PFARRAMTSBUCH HARTKIRCHEN AM INN Hartkirchen Das Amtsbuch der Pfarre Hartkirchen am Inn editor Robert Klugseder transcription Robert Klugseder digital processing, text-modelling Christian Steiner Österreichische Akademie der Wissenschaften, Austrian Centre for Digital Humanities and Cultural Heritage, Abteilung Musikwissenschaft Zentrum für Informationsmodellierung - Austrian Centre for Digital Humanities, Karl-Franzens-Universität Graz GAMS - Geisteswissenschaftliches Asset Management System Creative Commons BY-NC 4.0 2020 o:cantus.hartkirchen Cantus Network - semantisch erweiterte Digitale Edition der Libri ordinarii der Metropole Salzburg Cantus Network - a semantically enriched digital edition of Libri ordinarii of the Salzburg metropolitan province. Projektleitung Franz Karl Praßl Robert Klugseder Mitarbeiter Gionata Brusa Christian Steiner Kooperationspartner Universität für Musik- und darstellende Kunst Graz (KUG) Music Encoding Initiative (MEI) Finanzierung Österreichische Akademie der Wissenschaften: Digital Humanities. Langzeitprojekte zum kulturellen Erbe Pfarre Hartkirchen am Inn1490-1493 München, Bayerisches Hauptstaatsachiv, Kloster St. Nikola Passau, Amtsbücher und Akten 62 Rationale Divinorum Officiorum Guillelmus Durandus Anselme DAVRIL - Timothy M. THIBODEAU Turnout 195-2000 CChr.CM 140,140A-B Summa de ecclesiasticis officiis Iohannes Beleth Heribertus DOUTEIL Turnout 1976 CChr.CM 41-41A Micrologus de ecclesiasticis observationibus Bernold von St. Blasien PL 151, 973-1022 Chronicon Venetum Ioannes Diaconus Venetus PERTZ Hannover 1846 MGH.SS VII, 4-38 Liber Quare Georg Polycarp GOETZ Turnhout 1983 CChr.CM 60 Registrum Epistolarum Gregorius I papa Paul EWAN - Ludo M. HARTMANN Berlin 1891-99 MGH.Ep I-II Sententiarum libri tres Isidorus von Sevilla Pierre CAZIER Turnhout 1998 CCHr.SL 111 Libellus de conversione Bogoariorum et Carantanorum Georg Heinrich PERTZ Hannover 1854 MGH.SS XI Liber de divinis officiis Rupert von Deutz Rhaban HAACKE Turnhout 1967 CChr.CM 7 De ecclesiasticis officiis Amalarius von Metz Jean Michel HANNSENS Città del Vaticano 1948-50 Studi e Testi 138-140 Homiliarum libri tres Beda David HURST - John FRAIPONT Turnhout 1955 CChr.SL 122 Mitrale sive Summa de officiis Sichard von Cremona Lorenz WEINRICH Turnhout 2008 CChr.CM 228 Concilium Agathense Charles MUNIER Turnhout 2008 CChr.SL 228 (=Concilia Galliae 314-506) Concilium Gerundense PL 84,314-316 Regula canonica Gregorius VII papa Jean MORIN 1901 Revue bénédictine 18, 177-183 Gemma animae Honorius Augustodunensis PL 172, 541-738 Panormia Ivo von Chartres PL 161, 1041-1344 Analecta hymnica medii aevi Vol. I-LV Guido Maria DREVES e.a. Leipzig 1886-1926 CANTUS Database und CANTUS Index Debora LACOSTE, Jan KOLÁČEK e.a. Waterloo 2011ff Corpus orationum Vol. I-XIII Edmond Eugene MOELLER, Jean-Marie CLÉMENT und Bertrandus COPPETIERS'T WALLANT Turnhout 1992ff Corpus Christianorum, series Latina CLX B Corpus Troporum Vol. I-XII Gunilla IVERSEN e.a Stockholm 1975-2014 Studia Latina Stockholmiensia, Acta Universitatis Stockholmiensis Patrologiae Cursus Completus. Series Latina, 217 Vol. Jacques Paul MIGNE Paris 1844-1855 Homiliae de Sanctis et de tempore (Homiliarium Karls des Großen) Paulus DIACONUS

Liturgie und Musik in der mittelalterlichen Kirchenprovinz Salzburg.

Die Kirchenprovinz Salzburg mit ihren Suffraganbistümern Brixen, Freising, Passau, Regensburg und Salzburg war über viele Jahrhunderte hinweg maßgeblich an der kulturgeschichtlichen Entwicklung Österreichs und Bayerns beteiligt. Umso wichtiger ist es, die zahlreich erhaltenen liturgisch-musikalischen Quellen, die ein wichtiger Bestandteil dieses kulturgeschichtlichen Erbes sind, in digitaler Form zu erschließen und wissenschaftlich auszuwerten.

Bei der wissenschaftlichen Auseinandersetzung mit Libri Ordinarii muss der kritischen Übertragung der lateinischen Texte eine fundierte Analyse der Ursprünge der Liturgie und der Kommentare folgen. Primäre Aufgabe des Projekts wird es sein, die Ordinarii nach TEI zu transformieren. In einem zweiten Schwerpunkt sollen die Sekundärquellen, also die liturgisch und liturgisch-musikalischen Quellen wie Graduale, Missale, Sequentiare, Antiphonare usw. erschlossen und für die Implementation in die Webplattform aufbereitet werden, um hinter den Incipits der Libri ordinarii auch die konkreten Gestalten z.B. eines Gesanges in vollständiger Form und mit musikalischer Notation vor sich zu haben.

Liturgy and music in the medieval ecclesiastical province of Salzburg

For many centuries, the ecclesiastical province of Salzburg, along with its suffragan dioceses of Brixen, Freising, Regensburg and Salzburg, played a key role in the cultural history of Austria and Bavaria. It is thus all the more important that the many surviving liturgical musical sources that constitute an important part of this cultural heritage are made digitally accessible and subjected to scholarly analysis.

In scholarly studies of libri ordinarii, critical transcriptions of the Latin texts need to be followed up with an in-depth analysis of the origins of the liturgy and the commentaries. This project’s main aim will be to translate the libri ordinarii into TEI. As part of a second point of focus, the secondary sources – that is the liturgical and musical sources, such as graduals, missals, sequentiaries, antiphonars and so on – will be analysed and edited for uploading onto the online platform. The concrete shape of a chant, for example, will appear in its complete form (and with musical notation, if applicable) behind the incipits of the libri ordinarii.

Beginn des Pfarramtsbuches Hartkirchen am Inn (D-Mhsa KL St. Nikola Passau 62) Das Amtsbuch der Pfarrei Hartkirchen.

Ein beachtenswertes und seltenes Zeugnis für die liturgische Praxis einer Landpfarrei stellt ein Pfarramtsbuch* dar, das um 1490 in lateinischer Sprache verfasst wurde und heute im Bayerischen Hauptstaatsarchiv München erhalten ist (Kloster St. Nikola Passau, Amtsbücher und Akten 62). Dieses „Land-Ordinale“ wurde sehr wahrscheinlich von Pfarrer Konrad Trandler (urk. 1468–1493, † vor dem 18.05.1496) angefertigt, der etwa von 1486–1496 Kirchherr in der dem Augustinerchorherrenkloster St. Nikola vor Passau inkorporierten Pfarrei St. Petrus Hartkirchen war.

