du issest Als kurbiß
29: dÿ macheneditorial expansion: ̅n dir faul plut in dem leib Sein sie aber veditorial expansion: ̕ergifftig
30: als swameneditorial expansion: ̅n so toetten sie dich macheneditorial expansion: ̅n sie aber zu vil feuchtig=
31: keit in dem menscheneditorial expansion: ̅n so wirt faul materig in im Als czwifell
32: pfirsing vnd dem geleich
33: Iteditorial expansion: ̅em dereditorial expansion: ̕rent aber die dinck zu sereditorial expansion: ̕r Als pfeffereditorial expansion: ̕r peterlein vnd encian
34: vnd ÿsopp wiewol dise ding gut sein so maeditorial expansion: ̅n sie veditorial expansion: ̕ermischeeditorial expansion: ̅nt mit
35: annderneditorial expansion: ̅n gutteneditorial expansion: ̅n dingeneditorial expansion: ̅n die feuchtigkeit bescheidenlich bringeneditorial expansion: ̅n
36: doch der sie vil veditorial expansion: ̕ermischt so krencken sie des menschen krafft vnd
37: speÿßen auch nit
38: Ist es abereditorial expansion: ̕r dastu issest zu feiste ding es sej visch odeditorial expansion: ̕er fleÿsch so swÿmbt
39: es dir oben in dem mageneditorial expansion: ̅n vnd macht das sich die speÿß nit veditorial expansion: ̕erdewt [68r] 01: Issestu aber die speÿß sereditorial expansion: ̕r gesaltzeneditorial expansion: ̅n so speist sie dir nit vnd veditorial expansion: ̕erprennt dir dein
02: plut vnd veditorial expansion: ̕erderbt dir den mageneditorial expansion: ̅n vnd die speÿß darInneeditorial expansion: ̅n vnd krenckt dir
03: dein gesicht Ist sie aber zu suß so beschliesseneditorial expansion: ̅n sie dir dein leib vnd ande=
04: re gelider do von vil grosser schedeneditorial expansion: ̅n kumeditorial expansion: ̅meneditorial expansion: ̅n Sein aber die ding pitteditorial expansion: ̕er
05: die du issest noch speissen sie dich nit vnd machen dir wededitorial expansion: ̕er fleysch
06: noch plut vnd kumbt dir zu schadeneditorial expansion: ̅n
07: Iteditorial expansion: ꝭem Eßigt aber die speÿß zu sereditorial expansion: ̕r das zu vil essigs darInneeditorial expansion: ̅n ist odeditorial expansion: ̕er ser schmeckt
08: als essig so macht sie dich alt vnd schier sterbeneditorial expansion: ̅n
09: Iteditorial expansion: ̅em Stopffet dich abereditorial expansion: ̕r die speÿß
10: seuerlet als kueteneditorial expansion: ̅n so ist es dir schad Dar von spricht ein grosser meÿsteditorial expansion: ̕er
11: die speÿß die dem menscheneditorial expansion: ̅n wol kumeditorial expansion: ̅meneditorial expansion: ̅n das ist eins lemleins
12: fleÿsch das ein Iars alt ist oder darvndereditorial expansion: ̕r zigen fleÿsch vnd kalb
13: fleisch vnd einß saugendeneditorial expansion: ̅n kelbleins vnd huner die etwas groß sein
14: vndeditorial expansion: ̕er eineeditorial expansion: ̅m Iareditorial expansion: ̕r vnd die keine eÿer gelegt habeneditorial expansion: ̅n vnd koppawn Rephuneditorial expansion: ̕er
15: vnd weiche eÿereditorial expansion: ̕r vnd schueppet fisch die in fließendeneditorial expansion: ̅n wasserneditorial expansion: ̅n sein
16: ganngeneditorial expansion: ̅n vnd all clein vogel die maeditorial expansion: ̅n gemeinglich isset vnd weitzeditorial expansion: ̅en
17: brot das mit roßineneditorial expansion: ̅n ist gemacht vnd das czweijer oder dreÿer tag
18: alt sind vnd ein wenig gesaltzeneditorial expansion: ̅n ist
19: Hienach volget Ein Capittel vonn dem getranck
20: Iteditorial expansion: ̅em dein Tranck soll sein alter wein der lautteditorial expansion: ̕er seÿ vnd kein neweneditorial expansion: ̅n
21: wein der do trueb sej vnd solt den wein mit ein wenig wasser = Hyphen symbol at the end of the line uncelar.