Hartkirchen am Inn, heute Ortsteil der Stadtgemeinde Pocking im niederbayerischen Bäderdreieck, war im Mittelalter ein bedeutender Markt und Pfarrort, zu dem die Filialkirchen St. Ulrich Pocking und Mariae Himmelfahrt Mittich gehörten. Aus dem Pfarramtsbuch geht klar hervor, dass eine größere Zahl an Priestern (Pfarrherr, Kapläne und Kooperatoren) für das Singen des Gregorianischen Chorals zuständig war und ein umfangreiches Pensum an Messen, Vespern, Laudes und Vigilien zu bestreiten hatte. Ein Kantor, Schullehrer oder eine Schola sind für Hartkirchen für diese Zeit allerdings nicht nachweisbar, ebenso wenig eine Orgel.

Neben liturgischen Informationen (mit konkreten Verweisen auf das Passauer Diözesanordinale und auf Missalien, die in den Kirchen auflagen) ist in diesem Amtsbuch auch die Bezahlung der Priester und Kirchendiener geregelt, für die die Zechpröpste zuständig waren. Wie zu dieser Zeit allgemein üblich existierte auch in Hartkirchen eine Marienbruderschaft mit einem eigenen Zechpropst, der die Stiftungsgelder zu verwalten hatte. Auf Veranlassung der Bruderschaft wurde an jedem Samstagabend in der Marienkapelle der Kirche die marianische Schlussantiphon Salve regina gesungen. Für die regionale Geschichtsforschung von einiger Bedeutung sind die zahlreich vorhanden Erwähnungen von liturgischen Diensten (Funktionen), Personen und Orten. Bemerkenswert sind hier die bei den zahlreichen Prozessionen genannten Stationsorte. Neben regelmäßigen Umgängen im Hartkirchner Friedhof und Stationes am Karner führte der Weg auch zu benachbarten wie auch weiter entfernten Kirchen und Kapellen. So führte die Prozession der Pfarrgemeinde am Montag der Bittwoche vor Christi Himmelfahrt nach Passau und am Dienstag zur St. Nikolauskirche in Rottersham (Gemeinde Ruhstorf). Eine zentrale Rolle als „Wallfahrtort“ nahm Hartkirchen bei den Bittprozessionen am darauffolgenden Mittwoch ein. Hier trafen Pilger aus Pocking, Mittich, Vornbach, Eholfing, Ering, Malching, Rottalmünster, Kühnham, Würding und Safferstetten in Hartkirchen zusammen, um gemeinsam das Opus dei zu feiern.

Ungewöhnlich für eine Landpfarrei ist zudem die große Zahl an Seelgerätstiftungen, woraus sich jährlich, zusätzlich zum regulären Pensum, eine Belastung für die Priester durch 31 Totenvigilien (Nachtoffizien), 10 Marienoffizien, 28 Requiem und 60 „gewöhnliche“ Messen ergab.

Kodikologische Beschreibung: Pergament, 12x27 cm, lederbezogener Holzeinband mit Prägung.

Datierung: Das auf dem vorderen Buchdeckel genannte Jahr 1431 kann nicht der Zeitpunkt der Kompilation sein. So starb der im Hauptteil erwähnte Beutelsbacher Pfarrer Georg Gansar erst im Jahr 1467. Der hier ebenfalls genannte Steffan Schmecknpfrill von Gstetten ist urkundlich für das Jahr 1479 nachweisbar. Der Priester Wolfgangus Zingknhawser war von 1450 bis 1491 Benefiziat an der Spitalkirche von St. Nikola in Passau und vermutlich erst anschließend (als Kommorant?) in Hartkirchen tätig. Die nachgetragenen „Nota constitutiones“ (fol. 10rv) müssen zudem in der Amtszeit des Griesbacher Pflegers Christoph Cammer (urk. 1487–1495) entstanden sein.

Die Buchgattung „Pfarramtsbuch“ ist für die hier relevante Zeit nicht klar definiert. Das Hartkirchner Amtsbuch ist als lokale Ergänzung des Passauer Diözesan-Liber ordinarius zu verstehen. Es enthält nur ausnahmsweise Hinweise auf Gebete, Lesungen und Gesänge. Wenn notwendig, wird auf das Ordinale verwiesen. Vielmehr ist es eine Anweisung an die Priestergemeinschaft, wer an welchem Tag in welcher Kirche Dienst zu leisten hatte, was in dem konkreten Fall zu beachten ist und welche Entlohnung die Priester und Kirchendiener erhalten sollen. Für die Musikwissenschaft von Bedeutung ist die klare Trennung zwischen der „Missa lecta“ (gelesene Messe) und einer großen Zahl an tatsächlich gesungenen Diensten (Messe, Offizium und Prozession). Beachtenswert sind die Informationen zu den Jahrtagen und sonstigen Seelgerätstiftungen. Diese lassen sich nur noch zum Teil in erhaltenen Urkunden nachweisen. Zusammenfassend betrachtet kann dieses Pfarramtsbuch als bedeutende kulturgeschichtliche Quelle bewertet werden.

Weitere Informationen zu Personen, liturgischen Diensten und Orten, die im Pfarramtsbuch erwähnt werden.

von Robert Klugseder

Beginning of the "Pfarramtsbuch" Hartkirchen am Inn (D-Mhsa KL St. Nikola Passau 62). The Amtsbuch of the parish of Hartkirchen.

A remarkable and rare testimony to the liturgical practice of a rural parish is a „Pfarramtsbuch“ (parish register)*, which was written in Latin around 1490 and is preserved today in the Bavarian Hauptstaatsarchiv Munich (Kloster St. Nikola Passau, Amtsbücher und Akten 62). This "Land-Ordinale" was most likely made by the parish priest Konrad Trandler (urk. 1468-1493, † before 18.05.1496), who was the parish priest of St. Peter Hartkirchen, which was incorporated into the Augustinian monastery of St. Nikola before Passau, from about 1486-1496.

Hartkirchen am Inn, today a village of the municipality of Pocking in the Lower Bavarian "Bäderdreieck", was an important market and parish in the Middle Ages, to which the subsidiary churches of St. Ulrich Pocking and Mariae Himmelfahrt Mittich belonged. It is clear from the "Pfarramtsbuch" that a large number of priests (parish priests, chaplains and cooperators) were responsible for singing the Gregorian Chant and had to perform an extensive workload of masses, vespers, lauds and vigils. However, no cantor, school teacher or schola can be proven for Hartkirchen for this period, nor can an organ.

In addition to liturgical information (with concrete references to the Passau Diocesan Ordinary and to missals that were issued in the churches), this "Amtsbuch" also regulates the payment of priests and church servants for whom the "Zechpröpste" (church finance administrators) were responsible. As was common practice at that time, a Brotherhood of Mary also existed in Hartkirchen with its own "Zechpropst", who had to administer the foundation funds. At the instigation of the Brotherhood, the Marian antiphon Salve regina was sung every Saturday evening in the Marian Chapel of the church. Of some importance for regional historical research are the numerous mentions of liturgical services (functions), persons and places. Remarkable here are the places of stations mentioned in the numerous processions. In addition to regular walks around Hartkirchen cemetery and Stationes am "Karner", the route also led to neighbouring and more distant churches and chapels. Thus the parish procession on Monday of the week of rogation before Ascension Day led to Passau and on Tuesday to St. Nicholas Church in Rottersham (Ruhstorf parish). Hartkirchen played a central role as a "place of pilgrimage" in the rogation processions on the following Wednesday. Here pilgrims from Pocking, Mittich, Vornbach, Eholfing, Ering, Malching, Rottalmünster, Kühnham, Würding and Safferstetten met in Hartkirchen to celebrate the devine office together.

Unusual for a rural parish is also the large number of donations of "Seelgerätstiftungen" (spiritual foundations), which, in addition to the regular workload, resulted in an annual burden for the priests in the form of 31 vigils for the dead (night offices), 10 officies for Holy Mary, 28 requiem and 60 "ordinary" masses.

Codicological description: Parchment, 12x27 cm, leather covered wooden binding with stamping.

Dating: The year 1431 mentioned on the front cover of the book cannot be the date of the compilation. The priest Georg Gansar from Beutelsbach, mentioned in the main part, died in 1467 and Steffan Schmecknpfrill of Gstetten, also mentioned here, is documented as having died in 1479. The priest Wolfgangus Zingknhawser was a benefactor at the hospital church of St. Nikola in Passau from 1450 to 1491 and probably only afterwards in Hartkirchen. The added "Nota constitutiones" (fol. 10rv) must also have been written during the term of office of the Griesbach "Pfleger" (administrator) Christoph Cammer (urk. 1487-1495).

The book genre "Pfarramtsbuch" is not clearly defined for the time relevant here. The Hartkirchner "Amtsbuch" is to be understood as a local supplement to the Passau diocesan Liber ordinarius. It contains references to prayers, readings and hymns only in exceptional cases. If necessary, reference is made to the Ordinal. Rather, it is an instruction to the community of priests as to who was to serve in which church on which day, what is to be observed in the specific case and what remuneration the priests and church servants are to receive. Of importance for musicology is the clear separation between the "Missa lecta" (read mass) and a large number of services actually sung (mass, office and procession). Noteworthy is the information on the anniversaries and other "Seelgerätstiftungen". These can only partly be found in preserved charters. In summary, this parish register can be considered an important cultural and historical source.

Further information on persons, liturgical services and places mentioned in the Pfarramtsbuch.