22: mischeneditorial expansion: ̅n Aber in dem winter laß den wein ein wenig warmeditorial expansion: ̅m werneditorial expansion: ̅n
23: Ee dann du in trinckest in dem winter das ist von sandt katherieditorial expansion: ̅na
24: tag piß zu sandt peters tag so die stoerch komeneditorial expansion: ̅n Dein speÿß soll
25: auch warmeditorial expansion: ̅m sein vnd nit kalt vnd solt daneditorial expansion: ̅n esseneditorial expansion: ̅n fleÿsch vnd speiß
26: die sereditorial expansion: ̕r vnd fast speÿßt Als hamel fleisch eins iars alt Wiltu
27: aber essenn rintfleÿsch hasenn hirßeneditorial expansion: ̅n vnd sweÿneneditorial expansion: ̅n fleÿsch ob dir
28: diser tier fleÿsch anders nit schadeneditorial expansion: ̅n Als vor geschribeditorial expansion: ̅en stet vonn
29: disen tiereditorial expansion: ̅en nuetzeditorial expansion: ̅en vnd schadeneditorial expansion: ̅n Auch soltu zu der Zeit mer esseneditorial expansion: ̅n
30: daneditorial expansion: ̅n zu keiner zeit des ganntzeditorial expansion: ̅en Iars Wann von der ewssereditorial expansion: ̅enn
31: kelt wirt die natuerlich hitz ÿnneeditorial expansion: ̅n behalteneditorial expansion: ̅n in dem mageneditorial expansion: ̅n vneditorial expansion: ̅d
32: in dem hertzeditorial expansion: ̅en in der leberneditorial expansion: ̅n vnd nÿmbt die dewende crafft zue
33: vnd wirt starck
34: Iteditorial expansion: ꝭem In dem sumeditorial expansion: ̅mer das ist vonn sandt vrbans tag piß auff vnsereditorial expansion: ̕r
35: fraweneditorial expansion: ̅n tag den ersteneditorial expansion: ̅n So soltu essenn die speÿß die dich nit zu=
36: sereditorial expansion: ̕r speÿßt noch zu sat macht als zigeneditorial expansion: ̅n fleÿsch oder eins Iungeditorial expansion: ̅en
37: lemleins oder einß sawgendeneditorial expansion: ̅n kalbs oder eins hemels der nit
38: Ierig seÿ vnd Iungs cleins kraut als penet odeditorial expansion: ̕er lattich gesoteneditorial expansion: ̅n vnd etweneditorial expansion: ̅n [68v] 01: ein wenig zu vesper zeit so du wol magst essenn dar auff zu stund an ro=
02: henn lattich mit essig
03: Iteditorial expansion: ̅em hastu nit ein zu kalteneditorial expansion: ̅n mageneditorial expansion: ̅n So du anhebst zu essenn in dem
04: fruemol so magstu rettich kirscheneditorial expansion: ̅n odeditorial expansion: ̕er amerelleneditorial expansion: ̅n essenn vnd darauf
05: ander speÿß waneditorial expansion: ̅n dise ding keltenn dich vnd machen dich feucht
06: Als dich die zeit macht heÿß vnd dureditorial expansion: ̕r vnd macheneditorial expansion: ̅n dich sweÿssenn
07: vnd die kirschen veditorial expansion: ̕erswendeneditorial expansion: ̅n in dir die vbergelle Doch soltu ir nit zu
08: vil essenn dastu den mageneditorial expansion: ̅n nit zu sereditorial expansion: ̕r keltest der besundeditorial expansion: ̕er
09: zu der selben zeit kalt vnd kranck ist
10: In dem herbst das ist von vnsereditorial expansion: ̕r frawen tag gepurt piß zu sandt
11: katherina tag So soltu ein wenig obs essenn vnd waß du von
12: obß issest das soll etwas messiger hitz bringeneditorial expansion: ̅n als mandel vnd
13: gruen nuß messig geessenn
14: In dem lentzeneditorial expansion: ̅n das ist vonn sandt peters tag so die stoerch komeneditorial expansion: ̅n
15: piß zu sandt vrbans tag So soltu messig sein mit essenn vnd
16: zarte speÿß essenn daneditorial expansion: ̅n vor in dem winteditorial expansion: ̕er hastu dich vberesseneditorial expansion: ̅n
17: Iteditorial expansion: ꝭen Du solt auch wissenn welche zeit in dem iareditorial expansion: ̕r dir schad ist
18: kummeneditorial expansion: ̅n in deÿnen mageditorial expansion: ̅en von feistem fleisch oder fischeneditorial expansion: ̅n So soltu
19: dar auff essenn pirneditorial expansion: ̅n oder keß Nach den vischen nueß vnd pirneditorial expansion: ̅n