by Robert Klugseder

21.04.2020 Christian Steiner
Fünf Zeilen mit Nachträgen, schlecht lesbar Item pawer zu Pocking Pfarrer zw Hartkirchnn all jar zw unser Frawentag geben zu korn sad 1 lb. d., zwo Stifft hennen, 1 fiertl wein, zwen steck kornn, drey steck habernn.
ITEM IN DIE MARCI
itur cum reliquiis ad sanctum Florianum in Ŭnttling de omnibus ecclesiis. Et unus sociorum, ebdomadarius videlicet, celebrabit ibidem missam et faciat exhortationem de letania maiori, et habent suam processionem.
ITEM FESTUM PHILIPPI ET IACOBI
Celebratur et fiat exhoratio ex legenda vel sicut placet.
ITEM IN DIEBUS ROGATIONUM FERIA SECUNDA
Itur cum reliquiis de omnibus ecclesiis ad Pataviam. Et unus cooperatorum ebdomadarus videlicet descendet cum populo pro eodem labore recipient a vittricis in Hartkirchn 24 d. Habent vittrici et componator consumptos in parte de pecunia collecta.
ITEM IN DIEBUS ROGATIONUM FERIA TERTIA
iter cum reliquiis ad Ratlshaim ante exitum habetur hic missa ante sextam horam. Et cooperator ebdomadarus celebrabit missam in Ratlshaim. Et habet a vittricis ibidem 12 d. vel quartum vini.
ITEM IN DIEBUS ROGATIONUM FERIA QUARTA
venient cum reliquiis de ecclesiis et parrochiis sequentibus ad Hartkirchn. De Pocking, de Mitich, de Fornpach, de Ehalfing, de Ering et de Malching. De Münster, de Cinthaim, de Wirting, de Saverstetn. Et sacerdotes advenae celebrabunt divina. Et unus cooperatorum debet cantare officium de vigilia ascensionis sive de letania iuxta placitum regentis et facere sermonem. Alter vero cooperator celebrabat divinam ad sanctum Ioannem in Intzing propter peregrinas. Et eo die ecclesia Mitich vacat. Populano succedunt a vittricis ecclesiae in Hartkirchn 32 ova, cooperatores 1 quartum vini. Eodem die cantentur vesperae in Hartkirchn. Et cooperatores descendunt ad Mitich et cantent ibidem vesperas.
ITEM IN DIE ASCENSIONIS
peragentur singula solemniter circa omnes ecclesias videlicet officium cum sermone et circuitu. Et prandio peracto circa horam videlicet undecimam decimam , cantetur nona iuxta consuetudinem antiquam.
ITEM FERIA SEXTA POST ASCENSIONEM
itur circa omnes ecclesias cum sacramento per blada iuxta corruptelam hucusque introductam. Ante exitum habetur hic una missa circa sextam horam. Et datur ubilibet a vittricis 1 quartum vini. Quod ab omnibus praesentatur ad bibendum in communiter.
ITEM SABBATO POST ASCENSIONEM
itur cum reliquiis ad Omnes Sanctos prope Scherding. Cooperatores habent 1 quartum vini.
ITEM IN INVENTIONIS SANCTAE CRUCIS
festo celebratur. Et cantetur officium in Ogkershaim in ara sanctae crucis, et fiat ibidem exhortatio de festo. Et hec omnia fient per ebdomadam in Pocking. Et isti de Pocking eodem die sunt contenti in sua missa cottidiana per cappelanum habita. Eodem die cooperatores cantent vesperas in Ŭnttling de sancto Floriano. Et plebanus mittat colonum cum biga et sporta ad portandum panes cum sua additione, proprie Weysat, receptas in cimiterio, vel ubi placet, a villanis ibidem.
ITEM IN DIE SANCTI FLORIANI
cantetur officium ibidem et fiat exhortatio ibidem de vita sancti Floriani. Cappelanus ex Hartkichn celebrabit in Pocking. Hic habetur statio in basilica cum officio de sancto Floriano et cum publica confessione.
ITEM SABBATO PENTECOSTEN
expediantur singula iuxta breviarium et cooperatores et cappelanus legant lectiones et cantent pro choro. Eodem die cantentur vesperae in Hartkirchn et in Mitich.
ITEM IN DIE PENTECOSTEN
expediantur omnia solemniter. Et celebratur hoc festum per quatuor dies. Et circa horam primam descendent cooperatores ad Madaw et cantent ibidem vesperas in capella sancti spiritus de dedicatione.
ITEM FERIA SECUNDA PENTECOSTES
cooperator obligatus ad Mitich cantet officium in Madaw de dedicatione et faciat exhorationem. Prius tamen cappelanus legat missam in Mitich et post hoc intrat castrum et iuvat cooperatorem in officio.
ITEM FERIA TERTIA PENTECOSTES
itur cum reliquiis ad sanctum Leonardum in Aygn. Et isti in Pocking sunt contenti in sua missa cottidiana et habent cooperatores 24 d.
ITEM FERIA QUARTA PENTECOSTES
venient ex Pocking et Mitich cum reliquiis ad Hartkichn. Habent cooperatores 1 quartum vini. Ebdomadarius Miticher mane descendat ibidem, legat missam et una cum populo ascendat cum cruce. Et Pockinger cantabit hic officium de sancto spiritum et faciet sermonem iuxta voluntatem regentis. Cappelanus legit missam illo die ad sanctum Ioannem et populus ascendat cum eo.
ITEM FERIA QUINTA PENTECOSTES
peragetur anniversarius Rotawer in Mitich cum 1 vigilia, 1 requiem et 2 missis. 6 candelae candelis accenduntur. Similter fiat aliis in angariis. Mitich
ITEM SEMPER SABBATO PENTECOSTES
inter qualibet angaria de mane cantentur 1 vigilia in Pocking et 1 requiem. Addita etiam missa ebdomadali per plebanum aut alium de suis presbyteris. Et per cooperatorem in missa defunctorum fiat publica memoria fratrum et sororum vivorum et mortuorum ibidem. Dabunt vittrici fraternitatis eiusdem 48 d. De quibus cooperatoribus succedunt 16 d., plebano residuum. Eadem nocte cantentur vigiliae mortuorum pro omnibus fidelibus. Quae complentur cum circuitu et De profundis ante carnarium. Quibus completis cantentur vesperae solemniter de dedicatione. Et est dedicatio ecclesiae sancti Petri in Hartkirchn. Pocking
ITEM DOMINICA IN OCTAVA PENTECOSTES
est dedicatio ecclesiae sancti Petri in Hartkirchn. Et de mane infra quintam et sextam horam cantetur officium de sancto spiritu vel quomodo regenti placet in ara beatae virginis. Exinde post septimam fiat circuitus solemnis et cantetur summum officium cum exhortatione solemni ut patet. Et plebisani ex Mitich ascendent ad solemnitatem et cooperator ipsis deputatus cantabit hoc primum officium. Et sic ecclesia in Mitich eo die vacabit. Vittrici ecclesiae dabunt plebano 32 d. Sed unus cooperatorum ibit ad Pocking propter officium et curabit Eodem nocte pro secundis vesperis cantentur vigiliae pro instituto annversarius Kastner cum circuitu ut moris est. Similter fiet in aliis angariis.
ITEM SEMPER FERIA SECUNDA POST ANGARIAM
1 requiem, 2 missis, 8 candele accenduntur. Dabunt vittrici sancti Petri plebano semper 60 d., sociis 20 d., camponatori 2 d.
ITEM SEMPER FERIA TERTIA POST ANGARIAM
habeatur anniversarius fratrum in Hartkirchn cum 1 vigilia, 1 requiem, 2 missae missis . Dabunt vittrici fraternitatis plebano 60 d. singulis angariis sociis.
ITEM SEMPER EBDOMADA SEQUENTI ANGARIAS,
qua die placuerit, peragetur anniversarius Caphaimer cum 1 vigilia, 1 requiem, 2 missis in Hartkirchn. 8 candele accendantur. Dabunt vittricii plebano 84 d., cooperatoribus 24 d., cappellano 10 d., camponatori 3 d. et habet singulis angariis.
ITEM IN PROFESTO CORPORIS CHRISTI
cantentur vesperae in Hartkirchn tantum. Et completis dicatur in ecclesia. Et in Pocking.
ITEM IN DIE CORPORIS CHRISTI