20: Nach dem fleisch keß vnd pirneditorial expansion: ̅n Doch soltu nymeditorial expansion: ̅mer essenn gruen
21: obs daneditorial expansion: ̅n an dem tag so du sereditorial expansion: ̕r gegangeditorial expansion: ̅en hast vnd wenn du grossereditorial expansion: ̕r
22: hitz in dem mageneditorial expansion: ̅n enpfindest Vnd in dem sumeditorial expansion: ̅mer soltu ir wenig esseditorial expansion: ̅en
23: odeditorial expansion: ̕er ein gut weil dar auff nichts anders essenn Waneditorial expansion: ̅n es spricht Avi=
24: ceneditorial expansion: ̅na wie wol das grun obs als pflawmeeditorial expansion: ̅n vnd kricheneditorial expansion: ̅n vnd kirscheditorial expansion: ̅en
25: die do sawer sein vnd amerellen wie wol die nuetz sein vnd den
26: lewten die do groß arbeit habenn vnd der vil Colera hat das
27: hicziget den mageditorial expansion: ̅en doch macht sie des menscheneditorial expansion: ̅n plut wasserig
28: vnd faul Dar vmb spricht er das die menscheneditorial expansion: ̅n die mancher=
29: leÿ vnd vil obs essenn das sie dick den Ritteneditorial expansion: ̅n gewÿnneeditorial expansion: ̅n vnd
30: das tut kein ander obs daneditorial expansion: ̅n das grun ist mereditorial expansion: ̕r dan ich hie geneeditorial expansion: ̅nt
31: hab vnd ist nÿemand gesund als der selbig meÿster meÿnt wanneditorial expansion: ̅e
32: es macht alwegeneditorial expansion: ̅n des menschen plut faul editorial expansion: &cetc.
33: Iteditorial expansion: ꝭem wiß auch das zarte warme speÿß den menscheneditorial expansion: ̅n lengeditorial expansion: ̕er in gesueditorial expansion: ̅nt=
34: heÿt behelt daneditorial expansion: ̅n grob kalt speÿß Als Rintfleisch sweÿneneditorial expansion: ̅n fleisch
35: vnd hirß die sein den schad waneditorial expansion: ̅n maeditorial expansion: ̅n mag sie nit liederlich ver=
36: deweneditorial expansion: ̅n Also ist eineeditorial expansion: ̅m starckeneditorial expansion: ̅n menscheneditorial expansion: ̅n der eineeditorial expansion: ̅n gutteditorial expansion: ̅en mageneditorial expansion: ̅n
37: hatt vnd ser arbeit vnd zart speÿß ist Iunge huner zigeneditorial expansion: ̅n vnd kalp=
38: fleÿsch dick geesseneditorial expansion: ̅n ist in vngesund waneditorial expansion: ̅n es veditorial expansion: ̕erdirbt vnd fault in= [69r] 01: dem mageneditorial expansion: ̅n
02: Iteditorial expansion: ̅em hastu feist fleÿsch gessenn das dir vebel bekueditorial expansion: ̅mmeneditorial expansion: ̅n ist so iß dar
03: auff pirneditorial expansion: ̅n vnd keß Iteditorial expansion: ̅em hastu veditorial expansion: ̕ersaltzne speÿß gessenn dar auff soltu esseditorial expansion: ̅en
04: suß oepffel Du solt nyeditorial expansion: ̅mmereditorial expansion: ̕r zart speiß vnd grob vber ein tisch essenn
05: oder du solt die zarteneditorial expansion: ̅n speÿß vor essenn Als weiche eÿer Iunge huner
06: vnd clein vogel wider rintfleÿsch sweine fleÿsch noch wilpret gesoteneditorial expansion: ̅n
07: oder geprateneditorial expansion: ̅n fleÿsch soltu nyeditorial expansion: ̅mmer essenn annders die zart speÿß swÿmt
08: ob der grobeneditorial expansion: ̅n vnd fault daneditorial expansion: ̅n in dem mageneditorial expansion: ̅n Auiceneditorial expansion: ̅na spricht nach grosseditorial expansion: ̕er
09: arbeit oder so der mensch fast ist gangeneditorial expansion: ̅n vber felt so soll er keÿneeditorial expansion: ̅n
10: visch darnach essenn Auch spricht Auiceneditorial expansion: ̅na das kein ding sched=
11: lichereditorial expansion: ̕r vnd boser sej daneditorial expansion: ̅n ob eineeditorial expansion: ̅m tisch mangerlej speÿß essenn vnd
12: lanng dar ob sitzeneditorial expansion: ̅n Als visch fleÿsch vnd krebs editorial expansion: &cetc.