celebratur et peragentur tali modo solemniter. De mane statim post quintam fit pulsus ad horas canonicas et dicantur horae canonicae secundum ordinem in ecclesia. Similiter fiat aliis diebus per octavas. Horis completis ordinentur laici cum candelis et aliis ad solemnitatem spectantibus. Et itur cum corpore dominico ad Intzing. Ibidem in ecclesia sancti Ioannis cappelanus leget missam. Qua completa et in ascensu fiat statio in campo qui dicitur wer auf der selach. Et legatur evangelium Ioannis videlicet In principio erat. Illo completo et processione, cantetur officium solemniter et fiat exhortatio de die in quantum tempus postulat. Secundae vesperae cantentur et completis dicatur in ecclesia. Similiter omnes horae canonicae per octavas ut supra. Et cooperatores ascendunt ambo ad Pocking et peragent solemnitates et processionem ibidem ut moris est. Et Mitich eodem die vacat. Et populus eiusdem ecclesiae ascendet ad Hartkirchn. In octava eiusdem festi cantentur vesperae et officium et fiat processio in Hartkirchn eodem modo sicut in die. Et quibus completis vadant ad suam ecclesiam. Et cooperatores ambo descendunt ad Mitich et faciant processionem iuxta eorum consuetudinem. Ita tamen quod alter cooperatorum legat missam in Madaw, et secundus cantet officium in Mitich. Non tamen vesperas nec primas nec secundas. Canonicus legat .
ITEM IN VIGILIA IOANNIS BAPTISTE
cantentur vesperae in Intzing.
IN DIE VERO IOANNIS BAPTISTE
legatur una missa ibidem et dicatur publica confessio. Quibus completis peragentur hic divina ad placitum tamen cum sermone. Sed petiverunt pro futuro canere officium ultimum cum sermone et hic legere tantum missam, sed nolui mihi ut darent tertiam partem de collectis illo die.
ITEM DOMINICA POST OCTAVAS CORPORIS CHRISTI
celebratur dedicatio in Inzing et habet plebanus tertiam partem in pullis.
ITEM IOANNIS ET PAULI
celebratur.
ITEM IN VIGILIA PETRI
cantentur hic vesperae solemniter et est hic patrocinium.
IN DIE VERO SANCTI PETRI
alter cooperator videlicet Mitich cantet primum officium circa horam sextam vel quasi. Et eo die ecclesia in Mitich vacat et plebisani ibidem ascendunt propter patrocinium. Et regens cantabit summum officium et faciet sermonem et circuitum solemniter ut decet patrocinium patrocinio .
ITEM IN EBDOMADA ANTE VEL POST FESTUM PETRI
habeatur anniversarius Gǎngl de Hardt cum 1 vigilia et cum uno officio de beatae Mariae virginis beata Maria virgine , 1 requiem et 2 missis, 6 candelis accensis. Habet plebanus a vittricis in Hartkirchn 3 s. 20 d., socii 26 d., capellanus 8 d., camponator 6 d.
ITEM IN PROFESTO SANCTI UDALRICI
cooperatores ascendunt ad Pocking et cantabunt vesperas.
IN DIE VERO SANCTI UDALRICI
unus cooperatorum cantabit primum officium. Et regens facit sermonem, et cantabit summum officium. Et vittrici ecclesiae dabunt cuilibet regenti 5 s. d. pro tertia parte collecturae et 24 d. de laicis indulgentiarum et prima missa et est antiqua consuetudo. Similiter cooperatoribus dabunt idem vittricii 24 d. Et si cantentur secundae vesperae iterum 12 d.
ITEM IN PROFESTO MARGARETHAE
cooperatores ascendunt ad Ogkershaim et cantent vesperas de festo et ministrationi ibidem.
IN DIE VERO MARGARETAE
capellanus plebani celebrabit primam missam. Et cooperator Pocking cantabit officium facietque exhortationem et cetera ut moris est. Et cantentur secundae vesperae. Et plebanus habet et recipit tertiam partem pecuniae quaesitae per venditionem pullorum. In alia collectura nihil habet. Cooperatores habent a vittricis ecclesiae 24 d., cappelanus 15 d.
ITEM IN PROFESTO MARIAE MAGDALENAE
cooperatores cantabunt vesperas ad sanctum Georgium in Pocking.
IN DIE VERO MARIAE MAGDALENAE
unus cooperatorum Pockinger videlicet cantabit officium ibidem. Et illi in Pocking contentatur in missa sui cappelani.
ITEM DOMINICA POST FESTUM IACOBI
celebratur dedicatio capellae sancti Floriani in Ŭnttling. Et cooperatores primas cantant vesperas. De mane De mane vero ebdomadarius videlicet Pockinger cantabit officium facietque sermonem et alias solemnitates compleat. Prius inter cappelanos ascendet in Pocking et benedicat sal et aquam, circumeat, et intimat festa et celebrabit divina. Habent cooperatores ibidem a vitricis 24 d. Et si cantent secundas vesperas iterum habent 12 d. Cappelanus habet 15 d. Et plebanus habet tertiam partem in pullis et pecunia ex eis.
ITEM DOMINICA POST FESTUM STEFFANI
celebratur dedicatio capellae sancti Ioannis in Intzing. Et cooperatores cantent ibi primas vesperas. De mane vero ebdomadarius videlicet Pockinger cantabit officium facietque sermonem et alias solemnitates expediat ut moris est. Et cappellanus plebani die illo impleat loco cooperatorius in Pocking. Habent cooperatores a vittricis ecclesiae sancti Ioannis 24 d. Et si cantentur secundas vesperas iterum 12 d. Et ebdomadarius in Mitich eo citius redeat et cantet pro choro. Habet plebanus tertiam partem in pullis et in pecunia ex eis emptis. „Item dominica“ bis „… cooperatus in Pocking“ durchgestrichen
ITEM IN DIE HIPPOLYTI
habeatur una missa ad sanctum Florianum in Ŭnttling in ara sancti Hippolyti aut cantetur officium et fiat exhortatio. Si vittrici salutant, sic pactaverunt mecum, et satisfecerint pro laboribus videlicet 32 d.
ITEM IN VIGILIA ASSUMPTIONIS BEATAE MARIAE VIRGINIS
cantentur vesperae in Hartkirchn et in Mitich.
IN DIE VERO ASSUMPTIONIS BEATAE MARIAE VIRGINIS
peragentur divina officia circa singulas ecclesias solemniter. Et in Mitich Mitich cantentur secundae vesperae, si placet, circa alias ecclesias vero non. Eadem nocte cantentur vigiliae pro anniversario Merbolter. Die vero sequenti, si non est dies celebris, peragetur anniversarius eorumdem cum 1 requiem, 2 missis. Si autem est dies celebris habeatur anniversarius sequenti die vacante.
IN OCTAVA ASSUMPTIONIS BEATAE MARIAE VIRGINIS
peragetur anniversarius fraternitatis in Pocking Pocking cum 1 vigilia, 1 officio de beata virgine integro, 1 requiem, 1 missa. Dant vittrici eiusdem fraternitatis 1 lb. d., de quibus cadent cooperatoribus 30 d., cappelano 12 d. Et cappelanus non habet potum.
ITEM IN PROFESTO AEGIDII
cooperatores cantent vesperas ad sanctum Georgium in Pocking.
IN DIE VERO AEGIDII
unus cooperatorum Pockinger videlicet cantet officium et faciet exhortationem. Habent cooperatores a vittricis ibidem 24 d.
IBIDEM DOMINICA ANTE NATIVITATEM MARIAE
celebratur dedicatio in Pocking. Cantentur primae vesperae. Et cooperator, quem ordo tetigerit, cantabit officium maturum de patrono vel de sancte trinitate. Plebanus vero summum officium et faciet sermonem. Et habet plebanus tertiam partem eodem die in collectura tam in pecunia quam in aliis videlicet lino, ovis, pullis etc. Et cooperatores habent de bonis ecclesiae 24 d. Et si cantentur secundae vesperae iterum habent 12 d. Et cooperator debet summo mane esse in Pocking et scribere ac colligere cooperatores. Et plebanus tandem de hiis debet sibi dare bibalis iuxta placitum et exigentiam pecuniae.
ITEM IN EBDOMADA ANTE VEL POST FESTUM AEGIDII
peragetur anniversarius Intzinger et suorum antecessorum cum 1 vigilia, 1 officium officio de Maria virgine, 1 requiem, 4 missis in Hartkirchn. Dabit Intzinger sive vittrici ecclesiae plebano 1 lb. d., cooperatores 60 d., cappellano 20 d., camponatori 10 d., 8 candelis accensis.
ITEM IN PROFESTO NATIVITATIS MARIAE VIRGINIS
cantentur vesperae in Mitich primae et secundae. Et habent cooperatores de qualibet 12 d. Sic etiam aliis diebus festivis. In Hartkirchn cantentur tantum primae vesperae.
IN DIE VERO NATIVITATIS MARIAE VIRGINIS
peragentur divina circa omnes sepulturas solemniter. Eodem modo peragetur anniversarius Merbolter sicut circa festum assumptionis Mariae. Mitich
ITEM IN EBDOMADA ANTE VEL POST FESTUM NATIVITATIS MARIAE VIRGINIS
peragetur anniversarius Kŭeppler ab dem Hawß zw Rǒting. In Hartkirchn cum 1 vigilia, 1 requiem et 4 missis. Accendentur 4 candelae. Dabunt vittrici plebano 3 s. d., cooperatoribus 20 d., cappelano 8 d., camponatori 4 d.
ITEM IN OCTAVA NATIVITATIS MARIAE
peragetur anniversarius fraternitatis in Pocking Pocking, eodem sicut in octava assumptionis.
IDEM CIRCA FESTUM EXALTATIONIS SANCTAE CRUCIS
peragetur in Mitich anniversarius Ottnperger cum 1 vigilia, 1 requiem, 2 missis. Accendentur 6 candelae. Et fiat memoria singulis dominicis diebus in Mitich Mitich. Habet plebanus 60 d., cooperatores 60 d., camponator 4 d. Et littera fundationis ponit ista fieri in ebdomada post inventionem sanctae crucis. Tamen ex consuetudine servatur ut supra.
ITEM FESTUM MATTHIAE
habet vigiliam cum ieiunio et celebratur et peragentur divina iuxta placitum. Fiat tamen solemnitas sermo cum circuitu.
ITEM IN ANGARIA
peragenda sunt anniversaria Rotawer, Castner, Caphaimer, fraternitatis in Hartkirchn et fraternitatis in Pocking quemadmodum continetur circa angarum pentecosten sive adventu domini. Item anniversarius Herlithuester peragetur tempore autumnali quando placuerit cum 1 vigilia, 1 requiem, 1 missa. Dabunt vittrici plebano 3 s. d. 10 d. Ex istis dat plebanus sociis 20 d. Vittrici dabunt camponatori 4 d.
ITEM EBDOMADA ANTE VEL POST FESTUM MICHAELIS
peragetur anniversarius Schmecknpfrill cum 1 vigilia, 1 requiem, officium officio de beata Maria, 8 missis non ad commodum plebani, quia Wolfgangus Zingknhawser sicut promisit fundare, quia illo tempore erat pastor et si non meliorabitur autem minuetur cum missis debet deponi, quia plebanus nullum habet ex eo commodum. Pocking
ITEM IN PROFESTO GALLI
habeatur anniversarius Ottnperger de Intzing cum una tota vigilia in Hartkirchn. De mane cum officio de beatae Mariae virginis beata Maria virgine cum 1 requiem et 4 missis. Et accendentur 8 candelae. Et qualibet sexta feria habeatur missa ebdomadalis in ara sancti Andreae. Ibidem cum exhortatione finitur. De quibus vittrici ecclesiae dabunt plebano.
ITEM FESTUM SIMONIS ET IUDAE
celebratur et habet vigiliam cum ieiunio et fiat in die exhortatio.
ITEM IN VIGILIA OMNIUM SANCTORUM
ascendet colonus cum curru in Ŏgkershaim. Et unus sociorum celebrabit missam ibidem. Post missam vero cantabit vesperas de festo. Completis illis recipient panes et alia iura parochialia. Similter et triticum ibidem et in villis circumiacentibus ut continetur in registro reddituum. Eodem die de sero cantentur vesperae in Hartkirchn. Etiam iuxta novam consuetudinem cooperatores cantent vesperas in Mitich et habent solacium suum a vittricis ibidem.
ITEM IN DIE OMNIUM SANCTORUM
peragetur solemniter iuxta omnes ecclesias ut moris est. Et post meridiem cantentur vigiliae totae cum invitatoriis et lectionibus maioribus. Vigiliis completis circuatur cimiterium tribus vicibus cum responsoriis vigiliarum et in tertio circuitu fiet statio ante carnarium et dicatur De profundis cum versiculo et collecta pro defunctis. Fiat etiam continue pulsus camponarum. In die animarum eodem modo circuatur sicut de sero factum est. Et dicatur Placebo circa carnarium. Fiat etiam exhortatio pro incitatione populi ad devotionem. Eodem die ascendet colonus ad divinum officium ad Pocking cum curru ad portandum panes oblatos et per rusticos praesentatos secundum registrum reddituum, quos cooperator completo divino officio conspicere et scribere debet. Similiter descendat unus familiorum ad Mitich ad portandum panes et ova oblatis oblata . Et triticum cum panibus ibidem de rusticis et in villis circumiacentibus ut continetur in registris reddituum.
ITEM IN EBDOMADA POST FESTUM OMNIUM SANCTORUM
habeatur anniversarius Pimismayr cum 1 vigilia, 1 requiem et 2 missis. Et accendantur 4 candelae. Dabunt vittrici in Hartkirchn plebano 1 fl. d., sociis 24 d., capellano 8 d., camponatori 4 d. Et plebanus de sua parte vigiliarum 1 fl. d. Expediat memoriam dominicis diebus.
ITEM FESTUM MARTINI
celebratur. Hic promulgentur indulgentiae 12 dies a cardinalibus.
ITEM PRAESENTATIO BEATAE MARIAE
fit statio cum vesperis et officio propter indulgentias. Etiam in Pocking potest fieri.
ITEM IN EBDOMADA POST FESTUM MARTINI
peragetur anniversarius Hŭffringerin in Hartkirchn cum vigiliia, 1 requiem, 2 missis, et accendantur 3 candelae. Vittrici in Hartkirchn dabunt plebano 3 s. d., sociis 24 d., camponatori 4 d.
ITEM FESTUM KATHARINAE
celebratur.
ITEM FESTUM CONCEPTIONIS BEATAE VIRGINIS
similiter potest fieri statio hic et Pocking propter indulgentias.
ITEM IN VIGILIA ANDREAE
cantentur vesperae in Hartkirchn.
IN DIE VERO ANDREAE
circuatur festive cum responsorio. Et cantetur officium in ara sancti Andreae. Et fiat exhortatio de festo. Eodem die divinis completis plebanus ibidem mittet camponatorem de domo in domum ad colligendum distributiones iuxta consuetudinem dudum introductam et tantum in Hartkirchn scilicet de qualibet domo 3 d. de nigra moneta. Facit 52 d. paulo plus vel minus. Et componator comedet in dote. Eadem nocte aut die sequenti cantentur vigiliae defunctorum pro anniversario Petri Carnificis. De mane vero cum 1 requiem, 2 missis, 4 candelis accensis, de quo plebano 3 s. d., sociis 20 d., cappelano 8 d., camponatori 4 d.
ITEM FESTUM NICOLAI
celebratur et plebanus obligatur esse.
ITEM VIRGILII
Anniversarius ipsius Herl Schuster peragitur in die Virgilii, aut circa festum Andreae cum vigilia, requiem et missa una in Mitich. Dabunt vittrici plebano 60 d., sociis 30 d. Mitich
DE ANGARIA
ITEM SEMPER FERIA QUINTA IN ANGARIA
peragetur anniversarius Rotawer in Mitich cum 1 vigilia, 1 requiem, 3 missis, 6 candelis accensis.
ITEM SEMPER SABBATO IN ANGARIA
de mane cantentur vigilae in Pocking Pocking et 1 requiem addita etiam missa ebdomadali per plebanum aut alium loco sui. Et per cooperatorem in missa defunctorum fiat publica memoria fratrum et sororum vivorum et defunctorum ibidem. Dabunt vittrici fraternitatis ibidem 48 d. de quibus sociis 16 d., plebano remanent 32 d. Eadem nocte cantentur vigiliae pro omnibus fidelibus. Vigilia circuatur cum Absolve. Et circa carnarium dicatur De profundis cum collectis consuetis. Factis illis cantetur Salve aut alia antiphona de beata virgine cum versiculo et collecta.
ITEM DOMINICA IN ANGARIA
Iterum circuatur cum Absolve et cantetur missa defunctorum et fiat sermo ut moris est. Et cappelanus habet potum ad mensam. Eadem nocte cantentur vigiliae pro anniversario Castner de Intzing. Similiter in allis angariis.
ITEM FERIA SECUNDA IN ANGARIA
Cum 1 requiem, 2 missis lectis, 8 candelis accensis. Dabunt vittrici ecclesiae sancti Petri plebano semper 60 d., sociis 20 d., camponatori 2 d.
ITEM FERIA TERTIA SEMPER POST ANGARIAM
peragetur anniversarius fraternitatis in Hartkirchn cum 1 vigilia, 1 requiem, 2 missis. Dabunt vittrici fraternitatis plebano 60 d., singulis annis sociis.
ITEM SEMPER EBDOMADA SEQUENTI
quamlibet angariam peragetur anniversarius Caphaimer cum 1 vigilia, 1 requiem, 2 missis lectis in Hartkirchn.
ITEM IN VIGILIA NATIVITATE NATIVITATIS
domini suo tempore cantentur vesperae cum thurificatione et aliis solemnitatibus.
ITEM NATIVITAS DOMINI