13: Hie nach volgen Etliche oel warczu die gut sein vnd wie man die be=
14: reuten vnd machen soll
15: Iteditorial expansion: ̅em Also mach Rosen oel Nÿm iij editorial expansion: ℔libra pawmoels vnd j editorial expansion: ℔libra rosen pleter
16: vnd thue das in ein glaß oder in eineeditorial expansion: ̅n hafen der glesen seÿ vnd mach
17: das oben gantz eben zu vnd henck das an die suneditorial expansion: ̅nen dreÿssig tage
18: vnd darnach trueck es durch ein tuch Das oel ist zumol gut fureditorial expansion: ̕r alle hitz
19: die dem menschen kumbt in der kranckheÿt So maeditorial expansion: ̅n die wipron vnd die
20: stirneditorial expansion: ̅n do mit bestreicht magstu nit gehabeditorial expansion: ̅en pawmol So nÿm gut meÿen putterneditorial expansion: ̅n
21: vnd ein vntz wachs zu laß das allererst vnd thue es daneditorial expansion: ̅n zusaeditorial expansion: ̅mmeneditorial expansion: ̅n maneditorial expansion: ̅n
22: sagt das es pesser sej daneditorial expansion: ̅n das erste
23: Lilgen oel Das hat geleich die selbeneditorial expansion: ̅n krafft vnd ist auch gleich zu den
24: dingen gut als das rosenoel
25: Barrago heÿßt grueditorial expansion: ̅ntletiche das macht maeditorial expansion: ̅n als das rosenoel das hilfft
26: fureditorial expansion: ̕r aller hand seucheneditorial expansion: ̅n die von hitz komeneditorial expansion: ̅n waneditorial expansion: ̅n es ist vil kelter natur
27: daneditorial expansion: ̅n das veiol oel odeditorial expansion: ̕er rosen oel
28: Iteditorial expansion: ̅em Barrago heÿßt scharlaÿ darvmb heÿßt das oel Barragmatueditorial expansion: ̅m oleueditorial expansion: ̅m voeditorial expansion: ̅n
29: des scharlas plumeeditorial expansion: ̅n das macht maeditorial expansion: ̅n geleich als vor geschriben stet das
30: ist ein teÿl wermereditorial expansion: ̕r daneditorial expansion: ̅n das annder voeditorial expansion: ̅n natureditorial expansion: ̕r vneditorial expansion: ̅d ist gut den die an
31: der quartan arbeitteneditorial expansion: ̅n vnd alle des hertzeneditorial expansion: ̅n tragkeit vnd das vndeditorial expansion: ̕erstandeditorial expansion: ̅en
32: zweÿfel an den sÿnneneditorial expansion: ̅n vnd doch nit gareditorial expansion: ̕r vnsinig sein
33: Oleueditorial expansion: ̅m Iusquiani Macht maeditorial expansion: ̅n also Iusquianum heÿßt pilsenn Fuelle eineeditorial expansion: ̅n hafeditorial expansion: ̅en
34: mit dem sameneditorial expansion: ̅n der locher hab der new ist vnd die koeplichen vnd
35: pletereditorial expansion: ̕r zu schnitteneditorial expansion: ̅n Nÿm eineeditorial expansion: ̅n anderneditorial expansion: ̅n hafen vnd grab den vnteditorial expansion: ̕er die
36: erdeneditorial expansion: ̅n vnd setz den ersten locheretteditorial expansion: ̅en auff den die erdeneditorial expansion: ̅n vnd stopff es
37: wol zu das nichtz dar ein felt vnd deck daneditorial expansion: ̅n die erden veber die Zweneditorial expansion: ̅n [69v] 01: hefen vnd laß die ein Iareditorial expansion: ̕r steneditorial expansion: ̅n Weneditorial expansion: ̅n das Iareditorial expansion: ̕r vmb kumbt so nÿms her auß so