Eadem nocte statim post. 12. horam fiat pulsus ad matutinum. Finito pulsu cantentur matutinae et tantum unus nocturnus iuxta consuetudinem. Quo finita cantetur prima missa iuxta breviarium. Et cappelanus post praefationem cantare debet Sanctus, curssorie, ex post legere suam missam. Sub qua regens completa sua missa cantet Liber generationis ut moris est. Ex hinc vero stat in arbitrio regentis si Te deum laudamus, vel unam antiphonarum cum aliqua conclusione perficere velit. Sed non fuit de more. Secunda missa in aurora videlicet cantatur propter officium. Summum officium habeatur cum omni solemnitate cum circuitu et sermone. Et cappelanus legere debet suam missam iuxta placitum regentis ne fiat in detrimentum. Secundae vesperae cantentur iuxta consuetudinem introductam.
ITEM FESTUM STEPHANI
celebratur et cantetur officium iuxta consuetudinem servatam. Eodem die itur ad sanctum Ioannem ad Intzing et cantentur vesperae. Et regens recipiet panes a vicinis in eadem villa nomine WEYSATPRODT una cum additione secundum consuetudinem diu servatam. Et hoc in cimiterio fit vel ubi placet.
ITEM FESTUM IOANNIS
celebratur. Et legatur una missa in Intzing, mane, et reveniat cappelanus ad officium quod cantari potest si placet regenti, sed non fuit de consuetudine. Et post elevationem, cappelanus benedicet vinum pro amore Ioannis porrigendum. Completo officio sive missa regens porrigit laicis vinum bibere ex calice ut moris est. Propterea vittrici dabunt regenti pro uno cantero vini. Similiter vittrici ecclesiarum Pocking et Mitich ubilibet 1 canterus vini. Hos tres bibunt sacerdotes in communitate quando placuerit.
ITEM FESTUM INNOCENTUM
celebratur.
ITEM FESTUM CIRCUMCISIONIS DOMINI
celebratur. Cantentur vesperae et officium cum circuitu et sermone. Etiam cooperatores cantent vesperas in Mitich.
ITEM FESTUM EPIPHANIAE
cantentur vesperae et officium et dies iste celebratur cum omni festivitate, videlicet cum circuitu et sermone. Et plebanus dabit vinum ad mensam propter communitates ex consuetudine. Et cooperatores cantent vesperas in Mitich in vigilia ex consuetudine.
ITEM CONVERSIO PAULI
celebratur.
ITEM SEBASTIANI
Statio hic et Pocking cum legenda, propter officium et festum.
ITEM IN VIGILIA PURIFICATIONIS MARIAE
cantentur vesperae hic et cooperatores in Mitich.
ITEM IN DIE PURIFICATIONIS MARIAE
benedicentur candelae iuxta morem ecclesiae et peragentur singula solemniter. Et detur cappelano potus ad mensam. Et circa horam primam descendent cooperatores ad Mitich et cantent vigilias pro anniversario Merbolter. Sequenti die vacante peragetur idem anniversarius cum 1 requiem, 2 missis. Pro eodem die vittrici in Hartkirchn 1 lb. cerae. In Mitich vero cooperatoribus 1 lb. cerae.
ITEM IN DIE BLASII
celebratur et benedicatur sal et aqua in Hartkirchn, Pocking et Mitich ex consuetudine corrupta.
ITEM IN OCTAVA BEATAE VIRGINIS MARIAE
peragetur anniversarius fraternitatis in Pocking cum 1 vigilia, 1 requiem, 1 officio de beata virgine, 1 missa lecta. De hiis omnibus dabunt vittrici fraternitatis 1 fl. d. Ex quibus succedunt cooperatoribus 30 d., cappelano 16 d.
ITEM IN DIE CINERUM
benedicentur cineres ut moris est etiam in Pocking et Mitich.
ITEM IN ANGARIA
habentur anniversarii ut supra continetur in angaria videlicet Luciae. Item anniversarius domini Georgii Gansar olim plebani in Peytlspach habeatur circa octava epiphaniae 1 vigilia, 1 officium de beata virgine, 1 requiem, 3 missae, 8 candelis accensis. Dabunt vittrici ecclesiae sancti Petri plebano 6 s. d., cuilibet cooperatori 20 d., cappelano 10 d., camponatori 5 d.
ITEM IN DIE ANNUNTIATIONIS MARIAE
celebratur et in vigilia eiusdem post missam cantentur vesperae in Hartkirchn. Et post meridiem descendunt cooperatores ad Mitich et cantent vesperas ibidem. In die vero cantetur officium et fiet sermo et peragentur omnia solemniter. In Mitich cooperatores cantent secundas vesperas. Et vigilia pro anniversario Merbolter et alia sequentia ut patet.
ITEM IN DIE PALMARUM
benedicentur palmae ut moris est et cantetur officium. Similiter processio ac solemnitates fiant cum cruce ut moris est. Legantur inhibitiones.
ITEM FERIA TERTIA ANTE CENAM DOMINI
cantetur hic officium et communicatur tantum iuvenes et antiquus populus. Non in Pocking, nec in Mitich, sed solum hic in Hartkirchn, et sacerdotes manent domi et audiunt confitentes.
ITEM FERIA QUARTA ANTE CENAM DOMINI
de nocte hora. 12. fiat pulsus ad matutinas. Et ex consuetudine introducta cantetur tantum unus nocturnus cum lamentationibus. Quo finito cantetur Benedictus cum sua antiphona. Fiatque pulsus tabellarum et proccessio ut moris est. Eadem nocte non cantentur matutinae in Mitich. Sed cooperatores existant in Pocking et communicent populum in die cenae et cantent matutinam ibidem.
ITEM IN DIE CENAE DOMINI
celebratur et cantetur officium iuxta breviarium. Completo officio dicantur vesperae sive cantentur iuxta arbitrium regentis. Et ex post communicet populus tam isti ex Mitich quam ex Hartkirchn. Eadem nocte fit pulsus tabularum ad matutinas, et cantentur matutinae sicut nocte priori. Et quilibet cooperator iuxta ecclesiam sibi conmissam.
ITEM IN DIE PARASCEVES
expediatur iuxta breviarium ita quod lectionum passionis et sermonis fiat finis ante horam nonam. Et tunc immediate incipiantur orationes pro variis necessitatibus et expediatur iuxta breviarium. Et salutatio crucis fiat ante medium altaris iuxta consuetudinem introductam. Eodem die quilibet cooperatorum expediat actus iuxta ecclesiam suam tunc sibi deputatam. Regens mittet colonum ad Pocking pro ovis oblatis. Eadem nocte non cantantur matutinas.
ITEM SABBATO PASCAE
expediantur omnia iuxta breviarium et intersunt cooperatores actibus ecclesiae et legant lectiones. Similiter et cappelanus. Eadem nocte ante pulsum matutinarum levetur imago crucifixi similter et sacramentum de sepulchro. Post haec circa horam primam pulsentur matutinae et cantentur ut moris est. Simile modo fiat circa filiales ecclesias.
ITEM IN DIE PASCAE
omnia peragentur solemnniter tam in Hartkirchn quam circa filiales ecclesias. Et post benedictionem summi officii exiat cappelanus et benedicat carnes, ova et panes in cimiterio. Et regens interim communicet populum. Prandio peracto ascendetur ad Pocking. Et fiat ibi sermo solemnis per ebdomadarum vel per regentem si placet, quia multus ibi congregatur populus. Sermone completo cantentur secundae vesperae. Quibus peractis redeundum est iterum ad Hartkirchn et ibi cantentur secundae vesperae secundum breviarium ut moris est. Aliis vero sequentibus diebus celebribus peragetur singula iuxta placitum.
ITEM SABBATO POST DIEM PASCAE
hora prima post meridiem descendent cooperatores ad Mitich et cantent vesperas ibidem de dedicatione.
ITEM DOMINICA QUASI MODO GENITI
sive in octava pascae peragetur solemnis dedicatio in Mitich et cooperator, quem ordo ebdomadae tetigerit, expediat singula solemniter ut moris est. Et habet plebanus 32 d.
ITEM IN PROFESTO GEORGII
cantent cooperatores vesperas ad sanctum Georgium circa Pocking. In die cooperator videlicet Pockinger cantet officium et faciet exhortationem. Et vittrici ibidem dabunt 24 d.
ITEM INFRA OCTAVAS FLORIANI
peragetur anniversarius Ioannis am ordt de Rǒting. In Mitich 1 vigilia, 1 officium de beata virgine, 1 requiem et 1 missa lecta. De quibus dant vittrici in Mitich plebano 1 fl. d., cooperatoribus 60 d.
ITEM FERIA SECUNDA ANTE PENTECOSTEN
anniversarius Beraner de Mitich semper habetur feria secunda ante pentecosten cum vigilia, officio virginis et 1 missa. Habet plebanus 1 fl. 60 d. Fünf Zeilen mit Ergänzungen, kaum lesbar Fol. 9v ist leer
ITEM NOTA CONSTITUTIONES
ecclesiae sancti Petri in Hartkirchen prope Scherding habetur talis ordinatio. Item primo singuli reditus et fructus offertoria oblationes mortologium, introductionales ex puerperio baptismales petitionales. Etiam in die dedicationales. Etiam in die Petri et Pauli illa omnia cedunt plebano. Et cooperatores illa debent expedire cum praesentes sint. Et praesentare fructus illos cum praesentes sunt. Nihil eis ex istis attinet. Cum autem non praesentes sunt obligatur facere capellanus et praesentare ut supra. Ego autem ex honestate et non iure dimisi mortologium, baptismales, intruductionales, petitionales cum crucibus convenienter in vigilia ascensionis. Dimisi capellano ut maiorem faciat diligentiam in sermonibus et circa ecclesiam. Sed unus post me plebanus aut vicarius potest facem secundum suam voluntatem. Item de spuriis triginta duos denarii pertinent plebano per tres ecclesias. Item cum haberetur officium beatae virginis vel officium alicuius sancti quod rarissime fit. Si canitur hoc in Mitich media pars ceditur cooperatoribus, mea pars plebano. Si aut ad sanctum Petrum aut ad sanctum Udalricum tertia pars ceditur sociis reliqua pars plebano. Sed de officiis ex nuptiis pariter proclamationes in cancellis debent simul poni et fideliter in mensa pro vino exponi. Item cum hic habetur peractio et apud alias ecclesias, quod rarissime fit, cum tribus aut quatuor sacerdotibus socii habent 32 d., superflua habetur plebanus. Dat plebanus ex honestate capellano vinum aut 6 d. Item numquam obligatur plebanus dare potum pro mensa. Ratio capellanus habetur festivis diebus iuxta officium 20 16 30 pro bibalibus. Cooperatores habent sua officia vel offertoria ex Mitich. Sed ego causa honestatis cum habetur communicantes assumptionis et nativitatis Mariae virginis dedi tres medias vini aut duo quartalia. Pariter vigilia pascae, ubi omnes obligantur offerre sacerdotes ex laudabile consuetudine, dedi potum, quia in die scilicet non fuerunt praesentes socii, quia coguntur esse Pocking. Item de anniversariis fundationis circa omnes ecclesias quilibet recipit suam partem ut habetur in missali in ecclesia iuxta kalendarium scriptam et cetera. Item Salve canitur sabbatinis noctibus ex fraternitate beatae virginis. Dant vitricii eiusdem fraternitatis 1 lb. d. paschae. Ex illa pecunia quilibet sacerdos habet 50 d. de plebanus 3 s. d. 10 d. Item in Pocking ad sanctum Udalricum omnia pertinent plebano officia petitionales, baptismales et de spuriis. In dedicatione in die sancti Udalrici omnia pertinent plebano. Sed ex honestate dedi bibales. Sed in aliis videlicet offertoribus et redditibus, nil sibi usurpent praeter D::mediam partem tertiam de trmediis quam habent per tres ecclesias et exolvant parti 393 in peractionibus. Item de anniversariis fundationis in Pocking vident hoc in libro missali ut supra. Item in Mitich ad beatam virginem nihil habet plebanus, nisi de spuriis et de anniversariis ut in libro missali. Sed ex missa cottidiana totum pertinet plebano. Item in dedicatione templi 36 d. habet plebanus a vittricis. Item in Mitich pro refusione domini Steffani semper habet plebanus per annum 6 s. d. Item ex missa cottidiana in Mitich dederunt mihi 12 lb. d. quos recepi ignoranter, quia numquam vidi litteram fundationis. Licet plurium pulsavi et impulsavi vitricos ecclesiae, sed numquam potui obtinere mihi ostendere illam ex ordinatione ipsius Wilhelmi Ratawer speciali nostri factoris per contrarium. Sed veritas non potest occultari: Mares eamdem litteram annullarunt et in occulto, me nesciente, ad sanctum Nicolaum ad dominum praepositum interveniunt. Pariter ad dominum de Camer praefectum in Griespach pulsaverunt. Videntes autem domini gravitatem litterae contra omne ius et prde ius conscriptum. Et id dominus praepositus ex magno labore rescripserunt litteram fundationis missae. In qua copia vidi dolosam invidiam rusticorum ubi fundaverunt missam, ad 16 lb. d. Wiennensium antiquorum, pro tunc dabatur florenos ungaricales pro 5 s. d. Et ex Mitich dederunt illo tempore 12 lb. d. Et hic ex Hartkirchen 4 lb. d., quos hic numquam cepi. Quia hic in Hartkirchen fundarunt propriam bonam missam. Et cum conscientia nihil possum recipere ab eis. Ex tunc habuimus duas diaetas pro innovationem litterae, et nihil fuit expeditum. Quia volui ut missa fundatoris sacerdoti detur dies ut communiter habetur circa omnes fundationes. Et plebano cum fuerit peractio quod utitur suo sacerdote in Pocking aut in Mitich aut in Hartkirchen. Et quod non gravatur plebanus cum tali pena inusitata contra omne ius et privilegia sacerdotis. Et amoneo omnes subsequentes mei ut laborant pro illa expeditione. Et si supervixero ad tempus non cessabo vero ex avaritia et in odium gloriosissimae virginis Mariae, sed in laudem eius ut fundatur missa aeternaliter stabilita, quia scio pecuniam beatae virginis per nobiles et rusticos non bene servari. Copiam fundationis invenies in registro, vel aliis privilegiis ecclesiae, non in vindictam, sed commodum et salutem animarum. Quia male venit pecuniis beatae virginis.
Addendum
Nachträge, schwer lesbar. Item cooperatores omni ebdomada persolvere debent unam missam zu Ŭntling de qua habent 1 fl. Item omni ebdomada unam in Intzing et quando occupati non sunt cum per bus legant dilax de quibus habent 1 fl. Item semper in sexta feria ebdomadarius legat missam in Ockershaim, de qua habent cooperatores 11 solidos nigros ago Item cooperatores habent collecturam satis bonam de siligine 18 saccis. Item de avena suppedere volo de lino et pecunia. Item cooperatores habent mediam partem in confessionibus, in comperationibus, similiter in missis ipsis datis. Ad missam partem mediam et vulatur quod alias usurpent. Item omni die legat unus cooperatorum missam in Mitich de qua ipsi tabulam habent et omnia offertoria et cetera. Item cooperatores habent hoc in Pocking et in Mitich de anniversariis et ebdomadalibus ac de fraternitate habent 10 fl. Item quibus ebdomadarius sedebit Mariae mense et stabit in ecclesia sero in sede proprie, idem et omnes presbyteri una cum domino quando sunt praesentes debent visitare ecclesiam. Zehn Zeilen mit Ergänzungen, kaum lesbar Item institutio plebani magno. Item Winnier ex Pocking dat Item conponatur ex Pocking gibt von ainem perontlem Item Hansl Zimmerman ex Rotaw gibt 60 d. von ainem acker et decimam Item Seydl ex Rotaw dat lx d. von ainem ackar Item Schmid ex Inzing tentur dive oerviam decimam ix pro plebanodilugentie ad aniversarium Gangl ex Hart. Item Kastnpawer ex Inzing ist dug alle yar am Edlenholcz
Kolophon eines Nutzers
Anno 15+83 Crucem sequitur gloria. Leonhard Lienhart Vicarius Manu propria
Hinweis auf den Aufbewahrungsort im Klostersarchiv von St. Nikola
Die alten Zehent Register die findt man zŭ S. Niclas in closter, in dem grossen Laden vor dem wal P.