02: vindestu schoneditorial expansion: ̅n vnd lautereditorial expansion: ̕r oel in dem vndersten hafen Das oel ist gareditorial expansion: ̕r gut zu
03: allerleÿ seucheneditorial expansion: ̅n die von hitz komeneditorial expansion: ̅n waneditorial expansion: ̅n es kelt sereditorial expansion: ̕r
04: Ich hab ÿeczund gesagt von den oelen die kalter natur sein Nueditorial expansion: ̅n will ich sageditorial expansion: ̅en
05: von den die heÿsser natureditorial expansion: ̕r sein
06: Loroell Das mach also Nÿm lorbereditorial expansion: ̕r vnd auch die pletereditorial expansion: ̕r ob du sie gehabeditorial expansion: ̅en
07: magst stoß sie vnd seud sie mit wassereditorial expansion: ̕r sereditorial expansion: ̕r vnd das oeberst nÿmbt maeditorial expansion: ̅n ab
08: vnd behelt es das ist gut fureditorial expansion: ̕r die kalten gicht vnd fureditorial expansion: ̕r alle seucheneditorial expansion: ̅n die
09: voeditorial expansion: ̅n kalten dingeneditorial expansion: ̅n komeneditorial expansion: ̅n waneditorial expansion: ̅n es ist heÿß in dem dritteditorial expansion: ꝭen grad
10: Oleueditorial expansion: ̅m puleginueditorial expansion: ̅m das macht maeditorial expansion: ̅n vonn polëy das ist heÿß in dem vierden grad
11: Nÿm poleÿ so er pluet vnd seud den mit oel als hie vor geschriben stett
12: vnd temeditorial expansion: ꝑperir es pej dem feweditorial expansion: ̕err ÿe lengereditorial expansion: ̕r es seudt ÿe pesser es wirt So soll
13: mans daneditorial expansion: ̅n auß zwingeneditorial expansion: ̅n vnd behalteneditorial expansion: ̅n
14: Oleueditorial expansion: ̅m sambucueditorial expansion: ̅m Sambucus heÿßt holdereditorial expansion: ̕r der ist heÿß an dem dritteneditorial expansion: ̅n grad
15: das oel macht maeditorial expansion: ̅n von holdereditorial expansion: ̕r plut vnd seudt es auch als ir veditorial expansion: ̕ernomeneditorial expansion: ̅n habt
16: mit oel vnd ist gut als die anderneditorial expansion: ̅n die heÿß sein Auch ist ein ander
17: oel von holder das ist kalter natureditorial expansion: ̕r das macht maeditorial expansion: ̅n von den perneditorial expansion: ̅n die
18: maeditorial expansion: ̅n veber mer bringt der vindt maeditorial expansion: ̅n hie nicht
19: Oleueditorial expansion: ̅m Nardinueditorial expansion: ̅m Das fleuß in Indea auß eineeditorial expansion: ̅m stein nit als man sagt Maneditorial expansion: ̅n
20: macht es also man nÿmbt spicanardi gantz vnd seudt in in wasser mit oel
21: als ir vor veditorial expansion: ̕ernomeneditorial expansion: ̅n habt zu eineeditorial expansion: ̅m stampfftenn wein vnd lest es darnach
22: czweintzig tag darInneeditorial expansion: ̅n ligeneditorial expansion: ̅n Weneditorial expansion: ̅n daneditorial expansion: ̅n die krafft gantz in das oel kumbt
23: So ring es auß vnd behalt es Es hilfft fureditorial expansion: ̕r alle seucheneditorial expansion: ̅n die von kalteditorial expansion: ̕er
24: natureditorial expansion: ̕r komeneditorial expansion: ̅n vnd hilfft zu der dewueditorial expansion: ̅ng
25: Oleueditorial expansion: ̅m Ruteleon Macht maeditorial expansion: ̅n von den Rauteneditorial expansion: ̅n als die schelhein mit den raw=
26: teneditorial expansion: ̅n pleterneditorial expansion: ̅n sol maeditorial expansion: ̅n zu sameditorial expansion: ̅meneditorial expansion: ̅n siedeneditorial expansion: ̅n mit eineeditorial expansion: ̅m senfften wein vnd oel vnd
27: laß es czweintzig tag also darInneneditorial expansion: ̅n steneditorial expansion: ̅n so ring es daneditorial expansion: ̅n auß vnd behalt
28: es es ist gut vnd heÿß in dem vierdeditorial expansion: ̅en grad
29: Oleueditorial expansion: ̅m Castreleon Castoriueditorial expansion: ̅m macht Writing error? There is a down stroke after 't'. maeditorial expansion: ̅n also Die Biber geÿl soll maeditorial expansion: ̅n siededitorial expansion: ̅en in
30: oel mit sanfftem wein maeditorial expansion: ̅n darff das nit ringeneditorial expansion: ̅n waneditorial expansion: ̅n die pibergeil zufert
31: all gareditorial expansion: ̕r Das oel ist gut Epilenticis Epilempsia ist ein seuch in dem
32: hirneditorial expansion: ̅n vnd veditorial expansion: ̕erirret den menschen seinereditorial expansion: ̕r synne Auch ist es gut fureditorial expansion: ̕r das
33: gicht Es sterckeditorial expansion: ̅et vnd gibt crafft allen geliderneditorial expansion: ̅n
34: Oleueditorial expansion: ̅m Anetileon Anetueditorial expansion: ̅m heÿßt tille des sameeditorial expansion: ̅n zu stoß maeditorial expansion: ̅n ein teÿl in oel
35: zu eineeditorial expansion: ̅m senffteneditorial expansion: ̅n wein vnd ring das auß das ist gut Als ich vor ge=
36: sprocheneditorial expansion: ̅n Als maeditorial expansion: ̅n hie veditorial expansion: ̕ernomeneditorial expansion: ̅n hat Also soll maeditorial expansion: ̅n macheneditorial expansion: ̅n die oel Es
37: seÿ von kraut oder vonn czelchein voeditorial expansion: ̅n plumeeditorial expansion: ̅n oder von wurtzelneditorial expansion: ̅n
38: Iteditorial expansion: ꝭem Wer do wil macheneditorial expansion: ̅n oleueditorial expansion: ̅m muscatellinueditorial expansion: ̅m odeditorial expansion: ̕er Nardinueditorial expansion: ̅m oder Ruteleon odeditorial expansion: ̕er [70r] 01: welcher hand es seÿ Der nem das kraut plumeeditorial expansion: ̅n oder holtz vnd stoß das nit
02: vnd leg es in oel dreÿ stund Alsouil zusampt deneditorial expansion: ̅n weine vnd laß er dar=
03: ÿnneeditorial expansion: ̅n ligen dreÿssig tag vnd faulen ÿe lengeditorial expansion: ̕er es ligt ÿe pesser es wirt
04: daneditorial expansion: ̅n so ring maeditorial expansion: ̅n es durch vnd behalt das oel
05: Iteditorial expansion: ꝭem Wenn maeditorial expansion: ̅n von sameneditorial expansion: ̅n will oel macheneditorial expansion: ̅n So soll maeditorial expansion: ̅n den sameeditorial expansion: ̅n stoßeneditorial expansion: ̅n
06: vnd in Revision: 'm' transformed into 'n'? sieden wie vor gesagt ist Ir sult auch mercken wo des öls nit
07: enist So ist meÿeneditorial expansion: ̅n putterneditorial expansion: ̅n gut darzu wanneditorial expansion: ̅e sie ist gut vnd heÿlsam
08: Dar vmb wereditorial expansion: ̕r des oels nit mag gehabeneditorial expansion: ̅n der nem meÿen putterneditorial expansion: ̅n